સરદાર પટેલ સ્મારક ભવન
મોતી શાહી મહેલ | |
 સરદાર પટેલ સ્મારક ભવન | |
  Ahmedabadમાં સ્થાન  સરદાર પટેલ સ્મારક ભવન (ગુજરાત)  સરદાર પટેલ સ્મારક ભવન (India) | |
| સ્થાપના | 7 March 1980 |
|---|---|
| સ્થાન | શાહીબાગ, અમદાવાદ, ગુજરાત |
| અક્ષાંશ-રેખાંશ | Coordinates: 23°03′40″N 72°35′28″E / 23.061°N 72.591°E |
| પ્રકાર | સ્મારક, વારસા કેન્દ્ર |
| વસ્તુપાલ | શાહજહાં |
| માલિક | સરદાર વલ્લભભાઇ પટેલ મેમોરિયલ સોસાયટી |
સરદાર પટેલ સ્મારક ભવન એક સંગ્રહાલય અને પ્રદર્શન કેન્દ્ર છે જે ભારતીય સ્વતંત્રતા કાર્યકર અને રાજકીય નેતા સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ માટે સમર્પિત છે. તે મોતી શાહી મહેલ, શાહીબાગ, અમદાવાદ, ગુજરાત માં સ્થિત થયેલ છે.આ મોતી શાહી મહેલ સરદાર ઓપન ગાર્ડન દ્વારા ઘેરાયેલ છે. સરદાર ઓપન એર થીયેટરમાં પ્રસંગે બગીચામાં ડોક્યુમેન્ટરી ફિલ્મો બતાવવામાં આવે છે. ત્યાં મહેલની સામે સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની એક પ્રતિમા છે.
ઇતિહાસ[ફેરફાર કરો]
'મોતી શાહી મહેલ' અમદાવાદ શહેરમાં મુઘલ સમ્રાટ શાહજહાં દ્વારા ૧૬૧૮ અને ૧૬૨૨ ની વચ્ચે બાંધવામાં આવ્યો હતો.તે સમયે તેઓ ગુજરાતના ગવર્નર હતા જે મુઘલ સામ્રાજ્યનો એક ભાગ હતો. જ્યારે અમદાવાદની એક છાવણી તરીકે ઓગણીસમી સદીના મધ્યમાં સ્થાપના થઇ હતી ત્યારે આ મહેલને પાછળથી બ્રિટીશ રાજના નિયંત્રણ હેઠળ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. મહાન બંગાળી કવિ લેખક અને ફિલસૂફ રવિન્દ્રનાથ ટાગોર ૧૮૭૮માં મહેલમાં ૬ માસ સુધી અધ્યયન, લેખન, શયન માટે રોકાયા હતા ત્યારે તેઓ સત્તર વર્ષના હતા. આજે પણ ખંડ 'ટાગોર સ્મૃતિ ખંડ' તરીકે જાળવી રાખવામાં આવ્યો છે. ભારતીય સ્વતંત્રતા પછી, ૧૯૬૦ થી ૧૯૭૮ સુધી, આ મહેલ ગુજરાત ગવર્નરનું સત્તાવાર નિવાસસ્થાન એટલે કે રાજ ભવન હતો.
પટેલ સ્મારક[ફેરફાર કરો]
-
thumb -
thumb -
thumb
વલ્લભભાઈ પટેલનો જન્મ ૩૧ ઓક્ટોબર ૧૮૭૫ના રોજ નડીઆદ, ગુજરાતમાં થયો હતો. ૭૫ વર્ષની ઉંમરે તેઓ ૧૫ ડિસેમ્બર ૧૯૫૦ના રોજ બોમ્બે (અત્યારે મુંબઈ)માં મૃત્યુ પામ્યા હતા. આ મેમોરિયલ સૌથી નીચેના માળ પર સ્થિત થયેલ છે, જે મધ્ય હોલ અને ચાર નિકટની રૂમને આવરી લે છે. કેન્દ્રિય હોલમાં પટેલ, તેના કુટુંબ, મિત્રો અને ભારતીય સ્વતંત્રતા સંઘર્ષ સમયના સાથીદારો દર્શાવતા ચિત્રો છે.તેઓ કાલક્રમિક ક્રમમાં અને તેમના સાથીઓ અને પ્રશંસકો દ્વારા તેમના જીવનના ગાળાઓ, અને અવતરણચિહ્નોની જીવનચરિત્રાત્મક વર્ણનો સાથે છે.એક રૂમ પટેલના ખાસ તબક્કાના કામ માટે સમર્પિત છે. જેમ કે, ૧૯૩૦ માં તેમનો મોહનદાસ ગાંધી સાથે ભાઈચારો, તેમની યુવાની, શિક્ષણ અને કાનૂની કારકિર્દી અને ભારતમાં રજવાડી રાજ્યોને સંકલિત કરવામાં તેમનું યોગદાન. આ મહેલના મુખ્ય પ્રવેશદ્વારની જમણી બાજુની રૂમમાં ખાદી કુર્તા, જેકેટ અને ધોતી, તેમના બૂટ, ચંપલ તેમની યુવાનીના દિવસ અને યુરોપીય શૈલી કપડાં પ્રદર્શિત થયેલ છે.
સરદાર સરોવર અને ગાંધી રૂમ[ફેરફાર કરો]
મુખ્ય રૂમ અને ગ્રાઉન્ડ ફ્લોર પર પેટા-હોલ રૂમ સરદાર સરોવર યોજના (આ યોજના સરદાર સરોવર બંધને આધારિત છે) માટે સમર્પિત છે. આ રૂમ ચિત્રો, ગ્રાફિક્સ, પુસ્તકો, આંકડા અને આ પ્રોજેક્ટ પર અન્ય જાણકારી સમાવે છે. આ જાણ્રકારી યોજનાની શરૂઆત, ટેકનિકલ માહિતીઓ, બાંધકામ અને હાજર કામગીરી ને દર્શાવે છે.
સરદાર સરોવર રૂમની સાથે જોડાયેલ રૂમ મોહનદાસ ગાંધીનું જીવન અને કાર્યો દર્શાવે છે. એમાં પોર્ટ્રેઇટ, ચિત્રો, ક્વોટ્સ, નિષ્ફળતા, મૂર્તિયો અને પુસ્તકોનો સમાવેશ થાય છે. ગાંધીજી અને સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની વ્યક્તિગત મિત્રતા અને ભાગીદારી આ સમગ્ર સ્મારકની એક મહત્વપૂર્ણ અને પુનરાવર્તી થીમ છે.
ટાગોર સ્મારક[ફેરફાર કરો]
આ મહેલમાં પ્રથમ માળ પર જમણી બાજુ જ્યાં રવિન્દ્રનાથ ટાગોર મહેલ ખાતે તેમના સમય દરમિયાન રહ્યા હતા તે રૂમ છે. ત્યાં અનેક પોર્ટ્રેઇટ, ચિત્રો અને પ્રદર્શન પર જાણકારી છે અને મુખ્ય ઓરડામાં ટાગોરની મોટી પ્રતિમા તેમની યાદગીરી અને યોગદાન જીવંત રાખવા માટે ચિત્રો દર્શાવ્યા છે.
