કામ્યકવન
કામ્યકવન એ હિન્દુ મહાકાવ્ય મહાભારત દર્શાવવામાં આવેલું એક સુપ્રસિદ્ધ જંગલ છે. તે સરસ્વતી નદીના કિનારે આવેલું હોવાનું વર્ણવવામાં આવ્યું છે. પાંડવો તેમના વનવાસનો સમયગાળો આ જંગલમાં પસાર કર્યો હોવાનું વર્ણવવામાં આવ્યું છે.[૧]
વર્ણન
[ફેરફાર કરો]મહાભારતના વન પર્વ પાંડવોએ તેમના વનવાસના સમયગાળા દરમિયાન કામ્યકવનને તેમના નિવાસસ્થાન તરીકે પસંદ કર્યું હતું. જંગલને એક સમતલ મેદાન પર આવેલું અને રમત તથા પક્ષીઓથી ભરેલું હોવાનું વર્ણવવામાં આવ્યું છે. આ જ સમયગાળા દરમિયાન સંખ્યાબંધ સંતોએ આ જંગલમાં તપસ્યા કરી હોવાનું વર્ણવવામાં આવ્યું છે. વિદુર અને સંજય તેમના વનવાસ દરમિયાન કામ્યકવનમાં પાંડવોને મળ્યા હતા. આ મહાકાવ્ય ગ્રંથમાં રાજકુમારો આ જંગલની અંદર નારદ અને માર્કંડેય જેવા વ્યક્તિઓને મળ્યા હોવાનું પણ કહેવાય છે.[૨]
સાહિત્ય
[ફેરફાર કરો]મહાભારત
[ફેરફાર કરો]મહાભારત પાંડવોએ કામ્યકવન સુધી પહોંચવા માટે ત્રણ દિવસ અને ત્રણ રાતની યાત્રા કરી હોવાનું વર્ણવવામાં આવ્યું છે. તેમના આગમન પર, ભીમે ક્રિમિર નામના રાક્ષસ મારી નાખ્યો, જેણે તેમનો માર્ગ રોકી દીધો હતો. દુર્યોધને ભીમને મારવા માટે સંખ્યાબંધ હત્યારાઓને મોકલ્યા હતા, પરંતુ તેનો કોઈ ફાયદો થયો ન હતો. હિડિમ્બી નામની એક રાક્ષસી ભીમના પ્રેમમાં પડી અને તેને તેનો ભાઈ હિડિમ્બ ખાઈ જશે તેવા ડરથી ભાગી જવાની વિનંતી કરી. હિડિમ્બ અને ભીમ વચ્ચેના અનુગામી સંઘર્ષમાં, પાંડવ વિજયી બન્યા હતા. તેમણે હિડિમ્બીને ભીમની પત્ની તરીકે સ્વીકારી જેનાથી તેને ઘટોત્કચ નામનો પુત્ર થયો હતો. પુત્રના જન્મ પછી, ભીમ અને તેમના ભાઈઓએ એકચક્ર પ્રદેશની યાત્રા કરી.[૩]
ઋષિ વ્યાસ સાથેની વાતચીત બાદ, યુધિષ્ઠિર અને તેમના ભાઈઓ દ્વૈતવનથી કામ્યકવનમાં પાછા ફર્યા હતા, અને ધનુર્વિદ્યાનો અભ્યાસ કર્યો હોવાનું, વેદો પઠન કર્યું હોવાનું અને બ્રાહ્મણો અને પિતૃઓની પૂજા કરી હોવાનું વર્ણવવામાં આવ્યું છે. આ સમયગાળા દરમિયાન ઘટોત્કચ તેમની સાથે રહેતો હતો. ઇન્દ્ર દ્વારા યુધિષ્ઠિરને અર્જુન સુખાકારીની ખાતરી આપવા માટે ઋષિ લોમાશાને મોકલવામાં આવ્યા હતા, અને રાજકુમારને દેવતા દ્વારા સંખ્યાબંધ પવિત્ર સ્થળો મુલાકાત લેવા માટે તીર્થયાત્રા કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવ્યા હતા.[૪]
અર્જુન પરત ફર્યા બાદ પાંડવો કામ્યકવનમાં પરત ફર્યા હતા, જે સમયગાળા દરમિયાન તેઓ કૃષ્ણ અને બ્રાહ્મણો સાથે રહ્યા હતા. આ સમય દરમિયાન, સિંધુ સામ્રાજ્યના રાજા જયદ્રથ, શાલ્વ સામ્રાજ્ય તરફ જતા કામ્યકવનમાંથી પસાર થયા હતા. તેણે દ્રૌપદી અપહરણ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, પરંતુ પાંડવો તેને બચાવી શક્યા હતા. તેમના વનવાસના બારમા વર્ષ દરમિયાન, પાંડવોએ અંતિમ સમય માટે કામ્યકવન છોડ્યું અને દ્વૈતવનમાં પાછા ફર્યા.[૫]
સંદર્ભો
[ફેરફાર કરો]- ↑ Feller, Danielle (2004). The Sanskrit Epics' Representation of Vedic Myths (અંગ્રેજીમાં). Motilal Banarsidass Publ. p. 38. ISBN 978-81-208-2008-1.
- ↑ Mani, Vettam (2015-01-01). Puranic Encyclopedia: A Comprehensive Work with Special Reference to the Epic and Puranic Literature (અંગ્રેજીમાં). Motilal Banarsidass. p. 383. ISBN 978-81-208-0597-2.
{{cite book}}: Check date values in:|date=(મદદ) - ↑ Krishna-dwaipayana Vyasa (1889). The Mahabharata - Vana Parva. pp. 42–44.
- ↑ The Mahabharata: Volume 3 (અંગ્રેજીમાં). Penguin Books India. July 2012. p. 64. ISBN 978-0-14-310015-7.
- ↑ The Mahabharata, Volume 2: Book 2: The Book of Assembly; Book 3: The Book of the Forest (અંગ્રેજીમાં). University of Chicago Press. 2014-08-14. p. 706. ISBN 978-0-226-22368-1.
{{cite book}}: Check date values in:|date=(મદદ)