ફળાભ્યાસ

આલ્બમ ડી પોમોલોજી (1848-1852)માંથી એલેક્ઝાન્ડ્રે બિવોર્ટ દ્વારા 'વિલરમોઝ' પિઅરનું ચિત્રણ

ફળાભ્યાસ અથવા અંગ્રેજીમાં પોમોલોજી ( લેટિન pomum , "ફળ" + -logy "અભ્યાસ") વનસ્પતિશાસ્ત્રની એક શાખા છે જે ફળો અને ફળોની ખેતીનો અભ્યાસ કરે છે. ફ્રુટીકલ્ચર શબ્દ - રોમાન્સ ભાષાઓમાંથી રજૂ કરવામાં આવ્યો છે (જેના તમામ અવતાર લેટિન fructus ઉતરી આવ્યા છે અને cultura )-નો પણ ઉપયોગ થાય છે.

ફળાભ્યાસ મુખ્યત્વે ફળોના વૃક્ષોના વિકાસ, વૃદ્ધિ, ખેતી અને શારીરિક અભ્યાસ પર કેન્દ્રિત છે. ફળાઉ વૃક્ષોની સુધારણાના ધ્યેયોમાં ફળની ગુણવત્તામાં વધારો, ઉત્પાદન સમયગાળાનું નિયમન અને ઉત્પાદન ખર્ચ ઘટાડવાનો સમાવેશ થાય છે. ફળાભ્યાસના વિજ્ઞાનમાં સામેલ વ્યક્તિને ફળાભ્યાસક અથવા અંગ્રેજીમાં પોમોલોજિસ્ટ કહેવામાં આવે છે.

ઇતિહાસ

મધ્ય પૂર્વ

પ્રાચીન મેસોપોટેમીયામાં, સુમેરિયનો દ્વારા ફળાભ્યાસ કરવામાં આવતો હતો, જેઓ ખજૂર, દ્રાક્ષ, સફરજન, તરબૂચ અને અંજીર સહિત વિવિધ પ્રકારના ફળ ઉગાડતા હોવાનું જાણવા મળે છે. જ્યારે ઇજિપ્તવાસીઓ દ્વારા ઉગાડવામાં આવેલા પ્રથમ ફળો સંભવતઃ સ્વદેશી હતા, જેમ કે ખજૂર અને જુવાર, અન્ય સાંસ્કૃતિક પ્રભાવોને રજૂ કરવામાં આવતાં વધુ ફળો રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા. દ્રાક્ષ અને તરબૂચ સમગ્ર પૂર્વવંશીય ઇજિપ્તમાં જોવા મળતા હતા, જેમ કે સાયકેમોર ફિગ, ડોમ પામ અને ક્રાઇસ્ટનો કાંટો . કેરોબ, ઓલિવ, સફરજન અને દાડમ નવા સામ્રાજ્ય દરમિયાન ઇજિપ્તવાસીઓને રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા. પછી થી ગ્રીકો-રોમન સમયગાળા દરમિયાન પીચ અને નાશપતીનો પણ પરિચય થયો.

યુરોપ

પ્રાચીન ગ્રીક અને રોમનોમાં પણ ફળાભ્યાસની મજબૂત પરંપરા હતી, અને તેઓ સફરજન, નાશપતી, અંજીર, દ્રાક્ષ, ક્વિન્સ, સિટ્રોન, સ્ટ્રોબેરી, બ્લેકબેરી, વડીલબેરી, કરન્ટસ, ડેમસન પ્લમ્સ, ખજૂર, મેલમોન્સ સહિતના ફળોની વિશાળ શ્રેણીની ખેતી કરતા હતા. ગુલાબ હિપ્સ અને દાડમ ઓછા સામાન્ય ફળો વધુ વિદેશી એઝેરોલ્સ અને મેડલર હતા. ચેરી અને જરદાળુ, બંને 1લી સદી બીસીમાં રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા, તે લોકપ્રિય હતા. પર્શિયાથી 1લી સદી એડીમાં પીચીસની રજૂઆત કરવામાં આવી હતી. નારંગી અને લીંબુ જાણીતા હતા પરંતુ રસોઈ બનાવવા કરતાં ઔષધીય હેતુઓ માટે વધુ ઉપયોગમાં લેવાય છે. . રોમનો, ખાસ કરીને, ફળોની ખેતી અને સંગ્રહની તેમની અદ્યતન પદ્ધતિઓ માટે જાણીતા હતા, અને તેઓએ ઘણી તકનીકો વિકસાવી જેનો ઉપયોગ આધુનિક પોમોલોજીમાં થાય છે.

યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ

અમેરીકામાં ઓગણીસમી સદીના મધ્યમાં વધતા બજારોના પ્રતિભાવમાં ખેડૂતો ફળોના બગીચાના કાર્યક્રમોનું વિસ્તરણ કરી રહ્યા હતા તે જ સમયે, યુએસડીએ અને કૃષિ કોલેજોના બાગાયતશાસ્ત્રીઓ વિદેશી અભિયાનોમાંથી અમેરીકામાં નવી જાતો લાવી રહ્યા હતા અને આ ફળો માટે પ્રાયોગિક લોટ વિકસાવી રહ્યા હતા. ફળાભ્યાસમાં વધેલી રુચિ અને પ્રવૃત્તિના પ્રતિભાવમાં, USDA એ 1886 માં ફળાભ્યાસ વિભાગની સ્થાપના કરી અને હેનરી ઇ. વેન ડેમનને મુખ્ય ફળાભ્યાસક તરીકે નિયુકત કર્યા. આ ડિવિઝનનું મહત્ત્વનું કામ નવી જાતોના સચિત્ર અહેવાલો પ્રકાશિત કરવા અને વિશેષ પ્રકાશનો અને વાર્ષિક અહેવાલો દ્વારા ફળ ઉગાડનારાઓ અને સંવર્ધકો સુધી સંશોધનના તારણોને પ્રસારિત કરવાનું હતું. આ સમયગાળા દરમિયાન એન્ડ્રુ જેક્સન ડાઉનિંગ અને તેમના ભાઈ ચાર્લ્સ ફળાભ્યાસ અને બાગાયતમાં અગ્રણી હતા, અમેરિકાના ધ ફ્રુટ્સ એન્ડ ફ્રુટ ટ્રીઝ (1845) નું ઉત્પાદન કરતા હતા.

નવી જાતોના પરિચય માટે ફળના ચોક્કસ નિરૂપણની જરૂર હતી જેથી છોડ સંવર્ધકો તેમના સંશોધન પરિણામોનું ચોક્કસ દસ્તાવેજીકરણ અને પ્રસાર કરી શકે. 19મી સદીના ઉત્તરાર્ધમાં વૈજ્ઞાનિક ફોટોગ્રાફીનો ઉપયોગ વ્યાપક ન હોવાથી, યુએસડીએએ કલાકારોને નવા રજૂ કરાયેલા કલ્ટીવર્સનું વોટરકલર ચિત્રો બનાવવાનું કામ સોંપ્યું હતું. યુએસડીએ પ્રકાશનોમાં લિથોગ્રાફિક પ્રજનન માટે ઘણા વોટર કલર્સનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો, જેમ કે રિપોર્ટ ઓફ ધ પોમોલોજિસ્ટ અને યરબુક ઓફ એગ્રીકલ્ચર .  આજે, આશરે 7,700 વોટરકલર્સનો સંગ્રહ નેશનલ એગ્રીકલ્ચરલ લાઇબ્રેરીના સ્પેશિયલ કલેક્શનમાં સચવાયેલો છે, જ્યાં તે બાગાયતશાસ્ત્રીઓ, ઇતિહાસકારો, કલાકારો સહિત વિવિધ સંશોધકો માટે મુખ્ય ઐતિહાસિક અને વનસ્પતિશાસ્ત્રીય સંસાધન તરીકે સેવા આપે છે. અને પ્રકાશકો. 

આ પણ જુઓ

• આર્બોરીકલ્ચર
• ફ્લોરીકલ્ચર
• બાગાયત
• ઓલેરીકલ્ચર
• ટ્રોફોર્ટ
• વિટીકલ્ચર

બાહ્ય લિંક્સ

• અમેરિકન પોમોલોજિકલ સોસાયટી - ઉત્તર અમેરિકામાં સૌથી જૂની ફળ સંસ્થા
• જર્મન પોમોલોજિકલ સોસાયટી - જર્મન ફળ સંગઠન