લલિતા પવાર
લલિતા પવાર | |
|---|---|
.jpg) | |
| જન્મની વિગત | અંબા લક્ષમણ રાવ સગુન ૧૮ એપ્રિલ ૧૯૧૬ યેવલા, નાસિક, બોમ્બે પ્રેસિડેન્સી, બ્રિટિશ કાળનું ભારત |
| મૃત્યુ | ૨૪ ફેબ્રુઆરી ૧૯૯૮ (ઉંમર 81) પુના, મહારાષ્ટ્ર, ભારત |
| સક્રિય વર્ષો | ૧૯૨૮-૧૯૯૭ |
| સંતાનો | 1 |
| પુરસ્કારો | ૧૯૬૦: સહાયક અભિનેત્રીનું સર્વશ્રેષ્ઠ ફિલ્મફેર પુરસ્કાર - અનાડી (૧૯૫૯) ૧૯૬૧: સંગીત નાટાક અકાદમી પુરસ્કાર - અભિનય |
લલિતા પવાર (૧૮ એપ્રિલ ૧૯૧૬-૨૪ ફેબ્રુઆરી ૧૯૯૮) એક સફળ ભારતીય અભિનેત્રી હતા, જેઓ પાછળથી એક ચરિત્ર અભિનેત્રી તરીકે પ્રખ્યાત થયા હતા. તેમણે હિન્દી, મરાઠી અને ગુજરાતી સિનેમા મળીને ૭૦૦ થી વધુ ફિલ્મોમાં અભિનય આપ્યો. તેમણે ૭૦ વર્ષથી વધુની સૌથી લાંબી અભિનય કારકિર્દીનો ગિનીસ વર્લ્ડ રેકોર્ડ બનાવ્યો છે. પવારને કોમેડી-ડ્રામા અનાડી માં તેમના અભિનય માટે શ્રેષ્ઠ સહાયક અભિનેત્રીનો ફિલ્મફેર મળવ્યો હતો. તેમણે ભાલાજી પેંઢારકર દ્વારા નિર્મિત નેતાજી પાલકર (૧૯૩૮), ન્યૂ હાના પિક્ચર્સની સંત દામાજી, વી. એસ. ખાંડેકર દ્વારા લિખિત નવયુગ ચિત્રપટની અમૃત અને છાયા ફિલ્મ્સની ગોરા કુંભાર જેવી સફળ ફિલ્મોમાં અભિનય કર્યો હતો. તેઓની અન્ય યાદગાર ભૂમિકાઓ : અનાડી (૧૯૫૯), શ્રી ૪૨૦ અને મિસ્ટર એન્ડ મિસિસ ૫૫ ફિલ્મોમાં અને રામાનંદ સાગરની ટેલિવિઝન મહાકાવ્ય માલિકા રામાયણ મંથરા તરીકેની હતી.[૧]
જીવનચરિત્ર
[ફેરફાર કરો]તેમનો જન્મ ૧૮ એપ્રિલ ૧૯૧૬ના દિવસે અંબા લક્ષ્મણ રાવ સાગુન તરીકે નાસિકના યેવલાના એક રૂઢિચુસ્ત પરિવારમાં થયો હતો. તેમના પિતા લક્ષ્મણ રાવ શગુન રેશમ અને સુતરાઉ ચીજવસ્તુઓના સમૃદ્ધ વેપારી હતા. તેમણે નવ વર્ષની ઉંમરે ફિલ્મ રાજા હરિશ્ચંદ્ર (૧૯૨૮) માં અભિનય કારકિર્દીની શરૂઆત કરી હતી અને બાદમાં સાત દાયકા સુધી એટલે કે તેમના જીવનના અંત સુધી ચાલેલી કારકિર્દી દરમ્યાન તેમણે મૂંગી ફિલ્મોથી શરૂ કરી અને ૧૯૪૦થી શરૂ થયેલી બોલતી ફિલ્મોમાં મુખ્ય ભૂમિકાઓ ભજવી હતી.
તેમણે કૈલાશ (૧૯૩૨) નામની એક મૂંગી ફિલ્મમાં સહ-નિર્માર્તિ હતા અને તેમાં અભિનય પણ કર્યો હતો. બાદમાં ૧૯૩૮માં બીજી ફિલ્મ દુનિયા ક્યા હૈ નિર્માણ કર્યું હતું, જે એક બોલતી ફિલ્મ હતી.
.jpg)
૧૯૪૨માં ફિલ્મ 'જંગ-એ-આઝાદી'ના એક દ્રશ્યના ભાગરૂપે અભિનેતા માસ્ટર ભગવાને તેમને સખત થપ્પડ મારવાની હતી. એક નવા અભિનેતા હોવાને કારણે, તેમણે આકસ્મિક રીતે તેમને ખૂબ જ જોરથી થપ્પડ મારી હતી, જેના પરિણામે ચહેરાનો લકવો અને ડાબી આંખની નસ ફાટી ગઈ હતી. ત્રણ વર્ષની સારવાર પછી, તેમની ડાબી આંખમાં ખામી આવી ગઈ હતી, તેથી તેમણે મુખ્ય ભૂમિકાઓ છોડી દેવી પડી હતી, અને ચરિત્ર ભૂમિકાઓ તરફ વળવું પડ્યું હતું, આ ભૂમિકાઓ કરી તેમણે આગળ જતા જીવનમાં ઘણી ખ્યાતિ મેળવી હતી.[૨]તેમણે પૈડી જયરામ, ત્રિલોક કપૂર, ગજાનન જાગીરદાર વગેરે જેવા યુગના ટોચના નાયકો સાથે પણ મુખ્ય અભિનેત્રીની ભૂમિકા ભજવી હતી.
તેઓ ખાસ કરીને માતાની ,પ્રભાવી મહિલાના પાત્રો અથવા સાસુની ભૂમિકા ભજવવા માટે જાણીતા હતા. તેમણે રાજ કપૂર સાથે 'અનાડી' (૧૯૫૯) માં કડક પણ દયાળુ શ્રીમતી એલ. ડીસૂઝાની ભૂમિકા પણ ભજવી હતી. આ ફિલ્મમાં ઋષિકેશ મુખર્જીના નિર્દેશન હેઠળ, તેમણે તેમનું ઉત્કૃષ્ટ પ્રદર્શન આપ્યું, જેના માટે તેમને ફિલ્મફેર શ્રેષ્ઠ સહાયક અભિનેત્રીનો એવોર્ડ મળ્યો. આ ઉપરાંત, પ્રોફેસર (૧૯૬૨) અને રામાનંદ સાગર ટેલિવિઝન માલિકા રામાયણમાં કપટી કુબડિયા મંથરા ની ભૂમિકા ભજવી. ૧૯૬૧માં ભારત સરકાર દ્વારા તેમને ભારતીય સિનેમાની પ્રથમ મહિલા તરીકે સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.[૩]
અંગત જીવન
[ફેરફાર કરો]તેમના પ્રથમ લગ્ન ગણપતરાવ પવાર સાથે થયા હતા. તેમની નાની બહેન પતિના આડા સંબંધોની જાણ થતા આ લગ્નનો અંત્ આવ્યો. બાદમાં તેમણે બોમ્બેના અંબિકા સ્ટુડિયોના ફિલ્મ નિર્માતા રાજપ્રકાશ ગુપ્તા સાથે લગ્ન કર્યા હતા. તેમનો પુત્ર જય પવાર નિર્માતા બન્યો અને મંઝિલ જેવી ફિલ્મોમાં તેમની સાથે કામ કર્યું. જય પવારને ૨ પુત્રો સંજય પવાર અને મનોજ પવાર હતા. તેઓ અને તેમના પતિ તેમના પુત્ર સંજય પવાર અને પ્રપૌત્રીઓ અનુષ્કા અને આન્યા પવાર સાથે મુંબઈના જુહુમાં રહેતા હતા. ૨૪ ફેબ્રુઆરી ૧૯૯૮ના રોજ પુણેના ઔંધમાં તેમનું અવસાન થયું, તેઓ મોંના કેન્સરને કારણે થોડા સમય માટે ત્યાં રહી રહ્યા હતા.[૪]
પસંદ કરેલ ફિલ્મોગ્રાફી
[ફેરફાર કરો]| વર્ષ | ફિલ્મ | પાત્ર |
|---|---|---|
| 1941 | અમૃત | સીતા [૫] |
| 1944 | રામ શાસ્ત્રી | આનંદીબાઈ (પેશ્વા રઘુનાથરાવ પત્ની) |
| 1950 | દહેજ | શ્રીમતી બિહારીલાલ (સૂરજની માતા) |
| 1951 | અમર ગીત | વિતાબાઇ |
| 1952 | દાગ | શંકર (દિલીપ કુમાર માતા) |
| પાર્ચેન | બડી રાની | |
| 1955 | શ્રી ૪૨૦ | ગંગા માઈ |
| શ્રી અને શ્રીમતી ૫૫ | અનિતાની કાકી સીતા દેવી | |
| 1957 | નૌ દો ગ્યારાહ | |
| 1958 | પરવરિશ | ઠાકુરૈન રુક્મણી સિંહ
નામાંકિત-શ્રેષ્ઠ સહાયક અભિનેત્રી માટે ફિલ્મફેર એવોર્ડ |
| 1959 | અનાડી | શ્રીમતી એલ. ડીસૂસા
જીત્યો-શ્રેષ્ઠ સહાયક અભિનેત્રી માટેનો ફિલ્મફેર એવોર્ડ |
| સુજાતા | ગિરિબાલા, બુઆજી/કાકી | |
| 1960 | ઝુમરૂ | ઝુમરુની માતા
જિસ દેશ મેં ગંગા બહતી હૈ (૧૯૬૦) |
| આંચલ | રામુની માતા
નામાંકિત-શ્રેષ્ઠ સહાયક અભિનેત્રી માટે ફિલ્મફેર એવોર્ડ | |
| 1961 | જંગલી | શેખરની માતા |
| હમ દોનો[૬] | મેજરની માતા | |
| સંપૂર્ણ રામાયણ | મંથરા | |
| મેમદીદી | ||
| 1962 | પ્રોફેસર | સીતા દેવી વર્મા
નામાંકિત-શ્રેષ્ઠ સહાયક અભિનેત્રી માટે ફિલ્મફેર એવોર્ડ |
| બનારસી ઠગ | ||
| 1963 | બ્લફ માસ્ટર | |
| સેહરા | અંગારાની માતા | |
| ગ્રેહસ્તી | હરીશ ખન્નાની બહેન | |
| ઘર બસાકે દેખો | શ્રીમતી શાંતા મેહરા | |
| 1964 | શરાબી | |
| કોહરા | મા ડો.
નામાંકિત-શ્રેષ્ઠ સહાયક અભિનેત્રી માટે ફિલ્મફેર એવોર્ડ | |
| 1966 | ફૂલ ઔર પત્થર | શ્રીમતી જીવન રામ |
| લવ ઈન ટોકિયો | ગાયત્રી દેવી | |
| ખાનદાન | ફુફી | |
| 1967 | બૂન્દ જો બન ગઈ મોતી | શેફાલીની માતા |
| નૂર જહાં | ||
| 1968 | આંખે | મેડમ/નકલી કાકી |
| નીલ કમલ | ઠાકુરૈન | |
| આબરૂ | શ્રીમતી વર્મા | |
| તીન બહુરાનિયા | સીતાની માતા | |
| 1969 | મેરી ભાબી | ગંગાજળી |
| 1970 | આનંદ | મેટ્રન |
| પુષ્પાંજલી | રાણી સાહિબા | |
| ગોપી | લીલાવતી દેવી | |
| દર્પન | દાદિમા | |
| 1971 | જ્વાલા | |
| 1972 | ગાંવ હમારા શહર તુમ્હારા | લાજવંતી પાંડે |
| બોમ્બેથી ગોવા | કાશીબાઈ | |
| 1974 | હમ્રાહી | |
| નયા દિન નઈ રાત | માનસિક હોસ્પિટલ દર્દી (મહેમાન કલાકાર) | |
| દૂસરા સીતા | ખેલ ખેલ મેઈન 'x | |
| 1976 | આજ કા યે ઘર | શ્રીમતી શાંતિ દીનાનાથ |
| તપસ્યાની | શ્રીમતી વર્મા | |
| 1977 | જય વિજય | નંદિની |
| પ્રાર્થનાચિત | ||
| આઈના | જાનકી | |
| 1979 | મંઝિલ | શ્રીમતી ચંદ્ર (અજયની માતા) |
| 1980 | યારાના | માતા |
| કાલી ઘાટા | અંબુ, હાઉસ કીપર | |
| ફિર વહી રાત | હોસ્ટેલ વોર્ડન | |
| સૌ દિન સાસ કે | ભવાની દેવી (પ્રકાશની માતા) | |
| 1981 | નસીબ | શ્રીમતી ગોમ્સ |
| 1982 | અપના બના લો | મૌસી |
| 1983 | એક દિન બહુ કા | કલાવતી |
| 1986 | પ્યાર કે દો પાલ | |
| ઘર સંસાર | સત્યનારાયણની માતા | |
| 1987 | વતન કે રખવાલે | રાધાની માતાની દાદી |
| ઉત્તર દક્ષિણ | ||
| 1988 | ઝાલ્ઝાલા | શીલાની માતા |
| શેરની[૭] | વૃદ્ધ મહિલા તેના પુત્રને શોધી રહી છે | |
| પ્યાસી આત્મા | ||
| 1989 | બહુરાની | |
| 1992 | મુસ્કુરાહટ | લોન્ડ્રી લેડી |
| 1997 | ભાઈ.[૮] |
ટેલિવિઝન
[ફેરફાર કરો]| વર્ષ | બતાવો | ભૂમિકા | ચેનલ | સંદર્ભો |
|---|---|---|---|---|
| 1987 | રામાયણ | મંથરા | ડીડી નેશનલ |
સંદર્ભો
[ફેરફાર કરો]- ↑ "Bollywood's most dangerous mother-in-law, a slap caused eye light". Aaj Tak. 24 February 2018.
{{cite news}}: Check date values in:|date=(મદદ) - ↑ "Lalita Pawar – Memories". cineplot.com.
- ↑ "Lalita Pawar – Memories". cineplot.com.
- ↑ "Lalita Pawar — Bollywood's wicked mother-in-law who we all loved to hate". The Print. 18 April 2019. મેળવેલ 11 May 2024.
{{cite news}}: Check date values in:|access-date=and|date=(મદદ) - ↑ Rajadhyaksha, Ashish; Willemen, Paul (2014-07-10). Encyclopedia of Indian Cinema (અંગ્રેજીમાં). Routledge. ISBN 978-1-135-94318-9.
{{cite book}}: Check date values in:|date=(મદદ) - ↑ Hungama, Bollywood (1961-01-01). "Hum Dono Cast List | Hum Dono Movie Star Cast | Release Date | Movie Trailer | Review- Bollywood Hungama" (અંગ્રેજીમાં). મેળવેલ 2025-01-30.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=and|date=(મદદ) - ↑ FilmiClub. "Sherni (1988) Complete Cast & Crew". FilmiClub (અમેરિકન અંગ્રેજીમાં). મેળવેલ 2025-01-22.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=(મદદ)[હંમેશ માટે મૃત કડી] - ↑ Pawar, Lalita. "Lalita Pawar Filmography". Muvi. મૂળ માંથી 12 April 2012 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 7 May 2014.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=and|archive-date=(મદદ) - ↑ "Filmfare Awards 1960 Winners". The Times of India. ISSN 0971-8257. મેળવેલ 2025-01-30.
{{cite news}}: Check date values in:|access-date=(મદદ) - ↑ Sangeet Natak Akademi Award - Acting સંગ્રહિત ૨૭ જુલાઇ ૨૦૧૧ ના રોજ વેબેક મશિન Official listing at Sangeet Natak Akademi Official website.
બાહ્ય કડીઓ
[ફેરફાર કરો]- લલિતા પવાર, ઇન્ટરનેટ મૂવી ડેટાબેઝ પર
- Lalita Pawarપરબોલિવૂડ હંગામા
- પડદા પર લૈતા પવારને શ્રદ્ધાંજલિસ્ક્રીન
- લિવિંગ ધ રોલ-લલિતા પવાર ધ હિન્દુ
- છેલ્લા દિવસોમાં લલિતા પવાર સાથે મુલાકાત cineplot.com
