ઈક્વેડોર: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત
નાનું Robot: Removing from શ્રેણી:ભૂગોળ |
નાનું r2.7.1) (રોબોટ ઉમેરણ: ki:Ecuador |
||
લીટી ૧૭૨: | લીટી ૧૭૨: | ||
[[jv:Ekuador]] |
[[jv:Ekuador]] |
||
[[ka:ეკვადორი]] |
[[ka:ეკვადორი]] |
||
[[ki:Ecuador]] |
|||
[[kk:Эквадор]] |
[[kk:Эквадор]] |
||
[[kl:Ecuador]] |
[[kl:Ecuador]] |
૧૪:૩૬, ૩ નવેમ્બર ૨૦૧૨ સુધીનાં પુનરાવર્તન
ઈક્વાડોર ગણરાજ્ય República del Ecuador | |
---|---|
સૂત્ર: "God, homeland and liberty" "ભગવાન, માતૃભૂમિ ઔર સ્વતંત્રતા" | |
રાષ્ટ્રગીત: We Salute You, Our Homeland હમારી માતૃભૂમિ, તુઝે સલામ | |
રાજધાની | ક્વિટો |
સૌથી મોટું શહેર | ગુઆયાકિલ |
અધિકૃત ભાષાઓ | સ્પેનિશ1 |
લોકોની ઓળખ | ઈક્વેડોરિયન |
સરકાર | રાષ્ટ્રપતિ ગણરાજ્ય |
સ્વતંત્રતા સ્પેનસે (અસફલ) સ્પેન સે ગ્રાન કોલંબિયા સે | |
• જળ (%) | 4 |
વસ્તી | |
• 2009 અંદાજીત | 14,573,101 (66વાં) |
GDP (PPP) | 2008 અંદાજીત |
• કુલ | $106.993 બિલિયન (-) |
• Per capita | $7,685 (-) |
માનવ વિકાસ દર (HDI) (2006) | 0.807 ક્ષતિ: અયોગ્ય HDI કિંમત · 72વાં |
ચલણ | અમેરિકી ડૉલર2 (USD) |
સમય વિસ્તાર | UTC- 5, - 6 (ECT, GALT) |
• ઉનાળુ (DST) | UTC- (-) |
ટેલિફોન કોડ | 593 |
ઇન્ટરનેટ ડોમેઇન (TLD) | .ec |
1ક્વેચુઆ ઔર અન્ય અમેરિકન ભાષાએં સ્થાનીય સમુદાય દ્વારા બોલી જાતી હૈ 2સોક્રે 2000 તક, જિસકે બાદ સે અમેરિકન ડાલર ઔર ઈક્વેડોરિયન સેંટાવો સિક્કે |
ઈક્વાડોર, આધિકારિક તૌર પર ઇક્વાડોર ગણરાજ્ય (શાબ્દિક રૂપ સે, "ભૂમધ્ય રેખા કા ગણરાજ્ય"), દક્ષિણ અમેરિકા મેં સ્થિત એક પ્રતિનિધિ લોકતાંત્રિક ગણરાજ્ય હૈ દેશ કે ઉત્તર મેં કોલંબિયા, પૂર્વ ઔર દક્ષિણ મેં પેરૂ ઔર પશ્ચિમ કી ઓર પ્રશાંત મહાસાગર સ્થિત હૈ યહ એક દક્ષિણ અમેરિકા મેં ઉન દો દેશોં (અન્ય ચિલી) મેં સે હૈ, જિસકી સીમાએં બ્રાજીલ કે સાથ નહીં મિલતી હૈ દેશ કે હિસ્સે મેં મુખ્ય ભૂમિ કે પશ્ચિમ મેં પ્રશાંત મહાસાગર મેં સ્થિત ગાલાપોગોસ દ્વીપ ભી આતે હૈં ભૂમધ્ય રેખા, જિસકે આધાર પર દેશ કા નામ રખા ગયા હૈ, ઇક્વાડોર કો દો ભાગોં મેં વિભાજિત કરતી હૈ ઇસકી રાજધાની ક્વિટો ઔર સબસે બડ઼ા શહર ગુઆયાકિલ હૈ દેશ કી આધી આબાદી ગરીબી મેં જીવનયાપન કરતી હૈ
આધુનિક ઇતિહાસ
૧૫૩૩ મેં સ્પેન દ્વારા વિજય પ્રાપ્ત કરને સે પહલે તક ઈક્વાડોર ઉત્તરી ઇંકા સામ્રાજ્ય કા ભાગ થા સન્ ૧૫૬૩ મેં કુઇટો સ્પેની સામ્રાજ્ય કા એક કેંદ્ર બના ઔર ૧૭૧૭ મેં ન્યૂ ગ્રાનાડા કે વાઇસરોયલ્ટી કા ભાગ બના વાઇસરોયલ્ટી કે ક્ષેત્રોં જૈસે ન્યૂ ગ્રાનાડા (કોલંબિયા), વેનેજુએલા, ઔર કુઇટો ને ૧૮૧૯ ઔર ૧૮૨૨ કે બીચ અપની-અપની સ્વતંત્રતાઓં કી ઘોષણા કી ઔર ગ્રાન કોલંબિયા કે નામ સે એક મહાસંઘ બનાયા ૧૮૩૦ મેં જબ ક્વિટો મહાસંઘ સે વિલગ હો ગયા તો ઇસકા નામ "ભૂમધ્ય રેખીય ગણરાજ્ય" રખ દિયા ગયા સન્ ૧૯૦૪ સે ૧૯૪૨ કે મધ્ય પડોસી દેશોં સે સંઘર્ષોં કે કારણ ઈક્વાડોર કો અપના બહુત સા ભૂભાગ ખોના પડ઼ા ૧૯૯૫ મેં પેરૂ કે સાથ સીમા વિવાદ કે કારણ જો યુદ્ધ ધધક રહા થા વહ ૧૯૯૯ મેં સુલઝા લિયા ગયા યદ્યપિ સન્ ૨૦૦૪ મેં ઈક્વાડોર નાગરિક શાસન કે ૨૫ વર્ષ પૂરે કર રહા થા, લેકિન યે પૂરા દૌર રાજનૈતિક ઉથલ પુથલ ભરા હી રહા થા ક્વિટો મેં હુએ વિરોધ પ્રદર્શનોં કે કારણ ઈક્વાડોર મેં પિછલી તીન લોકતાંત્રિક સરકારોં કો કાર્યકાલ પૂરા હોને સે પૂર્વ હી અપદસ્ત હોના પડ઼ા ૨૦૦૭ મેં નએ સંવિધાન કી રુપરેખા તૈયાર કરને કે લિએ સંવિધાન સભા કા ચુનાવ કિયા ગયા હૈ, ઔર સ્વતન્ત્રતા મિલને કે બાદ સે યે ઈક્વાડોર કા ૨૦ વાં સંવિધાન હૈ
રાજ્ય-શાસન
- પ્રશાસનિક પ્રભાગ - ૨૪ પ્રાંત
- ૧.એજ઼ુએ
- ૨.બોલિવાર
- ૩.કૈનાર
- ૪.કારચી
- ૫.ચિમ્બોરૈજો
- ૬.કોટોપાક્સી
- ૭.એલ ઓરો
- ૮.એસ્મેરાલડસ
- ૯.ગૈલાપાગોસ
- ૧૦.ગુયાસ
- ૧૧.ઇમ્બાબુરા
- ૧૨.લોજા
- ૧૩.લૌસ રિયોસ
- ૧૪.મનાબી
- ૧૫.મોરોના-સૈંટિયાગો
- ૧૬.નૈપો
- ૧૭.ઔરેલાના
- ૧૮.પાસ્તજ઼ા
- ૧૯.પિચિંચા
- ૨૦.સૈંટા એલેના
- ૨૧.સૈંટો ડોમિંગો ડીલોસ ત્સાચિલાસ
- ૨૨.સુકુમ્બિઓસ
- ૨૩.તુન્ગુરાહુઆ
- ૨૪.જ઼ૈમોરા-ચિન્ચિપી
અર્થવ્યવસ્થા
ઈક્વાડોર પર્યાપ્ત રૂપ સે અપને તેલ સંસાધનોં પર નિર્ભર હૈ, જિસકી દેશ કો નિર્યાત સે હોને વાલી કમાઈ મેં આધે સે અધિક ભાગીદારી હૈ ઔર સાર્વજનિક ક્ષેત્ર કા એક ચૌથાઈ રાજસ્વ ઇસી સે પ્રાપ્ત હોતા હૈ|૧૯૯૯-૨૦૦૦ મેં ઈક્વાડોર કો ગહન આર્થિક સંકટ કા સામના કરના પડ઼ા જિસસે દેશ કે સકલ ઘરેલુ ઉત્પાદ મેં ૬% કી કમી આઈ ઔર સાથ હી ગરીબી રેખા સે નીચે રહને વાલોં કી સંખ્યા મેં ભી વૃદ્ધિ હુઈ|બૈંકિંગ ક્ષેત્ર ભી ધરાશાયી હો ગયા ઔર ઉસ વર્ષ ઈક્વાડોર અપને બાહ્ય ઋણ કે ભુગતાન મેં ભી ચૂક ગયા| ૨૦૦૦ મેં રાષ્ટ્રીય કાંગ્રેસ દ્બારા બહુત સે ઢાંચાગત સુધારોં કો સ્વીકૃતિ દી ગઈ જિસમેં અમેરિકી ડૉલર કો કાનૂની નિવિદા કે રૂપ મેં અપનાએ જાને કા ભી પ્રાવધાન થા| ડૉલરીકરણ કે કારણ અર્થવ્યસ્થા કો સુદૃઢ઼તા મિલી, ઔર આગે આને વાલે વર્ષોં મેં ફિર સે વિકાસ કો ગતિ મિલી જિસકા શ્રેય ઊઁચે તેલ મૂલ્યોં, વિપ્રેષણ, ઔર અપારંપરિક નિર્યાતોં મેં હુઈ વૃદ્ધિ કો જાતા હૈ|
૨૦૦૨-૦૬ કી અવધિ મેં અર્થવ્યસ્થા ૫.૫% કી દર સે બઢ઼ી, જો પિછલે ૨૫ વર્ષોં મેં સબસે ઊઁચી પંચ વર્ષીય દર થી|૨૦૦૬ મેં ગરીબી દર મેં ભી ગિરાવટ હુઈ લેકિન ફિર ભી યે ૩૮% તક બની રહી| ૨૦૦૬ મેં સરકાર દ્વારા વિદેશી તેલ કંપનિયોં પર અપ્રત્યાશિત કર લગા દિયા ગયા જિસસે અમેરિકા કે સાથ હોને વાલી મુક્ત વ્યાપાર વાર્તા નિલંબિત હો ગયી| ઇન ઉપાયોં કે ચલતે વર્ષ ૨૦૦૭ મેં તેલ ઉત્પાદન મેં ભી કમી આઈ| રાષ્ટ્રપતિ રફેલ કૌરિયા દ્વારા ઋણ ડિફ઼ૉલ્ટ કા ભય દિખાયા ગયા ઔર ઉસ ભય કો ધ્યાન મેં રખતે હુએ, ભય સે નિબટને કે લિએ દિસમ્બર ૨૦૦૮ મેં કુછ વ્યાવસાયિક બાંડ દાયિત્વોં સે મુખ મોડ઼ લિયા| ઉન્હોંને નિજી તેલ કંપનિયોં પર ભી એક ઉચ્ચ અપ્રત્યાશિત રાજસ્વ કર લગા દિયા ઔર ઉનકે સાથ કિયે હુએ અનુબંધોં પર પુનઃ વાર્તા આરમ્ભ કરી તાકિ કર કે અહક્ત પ્રભાવોં કો દૂર કિયા જા સકે| ઇસસે આર્થિક અનિશ્ચિતતા ઉત્પન્ન હુઈ; નિજી નિવેશ મેં ગિરાવટ આઈ ઔર આર્થિક વિકાસ ધીમા હુઆ હૈ|
અંતર્રાષ્ટ્રીય મુદ્દે
કોલમ્બિયા મેં જારી સંયોજિત અવૈધ માદક પદાર્થોં કી તસ્કરી કોલંબિયા સે લગતી હુઈ છિદ્રિલ સીમા દ્વારા ઈક્વાડોર મેં ભી હોતી હૈ, ઇક્વાડોર કી સાઝા સીમા હજારોં કોલંબિયાઈ નાગરિક ભી અપને દેશ મેં હિંસા સે બચને કે લિએ ઈક્વાડોર મેં પ્રવેશ કરતે હૈં
- શરણાર્થિયોં ઔર આંતરિક વિસ્થાપિત - ૧૧,૫૨૬ (કોલંબિયા); નોટ - યુ.એન.એચ.સી.આર (UNHCR) કે અનુમાનાનુસાર લગભગ ૨,૫૦,૦૦૦ કોલંબિયાઈ નાગરિક ઈક્વાડોર મેં શરણ ચાહતે હૈ લેકિન નિર્વાસિત હોને કે ભય સે અપના પંજીકરણ નહીં કરાતે (૨૦૦૭)