તાપી નદી: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત

	તાપી; તાપ્તી, સુર્યપુત્રી
	River
દેશ	ભારત
રાજ્યો	મધ્ય પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત
શહેરો	બેતુલ, બુરહાનપુર, ભુસાવલ, નંદુરબાર, સુરત, સિંદખેડા
સ્ત્રોત	મુલ્તાઇ બેતુલ
- સ્થાન	સાતપુડા
મુખ	ખંભાતનો અખાત (અરબી સમુદ્ર)
- સ્થાન	ડુમસ, સુરત, ગુજરાત
લંબાઈ	૭૨૪ km (૪૫૦ mi) approx.
Discharge	for ડુમ્મસ
- સરેરાશ	૪૮૯ m3/s (૧૭,૨૬૯ cu ft/s)
- મહત્તમ	૯,૮૩૦ m3/s (૩,૪૭,૧૪૩ cu ft/s)
- ન્યૂનતમ	૨ m3/s (૭૧ cu ft/s)

Browse history interactively

← પહેલાનો ફેરફાર નવા ફેરફાર →

Content deleted Content added

Visualવિકિલખાણ

Inline

૧૫:૧૧, ૨૭ સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૬ સુધીનાં પુનરાવર્તન

તાપી નદી મધ્ય ભારતની એક મહત્વની નદી છે, તેની લંબાઇ ૭૨૪ કિ.મી. છે. નર્મદા અને મહી નદી ઉપરાંત તાપી ત્રીજી એવી મોટી નદી છે જે પૂર્વથી પશ્ચિમ દિશામાં વહે છે.

તાપી નદી દક્ષિણ મધ્ય પ્રદેશના સાતપુડા પર્વતોની પૂર્વની હારમાળાઓમાંથી ઉદ્ભવે છે અને પશ્ચિમ દિશામાં વહેતી, મધ્ય પ્રદેશના નિતાર પ્રદેશમાં થઇને મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં દાખલ થાય છે. મહારાષ્ટ્રમાં એ ખાનદેશમાંથી વહેતી દખ્ખણના ઉચ્ચપ્રદેશ (પ્લેટો)ના વાયવ્ય ખૂણાના પ્રદેશ એટલે કે પૂર્વ વિદર્ભમાં દાખલ થાય છે અને આગળ ચાલતા એ દક્ષિણ ગુજરાતમાં થઇને અરબી સમુદ્રના ખંભાતના અખાતને જઇને મળે છે. ગુજરાતનું સુરત પણ તાપીના કિનારે જ આવેલું છે. મુગલ કાળ દરમ્યાન સુરત શહેરના મક્કા ઓવારા પરથી હજ પઢવા માટે જતા યાત્રીઓના જહાજો તાપી માર્ગે અરબી સમુદ્રમાં પ્રવેશતા હતા.

નામ

તાપી નદીનું ઉદ્‌ગમ સ્થાન બેતુલ જિલ્લાનું મુલતાઇ છે. મુલતાઇ શહેરનું સંસ્કૃત નામ મૂલતાપી છે. જેનો અર્થ થાય છે 'તાપીનું મૂળ'. તાપીનું પ્રાચીન નામ તાપ્તી અને સુર્યપુત્રી છે.

થાઇલેન્ડમાં આવેલી તાપી નદીનું નામ ભારતની તાપી નદી ઉપરથી ઓગષ્ટ ૧૯૧૫માં પાડવામાં આવ્યું છે.

નદીનો તટ પ્રદેશ અને ઉપનદીઓ

તાપી નદીના તટ પ્રદેશનો વિસ્તાર લગભગ ૬૫,૧૪૫ ચો.કિમીમાં ફેલાયેલો છે, જે ભારતના ક્ષેત્રફળના ૨% જેટલો છે. તાપી નદીનો તટ પ્રદેશ મહારાષ્ટ્ર (૫૧,૫૦૪ ચો.કિમી.), મધ્યપ્રદેશ (૯,૮૦૪ ચો.કિમી.) અને ગુજરાત (૩,૮૩૭ ચો.કિમી.)માં આવેલો છે.

તાપીનો ઘણું કરીને મહારાષ્ટ્રના ઉત્તર અને પૂર્વના જિલ્લાઓ જેવા કે અમરાવતી, અકોલા, બુલઢાણા, વાસીમ, જલગાંવ, ધુળે, નંદુરબાર અને નાસિકમાં થઇને વહે છે. મધ્ય પ્રદેશના બેતુલ અને બુરહાનપુર તથા ગુજરાતના સુરત જિલ્લામાં પણ એનો તટ પ્રદેશ આવેલો છે. તાપી નદીમાં વરેલી નદીનું પાણી પણ આવે છે. તાપી નદી સુરત જિલ્લાનાં ડુમ્મસ ખાતે ખંભાતના અખાતને મળે છે.

ઉપનદીઓ

ગિરણા નદી
પાંઝરા નદી - ધુલિયા જિલ્લામાં તાપી નદીમાં ભળે છે.
વાઘુર નદી
બોરી નદી
અનેર નદી
અમરાવતી નદી - ધુલિયા જિલ્લામાં માલપુર ગામ પાસે તાપી નદીમાં ભળે છે.
અરુણાવતી નદી - શિરપુર જિલ્લામાં તાપી નદીમાં ભળે છે.
ગોમાઈ નદી - નંદુરબાર જિલ્લામાં તાપી નદીમાં ભળે છે.
વાકી નદી - ધુલિયા જિલ્લામાં તાપી નદીમાં ભળે છે.
બુરાઈ નદી - ધુલિયા જિલ્લામાં તાપી નદીમાં ભળે છે.

યોજનાઓ

તાપી નદી પર બે સિંચાઈ યોજના આવેલી છે:

સંદર્ભ

↑ "Tapti Basin Station: Kathore". UNH/GRDC. મેળવેલ ૧ જાન્યુઆરી ૨૦૧૩. CS1 maint: discouraged parameter (link)

[1] "Tapti Basin Station: Kathore". UNH/GRDC. મેળવેલ ૧ જાન્યુઆરી ૨૦૧૩. CS1 maint: discouraged parameter (link)

[૧]

@@ લીટી ૪૭: / લીટી ૪૭: @@
 | source_long_EW              =
 | mouth_name   = [[ખંભાતનો અખાત]] ([[અરબી સમુદ્ર]])
-| mouth_location = ડુમ્મસ, [[સુરત]]
+| mouth_location = [[ડુમસ]], [[સુરત]]
 | mouth_region  = [[ગુજરાત]]
 }}
-[[Image:Tapi paramoma 3.jpg|thumb|300px|right|[[સુરત]] નજીક તાપી નદી નું 	વિહંગમ દૃશ્ય]]
+[[Image:Tapi paramoma 3.jpg|thumb|300px|right|[[સુરત]] નજીક તાપી નદીનું વિહંગમ દૃશ્ય]]
 [[Image:Tapi River in Surat.jpg|thumb|250px|right|તાપી નદી, [[સુરત]] નજીક.]]
-'''તાપી નદી''' મધ્ય ભારતની એક મહત્વની નદી છે. તાપી નદીની લંબાઇ ૭૨૪ કિ.મી. છે. તાપી, [[નર્મદા]] અને [[મહી નદી]]ઓ એવી છે કે જે  પૂર્વથી પશ્ચિમ દિશામાં વહે છે.
+'''તાપી નદી''' મધ્ય ભારતની એક મહત્વની નદી છે, તેની લંબાઇ ૭૨૪ કિ.મી. છે. [[નર્મદા]] અને [[મહી નદી]] ઉપરાંત તાપી ત્રીજી એવી મોટી નદી છે જે પૂર્વથી પશ્ચિમ દિશામાં વહે છે.
-તાપી નદી દક્ષિણ [[મધ્ય પ્રદેશ]]ના સાતપુડા પર્વતોની પૂર્વની હારમાળાઓમાંથી ઉદ્ભવે છે અને પશ્ચિમ દિશામાં વહેતી, મધ્ય પ્રદેશના નિતાર પ્રદેશમાં થઇને [[મહારાષ્ટ્ર]] રાજ્યમાં દાખલ થાય છે. મહારાષ્ટ્રમાં એ ખાનદેશમાંથી વહેતી ડેક્કન ઉચ્ચપ્રદેશ (પ્લેટો)ના [[ઉત્તર]]-પશ્ચિમ ખૂણાના પ્રદેશ એટલે કે પૂર્વ વિદર્ભમાં દાખલ થાય છે અને આગળ ચાલતા એ દક્ષિણ ગુજરાતમાં થઇને [[અરબી સમુદ્ર]]ના [[ખંભાતનો અખાત|ખંભાતના અખાત]]ને જઇ ને મળે છે. [[ગુજરાત]] નું [[સુરત]] પણ તાપી ના કિનારે જ આવેલું છે. મુગલ કાળ દરમ્યાન સુરત શહેરના [[મક્કા ઓવારો|મક્કા ઓવારા]] પરથી હજ પઢવા માટે જતા યાત્રીઓના જહાજો અહીથી જતા હતા
+તાપી નદી દક્ષિણ [[મધ્ય પ્રદેશ]]ના સાતપુડા પર્વતોની પૂર્વની હારમાળાઓમાંથી ઉદ્ભવે છે અને પશ્ચિમ દિશામાં વહેતી, મધ્ય પ્રદેશના નિતાર પ્રદેશમાં થઇને [[મહારાષ્ટ્ર]] રાજ્યમાં દાખલ થાય છે. મહારાષ્ટ્રમાં એ ખાનદેશમાંથી વહેતી દખ્ખણના ઉચ્ચપ્રદેશ (પ્લેટો)ના વાયવ્ય ખૂણાના પ્રદેશ એટલે કે પૂર્વ વિદર્ભમાં દાખલ થાય છે અને આગળ ચાલતા એ દક્ષિણ ગુજરાતમાં થઇને [[અરબી સમુદ્ર]]ના [[ખંભાતનો અખાત|ખંભાતના અખાત]]ને જઇને મળે છે. [[ગુજરાત]]નું [[સુરત]] પણ તાપીના કિનારે જ આવેલું છે. મુગલ કાળ દરમ્યાન સુરત શહેરના [[મક્કા ઓવારો|મક્કા ઓવારા]] પરથી હજ પઢવા માટે જતા યાત્રીઓના જહાજો તાપી માર્ગે અરબી સમુદ્રમાં પ્રવેશતા હતા.
 == નામ ==
-તાપી નદીનું ઉદગમ સ્થાન બેતુલ જિલ્લાનું મુલતાઇ છે. મુલતાઇ શહેરનું સંસ્કૃત નામ મુળતાપી છે. જેનો અર્થ થાય છે - તાપીનું મુળ. તાપીનું પ્રાચીન નામ તાપ્તી કે સુર્યપુત્રી છે.
+તાપી નદીનું ઉદ્‌ગમ સ્થાન બેતુલ જિલ્લાનું મુલતાઇ છે. મુલતાઇ શહેરનું સંસ્કૃત નામ મૂલતાપી છે. જેનો અર્થ થાય છે 'તાપીનું મૂળ'. તાપીનું પ્રાચીન નામ તાપ્તી અને સુર્યપુત્રી છે.
-[[થાઇલેન્ડ]]માં આવેલી તાપી નદીનું નામ ભારતની તાપી નદી ઉપરથી ઓગષ્ટ ૧૯૧૫ માં પાડવામાં આવ્યું છે.
+[[થાઇલેન્ડ]]માં આવેલી તાપી નદીનું નામ ભારતની તાપી નદી ઉપરથી ઓગષ્ટ ૧૯૧૫માં પાડવામાં આવ્યું છે.
 == નદીનો તટ પ્રદેશ અને ઉપનદીઓ ==
-તાપી નદીના તટ પ્રદેશનો વિસ્તાર લગભગ ૬૫,૧૪૫ ચો.કિમીમાં ફેલાયેલો છે. જે ભારતના ક્ષેત્રફળના ૨% જેટલો છે. તાપી નદીનો તટ પ્રદેશ મહારાષ્ટ્ર (૫૧,૫૦૪ ચો.કિમી.), મધ્યપ્રદેશ (૯,૮૦૪ ચો.કિમી.) અને ગુજરાત (૩,૮૩૭ ચો.કિમી.) માં આવેલો છે.
+તાપી નદીના તટ પ્રદેશનો વિસ્તાર લગભગ ૬૫,૧૪૫ ચો.કિમીમાં ફેલાયેલો છે, જે ભારતના ક્ષેત્રફળના ૨% જેટલો છે. તાપી નદીનો તટ પ્રદેશ મહારાષ્ટ્ર (૫૧,૫૦૪ ચો.કિમી.), મધ્યપ્રદેશ (૯,૮૦૪ ચો.કિમી.) અને ગુજરાત (૩,૮૩૭ ચો.કિમી.)માં આવેલો છે.
-તાપીનો તટ પ્રદેશ ઘણું કરીને [[મહારાષ્ટ્ર]]ના ઉત્તર અને પૂર્વના જિલ્લાઓ જેવા કે [[અમરાવતી]], [[અકોલા]], [[બુલઢાણા]], [[વાશીમ જિલ્લો|વાસીમ]], [[જલગાંવ જિલ્લો|જલગાંવ]], [[ધુલિયા જિલ્લો|ધુળે]], [[નંદરબાર જિલ્લો|નંદુરબાર]] અને [[નાસિક]] માં થઇને પસાર થાય છે. [[મધ્ય પ્રદેશ]]ના [[બેતુલ]] અને [[બુરહાનપુર]] અને [[ગુજરાત]]ના [[સુરત]] જિલ્લામાં પણ એનો તટ પ્રદેશ આવેલો છે. તાપી નદીમાં વરેલી નદીનું પાણી પણ આવે છે. તાપી નદી [[સુરત જિલ્લો|સુરત જિલ્લા]]<nowiki/>નાં [[ડુમસ|ડુમ્મસ]] ખાતે ખંભાતના અખાતને મળે છે.
+તાપીનો ઘણું કરીને [[મહારાષ્ટ્ર]]ના ઉત્તર અને પૂર્વના જિલ્લાઓ જેવા કે [[અમરાવતી]], [[અકોલા]], [[બુલઢાણા]], [[વાશીમ જિલ્લો|વાસીમ]], [[જલગાંવ જિલ્લો|જલગાંવ]], [[ધુલિયા જિલ્લો|ધુળે]], [[નંદરબાર જિલ્લો|નંદુરબાર]] અને [[નાસિક]]માં થઇને વહે છે. [[મધ્ય પ્રદેશ]]ના [[બેતુલ]] અને [[બુરહાનપુર]] તથા [[ગુજરાત]]ના [[સુરત]] જિલ્લામાં પણ એનો તટ પ્રદેશ આવેલો છે. તાપી નદીમાં વરેલી નદીનું પાણી પણ આવે છે. તાપી નદી સુરત જિલ્લાનાં [[ડુમસ|ડુમ્મસ]] ખાતે ખંભાતના અખાતને મળે છે.
 ===ઉપનદીઓ===
@@ લીટી ૮૧: / લીટી ૮૧: @@
 તાપી નદી પર બે સિંચાઈ યોજના આવેલી છે:
-૧. [[ઉકાઇ બંધ|ઉકાઇ]] ([[તાપી જિલ્લો|તાપી જિલ્લા]]<nowiki/>માં)
+#. [[ઉકાઇ બંધ|ઉકાઇ]] ([[તાપી જિલ્લો|તાપી જિલ્લા]]માં)
+#. [[કાકરાપાર]] ([[સુરત જિલ્લો|સુરત જિલ્લા]]માં)
-૨. [[કાકરાપાર]] (સુરત જિલ્લામાં)
 == સંદર્ભ ==

v t e • ગુજરાતની નદીઓ •
ઉત્તર ગુજરાત	બનાસ બાલારામ રૂપેણ સરસ્વતી સીપુ મેશ્વો પુષ્પાવતી હાથમતી હરણાવ ગુહાઈ
મધ્ય ગુજરાત	ઓરસંગ હેરણ ગોમા સાબરમતી સુકભાદર મહોર મહીસાગર કુણ શેઢી વાત્રક વાંકળ પાનમ કરડ હડફ સુખી વિશ્વામિત્રી ઢાઢર
દક્ષિણ ગુજરાત	અંબિકા ઔરંગા કરજણ કાવેરી કીમ કોલક ખરેરા ગિરા તાપી દમણ ગંગા દેવ-ચાંદની નર્મદા પાર પુર્ણા મીંઢોળા રંગાવલી વાલ્મિકી વેંગણીયા
સૌરાષ્ટ્ર	આજી ઓઝત ઉબેણ ઉતાવળી ઊંડ કેરી કાળુભાર કાળવો ખલખલીયો ઘેલો ડાય મીણસાર ડેમી ધાતરવડી પડાલીયો ફુલઝર બ્રાહ્મણી બાવની ભાદર ભોગાવો મચ્છુ મછુન્દ્રી માલણ માલણ (ગીર) માલેશ્રી માનવર રંગમતી રંઘોળી રાવલ રૂપેણ (ગીર) સાંગાવાડી સીંધણી શેત્રુંજી શાહી હીરણ
કચ્છ	કંકાવટી કાયલા કારેશ્વર ખારોડ ખારી ખોખરા ગજણસર ચોક ચીરાઇ નરા નાગમતી નાયરા પુર ફલ્કી ભુરુડ ભુખી મીટીયાટીવાલી રવ રુક્માવતી વેગડી સઇ સુવી સાંગ
• યાદી •