કાર્બન: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત
નાનું Robot: Removing template: Link FA |
અદ્ભુત પદાર્થ |
||
લીટી ૧: | લીટી ૧: | ||
[[ચિત્ર:C-TableImage.png|250px|thumb|right|[[આવર્ત કોષ્ટક]] માં કાર્બન]] |
[[ચિત્ર:C-TableImage.png|250px|thumb|right|[[આવર્ત કોષ્ટક]] માં કાર્બન]] |
||
{{sci-stub}} |
{{sci-stub}} |
||
'''કાર્બન''' ([[હિંદી ભાષા]]:प्रांगार) [[તત્વ]] [[આવર્ત કોષ્ટક]]ની મહત્વની [[અધાતુ]] છે. કાર્બન ની [[આણ્વીક સંખ્યા]] ૬ છે. તેને "C" વડે દર્શાવાય છે. કાર્બન એ [[રસાયણ શાસ્ત્ર]]માં તથા [[જૈવરસાયણ શાસ્ત્ર]]માં અત્યંત અગત્યનું તત્વ છે. માનવ શરીરમાં પાણી ને બાદ કરતાં બાકીના તમામ પદાર્થોમાં કાર્બનનું પ્રમાણ સૌથી વધુ છે. સજીવો વિવિધ પ્રકારના કાર્બનિક સંયોજનોના બનેલા છે. |
'''કાર્બન''' ([[હિંદી ભાષા]]:प्रांगार) [[તત્વ]] [[આવર્ત કોષ્ટક]]ની મહત્વની [[અધાતુ]] છે. કાર્બન ની [[આણ્વીક સંખ્યા]] ૬ છે. તેને "C" વડે દર્શાવાય છે. કાર્બન એ [[રસાયણ શાસ્ત્ર]]માં તથા [[જૈવરસાયણ શાસ્ત્ર]]માં અત્યંત અગત્યનું તત્વ છે. માનવ શરીરમાં પાણી ને બાદ કરતાં બાકીના તમામ પદાર્થોમાં કાર્બનનું પ્રમાણ સૌથી વધુ છે. સજીવો વિવિધ પ્રકારના કાર્બનિક સંયોજનોના બનેલા છે. નેચર્સ બિલ્ડિંગ બ્લોગ્સ પુસ્તક જણાવે છે, “જીવનમાં કાર્બન કરતાં વધારે કામમાં બીજો કોઈ પદાર્થ આવતો નથી.”<ref>[https://www.jw.org/gu/સાહિત્ય/મૅગેઝિન/સજાગ-બનો-નં૪-૨૦૧૬-ઓક્ટોબર/કાર્બન-અદ્ભુત-પદાર્થ/ અદ્ભુત પદાર્થ]</ref> |
||
== ઘન સ્વરૂપો == |
== ઘન સ્વરૂપો == |
||
કુદરતમાં કાર્બન જુદા-જુદા સ્વરૂપમાં જોવા મળે છે. તેમાં શુદ્ધ કાર્બનના મુખ્ય બે [[સ્ફટિક]] રૂપ છે. |
કુદરતમાં કાર્બન જુદા-જુદા સ્વરૂપમાં જોવા મળે છે. તેમાં શુદ્ધ કાર્બનના મુખ્ય બે [[સ્ફટિક]] રૂપ છે. |
||
લીટી ૧૦: | લીટી ૧૦: | ||
[[ચિત્ર:GraphiteUSGOV.jpg|left|thumb|ગ્રેફાઇટ]] |
[[ચિત્ર:GraphiteUSGOV.jpg|left|thumb|ગ્રેફાઇટ]] |
||
ગ્રેફાઇટના ભૌતિક ગુણધર્મો હીરા કરતા તદ્દન વિરોધી છે. ગ્રેફાઇટ કાળા/રાખોડી રંગનો પદાર્થ છે. તે અત્યંત નરમ હોય છે. આથી તેનો ઉપયોગ [[પેન્સિલ]]ની અણી માં થાય છે. |
ગ્રેફાઇટના ભૌતિક ગુણધર્મો હીરા કરતા તદ્દન વિરોધી છે. ગ્રેફાઇટ કાળા/રાખોડી રંગનો પદાર્થ છે. તે અત્યંત નરમ હોય છે. આથી તેનો ઉપયોગ [[પેન્સિલ]]ની અણી માં થાય છે. |
||
|
|||
{{આવર્ત કોષ્ટક}} |
{{આવર્ત કોષ્ટક}} |
૧૭:૧૨, ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૧૮ સુધીનાં પુનરાવર્તન
આ વિજ્ઞાન લેખ સ્ટબ છે. તમે તેને વિસ્તૃત કરીને વિકિપીડિયાને મદદ કરી શકો છો. |
કાર્બન (હિંદી ભાષા:प्रांगार) તત્વ આવર્ત કોષ્ટકની મહત્વની અધાતુ છે. કાર્બન ની આણ્વીક સંખ્યા ૬ છે. તેને "C" વડે દર્શાવાય છે. કાર્બન એ રસાયણ શાસ્ત્રમાં તથા જૈવરસાયણ શાસ્ત્રમાં અત્યંત અગત્યનું તત્વ છે. માનવ શરીરમાં પાણી ને બાદ કરતાં બાકીના તમામ પદાર્થોમાં કાર્બનનું પ્રમાણ સૌથી વધુ છે. સજીવો વિવિધ પ્રકારના કાર્બનિક સંયોજનોના બનેલા છે. નેચર્સ બિલ્ડિંગ બ્લોગ્સ પુસ્તક જણાવે છે, “જીવનમાં કાર્બન કરતાં વધારે કામમાં બીજો કોઈ પદાર્થ આવતો નથી.”[૧]
ઘન સ્વરૂપો
કુદરતમાં કાર્બન જુદા-જુદા સ્વરૂપમાં જોવા મળે છે. તેમાં શુદ્ધ કાર્બનના મુખ્ય બે સ્ફટિક રૂપ છે.
હીરો
હીરો કુદરતમાં મળી આવતા પદાર્થોમાં સૌથી સખત પદાર્થોમાંનો એક છે. તેની સખ્તાઇને કારણે તેનો ઔદ્યોગિક ઉપયોગ વ્યાપક છે. ખાસ કરીને ખૂબ સખત ઓજારોની ધાર કાપવા માટે હીરાનો ઉપયોગ થાય છે. શુદ્ધ કાર્બનનો સ્ફટિક હીરો પારદર્શક હોય છે. હીરાનો વક્રીભવન અચળાંક ખૂબ ઉંચો હોય છે. આ ગુણધર્મોને કારણે હીરો કિમતી કિમતી પત્થર તરીકે ખૂબ લોકપ્રિય છે અને ઘરેણાઓ માં ખૂબ જોવા મળે છે.
ગ્રેફાઇટ
ગ્રેફાઇટના ભૌતિક ગુણધર્મો હીરા કરતા તદ્દન વિરોધી છે. ગ્રેફાઇટ કાળા/રાખોડી રંગનો પદાર્થ છે. તે અત્યંત નરમ હોય છે. આથી તેનો ઉપયોગ પેન્સિલની અણી માં થાય છે.