નવલકથા

નવલકથા એ ગદ્ય સાહિત્યનો એક પ્રકાર છે.

પરિચય

એમ માનવામાં આવે છે કે દુનિયાની સૌથી પ્રથમ નવલકથા જાપાની ભાષામાં ઇ. સ. ૧૦૦૭માં લખવામાં આવી હતી. આ નવલકથાનું નામ છે “જેન્જીની વાર્તા”. આ નવલકથા મુરાસાકી શિકિબુ નામક એક મહિલા દ્વારા લખવામાં આવી હતી. આ નવલકથા ૫૪ પ્રકરણો અને આશરે ૧૦૦૦ જેટલાં પૃષ્ઠ ધરાવે છે. આ નવલકથામાં પ્રેમ તથા વિવેકની શોધ કરવા માટે નિકળેલા એક રાજકુમારની વાર્તા છે.

યૂરોપ કા પ્રથમ ઉપન્યાસ સેર્વૈન્ટિસ કા “ડોન ક્વિક્સોટ” માના જાતા હૈ જો સ્પેની ભાષા કા ઉપન્યાસ હૈ૤ ઇસે 1605 મેં લિખા ગયા થા૤

અંગ્રેજી કા પ્રથમ ઉપન્યાસ હોને કે દાવેદાર કઈ હૈં૤ બહુત સે વિદ્વાન 1678 મેં જોન બુન્યાન દ્વારા લિખે ગએ “દ પિલ્ગ્રિમ્સ પ્રોગ્રેસ” કો પહલા અંગ્રેજી ઉપન્યાસ માનતે હૈં૤

ભારતીય ભાષાઓં મેં ઉપન્યાસ

હિન્દી કા પ્રથમ્ ઉપન્યાસ

'દેવરાની જેઠાની કી કહાની' (લેખક - પંડિત ગૌરીદત્ત ; સન્ ૧૮૭૦) ૤ શ્રદ્ધારામ ફિલ્લૌરી કી ભાગ્યવતી ઔર લાલા શ્રીનિવાસ દાસ કી પરીક્ષા ગુરૂ કો ભી હિન્દી કે પ્રથમ ઉપન્યસ હોને કા શ્રેય દિયા જાતા હૈ૤

મલયાલમ

ઇંદુલેખા - રચનાકાલ, 1889, લેખક ચંદુ મેનોન

તમિલ

પ્રતાપ મુદલિયાર - રચનાકાલ 1879, લેખક, મયૂરમ વેદનાયગમ પિલ્લૈ

બંગાલી

દુર્ગેશનંદિની - રચનાકાલ, 1865, લેખક, બંકિમ ચંદ્ર ચટર્જી

મરાઠી

યમુના પર્યટન - રચનાકાલ, 1857, લેખક, બાબા પદ્મજી૤

ઇસે ભારતીય ભાષાઓં મેં લિખા ગયા પ્રથમ ઉપન્યાસ માના જાતા હૈ૤

ઇસ તરહ હમ દેખ સકતે હૈં કિ ભારત કી લગભગ સભી ભાષાઓં મેં ઉપન્યાસ વિધા કા ઉદ્ભવ લગભગ એક હી સમય દસ-બીસ વર્ષોં કે અંતરાલ મેં હુઆ૤

ઇન્હેં ભી દેખેં

• હિન્દી કે આધુનિક ઉપન્યાસ

વાહ્ય સૂત્ર

• ઉપન્યાસ ઔર કહાની (સાહિત્યાલોચન, હિન્દી ચિટ્ઠા)
• આધુનિકતા ઔર હિન્દી ઉપન્યાસ (ગૂગલ પુસ્તક ; લેખક - ઇન્દ્રનાથ મદન)
• હિન્દી ઉપન્યાસકાર કોષ (ગૂગ્લ પુસ્તક ; લેખક - સંતોષ ગોયલ)
• હિન્દી ઉપન્યાસ : સૃજન ઔર સિદ્ધાન્ત (ગૂગલ પુસ્તક ; લેખક - નરેન્દ્ર કોહલી)