પીએસએલવી-સી૪

પીએસએલવી-સી૪

પીએસએલવી રોકેટનો નમૂનો
નામ	મેટસેટ અભિયાન
અભિયાન પ્રકાર	એક ઉપગ્રહની તૈનાતી
ઑપરેટર	ઇસરો
વેબસાઈટ	પીએસએલવી-સી૪/કલ્પના-૧
અભિયાન અવધિ	૧,૨૧૧ સેકંડ
ઉપભૂ (એપોજી)	36,000 kilometres (22,369 mi)
અવકાશયાન ગુણધર્મો
અવકાશયાન	ધ્રુવીય ઉપગ્રહ પ્રક્ષેપણ વાહન
અવકાશયાન પ્રકાર	વિસ્તરણક્ષમ પ્રક્ષેપક-વાહન
નિર્માતા	ઇસરો
પ્રક્ષેપણ દ્રવ્યમાન	295,000 kilograms (650,000 lb)
વહનભાર દ્રવ્યમાન	1,060 kilograms (2,340 lb)
પરિમાણો	44.4 metres (146 ft) (overall height)
અભિયાન પ્રારંભ
પ્રક્ષેપણ તારીખ	15:53:00, September 12, 2002 (IST) (2002-09-12T15:53:00IST) (IST)
રોકેટ	પીએસએલવી
પ્રક્ષેપણ સાઇટ	શ્રીહરિકોટા પ્રક્ષેપણ વિસ્તાર
કોન્ટ્રાક્ટર	ઇસરો
અભિયાન સમાપન
નિવર્તન	દટામણી કક્ષમાં તરતો મૂક્યો
નિરસ્ત	September 12, 2002 (2002-09-12)
કક્ષાકીય પેરામીટર
સંદર્ભ કક્ષા	ભૂ-સમક્રમિક ‘સ્થિર’ ભ્રમણકક્ષા
નતિ	૧૭.૮ ડીગ્રી
વહનભાર
Kalpana-1 (મેટસેટ)
દ્રવ્યમાન	1,060 kilograms (2,340 lb)
ધ્રુવીય ઉપગ્રહ પ્રક્ષેપણ વાહનનાં અભિયાનો

પીએસએલવી-સી૪ પર આ વખતે હવામાનની અભ્યાસ અને આગાહી કરવા માટેનો ઉપગ્રહ ચડાવીને તેને ભૂ-સમક્રમી કક્ષામાં તરતો મૂકવામાં આવ્યો. આ ઉપગ્રહનું નામ મીટિઅરૉલજિકઅલ સેટેલાઇટ પરથી મેટસેટ રાખવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ ૧ ફેબ્રુઆરી ૨૦૦૩ના રોજ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર અમેરિકાના કોલંબિયાને અંતરિક્ષ સ્ટેશનના વાતાવરણમાં પુનઃ પ્રવેશ વખતે નડેલા અકસ્માતમાં ભારતીય મૂળના અંતરિક્ષ યાત્રી ડૉ. કલ્પના ચાવલાનું દુઃખદ અવસાન થતાં તેમની સદા સર્વદા સ્મરણાંજલિ રૂપે ૫ ફેબ્રુઆરી ૨૦૦૩ના રોજ આ ઉપગ્રહને કલ્પના-૧ અને તેનાથી શરૂ થતી નવી ઉપગ્રહની નવી શ્રેણીનું લોકલાડીલું નામ કલ્પના રાખવામાં આવ્યું. આ ઉપગ્રહ સહિત રોકેટે ૧૨ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૨ના રોજ સતીશ ધવન અંતરિક્ષ કેન્દ્ર (તે વખતના શ્રીહરિકોટા પ્રક્ષેપણ વિસ્તાર)ખાતેથી બપોરે ૧૫:૫૩ (IST) વાગે ઉડાણ ભરી. આ રોકેટમાં હવામાનનું અધ્યયન અને આગાહી કરતો ભૂ-સમક્રમી સ્થિર ઉપગ્રહ તરતો મૂકવામાં આવ્યોા.

અભિયાનની મુખ્ય બાબતો

• પીએસએલવી કાર્યક્રમનું ચોથું કાર્યાન્વિત પ્રક્ષેપણ
• એકંદરે પીએસએલવીનું સાતમું ઉડાણ
• ભૂ-સમક્રમી સ્થિર કક્ષામાં ઉપગ્રહ તરતો મૂકનાર ભારનું પ્રથમ ઉડાણ
• ભારતનું હવામાનને સંપૂર્ણ સમર્પિત સૌ પ્રથમ ઉપગ્રહ.
• ભારતનો સર્વપ્રથમ ઉપગ્રહ જેનું નામ તેની કાર્યકાળ દરમ્યાન બદલીને ભારતીય મૂળનાં અવકાશયાત્રીની સ્મરણાંજલિમાં કલ્પના-૧ કરવામાં આવ્યું.
• આ ઇસરો દ્વારા નિર્મિત ઉપગ્રહ છે.

અભિયાન પારામીટર

• દ્રવ્યમાન:
  • ઉડ્ડયન વખતનું કુલ વજન: 294,000 kg (648,000 lb)
  • વહનભાર વજન: 1,060 kg (2,340 lb)
• સમગ્રતયા ઊંચાઈ : 44.4 m (146 ft)
• નોદક:
  • તબક્કો ૧: ઘન-ઈંધણ રોકેટ (હાઇડ્રોક્સિલ ટર્મિનેટેડ પોલિબ્યુટીન) (૧૩૮.૦ + ૬ X ૯ ટન); બળતણનો સમય ૧૦૪.૭૫ સેકંડ
  • તબક્કો ૨: પ્રવાહી ઈંધણ રોકેટ અસંમિત ડાયમિથાઇલ હાઇડ્રેઝાઇન + N
    2O
    4 (૪૦.૬ ટન) બળતણનો સમય ૧૬૩ સેકંડ
  • તબક્કો ૩: ઘન-ઈંધણ રોકેટ (હાઇડ્રોક્સિલ ટર્મિનેટેડ પોલિબ્યુટીન) (૭.૬ ટન) બળતણનો સમય ૧૦૯ સેકંડ
  • તબક્કો ૪: પ્રવાહી ઈંધણ રોકેટ (મોનોમિથાઇલહાયડ્રેઝાઇન + મિક્સ ઓક્સાઇડ ઓફ નાઇટ્રોનલ) (૨.૫ ટન) બળતણનો સમય ૫૧૫ સેકંડ
• પ્રણોદ:પીએસએલવી-સી૪/કલ્પના-૧ "કલ્પના-૧". ઇસરો. મેળવેલ ૬ સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૩. CS1 maint: discouraged parameter (link)</ref>
  • તબક્કો ૧: ૪૬2૮ + ૬ X ૬૬૨ કિ.ન્યૂટન
  • તબક્કો ૨: ૭૨૫ કિ.ન્યૂટન
  • તબક્કો ૩: ૨૬૦ કિ.ન્યૂટન
  • તબક્કો ૪: ૨ X ૭.૪ કિ.ન્યૂટન

• એન્જિન:
  • તબક્કો ૧: એસ૧૩૯
  • તબક્કો ૨: વિકાસ (રોકેટ એન્જિન)
  • તબક્કો ૩:
  • તબક્કો ૪: ૨ x પીએસ-૪

• પ્રણોદ:
  • તબક્કો ૧: ૪૪૩૦ + ૬૬૭ x ૬ કિલો ન્યૂટન
  • તબક્કો ૨: ૭૨૪ કિલો ન્યૂટન
  • તબક્કો ૩: ૩૨૪ કિલો ન્યૂટન
  • તબક્કો ૪: ૭.૨ x ૨ ન્યૂટન

• ઊંચાઈ: 586.7 kilometres (365 mi)
• મહત્તમ વેગ:7,593 metres per second (24,911 ft/s) (ચોથા તબક્કાના પ્રજ્વલન વખતે)
• કુલ ઉડાન સમય: ૧,૬૫૮ સેકંડ

• પ્રકીર્ણ
  • પ્રક્ષેપકની કુલ ઊંચાઈ: ૪૪.૪મી
  • ઉડ્ડયન દિનાંક: ૧૨ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૨
  • ઉડ્ડયન સમય: ૧૫:૫૩ (IST)
  • ઇસરોના ઉડ્ડયન ક્રમ: ૪૮
  • કક્ષા: ભૂ-સમક્રમી
  • આ અભિયાનના ઉપગ્રહોની સંખ્યા: ૧
  • વહનભાર: ૧૦૬૦ કિલો

આ પણ જુઓ

• ભારતીય અંતરિક્ષ અનુસંધાન સંગઠન
• ધ્રુવીય ઉપગ્રહ પ્રક્ષેપણ વાહન