જાળસ્થળ

ગુજરાતીમાં વેબસાઇટને જાળસ્થળ કહે છે. જાળસ્થળ આંતરજાળની મદદથી કોઇપણ જાણકારી મૂકવાનું અને મેળવવાનું સાધન છે. જાળસ્થળ સામાન્ય રીતે HTML અથવા XHTMLના પ્રારુપમાં હોય છે. અન્ય જાળપૃષ્ઠો સાથે તેની કડીઓ જોડાયેલી હોય છે. જાળસ્થળની કાર્યપ્રણાલી તથા રુપરંગ માટે વિશેષ પ્રકારના પોગ્રામનો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે. જેની મદદથી જાળસ્થળ જોઇ શકાય છે તેને જાળસ્થળ સંગણક (en:web-browser) કહેવામાં આવે છે.

જાળસ્થળ વેબ સર્વર (en:webserver) પર પ્રાપ્ય છે. દરેક જાળસ્થળનું એક સરનામું હોય છે જેને આંગ્લેભાષામાં યુઆરએલ કહેવાય છે. બ્રાઉઝરની મદદથી જે તે સરનામા કોઇપણ જાળસ્થળ જોઇ શકાય છે. બ્રાઉઝર જે તે યુઆરએલથી જાળસ્થળ સુધી પહોચવા માટે એચટીટીપી (http://) લિપિનો ઉપયોગ કરે છે.

જાળસ્થળ સ્થૈતિક (static) અથવા ગતિક (dynamic) હોઇ શકે છે. સ્થૈતિક જાળસ્થળ હંમેશા એકની એક દ્રષ્ય સ્થિતિમાં રહે છે. જ્યારે ગતિક જાળસ્થળ અલગ અલગ પૈરામીટર્સ અનુસાર તેમાં ગતિવિધિઓ થતી રહે છે.

પૃષ્ઠભૂમિ

વર્લ્ડ વાઇડ વેબ (WWW)ની રચના 1989માં બ્રિટિશ CERN કોમ્પ્યુટર સાયન્ટિસ્ટ ટિમ બર્નર્સ-લી દ્વારા કરવામાં આવી હતી. 30 એપ્રિલ 1993ના રોજ, CERN એ જાહેરાત કરી કે વર્લ્ડ વાઈડ વેબ કોઈપણ વ્યક્તિ માટે વાપરવા માટે મફત હશે, જે વેબના પુષ્કળ વિકાસમાં ફાળો આપશે. ટ્રાન્સફર પ્રોટોકોલ (HTTP) ની રજૂઆત પહેલાં, અન્ય પ્રોટોકોલ જેમ કે ફાઇલ ટ્રાન્સફર પ્રોટોકોલ અને ગોફર પ્રોટોકોલનો ઉપયોગ સર્વરમાંથી વ્યક્તિગત ફાઇલોને પુનઃપ્રાપ્ત કરવા માટે કરવામાં આવતો હતો. આ પ્રોટોકોલ્સ એક સરળ ડિરેક્ટરી માળખું પ્રદાન કરે છે જેમાં વપરાશકર્તા નેવિગેટ કરે છે અને જ્યાં તેઓ ડાઉનલોડ કરવા માટે ફાઇલો પસંદ કરે છે. દસ્તાવેજો મોટાભાગે ફોર્મેટિંગ વિના સાદા ટેક્સ્ટ ફાઇલ તરીકે રજૂ કરવામાં આવતા હતા અથવા વર્ડ પ્રોસેસર ફોર્મેટમાં એન્કોડ કરવામાં આવતા હતા.

ઇતિહાસ

જ્યારે "વેબ સાઇટ" એ મૂળ જોડણી હતી (કેટલીકવાર કેપિટલાઇઝ્ડ "વેબ સાઇટ", કારણ કે વર્લ્ડ વાઇડ વેબનો ઉલ્લેખ કરતી વખતે "વેબ" એ યોગ્ય સંજ્ઞા છે), આ પ્રકારનો ભાગ્યે જ ઉપયોગ થયો છે, અને "વેબસાઇટ" પ્રમાણભૂત જોડણી બની ગઈ છે. તમામ મુખ્ય શૈલી માર્ગદર્શિકાઓ, જેમ કે ધ શિકાગો મેન્યુઅલ ઓફ સ્ટાઈલ અને એપી સ્ટાઈલબુક,આ ફેરફારને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

ફેબ્રુઆરી 2009માં, નેટક્રાફ્ટ, એક ઈન્ટરનેટ મોનિટરિંગ કંપની કે જેણે 1995થી વેબ ગ્રોથ પર નજર રાખી હતી, તેણે અહેવાલ આપ્યો હતો કે 2009માં ડોમેન નામો અને સામગ્રી ધરાવતી 215,675,903 વેબસાઈટ હતી, જ્યારે ઓગસ્ટ 1995માં માત્ર 19,732 વેબસાઈટ્સ હતી.[6] સપ્ટેમ્બર 2014 માં 1 બિલિયન વેબસાઇટ્સ સુધી પહોંચ્યા પછી, નેટક્રાફ્ટ દ્વારા તેના ઓક્ટોબર 2014 વેબ સર્વર સર્વેમાં એક માઇલસ્ટોન પુષ્ટિ કરવામાં આવી હતી અને તે ઈન્ટરનેટ લાઈવ આંકડા જાહેર કરનાર સૌપ્રથમ હતા-જેમ કે વર્લ્ડ વાઈડ વેબના પોતે શોધક, ટિમ બર્નર્સ- દ્વારા આ ટ્વીટ દ્વારા પ્રમાણિત છે. લી—વિશ્વમાં વેબસાઇટ્સની સંખ્યા પાછળથી ઘટી છે, જે 1 બિલિયનથી નીચેના સ્તરે પાછી ફરી છે. આ નિષ્ક્રિય વેબસાઇટ્સની ગણતરીમાં માસિક વધઘટને કારણે છે. માર્ચ 2016 સુધીમાં વેબસાઇટ્સની સંખ્યા વધીને 1 બિલિયનથી વધુ થઈ હતી અને ત્યારથી તે સતત વધી રહી છે. જાન્યુઆરી 2020 માં નેટક્રાફ્ટ વેબ સર્વર સર્વેક્ષણે અહેવાલ આપ્યો હતો કે ત્યાં 1,295,973,827 વેબસાઇટ્સ છે અને એપ્રિલ 2021 માં અહેવાલ આપ્યો છે કે 10,939,637 વેબ-ફેસિંગ કમ્પ્યુટર્સમાં 1,212,139,815 સાઇટ્સ છે અને 264,469,666 અનન્ય ડોમેન છે.[ અંદાજિત 85 ટકા બધી વેબસાઇટ્સ નિષ્ક્રિય છે.

જાળસ્થળના પ્રકાર

જાળસ્થળના અનેક પ્રકાર હોઇ શકે છે. જેમાં બ્લૉગ, સર્ચ એન્જિન, જે તે કંપની કે સંસ્થાના જાળસ્થળ, સોશિયલ, એડલ્ટ, ઇમેઇલ સેવા, વર્તમાનપત્રો, બેન્કિંગ સેવા સહિત અનેકવિધ માહિતી અને સેવા પૂરી પાડતા લાખો જાળસ્થળ છે.

બ્લૉગ

વિવિધ સંંસ્થા, સેલેબ્રીટી વગેરેના પોતાના જાળસ્થળ હોય છે જેના નિર્માણ માટે ટેકનિકલ અનુભવ અથવા અનુભવીની મદદ અને બનાવવા તથા નિભાવણી માટે આર્થિક ખર્છ પણ કરવો પડે છ્હે જ્યારે બ્ળોગ જાળસ્થળની જેમ જ દરેક વ્યક્તિને સરળતાથી બ્લૉગ (એક પ્રકારનું જાળસ્થળ) બનાવવાની સુવિધા આપે છે. બ્લૉગ બનાવવા માટે ખાસ કોઇ ટેકનિકલ અનુભવની જરુર પડતી નથી. વ્યક્તિઓ તેમાં પોતાના વિછારો, વિવિધ વિષ્હય પર લેખો, મંતવ્યો, તસવીરો, વિડીયો, ઑડિયો વગેરે મૂકી શકે છે. બ્ળોગર અને વર્ડપ્રેસ જેવા જાળસ્થળો નિ:શુલ્ક બ્લૉગ બનાવવાની સુવિધા આપે છે. બ્લોગનું સરનામું બ્લૉગ સેવા આપતી સંસ્થાના ડોમાઇનનું પેટા સરનામુ અથવા પોતે જાતે જ્ નોંધણી કરાવેલું પોતાનું ડોમાઇન પણ હોઇ શકે છે. આંતરજાળ પર અનેક ભાષાઓમાં અનેક પ્રકારના બ્લૉગ ઉપલબ્ધ છે.જેમાં ઘણા લોકપ્રિય પણ છે.