પવનચક્કી
![]() | આ લેખ અથવા વિભાગ પર સંપાદન કાર્ય ચાલુ છે. તેની રચના અને સંપાદનનાં આ કાર્યમાં મદદ માટે આપનું સ્વાગત છે. જો આ લેખ અથવા વિભાગ કેટલાંક દિવસ માટે સંપાદન ન થાય તો , કૃપયા આ સૂચના ઢાંચો હટાવવો. આ લેખ પર KartikMistry (talk | contribs) દ્વારા છેલ્લે સંપાદન થયું. (Purge) |
પવનચક્કીએ વહેતી હવા કે પવનની ગતિશક્તિને પોતાના ચોક્કસ આકારવાળા પાંખીયાની મદદથી ચક્રાકાર યાંત્રિક ગતિમાં ફેરવતું સાદુ યંત્ર છે. શરૂઆતમાં આ યંત્રનો ઉપયોગ દળવા કે પીસવા માટે થતો હોવાને લીધે દળવા કે પીસવા માટેની ચક્કી કે જે પવનની મદદથી ચાલે છે તે રીતે પવનચક્કી નામ પડ્યું હોવાનું મનાય છે. એ પછી આ યંત્રના અલગ અલગ ઉપયોગો શોધાયા છતા પણ નામ એનું એ જ ચાલુ રહ્યું. આધુનિક પવનચક્કીનો ઉપયોગ પવનચાલિત ટર્બાઇનની મદદથી વિદ્યુતઉર્જા ઉત્પન્ન કરવા, પવનચાલિત પંપ વડે પાઇપલાઇનમાં પાણી પંપ કરવા કે પછી જમીનમાંથી ભૂગર્ભજળ ખેંચવા માટે કરવામાં આવે છે.
ઐતિહાસિક પવનચક્કી[ફેરફાર કરો]
સમક્ષિતિજ પવનચક્કી[ફેરફાર કરો]
શિરોલંબ પવનચક્કી[ફેરફાર કરો]
નક્કર થાંભલાવાળી પવનચક્કી[ફેરફાર કરો]
પોલા થાંભલાવાળી પવનચક્કી[ફેરફાર કરો]
ટાવરવાળી પવનચક્કી[ફેરફાર કરો]
ધુમ્ર પવનચક્કી[ફેરફાર કરો]
પવનચક્કીનાં પુરજા[ફેરફાર કરો]
સઢ[ફેરફાર કરો]
અન્ય પુરજા[ફેરફાર કરો]
વૃદ્ધિ અને ક્ષય[ફેરફાર કરો]
પવનચાલિત ટર્બાઇન[ફેરફાર કરો]
તે એક ઉપકરણ છે જે પવનની ગતિ ઊર્જાને વિદ્યુત ઊર્જામાં ફેરવે કરે છે. આજના સમયમાં જયારે અશ્મિભૂત ઇંધણ જેવા સંસાધનનો જથ્થો ઝડપભેર ઘટી રહ્યો છે ત્યારે આ કુદરતી સ્ત્રોતમાંથી મળતી ઉર્જા આશીર્વાદ રૂપ સાબિત થાય તેમ છે. કોલસો બાળતા થર્મલ પાવર સ્ટેશન ઘણું પ્રદુષણ ફેલાવે છે, જયારે આ ઉર્જા પ્રદુષણ રહિત પણ હોય.
સમક્ષિતિજ ધરીના પવનચાલિત ટર્બાઇનના માળખાને મુખ્ય ત્રણ ભાગમાં વહેંચી શકાય છે.
રોટર(પાંખિયા): તે પવનની ગતિઊર્જાની મદદથી ધરીને ફેરવે છે. પવનચાલિત ટર્બાઇનની કુલ કિંમતના આશરે ૨૦% જેટલી કિંમત રોટરની હોય છે.
જનરેટર: જે ધરીની ચાકગતિનો ઉપયોગ કરીને વિદ્યુત ઉર્જા ઉત્પન્ન કરે છે, જેમાં ચાકગતિને વધારવા વપરાતા ગિયરબોક્સ નો પણ સમાવેશ થાય છે, પવનચાલિત ટર્બાઇનની કુલ કિંમતના આશરે ૩૪% જેટલી કિંમત જનરેટરની હોય છે.
આધાર સંરચના: જેમાં રોટર તથા જનરેટરને ટકાવી રાખતા ટાવર તથા રોટરને પવનની દિશામાં (ઉભી ધરીને અનુલક્ષીને) ફેરવતી મિકેનિઝ્મનો સમાવેશ થાય છે. પવનચાલિત ટર્બાઇનની કુલ કિંમતના આશરે ૧૫% જેટલી કિંમત આધાર સંરચનાની હોય છે.