વિકિપીડિયા:વિષે
 |
|
વિકિપીડિયાના વિવિધ ભાષાઓના સંસ્કરણો
|
|
| URL | www.wikipedia.org |
|---|---|
| સૂત્ર | મુક્ત જ્ઞાનકોશ જેમાં કોઇપણ સંપાદન કરી શકે છે |
| વાણિજ્યિક ? | ના |
| સાઇટનો પ્રકાર | મુક્ત વિશ્વ જ્ઞાનકોશ |
| નોંધણી | વૈકલ્પિક |
| ઉપલબ્ધ ભાષાઓ | 236 active editions (267 in total)[૧] |
| સામગ્રી પરવાનો | ઢાંચો:Nobr and GFDL dual-license |
| માલિક | વિકિમીડિયા ફાઉન્ડેશન (non-profit) |
| દ્વારા બનાવેલ | Jimmy Wales, Larry Sanger[૨] |
| શરૂઆત | જાન્યુઆરી 15, 2001 |
| Alexa ક્રમ |
|
| વર્તમાન સ્થિતિ | Perpetual work-in-progress[૩] |
વિકિપીડિયા વેબસાઇટ આધારિત બહુભાષિય મુક્ત[૪] વિશ્વ જ્ઞાનકોશ છે. જેની શરુઆત વિકિમીડિયા ફાઉન્ડેશન દ્વારા કરવામાં આવી છે. વિકિપીડિયા શબ્દ હવાઇયન ભાષાના શબ્દ વિકિ (wiki)-કે જેનો અર્થ ત્વરિત કે ઝડપી એવો થાય છે અને વેબસાઇટ સમૂહ બનાવવા માટે આ નામની એક ટેકનિક (સૉફ્ટવેર) પણ છે-જેનો ઉપયોગ વિકિપીડિયા કરે છે તેના પરથી વિકિ અને અંગ્રેજી ભાષામાં જ્ઞાનકોશ માટેના શબ્દ એન્સાઇક્લોપીડિયા પરથી પીડિયા શબ્દ મળીને વિકિપીડિયા શબ્દ બનેલો છે. દુનિયાભરના સ્વયંસેવકો દ્વારા લેખો બનાવીને વિકિપીડિયાને સમૃદ્ધ કરવામાં આવે છે. કોઇપણ વ્યક્તિ વિકિપીડિયામાં યોગદાન આપી શકે છે[૫] તેમજ વિકિપીડિયા પર ઉપલબ્ધ માહિતીનો કોઇપણ ઉપયોગ કરી શકે છે.[૬] જેની શરુઆત ઇ.સ. 2001માં જિમી વેલ્સ અને લૈરી સંગેર દ્વારા કરવામા આવી હતી.[૭] આ વર્તમાનમાં ઇન્ટરનેટ પર સૌથી વધુ લોકપ્રિય સંદર્ભ છે.[૮][૯][૧૦] વિકિપીડિયાના આલોચકો દ્વારા વિકિપીડિયા પર કેટલાક દોષોનું આરોપણ કરવામાં આવે છે, તેઓ માને છે કે વિકિપીડિયામાં સંપાદન સત્યાપનીય વિવાદમાં સામાન્યપણે આમસહમતીનો પક્ષ લેવામાં આવે છે.[૧૧] વિકિપીડિયાની વિશ્વસનીયતા પણ એક ચર્ચાનો મુદ્દો છે.[૧૨] અન્ય આલોચકોના મત મુજબ નકલી અને અસત્ય જાણકારીનો સમાવેશ અને ભાંગફોડ તથા વિદ્વંસક પ્રવૃત્તિઓ પણ તેનો એક દોષ છે. જો કે વિકિપીડિયાથી સારા જાણકાર હોય તેવા વિદ્વાનોના મતે આવી ભાંગફોડ પ્રવૃત્તિ સામાન્ય રીતે અલ્પકાલિન હોય છે.[૧૩][૧૪]ન્યૂયોર્ક ટાઇમ્સના જોન્સન ડી[૧૫]અને એંડ્રયુ લીહે ઓનલાઈન પત્રકારિતા પર પાંચમી આંતરરાષ્ટ્રીય સંગોષ્ટિમાં[૧૬] વિકિપીડિયાના મહત્વને માત્ર વિશ્વકોશના સંદર્ભમાં આંકવાના બદલે વારંવાર અધ્યતન થનારા સમાચાર સ્ત્રોતના સંદર્ભમાં પણ વર્ણન કર્યું હતુ. કારણ કે તે વર્તમાન ઘટનાઓ પર ઘણી ઝડપી રીતે લેખો પ્રસ્તુત કરે છે. જ્યારે ટાઇમ પત્રિકાએ યૂ (You)ને વર્ષ 2006ના ટાઇમ પર્સન ઑફ ધી યરની માન્યતા આપી ત્યારે વેબ 2.0 સેવાઓના ઉદાહરણોમાં વિકિપીડિયાની યૂ ટ્યૂબ અને માયસ્પેશની હરોળમાં ગણતરી કરી હતી.[૧૭]
અનુક્રમણિકા
ઇતિહાસ[ફેરફાર કરો]
વિકિપીડિયાની શરુઆત ન્યૂપીડિયાની એક પૂરક પરિયોજનાના સ્વરુપમાં થઈ હતી. ન્યૂપીડિયા અંગ્રેજી ભાષાની એક ઓનલાઇન મુક્ત જ્ઞાનકોશ પરિયોજના છે, જેના લેખો વિશેષજ્ઞો દ્વારા લખાયા હતા અને ઔપચારિક પ્રક્રિયા હેઠળ તેની સમીક્ષા પણ કરવામાં આવી હતી. ન્યૂપીડિયાની સ્થાપના ૯ માર્ચ ૨૦૦૦ના વેબ પૉર્ટલ કંપની બોમિસના સ્વામિત્વ હેઠળ થઇ હતી. પ્રારંભે તેના મુખ્ય સદસ્યો જિમી વેલ્સ, બોમિસ (સીઇઓ) અને લૈરી સંગેર (મુખ્ય સંપાદક) હતા. શરુઆતમાં ન્યૂપીડિયાને તેના પોતાના ન્યૂપીડિયા ઓપન કન્ટેન્ટ લાયસન્સ તળે લાયસન્સ અપાયુ હતુ અને રિચર્ડ સ્ટાલમનના પ્રસ્તાવથી વિકિપીડિયાની સ્થાપના પૂર્વે તેને GNUના મુક્ત ડૉક્યુમેન્ટેશન લાયસન્સમાં બદલવામાં આવ્યું હતું.[૧૮] લૈરી સંગેર અને જિમી વેલ્સ વિકિપીડિયાના સંસ્થાપક છે.[૧૯][૨૦] વેલ્સને સાર્વજનિક રુપમાં સંપાદનયોગ્ય વિશ્વકોશના નિર્માણના ઉદ્દેશ્યને પરિભાષિત કરવાનું શ્રેય જાય છે.[૨૧][૨૨] જ્યારે આ ઉદ્દેશ્યને પૂરો કરવા માટે વિકિની રણનીતિનો ઉપયોગ કરવાનો શ્રેય સંગેરના ફાળે જાય છે.[૨૩] ૧૦ જાન્યુઆરી ૨૦૦૧ના લૈરી સંગેરે ન્યૂપીડિયા માટે એક ફિડર પરિયોજનાના રુપમાં એક વિકિનું નિર્માણ કરવા માટે ન્યૂપીડિયા મેઇલીંગ યાદીમાં પ્રસ્તાવ મૂક્યો.[૨૪] ૧૫ જાન્યુઆરી ૨૦૦૧ના રોજ www.wikipedia.com પર એકમાત્ર અંગ્રેજી ભાષાના સંસ્કરણ તરીકે વિકિપીડિયાનો પ્રારંભ થયો હતો.[૨૫] તેની સૌપ્રથમ જાહેરાત લૈરી સંગેર દ્વારા ન્યૂપીડિયા મેઇલીંગ લીસ્ટ પર કરવામાં આવી હતી. [૨૧] વિકિપીડિયાની "ન્યૂટ્રલ પોઇન્ટ ઑફ વ્યૂ"[૨૬]ની નીતિને પ્રારંભિક મહિનામાં ક્રમબદ્ધ કરવામાં આવી હતી, તે ન્યૂપીડિયાની પક્ષપાતહિન નીતિ જેવી હતી. પ્રારંભે ઘણા ઓછા નિયમો હતા અને વિકિપીડિયાની કામગીરી ન્યૂપીડિયાના બદલે સંપૂર્ણ સ્વતંત્ર રીતે થતી હતી.[૨૧]
વિકિપીડિયાને પ્રારંભિક યોગદાનકર્તાઓ ન્યૂપીડિયામાંથી મળ્યા. ૨૦૦૧ના અંત સુધીમાં વિકિપીડિયા(અંગ્રેજી) પર ૨૦૦૦૦ લેખો અને અન્ય ૧૮ ભાષાઓના સંસ્કરણો બની ગયા હતા. ૨૦૦૨ના અંત સુધીમાં ૨૬ ભાષાઓના સંસ્કરણો થઈ ગયા. ૨૦૦૩ના અંત સુધીમાં ૪૬ અને ૨૦૦૪ના અંત સુધીમાં ૧૬૧ ભાષામાં સંસ્કરણો થઈ ગયા હતા.[૨૭] ૨૦૦૩માં ન્યૂપીડિયા હંમેશ માટે બંધ કરીને તેના લેખોનું વિકિપીડિયામાં વિલીનીકરણ કરી દેવાયું હતું. ત્યાંસુધી બન્ને સ્વતંત્ર રીતે કામ કરતા હતા. ૯ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૭ના અંગ્રેજી વિકિપીડિયા એ ૨ મિલિયન લેખોની સંખ્યા પાર કરી. આ તે સમયનો સૌથી મોટો વિશ્વકોશ બન્યો. એટલું જ નહીં આ આંકડાએ યોંગલ વિશ્વકોશના ૬૦૦ વર્ષ જૂના રેકોર્ડને તોડી નાખ્યો હતો. [૨૮]
વિકિપીડિયાની પ્રકૃતિ[ફેરફાર કરો]
સંપાદન[ફેરફાર કરો]
વિશ્વસનીયતા[ફેરફાર કરો]
વિકિપીડિયા સમુદાય[ફેરફાર કરો]
ઑપરેશન[ફેરફાર કરો]
વિકિમીડિયા ફાઉન્ડેશન[ફેરફાર કરો]
સોફ્ટવેર અને હાર્ડવેર[ફેરફાર કરો]
લાયસન્સ અને ભાષા સંસ્કરણ[ફેરફાર કરો]
સાંસ્કૃતિક મહત્વ[ફેરફાર કરો]
સબંધિત પરિયોજના[ફેરફાર કરો]
બાહ્ય કડીઓ[ફેરફાર કરો]
સંદર્ભ અને ટિપ્પણી[ફેરફાર કરો]
- ↑ વિકિપીડિયાની યાદી
- ↑ Jonathan Sidener. "Everyone's Encyclopedia". The San Diego Union-Tribune. Retrieved 2006-10-15.
- ↑ "Wikipedia:Wikipedia is a work in progress". Wikipedia. Retrieved 2008-07-03.
- ↑ અંગ્રેજી વિકિપીડિયા પર કેટલીક ગૈરમુક્ત સામગ્રી પણ છે
- ↑ કેટલાક લેખોને સંપાદનોથી સુરક્ષિત કે અર્ધસુરક્ષિત કરીને સંપાદનને અવરોધિત પણ કરવામાં આવે છે
- ↑ આ ઉપયોગ ક્રિયેટીવ કોમન્સ લાયસન્સને આધીન હોય છે
- ↑ Mike Miliard (2008-03-01). "Wikipediots: Who Are These Devoted, Even Obsessive Contributors to Wikipedia?". Salt Lake City Weekly. Retrieved 2008-12-18. Check date values in:
2008-03-01(help) - ↑ "Five-year Traffic Statistics for Wikipedia.org". Alexa Internet. Retrieved 2008-07-15.
- ↑ Bill Tancer (2007-05-01). "Look Who's Using Wikipedia". Time. Retrieved 2007-12-01.
The sheer volume of content [...] is partly responsible for the site's dominance as an online reference. When compared to the top 3,200 educational reference sites in the U.S., Wikipedia is #1, capturing 24.3% of all visits to the category
Check date values in:2007-05-01(help) सीएफ. बिल टॉनसर (वैश्विक प्रबंधक, हिटवाइज, "विकिपीडिया, सर्च एंड स्कूल होमवर्क", हिटवाइज: एक एक्सपीरियन कंपनी 1 मार्च 2007. पुनः प्राप्त दिसंबर 18, 2008. - ↑ Alex Woodson (2007-07-08). "Wikipedia remains go-to site for online news". Reuters. Retrieved 2007-12-16.
Online encyclopedia Wikipedia has added about 20 million unique monthly visitors in the past year, making it the top online news and information destination, according to Nielsen//NetRatings.
Check date values in:2007-07-08(help) - ↑ Danah Boyd (2005-01-04). "Academia and Wikipedia". Many 2 Many: A Group Weblog on Social Software. Corante. Retrieved 2008-12-18.
[The author, Danah Boyd, describes herself as] an expert on social media[,] ... a doctoral student in the School of Information at the University of California, Berkeley [,] and a fellow at the Harvard University Berkman Center for Internet & Society [at Harvard Law School.]
Check date values in:2005-01-04(help) - ↑ Simon Waldman (2004-10-26). "Who knows?". Guardian.co.uk. Retrieved 2007-02-11. Check date values in:
2004-10-26(help) - ↑ Fernanda B. Viégas, Martin Wattenberg, and Kushal Dave (2004). "Studying Cooperation and Conflict between Authors with History Flow Visualizations" (PDF). Proceedings of the ACM Conference on Human Factors in Computing Systems (CHI) (Vienna, Austria: ACM SIGCHI): 575–582. doi:10.1145/985921.985953. ISBN 1-58113-702-8. Retrieved 2007-01-24. Check date values in:
2004(help) - ↑ Reid Priedhorsky, Jilin Chen, Shyong (Tony) K. Lam, Katherine Panciera, Loren Terveen, and John Riedl (GroupLens Research, Department of Computer Science and Engineering, University of Minnesota) (2007-11-04). "Creating, Destroying, and Restoring Value in Wikipedia" (PDF). Association for Computing Machinery GROUP '07 conference proceedings (Sanibel Island, Florida). Retrieved 2007-10-13. Check date values in:
2007-11-04(help) - ↑ Jonathan Dee (2007-07-01). "All the News That's Fit to Print Out". The New York Times Magazine. Retrieved 2007-12-01. Check date values in:
2007-07-01(help) - ↑ Andrew Lih (2004-04-16). "Wikipedia as Participatory Journalism: Reliable Sources? Metrics for Evaluating Collaborative Media as a News Resource" (PDF). 5th International Symposium on Online Journalism (University of Texas at Austin). Retrieved 2007-10-13. Check date values in:
2004-04-16(help) - ↑ "Time's Person of the Year: You". TIME (Time, Inc). 2006-12-13. Retrieved 2008-12-26. Check date values in:
2006-12-13(help) - ↑ Richard M. Stallman (2007-06-20). "The Free Encyclopedia Project". Free Software Foundation. Retrieved 2008-01-04. Check date values in:
2007-06-20(help) - ↑ Jonathan Sidener (2004-12-06). "Everyone's Encyclopedia". The San Diego Union-Tribune. Retrieved 2006-10-15. Check date values in:
2004-12-06(help) - ↑ Meyers, Peter (2001-09-20). "Fact-Driven? Collegial? This Site Wants You". New York Times (The New York Times Company). Retrieved 2007-11-22.
'I can start an article that will consist of one paragraph, and then a real expert will come along and add three paragraphs and clean up my one paragraph,' said Larry Sanger of Las Vegas, who founded Wikipedia with Mr. Wales.
Check date values in:2001-09-20(help) - ↑ ૨૧.૦ ૨૧.૧ ૨૧.૨ Sanger, Larry (April 18, 2005). "The Early History of Nupedia and Wikipedia: A Memoir". Slashdot. Retrieved 2008-12-26. Check date values in:
April 18, 2005(help) - ↑ Sanger, Larry (जनवरी 17, 2001). "Wikipedia Is Up!". Internet Archive. Retrieved 2008-12-26.
- ↑ "Wikipedia-l: LinkBacks?". Retrieved 2007-02-20.
- ↑ Sanger, Larry (2001-01-10). "Let's Make a Wiki". Internet Archive. Archived from the original on 2003-04-14. Retrieved 2008-12-26. Check date values in:
2001-01-10(help) - ↑ "Wikipedia: HomePage". Archived from the original on 2001-03-31. Retrieved 2001-03-31.
- ↑ "વિકિપીડિયા:નિષ્પક્ષ દ્રષ્ટિકોણ, વિકિપીડિયા (21 જાન્યુઆરી 2007)
- ↑ statistics "Multilingual statistics" Check
|url=March 30, 2005(help) - ↑ "Encyclopedias and Dictionaries". Encyclopædia Britannica, 15th ed. 18. Encyclopædia Britannica. 2007. pp. 257–286. Check date values in:
2007(help)
