ગૂગલ ઍનલિટિક્સ

Google Analytics

Screenshot ચિત્ર:Analyticsscreen.jpg Google Analytics homepage, as of August 2010
સોફ્ટવેર વિકાસકર્તાઓ	Google
ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ	Cross-platform (web-based application)
પ્રકાર	Statistics, Analysis
વેબસાઇટ	http://google.com/analytics

ગૂગલ ઍનલિટિક્સ (વિશ્લેષણાત્મકો) (જીએ (GA)) એ ગૂગલ દ્વારા ઉપલબ્ધ કરાવાતી એવી મફત સેવા છે જેની મદદથી કોઈ વેબસાઈટના મુલાકાતીઓ અંગેના વિસ્તૃત આંકડાઓ મેળવી શકાય છે. આ પ્રોડક્ટ વેબ ઍનલિટિક્સ (વિશ્લેષણાત્મકો) ઉદ્યોગ મૂળ જેમના કારણે વિકાસ પામ્યો તે વેબમાસ્ટર્સ (વેબ નિષ્ણાતો) અને તકનીકી વિજ્ઞાનીઓના વિરોધમાં હોવાથી ખાસ માર્કેટર્સ (બજારના લોકો)ના ઉદ્દેશ્યથી તૈયાર કરાઈ છે. આ ખૂબ જ વ્યાપક રીતે ઉપયોગમાં લેવાતી વેબસાઈટ આંકડાકીય સેવા છે, હાલમાં સૌથી લોકપ્રિય 10,000 વેબસાઈટમાંથી અંદાજે 57% દ્વારા તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. અન્ય બજાર ભાગીદારીના વિશ્લેષણો એવો દાવો કરે છે કે ટોચની 1,000,000 વેબસાઈટો (એલેક્સા દ્વારા આપેલા ક્રમ અનુસાર)ની લગભગ 49.95% દ્વારા ગૂગલ ઍનલિટિક્સ (વિશ્લેષણાત્મકો)નો ઉપયોગ થાય છે.

જીએ (GA) શોધ એન્જિનો, ડિસ્પ્લે જાહેરખબરો, ક્લિક-દીઠ ચુકવણીના માળખાઓ, ઈ-મેઈલ માર્કેટિંગ અને ડિઝિટલ સહાયકો જેવા કે પીડીએફ (PDF) દસ્તાવેજ સાથેની લિંક સહિતના તમામ સંદર્ભદાતાઓના મુલાકાતીઓને શોધી શકે છે.

એડવર્ડ્સ સાથે એકીકૃત, ઉપયોગકર્તાઓ લેન્ડિગ પૃષ્ઠ (જાહેરખબર માટેનું એક વેબ પૃષ્ઠ) ગુણવત્તા અને રૂપાંતરણો (ધ્યેયો)ને શોધી કાઢીને ઓનલાઈન અભિયાનની સમીક્ષા કરી શકે છે. તેના ધ્યેયોમાં વેચાણ, મુખ્ય ઉત્પાદન, કોઈ ચોક્કસ પૃષ્ઠને જોવું, અથવા કોઈ ચોક્કસ ફાઈલને ડાઉનલોડ કરવી વગેરેનો પણ સમાવેશ થઈ શકે છે. તે મુદ્રીકૃત પણ થઈ શકે છે. જીએ (GA)નો ઉપયોગ કરીને, વેબમાસ્ટર્સ એ પણ નિર્ધારિત કરી શકે છે કે કઈ જાહેરખબરો પ્રદર્શન કરી રહી છે અને કઈ નથી કરતી, જેથી અભિયાનો પર આશા રાખવી કે ઘટાડવું તે અંગેની માહિતી આપે છે.

જીએ (GA)નો મુખ્ય અભિગમ છુટક ઉપયોગકર્તાઓને ઉચ્ચ સ્તરના ડેશબોર્ડ પ્રકારની માહિતી આપવાનો, અને અહેવાલના સેટ (જથ્થા)માં વધુ ઊંડાણપૂર્વકની માહિતી આપવાનો છે. જીએ (GA) વિશ્લેષણોની મદદથી, નબળું પ્રદર્શન કરતા પૃષ્ઠોને ફનલ વિઝ્યુલાઈઝેશન જેવી તકનીકના આધારે ઓળખી શકાય છે, જ્યાં મુલાકાતીઓ ક્યાંથી આવે છે (સંદર્ભદાતાઓ), તેઓ કેટલા સમય સુધી રોકાય છે અને તેમની ભૌગોલિક સ્થિતિ અંગેની માહિતી મળી શકે છે. તે કસ્ટમ વિઝિટર સેગમેન્ટેશન સહિત વધુ આધુનિક વિશેષતાઓ પણ પૂરી પાડે છે.

ઉપયોગકર્તા અધિકૃતરીતે 50 સાઈટ પ્રોફાઈલ (રૂપરેખા) સુધીનો ઉમેરો કરી શકે છે. દરેક પ્રોફાઈલ (રૂપરેખા) સામાન્ય રીતે એક વેબસાઈટ સાથે સંકલન કરે છે. આ સેવા વેબસાઈટ જ્યાં સુધી એડવર્ડ્સ અભિયાન સાથે સંકળાયેલી ન હોય ત્યાં સુધી, દર મહિને 5 મિલિયન કરતા ઓછી વખત પૃષ્ઠ જોવાતું હોય તેવો ટ્રાફિક ધરાવતી વેબસાઈટ પુરતી સિમિત છે (અંદાજે સેકન્ડ દીઠ બે પેજવ્યૂ (પૃષ્ઠ જોવા)).

ઇતિહાસ

ગૂગલની સેવા અર્ચિન સોફ્ટવેર કોર્પોરેશનની ઍનલિટિક્સ પ્રણાલી, અર્ચિન ઓન ડીમાન્ડ (ગૂગલે એપ્રિલ 2005માં અર્ચિન સોફ્ટવેર કોર્પોરેશન હસ્તગત કરી)થી વિકસાવાઈ હતી. આ પ્રણાલી એડપ્ટીવ પાથ, કે જેની પ્રોજક્ટ (ઉત્પાદ), મેઝર મેપને હસ્તગત કરી તેનો ઉપયોગ 2006માં ગૂગલ ઍનલિટિક્સની પુનઃરૂપરેખા તૈયાર કરવામાં થયો હતો, તેની પાસેથી પણ વિચારો લેતી હતી. ગૂગલ હજુ પણ મૂલ્ય વર્ધિત પુનઃવિક્રેતાઓ દ્વારા સ્ટેન્ડઅલોન (ઓફલાઈન કામ કરી શકે તેવુ સોફ્ટવેર) ઈન્સોટલ કરી શકાય તેવુ અર્ચિન સોફ્ટવેર વેચે છે; અર્ચિન 6 એપ્રિલ 2009ના રોજ બજારમાં આવ્યું હતું.

ગૂગલ બ્રાન્ડની આવૃત્તિ નવેમ્બર 2005માં જે પણ સાઈન અપ કરે તે તમામને આપવામાં આવી હતી. જોકે, આ સેવાની ખૂબ જ વધારે પડતી માંગના કારણે, એક જ અઠવાડિયા બાદ નવા સાઈન-અપ બંધ કરી સેવામાં આવ્યા હતા. પ્રણાલીમાં ક્ષમતા વધારતા, ગૂગલે લોટરીની જેમ આમંત્રણ કોડ મોડેલનો ઉપયોગ કરીને ફરી શરૂઆત કરી હતી. ઓગસ્ટ 2006 પહેલા સર્વરની ઉપલબ્ધતાની મંજૂરી અનુસાર ગૂગલ આમંત્રણ કોડની બેચો (જૂથો) મોકલતી હતી; મધ્ય ઓગસ્ટ 2006 સુધીમાં - ઉપયોગકર્તા જાહેરખબર માટે ગૂગલનો ઉપયોગ કરતા હોય કે નહીં તેમ છતા આ સેવા તમામ ઉપયોગકર્તાઓને સંપૂર્ણ ઉપલબ્ધ થઈ ગઈ હતી. ઉપયોગકર્તા ઈન્ટરફેસ (ક્રિયાપ્રતિક્રિયા)ની નવી આવૃત્તિ 17 મે, 2007ના રોજ બહાર પાડવામાં આવી હતી.

ડિસેમ્બર 2007માં, ગૂગલ નવું જીએ.જેએસ (ga.js) પૃષ્ઠ ટૅગ લાવ્યું હતું જે તેઓ તમામ નવા ખાતાઓ અને નવા ડોમેઈન માટેની પ્રોફાઈલ (રૂપરેખા) માટે ઉપયોગમાં લેવાની ભલામણ કરતા હતા. હાલના અર્ચિન.જેએસ (urchin.js) પૃષ્ઠ ટૅગ કામ કરતા રહેશે, તેમ છતાં નવા ટૅગ સાઈટ માલિકોને નવીનત્તમ ટ્રેકિંગ (શોધવાની) કામગીરીનો લાભ લેવાની, એક જગ્યાએ વધારે માહિતી બિંદુઓનો આલેખ તૈયાર કરવાની ક્ષમતા અને વધુ ભરોસાપાત્ર રીતે ઈકોમર્સ વ્યવહારો શોધવાની મંજૂરી આપે છે.

જ્યારે આ પ્રોડક્ટનું પ્લેટફોર્મ (આધાર) ક્યારેય પણ બીટા નહોતું, ત્યારે નવી બીટા વિશેષતાઓ સમયાંતરે ઉમેરાતી રહેતી હતી.

તકનીક

ઢાંચો:Ref improve section જે પણ “પૃષ્ઠ ટૅગ” તરીકે ઓળખાતા હોય તે સહિતના દ્વારા ગૂગલ ઍનલિટિક્સનો અમલ કરવામાં આવે છે. તેને ગૂગલ એનાલિટિક્સ ટ્રેકિંગ કોડ (જીએટીસી ((GATC))) તરીકે ગણવામાં આવે છે અને તે જાવા સ્ક્રિપ્ટ કોડમાં છુપા સ્નિપિટ (માહિતી) છે જે ઉપયોગકર્તા તેની કે તેણીની વેબસાઈટના દરેક પૃષ્ઠ પર ઉમેરે છે. આ કોડ માર્ગદર્શક ચિહ્નો તરીકે કામ કરે છે, અંગત મુલાકાતી માહિતી એકઠી કરે છે અને તેને ગૂગલ માહિતી સંગ્રાહક સર્વર્સ પર આગળની પ્રક્રિયા માટે મોકલી આપે છે. આ કામગીરી ગૂગલના સર્વર પર પૃષ્ઠ અને ઉપયોગકર્તાની સાંકેતિક માહિતી સાથેની ચોક્કસ છાપ માટે વિનંતી કરવામાં આવે ત્યારે પૂર્ણ થાય છે. માહિતી પ્રક્રિયા દર કલાકે થાય છે, છતા તે બાકીના વાસ્તવિક સમયમાં 3-4 કલાક લઈ શકે છે. જોકે, ગૂગલ કર્મચારી દ્વારા વેબ ઍનલિટિક્સ બ્લોગ અંગે થયેલી ટીપ્પણી સંગ્રહિત ૨૦૧૧-૦૭-૧૭ ના રોજ વેબેક મશિન સુચવે છે કે સંગ્રહ બાદ તમામ માહિતીની અંદાજે 12 કલાક સુધી પ્રક્રિયામાં નથી થતી.

કામગીરી માટે, જીએટીસી (GATC) ગૂગલ વેબસર્વર પરથી મોટી ફાઈલ લોડ કરે છે અને ત્યારબાદ ઉપયોગકર્તાના ખાતા નંબર સાથે વેઅરિબલ (ચલિત) મુકે છે. મોટી ફાઈલ (હાલમાં જીએ.જેએસ (ga.js) તરીકે ઓળખાય છે) વિશેષ રીતે 18 કેબી (KB) કદની હોય છે અને માત્ર મુલાકાતની શરૂઆતમાં એક જ વખત ડાઉનલોડ થાય છે કારણ કે તે સમગ્ર સત્રમાં સંગ્રહિત રહેશે. જીએ.જેએસ (ga.js) કોડ સાથે જીએ (GA)નો અમલ કરતી તમામ વેબસાઈટ ગૂગલની એક જ માસ્ટર ફાઈલ (મુખ્ય ફાઈલ)નો ઉપયોગ કરતી હોવાથી, એક મુલાકાતી આ જ કોડ અમલમાં મુકાયેલો હોય તેવી અન્ય વેબસાઈટની મુલાકાત બાદ અહીં આવે તો પણ આ ફાઈલ તેના મશીનમાં સંગ્રહ થયો હોય ત્યાં જ મેળવી લેશે. તેના પરિણામ સ્વરૂપે વેબ પૃષ્ઠો પર જીએટીસી (GATC) સહિતના પૃષ્ઠો ઓછામાં ઓછા થઈ જશે.

વધુમાં “ગૂગલ સર્વરને માહિતી પ્રસારણ” માટે, જીએટીસી (GATC) દરેક મુલાકાતીના કોમ્પ્યૂટર પર પ્રથમ પાર્ટી (વ્યક્તિ) કૂકીઝ ગોઠવે છે. તેનો ઉપયોગ કેટલીક ગુપ્ત માહિતીઓ જેમ કે ઉપયોગકર્તાએ તે સાઈટની અગાઉ મુલાકાત લીધી હતી કે નહીં (નવા કે ફરી મુલાકાત લેતા લોકો), હાલની મુલાકાતનો ટાઈમસ્ટેમ્પ (સમયગાળા અંગેની માહિતી દર્શાવતા આંકડા) શું છે અને મુલાકાતી કયા સંદર્ભદાતા અથવા અભિયાન જેમ કે શોધ એન્જિન, કીવર્ડ્સ (ચાવીરૂપ શબ્દો) પરથી આ સાઈટ પર આવ્યા છે, જેવી માહિતીનો સંગ્રહ કરવા માટે થાય છે.

મર્યાદાઓ

ઘણા એડ ફિલ્ટરિગ કાર્યક્રમો અને વિસ્તારો (જેવા કે ફાયરફોક્સના એડબ્લોક અને નોસ્કિપ્ટ) જીએટીસી (GATC) અટકાવી શકે છે. આ બાબત કેટલોક ટ્રાફિક અને ઉપયોગકર્તાને પીછો થવાથી અટકાવે છે અને સંગ્રહિત માહિતીમાં જગ્યા તરફ દોરી જાય છે. ઉપરાંત, ટોર જેવા ખાનગી માળખાઓ ઉપયોગકર્તાનાં વાસ્તવિક સ્થળને છુપાવી રાખે છે અને અચોક્કસ ભૌગોલિક માહિતી રજૂ કરે છે. કેટલાંક ઉપયોગકર્તા પાસે એવી જાવા સ્કિપ્ટ નથી હોતી જેથી બ્રાઉઝર્સ આવી વિશેષતાઓ બંધ કરવા માટે સક્ષમ/સમર્થ બની શકે. જોકે, આ મર્યાદાઓને નાની ગણવામાં આવે છે - તે મુલાકાતની નજીવી ટકાવારીને જ અસર કરે છે.

માહિતી ચોકસાઈ પરની સૌથી મોટી સંભવનીય અસર ઉપયોગકર્તાની રદ થતી કે અટકતી ગૂગલ ઍનલિટિક્સ કૂકીઝમાંથી આવે છે. જીએ (GA) કૂકીઝ વપરાશ વગર માહિતી એકત્રિત કરી શકે નહીં. કોઈ વ્યક્તિગત વેબ ઉપયોગકર્તા કૂકીઝને ડિલિટ (નાશ) અથવા બ્લોક (અટકાવે) કરી શકે છે જેના પરિણામે જીએ (GA) ઉપયોગકર્તાએ તે મુલાકાતોની માહિતી ગુમાવવી પડે છે. વેબસાઈટ માલિકો કૂકીઝને અસમર્થ ન કરવા ઉપયોગકર્તાને પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે, દાખલા તરીકે ગોપનીયતા નીતિ મુકીને સાઈટનો ઉપયોગ કરવા મુલાકાતીઓ માટે વધુ સુવિધાજનક વ્યવસ્થા ઊભી કરી શકે છે.

જીએ (GA) કૂકીઝ અને જાવા સ્કિપ્ટના જોડાણ દ્વારા મુલાકતીની માહિતી એકત્રિત કરવાની પૃષ્ઠ ટેગિંગ તકનીકનો ઉપયોગ કરે છે આથી, તે મોબાઈલ ફોનોથી બ્રાઉઝ થયેલી વેબસાઈટ્સ મામલે મર્યાદાઓ ધરાવે છે. આ સત્યના કારણે આમ બન્યું છે કે માત્ર અદ્યતન ફોનો (સ્માર્ટ ફોનો અને પીડીએએસ (PDAs)) જ હાલમાં જાવા સ્કિપ્ટ ચલાવવા અથવા કૂકીઝ સ્થાપિત કરવા સક્ષમ છે.

આ મર્યાદાઓ પૃષ્ઠ ટેગ્સનો ઉપયોગ કરીને ઓન-સાઈટ મુલાકાતી માહિતી એકત્રિત કરતા હોય તેવા, તમામ ઓન-સાઈટ વેબ ઍનલિટિક્સ ટૂલ્સને અસર કરે છે. એટલે કે, કોડનો નાનો અંશ (સામાન્ય રીતે જાવા સ્કિપ્ટ) મુલાકાતી માહિતી એકત્રિત કરવા માટે એક માર્ગદર્શક તરીકે કાર્ય કરે છે.

મોટી વેબસાઈટો માટે જીએ (GA)ની અન્ય એક મર્યાદા, તેના અહેવાલો પૈકી ઘણાનાં સર્જનમાં નમૂનાઓનો ઉપયોગ થાય છે. તેના સર્વર્સ પરના બોજને ઘટાડવા અને ઉપયોગકર્તાઓને તેમના પ્રશ્નો સંબંધિત ઝડપી જવાબ પૂરા પાડવા, જીએ (GA) તેની ગણતરીઓ માટે રૂપરેખાના સ્તરે 500,000 અવ્યવસ્થિત નમૂનારૂપી મુલાકાતના અહેવાલોની મર્યાદા બાંધે છે. ભુલચૂક માટે અપાતી સવલત (માર્જિન ઓફ એરર) મુલાકાતોના મેટ્રિક માટે સંકેત આપતા હોવાથી, ભુલચૂક માટે અપાતી આ સવલત (માર્જિન ઓફ એરર), જીએ (GA) અહેવાલોમાં અન્ય કોઈ મેટ્રિક્સ માટે પૂરી પડાતી નથી. વિગતોના નાના વિભાગ માટે, ભુલચૂક માટે અપાતી સવલત (માર્જિન ઓફ એરર) ખૂબ જ વધારે હોઈ શકે છે.

બગ્સ અને આધાર

આધાર માટે, ઉપયોગકર્તા પાસે અનેક વિકલ્પો હોય છે – ગૂગલ ઘણી ભાષાઓમાં સીધો ઈમેઇલ આધાર પૂરો પાડે છે. ઉપયોગકર્તા પ્રશ્નો પુછવા, લેખનું સુચન કરવું અથવા વિખ્યાત મુદ્દાઓની યાદી મેળવવા માટે ગૂગલ એનાલિસ્ટિક્સ સપોર્ટ ટીમનો સંપર્ક કરી શકે છે. ગૂગલ વધુમાં ગૂગલ એનાલિસ્ટિક્સ હેલ્પ વેબસાઈટ પણ ઉપલબ્ધ કરાવે છે. આ ઉપરાંત, ગૂગલ ઍનલિટિક્સ ઉપયોગકર્તા, એનાલિસ્ટિક્સ હેલ્પ ફોરમની મુલાકાત લઈ અને તેઓનાં પ્રશ્નોના જવાબોની તપાસ અથવા નવા પ્રશ્નો મૂકીને મદદ મેળવી શકે છે.

વેબસાઈટની ઝડપ ધીમી થવી

સાઈટની કામગીરી પર ગૂગલ ઍનલિટિક્સની પર અસર અંગે કેટલીક ઓનલાઈન ચર્ચા-વિચારણા થાય છે. જોકે, ગૂગલે સ્પષ્ટ લોડિંગ ટાઈમ ઘટાડવા માટે ડિસેમ્બર 2009માં અસિન્ક્રોનિયસ જાવા સ્કિપ્ટ કોડ દાખલ કર્યો હતો.

ગોપનીયતા મુદ્દાઓ

તેની સર્વવ્યાપકતાને કારણે, ગૂગલ ઍનલિટિક્સ ગોપનીયતા (ખાનગી બાબત)ને લગતી ઘણી ચિંતા વ્યક્ત કરે છે. જ્યારે પણ ગૂગલ ઍનલિટિક્સનો ઉપયોગ થતો હોય તેવી વેબસાઈટની કોઈ મુલાકાત લે ત્યારે, ઉપયોગકર્તાના આઈપી (IP) એડ્રેસો મારફતે ગૂગલ તે મુલાકાતને ટ્રેક (પીછો) કરશે.

ગૂગલે બ્રાઉઝર પ્લગ-ઈન પણ બજારમાં મુક્યું છે જે ગૂગલને મોકલવામાં આવી રહેલી પૃષ્ઠ મુલાકાત અંગેના વિગતો રદ કરે છે.

ગૂગલે જાતે આ પ્લગ-ઈનનું સર્જન અને વિતરણ શરૂ કર્યું છે ત્યારથી તેને વધુ ચર્ચા-વિચારણા અને ટીકા-ટિપ્પણીઓ મળી રહી છે. વધુમાં, ગૂગલ સ્ક્રિપ્ટ્સ ટ્રેકિંગ ઉપયોગકર્તાઓની સમજણે બહુવિધના ઉત્પાદન, ઘણા ખરા જાહેર-સ્ત્રોત, બ્રાઉઝર પ્લગ-ઈન્સ જેવા નવા સ્ત્રોતો ઊભા કર્યા છે. આ પ્લગ-ઈન્સ, ઉપયોગકર્તાને, તેની/તેણીની પ્રવૃત્તિઓનો પીછો કરવા માટે ગૂગલ વિશલેષણાત્મકોને પરવાનગી આપવી કે નહીં, વગેરે પસંદગીની ઓફર કરે છે.

ગૂગલ ઍનલિટિક્સનો ઉપયોગ કરતી હાઈ પ્રોફાઈલ (ઉચ્ચ છાપ ધરાવતી) સાઈટ્સ

સૌથી વધુ લોકપ્રિય 10,000 વેબસાઈટ્સ (એલેક્સા ઈન્ટરનેટ દ્વારા ક્રમ અપાયેલ)માંથી 57% વેબસાઈટ ગૂગલ ઍનલિટિક્સનો ઉપયોગ કરે છે, જે BackendBattles.com સંગ્રહિત ૨૦૧૦-૦૪-૧૪ ના રોજ વેબેક મશિન ના અહેવાલ અનુસાર લોકપ્રિયતાના આધારે ગોઠવાયેલ છે.

• twitter.com
• myspace.com
• dailymotion.com
• answers.com
• myYearbook.com

આ પણ જુઓ

• વેબ ઍનલિટિક્સ અને વેબ ઍનલિટિક્સની ગ્રંથસૂચિ
• વેબ ઍનલિટિક્સના સોફ્ટવેરની યાદી

સંદર્ભો

• પ્લાઝા, બી (B) (2009) ગૂગલ ઍનલિટિક્સની મદદથી વેબ ટ્રાફિક અસરકારકતા પર નજર રાખે છે: સમય શ્રેણી સાથે એક પ્રયોગ. એસ્લિબ પ્રોસીડિંગ્સ , 61(5): 474–482. લેખ યુઆરએલ (URL): [૧]
• પ્લાઝા, બી (B) (2009) ઈનલિંન્ક્સ અસરકારકતા માપવા માટે ગૂગલ ઍનલિટિક્સનો ઉપયોગ કરે છે. એમપીઆરએ (MPRA) પાના નં. 19676. લેખ યુઆરએલ (URL): http://mpra.ub.uni-muenchen.de/19676/

બાહ્ય લિંક્સ

• ગૂગલ ઍનલિટિક્સની વેબ સાઈટ
• એપીઆઈ (API) મારફત ગૂગલ ઍનલિટિક્સના ઈમેઈલ એલર્ટ્સ સંગ્રહિત ૨૦૧૦-૧૨-૦૪ ના રોજ વેબેક મશિન
• વર્ડપ્રેસ પ્લગઈન માટે ગૂગલ વિશ્લેષણાકત્મકો
• વિશાળ અચલિત એચટીએમએલ (HTML) વેબસાઈટ પર કેવી રીતે ગૂગલ ઍનલિટિક્સ ઈન્સ્ટોલ કરવા સંગ્રહિત ૨૦૧૧-૦૭-૧૦ ના રોજ વેબેક મશિન