અશાસન
અશાસન એ એક રાજકીય માન્યતા છે કે કોઈ પણ સરકારનું અસ્તિત્વ ન હોવું જોઈએ. અશાસનવાદીઓ એ પણ માને છે કે ભાગ લેવાને અન્ય લોકો દ્વારા ક્યારેય દબાણ ન કરવું જોઈએ. અશાસનનો મોટો પ્રશ્ન એ છે કે "સંમતિ એટલે શું"? અશાસનવાદીઓ ઘણી વાર શાસિતની સંમતિમાં માનતા નથી.
અશાસન એ "સરકાર હાનિકારક અને બિનજરૂરી છે તે માન્યતા પર કેન્દ્રિત સિદ્ધાંતો અને વલણનો સમૂહ છે." [૧][૨] શબ્દ "અશાસનવાદ" ગ્રીક αναρχία શબ્દ પરથી ઉતરેલ છે, જેનો અર્થ "શાસકો વગર", "નિયમ વગર" થાય છે; ક્યારેક-ક્યારેક તેનું "સરકાર વિના" તરીકે ભાષાંતર પણ કરવામાં આવે છે.[૧]
સામાન્ય ભાષામાં, અશાસન શબ્દનો ઉપયોગ ઘણીવાર અવ્યવસ્થા અથવા અણગમાને વર્ણવવા માટે થાય છે. જો કે અશાસનવાદીઓ સામાન્ય રીતે આ ઇચ્છતા નથી. ઉલટાનું તેઓ લોકો વચ્ચેના સંબંધોના માર્ગ તરીકે "અશાસન" ની વ્યાખ્યા આપે છે. તેઓ માને છે કે, એકવાર સ્થાને મૂક્યા પછી, આ સંબંધો તેમના પોતાના પર કાર્ય કરે છે. અશાસનવાદીઓ સામાન્ય રીતે તે સંસ્થાઓનો વિરોધ કરવામાં આવે છે જે તેવું પાળવા માગે છે.[૨]
સિદ્ધાંતો
[ફેરફાર કરો]વ્યક્તિગત સ્વતંત્રતા, સ્વૈચ્છિક સંગઠન અને રાજ્યનો વિરોધ એ અશાસનવાદની મહત્વપૂર્ણ માન્યતાઓ છે. અશાસન લાવવા માટે હિંસાનો ઉપયોગ કરી શકાય છે કે કેમ તેવી બાબતો પર અશાસનવાદી ફિલસૂફો વચ્ચે મોટા તફાવત પણ છે; અર્થશાસ્ત્રનો શ્રેષ્ઠ પ્રકાર; તકનીકી અને વંશવેલો વચ્ચેનો સંબંધ; સમાનતાનો વિચાર; અને કેટલીક સંસ્થાની ઉપયોગિતા પણ ભેદ સૂચવે છે. શબ્દ "ઓથોરિટી" સ્પષ્ટ નથી, પરંતુ અમુક અશાસનવાદીઓ અમુક પ્રકારની સત્તાની વિરુદ્ધ નથી.[૩]
ઘણા અશાસનવાદીઓ છે જે મૂડીવાદને નકારે છે અને સમાજવાદ અથવા સામ્યવાદને સમર્થન આપે છે (પરંતુ બીજા અર્થમાં એકલવાદી રાજ્ય અથવા શક્તિ વિના) તેઓને અરાજક-સમાજવાદી અને અરાજક-સામ્યવાદી કહેવામાં આવે છે . ઉપરાંત કેટલાક લોકો અરાજક-મૂડીવાદીઓ કહેવાય છે જેઓ સરકાર વિરોધ કરે છે, પરંતુ મૂડીવાદ આધાર (પરંતુ અન્ય અર્થમાં તો સમ્મેલિત સરકાર કે રાજ્ય મૂડીવાદ) સમર્થન આપે છે. અન્ય અશાસનવાદીઓ કહે છે કે તેઓ ખરેખર અરાજકવાદી નથી, કારણ કે અશાસન પરંપરાગત રીતે સમાજવાદી ફિલસૂફી છે. છેલ્લે તેઓ "વિશેષણો વિના અરાજકવાદીઓ" છે જેમનું માનવું છે કે લોકો ઇચ્છે છે તેવી કોઈપણ આર્થિક બાંધકામો ( સામ્યવાદીઓ, કામદાર સહકારી સંસ્થાઓ અને મૂડીવાદી માલિકીની કંપનીઓ સહિત) સ્વૈચ્છિક રીતે ચાલશે.[૩]
સંદર્ભો
[ફેરફાર કરો]- ↑ ૧.૦ ૧.૧ Anarchism. The Shorter Routledge Encyclopedia of Philosophy. 2005. P. 14 "Anarchism is the view that a society without the state, or government, is both possible and desirable."
- ↑ ૨.૦ ૨.૧ Carl Slevin "anarchism" The Concise Oxford Dictionary of Politics. Ed. Iain McLean and Alistair McMillan. Oxford University Press, 2003.
- ↑ ૩.૦ ૩.૧ Alexander S. Peak, "Anarchism Without Adjectives" 23 August 2009.