ઉપરકોટની ગુફાઓ

ઉપરકોટની ગુફાઓ
ઉપરકોટની ગુફાઓનો ઉપરનો ભાગ
અક્ષાંશ-રેખાંશ	21.5257426°N 70.4692992°E / 21.5257426; 70.4692992

ઉપરકોટની ગુફાઓ પ્રાચીન માનવસર્જિત ગુફાઓ છે. આ ગુફાઓ જુનાગઢ બૌદ્ધ ગુફા સમૂહનો ભાગ છે, જે ભારતના ગુજરાત રાજ્યના જુનાગઢમાં આવેલ છે.

ગુફાઓ

આ ગુફાઓ ઉપરકોટમાં ૩૦૦ ફીટ ઉંડી ખાઇ પછી, અડી કડી વાવની નજીક, ઇ.સ. ૨જી - ૩જી સદી દરમિયાન રચવામાં આવી હતી. આ ગુફાઓ સાતવાહન સ્થાપત્ય સાથે ગ્રેકો-સ્કિથિયન શૈલી ધરાવે છે.

ભારતીય પુરાતત્વ વિભાગ મુજબ, આ ગુફા સમૂહ ત્રણ સ્તરોમાં છે, અને દરેક સ્તરને ઝરુખાઓ છે, પરંતુ માત્ર બે માળો જ નિયમિત છતો ધરાવે છે. પ્રથમ માળ પર એક કૂંડ છે, જે ૧૧ ચોરસ ફીટના માપનો છે અને તેની ત્રણ બાજુઓ આવરેલી છે. તેની બાજુમાં ૬ સ્થંભો વાળો મોટો ઓરડો આવેલો છે. પરસાળમાં બાકીનો વિસ્તાર, ઉત્તર-પૂર્વ અને પશ્ચિમ બાજુઓ પર દિવાલો ધરાવે છે. નીચલા માળ પર તેવા જ ઓરડાઓ પરસાળ સહિત આવેલા છે અને તેના સ્થંભો ઉપરના માળોને ટેકો પૂરો પાડે છે અને સુશોભિત ચૈત્ય બારી ધરાવે છે.

નીચલો માળ સુંદર કોતરણી વાળા થાંભલાઓ ધરાવે છે, જેનો પાયો, મધ્યનો ભાગ અને ઉપલો ભાગ અનન્ય એવી સુશોભિત ભાત ધરાવે છે. આ ગુફાઓ સુંદર થાંભલાઓ અને પ્રવેશદ્વારો, પાણીની ટાંકીઓ, ઘોડાની નાળની આકારની ચૈત્ય બારીઓ, મંત્રણા ખંડ અને ધ્યાન માટેનો ઓરડો ધરાવે છે.

આ ગુફાઓ રાષ્ટ્રીય મહત્વનું સ્મારક (N-GJ-135) છે.

• 
  ઉપરકોટની ગુફાઓનો નકશો; નીચલો માળ (ડાબે) અને ઉપલો માળ (જમણે)
• 
  ટોચ પરથી દેખાવ.
• 
  અંદરનો ઓરડો.
• 
  સ્થંભો.
• 
  સ્થંભની ટોચ.
• 
  સ્થંભનો પાયો.
• 
  વિહાર ઓરડો.
• 
  પાણીનો કુંડ.

બાહ્ય કડીઓ

• ગુજરાતી વિશ્વકોશમાં ઉપરકોટની ગુફાઓ.