લખાણ પર જાઓ

વિકિપીડિયા:WikiProject Medicine/Translation task force/RTT/Simple Birth control

વિકિપીડિયામાંથી

ઢાંચો:Infobox interventions ગર્ભ નિયંત્રણ, ગર્ભનિરોધક અને પ્રજનન નિયંત્રણતરીકે પણ ઓળખાય છે, જે રીતો છે અથવા ગર્ભાવસ્થારોકવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા ઉપકરણો છે.[] આયોજન, ઉપલબ્ધ કરાવવું, અને ગર્ભ નિયંત્રણના ઉપયોગને પરીવાર નિયોજનકહેવામાં આવે છે.[][] પ્રાચીન કાળથી ગર્ભ નિયંત્રણ રીતોનો ઉપયોગ થાય છે, પરંતુ અસરકારક અને સલામત રીતો માત્ર 20મી સદીમાં ઉપલબ્ધ થઇ છે.[] અમુક સંસ્કૃતિઓ ગર્ભ નિયંત્રણને મર્યાદિત અથવા તેના ઉપયોગની નિંદા કરે છે કારણે તેને તેઓ નૈતિક રીતે, ધાર્મિક રીતે, અથવા વ્યાવહારિક રીતે અનિચ્છનીય માને છે.[]

જન્મ નિયંત્રણની સૌથી વધુ અસરકારક પદ્ધતિઓ વંધ્યીકરણ અર્થાત પુરૂષોમાં નસબંધી અને સ્ત્રીઓમાં ટ્યુબલ લિગેશન , આંતરગર્ભ ઉપકરણો(IUDs), અને પ્રત્યારોપણ થઇ શકે તેવું જન્મ નિયંત્રણ છે. તેનું સંખ્યાબંધ હોર્મોન આધારિત પદ્ધતિમાં પાલન થાય છે મોં દ્વારા લેવાતા ગોળીઓ, પેચીસ, યોનિ રીંગ્સ, અને ઇન્જેક્શન્સનો સમાવેશ થાય છે. ઓછી અસરકારક પદ્ધતિઓમાં શારીરિક અવરોધો જેમ કે નિરોધો, ડાયફ્રેમ્સ અને જન્મ નિયંત્રણ સ્પોન્જીસ અને પ્રજનન જાગૃતિ પદ્ધતિઓનો સમાવેશ થાય છે. ખુબ ઓછી અસરકારક પદ્ધતિઓમાં વીર્યનાશકોઅને બહાર નીકળી જવું નો સમાવેશ થાય છે. વંધ્યત્વ, અત્યંત અસરકારક છે, સામાન્ય રીતે ઉલટાવી શકાય તેવી નથી; અન્ય તમામ પદ્ધતિઓ ઉલટાવી શકાય તેવી છે, તેમને અટકાવવા પર સૌથી વધુ તરત જ.[] સલામત સેક્સ, જેમ કે પુરુષ કે સ્ત્રી નિરોધના, ઉપયોગથી જાતિય સંક્રામક ચેપોઅટકાવવા માટે પણ મદદ કરી શકે છે.[][] ઇમર્જન્સી જન્મ નિયંત્રણ અસુરક્ષિત સેક્સ પછી થોડા દિવસોમાં ગર્ભાવસ્થા રોકી શકે છે.[] કેટલાક માને છે કે સંભોગ ન કરવાને જન્મ નિયંત્રણ માને છે, પરંતુ બહિષ્કાર-માત્ર જાતીય શિક્ષણ જન્મ નિયંત્રણના શિક્ષણ વિના આપવામાં આવે ત્યારે બિન-પાલનના કારણે કિશોર ગર્ભાવસ્થા માં વધારો કરી શકે છે.[][૧૦]

કિશોરોની, ગર્ભાવસ્થાના નબળાં પરિણામોનું વધુ જોખમ હોય છે. વ્યાપક જાતીય શિક્ષણ અને જન્મ નિયંત્રણની પહોંચ આ વય જૂથમાં અનિચ્છનીય ગર્ભાવસ્થાના દરમાં ઘટાડો કરે છે.[૧૧][૧૨] યુવાન લોકો દ્વારા જન્મ નિયંત્રણના તમામ સ્વરૂપોનો ઉપયોગ થઈ શકે છે, જ્યારે કિશોરવયના ગર્ભાવસ્થાના દરમાં ઘટાડો કરવા માટે[૧૩] લાંબા ગાળાના વિપરીત કરી શકાય તેવા ગર્ભનિરોધક જેમ કે પ્રત્યારોપણ, આઈયુડી, અથવા યોનિ રિંગ્સ ખાસ લાભદાયક છે..[૧૨] બાળકની પ્રસુતિ બાદ, સ્તનપાન કરાવી શકતી ન હોય તેવી સ્ત્રી ચારથી છ અઠવાડિયા જેટલા ઓછા સમયમાં ફરી ગર્ભવતી બની શકે છે. ગર્ભનિરોધકની કેટલીક પદ્ધતિઓ જન્મ પછી તરત જ શરૂ થઈ શકે છે, જ્યારે અન્યને છ મહિના સુધી વિલંબની જરૂર છે. સ્તનપાન કરાવતી હોય તેવી સ્ત્રીઓમાં, માત્ર-પ્રોજેસ્ટોજેન પદ્ધતિઓ સંયુક્ત મોં દ્વારા લેવાતી જન્મ નિયંત્રણ ગોળીઓ પર પસંદ કરવામાં આવે છે. મેનોપોઝસુધી પહોંચેલ સ્ત્રીઓમાં, છેલ્લાં માસિક ધર્મ બાદ એક વર્ષ માટે જન્મ નિયંત્રણ ચાલુ રાખવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે.[૧૩]

વિકાસશીલ દેશો આશરે 222 મિલિયન સ્ત્રીઓ ગર્ભાવસ્થા ટાળવા માગે છે જેઓ આધુનિક જન્મ નિયંત્રણ પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરતી નથી.[૧૪][૧૫] વિકાસશીલ દેશોમાં ઉપયોગમાં લેવાતા જન્મ નિયંત્રણથી ગર્ભાવસ્થાના ગાળામાં અથવા તેની આસપાસના ગાળામાં 40% (2008 માં રોકાયેલા 270,000 મૃત્યુ) દ્વારા મૃત્યુની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે અને જો ગર્ભનિરોધકની સંપૂર્ણ માંગ પૂરી થઈ હોત તો તે 70% થી બચાવ કરી શકાયો હોત.[૧૬][૧૭] સગર્ભાવસ્થા વચ્ચેના સમયને લંબાવતા, જન્મ નિયંત્રણ પુખ્ત મહિલાના પ્રસુતિ પરિણામો અને તેમના બાળકોનું અસ્તિત્વ સુધારી શકે છે.[૧૬] વિકાસશીલ વિશ્વમાં મહિલાઓની કમાણી, મિલકતો, વજન, અને તેમના બાળકોના શિક્ષણ અને આરોગ્ય બધા જન્મ નિયંત્રણમાં વધુ સારી રીતે સુધારો કરે છે.[૧૮] ઓછા આશ્રિત બાળકો, કાર્યશક્તિમાં ભાગ લેતી વધુ મહિલા કર્મચારીઓ અને દુર્લભ સંસાધનોના ઓછા ઉપયોગને કારણે જન્મ નિયંત્રણ આર્થિક વિકાસમાં વધારો કરે છે[૧૮][૧૯]

સંદર્ભો

[ફેરફાર કરો]
  1. "Definition of Birth control". MedicineNet. મેળવેલ 9 August 2012.
  2. Oxford English Dictionary. Oxford University Press. June 2012.
  3. World Health Organization (WHO). "Family planning". Health topics. World Health Organization (WHO).
  4. ૪.૦ ૪.૧ Hanson, S.J.; Burke, Anne E. (21 December 2010). "Fertility control: contraception, sterilization, and abortion". માં Hurt, K. Joseph; Guile, Matthew W.; Bienstock, Jessica L.; Fox, Harold E.; Wallach, Edward E. (સંપાદકો). The Johns Hopkins manual of gynecology and obstetrics (4th આવૃત્તિ). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. પૃષ્ઠ 382–395. ISBN 978-1-60547-433-5. Cite uses deprecated parameter |chapterurl= (મદદ)
  5. World Health Organization Department of Reproductive Health and Research (2011). Family planning: A global handbook for providers: Evidence-based guidance developed through worldwide collaboration (PDF) (Rev. and Updated આવૃત્તિ). Geneva, Switzerland: WHO and Center for Communication Programs. ISBN 978-0-9788563-7-3.
  6. Taliaferro, L. A.; Sieving, R.; Brady, S. S.; Bearinger, L. H. (2011). "We have the evidence to enhance adolescent sexual and reproductive health--do we have the will?". Adolescent medicine: state of the art reviews. 22 (3): 521–543, xii. PMID 22423463.
  7. Chin, H. B.; Sipe, T. A.; Elder, R.; Mercer, S. L.; Chattopadhyay, S. K.; Jacob, V.; Wethington, H. R.; Kirby, D.; Elliston, D. B. (2012). "The Effectiveness of Group-Based Comprehensive Risk-Reduction and Abstinence Education Interventions to Prevent or Reduce the Risk of Adolescent Pregnancy, Human Immunodeficiency Virus, and Sexually Transmitted Infections". American Journal of Preventive Medicine. 42 (3): 272–294. doi:10.1016/j.amepre.2011.11.006. PMID 22341164.
  8. Gizzo, S; Fanelli, T; Di Gangi, S; Saccardi, C; Patrelli, TS; Zambon, A; Omar, A; D'Antona, D; Nardelli, GB (October 2012). "Nowadays which emergency contraception? Comparison between past and present: latest news in terms of clinical efficacy, side effects and contraindications". Gynecological endocrinology : the official journal of the International Society of Gynecological Endocrinology. 28 (10): 758–63. doi:10.3109/09513590.2012.662546. PMID 22390259.
  9. DiCenso A, Guyatt G, Willan A, Griffith L (June 2002). "Interventions to reduce unintended pregnancies among adolescents: systematic review of randomised controlled trials". BMJ. 324 (7351): 1426. doi:10.1136/bmj.324.7351.1426. PMC 115855. PMID 12065267.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  10. Duffy, K.; Lynch, D. A.; Santinelli, J. (2008). "Government Support for Abstinence-Only-Until-Marriage Education". Clinical Pharmacology & Therapeutics. 84 (6): 746–748. doi:10.1038/clpt.2008.188. PMID 18923389.
  11. Black, A. Y.; Fleming, N. A.; Rome, E. S. (2012). "Pregnancy in adolescents". Adolescent medicine: state of the art reviews. 23 (1): 123–138, xi. PMID 22764559.
  12. ૧૨.૦ ૧૨.૧ Rowan, S. P.; Someshwar, J.; Murray, P. (2012). "Contraception for primary care providers". Adolescent medicine: state of the art reviews. 23 (1): 95–110, x–xi. PMID 22764557.
  13. ૧૩.૦ ૧૩.૧ World Health Organization Department of Reproductive Health and Research (2011). Family planning: A global handbook for providers: Evidence-based guidance developed through worldwide collaboration (PDF) (Rev. and Updated આવૃત્તિ). Geneva, Switzerland: WHO and Center for Communication Programs. પૃષ્ઠ 260–300. ISBN 978-0-9788563-7-3.
  14. "Costs and Benefits of Contraceptive Services: Estimates for 2012" (pdf). United Nations Population Fund. June 2012. પૃષ્ઠ 1.
  15. Carr, B.; Gates, M. F.; Mitchell, A.; Shah, R. (2012). "Giving women the power to plan their families". The Lancet. 380 (9837): 80–82. doi:10.1016/S0140-6736(12)60905-2. PMID 22784540.
  16. ૧૬.૦ ૧૬.૧ Cleland, J; Conde-Agudelo, A; Peterson, H; Ross, J; Tsui, A (Jul 14, 2012). "Contraception and health". Lancet. 380 (9837): 149–56. doi:10.1016/S0140-6736(12)60609-6. PMID 22784533.
  17. Ahmed, S.; Li, Q.; Liu, L.; Tsui, A. O. (2012). "Maternal deaths averted by contraceptive use: An analysis of 172 countries". The Lancet. 380 (9837): 111–125. doi:10.1016/S0140-6736(12)60478-4. PMID 22784531.
  18. ૧૮.૦ ૧૮.૧ Canning, D.; Schultz, T. P. (2012). "The economic consequences of reproductive health and family planning". The Lancet. 380 (9837): 165–171. doi:10.1016/S0140-6736(12)60827-7. PMID 22784535.
  19. Van Braeckel, D.; Temmerman, M.; Roelens, K.; Degomme, O. (2012). "Slowing population growth for wellbeing and development". The Lancet. 380 (9837): 84–85. doi:10.1016/S0140-6736(12)60902-7. PMID 22784542.