લખાણ પર જાઓ

ઉદારવાદ

કડીઓમાં ફેરફાર કરો
વિકિપીડિયામાંથી
સમાન અધિકાર માટેનું ચિત્ર

ઉદારવાદ એ રાજકીય અને નૈતિક દર્શન છે જે સ્વતંત્રતા, શાસિતની સંમતિ અને કાયદા સમક્ષ સમાનતા પર આધારિત છે.[૧][૨] ઉદારવાદીઓ આ સિદ્ધાંતોને તેમની સમજણ પર આધાર રાખીને વિશાળ સંખ્યાના મંતવ્યોને સમર્થન આપે છે, પરંતુ તેઓ સામાન્ય રીતે મર્યાદિત સરકાર, વ્યક્તિગત અધિકાર ( નાગરિક અધિકાર અને માનવ અધિકાર સહિત), મૂડીવાદ ( મુક્ત બજારો ), લોકશાહી, ધર્મનિરપેક્ષતા, લિંગ સમાનતા, વંશીય સમાનતા, આંતરરાષ્ટ્રીયતા, વાણી સ્વાતંત્ર્ય, અખબારોની સ્વતંત્રતા અને ધર્મની સ્વતંત્રતા ને સમર્થન આપતાં હોય છે.[૩][૪][૫][૬][૭][૮][૯] પીળો એ રાજકીય રંગ છે જે સામાન્ય રીતે ઉદારવાદ સાથે સંકળાયેલ છે.[૧૦][૧૧][૧૨]

ઉદ્દભવના યુગમાં જ્યારે તે પશ્ચિમી દાર્શનિકો અને અર્થશાસ્ત્રીઓમાં લોકપ્રિય બન્યું, ત્યારે ઉદારવાદ એક અલગ આંદોલન બન્યું. ઉદારવાદ દ્વારા વંશપરંપરાગત વિશેષાધિકાર, રાજ્ય ધર્મ, સંપૂર્ણ રાજાશાહી, રાજાઓના દૈવી અધિકાર અને પરંપરાગત રૂઢિચુસ્તતા ને પ્રતિનિધિ દ્વારા ચલાતી લોકશાહી અને કાયદાના શાસન વડે બદલવાની માંગ કરવામાં આવી. ઉદારવાદીઓએ મફત બજારોને પ્રોત્સાહન આપવાને બદલે વેપારી નીતિઓ, શાહી ઈજારો અને વેપારમાં થતી અન્ય અવરોધોને પણ સમાપ્ત કર્યા.[૧૩] તત્વચિંતક જ્હોન લોક ને સામાજીક કરાર પર આધારિત ઉદારવાદને એક અલગ પરંપરા તરીકે સ્થાપના કરવાનો શ્રેય આપવામાં આવે છે, આ કરાર એવી દલીલ કરે છે કે દરેક માણસને જીવન, સ્વાતંત્ર્ય અને સંપત્તિનો કુદરતી અધિકાર છે અને સરકારોએ આ અધિકારોનું ઉલ્લંઘન ન કરવું જોઈએ.[૧૪] બ્રિટીશ ઉદારવાદી પરંપરાએ લોકશાહીના વિસ્તરણ પર ભાર મૂક્યો છે, જ્યારે ફ્રેન્ચ ઉદારવાદવાદે સત્તાધિકારવાદને નકારી કાઢવા પર ભાર મૂક્યો છે અને તે રાષ્ટ્ર નિર્માણ સાથે જોડાયેલ છે.[૧૫]

યુરોપ અને ઉત્તર અમેરિકામાં, સામાજિક ઉદારવાદની સ્થાપના (યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ઘણી વાર ફક્ત " ઉદારવાદ " તરીકે ઓળખાય છે) કલ્યાણ રાજ્યના વિસ્તરણમાં એક મુખ્ય ઘટક બની હતી.[૧૬] આજે, ઉદાર પક્ષો સમગ્ર વિશ્વમાં સત્તા અને પ્રભાવ આપવાનું ચાલુ રાખે છે. જો કે, આફ્રિકા અને એશિયામાં ઉદારવાદની સામે હજી પણ પડકારો છે. સમકાલીન સમાજના મૂળભૂત તત્વો ઉદાર મૂળ ધરાવે છે. બંધારણીય સરકાર અને સંસદીય સત્તાનું વિસ્તરણ કરતી વખતે ઉદારવાદના પ્રારંભિક તરંગો આર્થિક વ્યક્તિવાદને લોકપ્રિય બનાવતા હતા.[૧૩] ઉદારવાદીઓએ બંધારણીય હુકમની માંગ કરી અને સ્થાપિત કરી, જેમાં વાણીની સ્વતંત્રતા અને સંગઠનની સ્વતંત્રતા જેવા મહત્વપૂર્ણ સ્વતંત્રતાઓને મહત્ત્વ આપવામાં આવ્યું; સ્વતંત્ર ન્યાયતંત્ર અને જાહેર ટ્રાયલ ; અને કુલીન વિશેષાધિકારો નો ભંગ. પાછળથી આધુનિક ઉદાર વિચાર અને સંઘર્ષની લહેરોથી નાગરિક અધિકારને વિસ્તૃત કરવાની જરૂરિયાત તીવ્ર પ્રભાવિત થઈ.[૧૭] ઉદારવાદીઓએ નાગરિક અધિકારને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તેમની ઝુંબેશમાં લિંગ અને વંશીય સમાનતાની હિમાયત કરી છે અને ૨૦ મી સદીમાં યોજાયેલી વૈશ્વિક નાગરિક અધિકાર ચળવળ એ આ બંને ધ્યેયો તરફ અનેક ઉદ્દેશ્યો પ્રાપ્ત કરે છે. કોંટિનેંટલ યુરોપિયન ઉદારવાદ મધ્યમ અને પ્રગતિવાદીઓ વચ્ચે વહેંચાયેલું છે, મધ્યમવાદી લોકો જ્ઞાનવાદ તરફ વલણ ધરાવે છે. પ્રગતિવાદીઓ મૂળભૂત સંસ્થાઓના વૈશ્વિકરણને સમર્થન આપે છે, જેમાં સાર્વત્રિક મતાધિકાર, સાર્વત્રિક શિક્ષણ અને સંપત્તિના અધિકારોના વિસ્તરણનો સમાવેશ થાય છે. સમય જતાં મધ્યમવાદી લોકોએ ખંડોના યુરોપિયન ઉદારવાદના મુખ્ય રક્ષકો તરીકે પ્રગતિશીલોને વિસ્થાપિત કર્યા.[૧૫]

સંદર્ભ

[ફેરફાર કરો]
  1. ↑ "liberalism In general, the belief that it is the aim of politics to preserve individual rights and to maximize freedom of choice." Concise Oxford Dictionary of Politics, Iain McLean and Alistair McMillan, Third edition 2009, .
  2. ↑ "political rationalism, hostility to autocracy, cultural distaste for conservatism and for tradition in general, tolerance, and [...] individualism". John Dunn. Western Political Theory in the Face of the Future (1993). Cambridge University Press. .
  3. ↑ "The Liberal Agenda for the 21st Century". મૂળ માંથી 7 February 2011 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 20 March 2015.
  4. ↑ Nader Hashemi (2009). Islam, Secularism, and Liberal Democracy: Toward a Democratic Theory for Muslim Societies. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-971751-4. Liberal democracy requires a form of secularism to sustain itself
  5. ↑ Kathleen G. Donohue (19 December 2003). Freedom from Want: American Liberalism and the Idea of the Consumer (New Studies in American Intellectual and Cultural History). Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-7426-0. મેળવેલ 31 December 2007. Three of them – freedom from fear, freedom of speech, and freedom of religion – have long been fundamental to liberalism.
  6. ↑ "The Economist, Volume 341, Issues 7995–7997". The Economist. 1996. મેળવેલ 31 December 2007. For all three share a belief in the liberal society as defined above: a society that provides constitutional government (rule by law, not by men) and freedom of religion, thought, expression and economic interaction; a society in which [...]
  7. ↑ Sehldon S. Wolin (2004). Politics and Vision: Continuity and Innovation in Western Political Thought. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-11977-9. મેળવેલ 31 December 2007. The most frequently cited rights included freedom of speech, press, assembly, religion, property, and procedural rights
  8. ↑ Edwin Brown Firmage; Bernard G. Weiss; John Woodland Welch (1990). Religion and Law: Biblical-Judaic and Islamic Perspectives. Eisenbrauns. ISBN 978-0-931464-39-3. મેળવેલ 31 December 2007. There is no need to expound the foundations and principles of modern liberalism, which emphasises the values of freedom of conscience and freedom of religion
  9. ↑ Lalor, John Joseph (1883). Cyclopædia of Political Science, Political Economy, and of the Political History of the United States. Nabu Press. મેળવેલ 31 December 2007. Democracy attaches itself to a form of government: liberalism, to liberty and guarantees of liberty. The two may agree; they are not contradictory, but they are neither identical, nor necessarily connected. In the moral order, liberalism is the liberty to think, recognised and practiced. This is primordial liberalism, as the liberty to think is itself the first and noblest of liberties. Man would not be free in any degree or in any sphere of action, if he were not a thinking being endowed with consciousness. The freedom of worship, the freedom of education, and the freedom of the press are derived the most directly from the freedom to think.
  10. ↑ Adams, Sean; Morioka, Noreen; Stone, Terry Lee (2006). Color Design Workbook: A Real World Guide to Using Color in Graphic Design. Gloucester, Mass.: Rockport Publishers. પૃષ્ઠ 86. ISBN 159253192X. OCLC 60393965.
  11. ↑ Kumar, Rohit Vishal; Joshi, Radhika (October–December 2006). "Colour, Colour Everywhere: In Marketing Too". SCMS Journal of Indian Management. 3 (4): 40–46. ISSN 0973-3167.
  12. ↑ Cassel-Picot, Muriel "The Liberal Democrats and the Green Cause: From Yellow to Green" in Leydier, Gilles and Martin, Alexia (2013) Environmental Issues in Political Discourse in Britain and Ireland. Cambridge Scolars Publishing. p.105.
  13. ↑ ૧૩.૦ ૧૩.૧ Gould, p. 3.
  14. ↑ "All mankind [...] being all equal and independent, no one ought to harm another in his life, health, liberty, or possessions", John Locke, Second Treatise of Government
  15. ↑ ૧૫.૦ ૧૫.૧ Kirchner, p. 3.
  16. ↑ "Liberalism in America: A Note for Europeans" by Arthur M. Schlesinger Jr. (1956) from: The Politics of Hope (Boston: Riverside Press, 1962). "Liberalism in the U.S. usage has little in common with the word as used in the politics of any other country, save possibly Britain."
  17. ↑ Worell, p. 470.
વિકિમીડિયા કોમન્સ પર ઉદારવાદ સંબંધિત માધ્યમો છે.
"https://gu.wikipedia.org/w/index.php?title=ઉદારવાદ&oldid=770488" થી મેળવેલ