રાણા વંશ

રાણા વંશ राणा वंश
દેશ	નેપાળ અધિરાજ્ય કાસ્કી તથા લમ્જુઙ રજવાડું
વંશીયતા	ખસ રાજપૂત
સ્થાપના	૧૮૪૬
સ્થાપક	જંગ બહાદુર રાણા
અંતિમ શાસક	મોહન સમશેર જંગ બહાદુર રાણા
ઉપાધિઓ	શ્રી શ્રી શ્રી રાજા શ્રી તીન મહારાજા રાણાજી/રાણાજ્યુ સાહેબ
ધર્મ	હિંદુ
નિક્ષેપ	૧૯૫૧

રાણા રાજવંશ (નેપાળી: राणा वंश), ભારતીય ઉપખંડનો એક રાજપૂત વંશ છે. આ રાજવંશે વર્ષ ૧૮૪૬ થી ૧૯૫૧ સુધી નેપાળ પર શાસન કર્યું હતું, રાણા વંશ ગુરખા રાજ્યના ઉમરાવ કુંવર પરિવારથી ઉતરી આવ્યો હતો. ૧૯મી સદીની શરૂઆતથી થાપા રાજવંશ સાથેના વૈવાહિક સંબંધોને કારણે, રાણાઓ દરબાર રાજકારણમાં પ્રવેશ્યા હતા. વર્ષ ૧૮૪૬માં જંગ બહાદુર રાણાએ નેપાળમાં રાણા રાજની સ્થાપના કરી હતી.

વંશાવળી

ક્રોનિકલર ડેનિયલ રાઈટએ જંગ બહાદુર કુવર રાણાની વંશાવળી પ્રકાશિત કરી છે. આ વંશાવળી તટ્ટા રાણા સાથે ચિત્તોડગઢના રાજા તરીકે શરૂ થાય છે. તેમના ભત્રીજા ફખ્ત સિંહ રાણાને રામ સિંહ રાણા નામનો પુત્ર હતો, જે ચિત્તોડ઼ના ઘેરા પછી ટેકરી પર આવ્યો હતો. દસ અથવા બાર મહિના માટે ટેકરી રાજા દ્વારા તેમને રોજગારી આપવામાં આવી હતી, જેઓ તેમના દેશમાં રામ સિંહને જાળવી રાખવા માંગતા હતા. પર્વત રાજાએ બાગલે ક્ષેત્રીના બીનાટીના રાજાની પુત્રી માટે પૂછ્યું અને તેણીને રામ સિંહ સાથે લગ્ન કર્યા. તેમને ૧૦-૧૨ વર્ષથી છ પુત્રો હતા, તેમાંના એકને કુંવર ખડક શીર્ષક દ્વારા સતન કોના રાજા સામે યુદ્ધમાં દર્શાવવામાં આવતી બહાદુરી માટે માન્યતા મળી હતી. આ શીર્ષક તેમના વંશજો દ્વારા વપરાય છે. રામ સિંહ અચાનક તેમના નાના ભાઈને મળ્યા હતા, જેમણે તેમને એકવાર ચિત્તોડ઼ પાછા ફરવા વિનંતી કરી હતી અને રામ સિંહ ત્યાં જ મૃત્યુ પામ્યા હતા. પર્વત રાજાએ રામ સિંહના પુત્ર રાત કુંવરને એક ઉમદા સરદાર અને સૈન્યના કમાન્ડર બનાવ્યા. રાત કુનવરના પુત્ર અહિરામ કુંવરને કાસ્કીના રાજા દ્વારા આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું અને ધૂગે સાઘુ ગામની બિર્ટા અથવા જાગીર સાથે ઉમરાવ બન્યો હતો. કાસ્કીના રાજાએ અહિરામાની પુત્રીને હાથ પૂછ્યું, જે માત્ર કલાસ પૂજા દ્વારા એક મહાન સૌંદર્ય હતું જેનાથી અહિરામે કાયદેસર લગ્ન દ્વારા જ તેની દીકરીને આપવાનું કહ્યું. રાજાએ તેમની સૈનિકો લાવ્યા અને બળપૂર્વક ગામ લઈ જવાનો પ્રયાસ કર્યો. પરાજલી થાપા જાતિના ગ્રામજનોએ અહિરામને ટેકો આપ્યો હતો અને યુદ્ધ શરૂ થયું હતું. તે જ દિવસે, અહીરામાએ તેના તાત્કાલિક પરિવારને બે પુત્રો સહિત નામ આપ્યું; રામ કૃષ્ણ કુવર અને જયા કૃષ્ણ કુવર, ગોરખાના રાજા, પૃથ્વી નારાયણ શાહ જ્યાં કુંવર-ખોલાની જમીન તેમને બર્ટા તરીકે આપવામાં આવી હતી.

રાણા રાજવંશ; પ્રભાકર, ગૌતમ અને પશુપતિ શમશેર જાંગ બહાદુર રાણા, મેવાડ઼ના ગુહિલ રાજા રાવલ રતનસિંહના નાના ભાઇ, કુવર કુંભકારન સિંહ ના વંશજો હોવાનો નેપાળના રાણાઓ દાવા કરતા હતા. વર્ષ ૧૩૦૩માં ચિત્તોડગઢના ઘેરા દરમિયાન, કુંભકરણ સિંહના વંશજો ઉત્તરમાં હિમાલય તરફ મેવાડ઼ છોડી ગયા હતા.