કડાણા બંધ
| કડાણા બંધ | |
|---|---|
  Indiaમાં કડાણા બંધનું સ્થાન | |
| દેશ | ભારત |
| સ્થળ | મહીસાગર જિલ્લો |
| અક્ષાંસ-રેખાંશ | 23°18′26.12″N 73°49′38.12″E / 23.3072556°N 73.8272556°E |
| હેતુ | વિદ્યુત, સિંચાઇ, પાણી સંગ્રહ |
| સ્થિતિ | સક્રિય |
| બાંધકામ શરૂઆત | ૧૯૭૯ |
| ઉદ્ઘાટન તારીખ | ૧૯૮૯ |
| બંધ અને સ્પિલવે | |
| બંધનો પ્રકાર | મેસોનરી |
| નદી | મહી નદી |
| ઉંચાઇ | 66 m (217 ft) |
| લંબાઇ | 575 m (1,886 ft) |
| તળાવ | |
| સક્રિય ક્ષમતા | 1,203,000,000 m3 (975,000 acre⋅ft) |
| સ્ત્રાવ વિસ્તાર | 25,520 km2 (9,850 sq mi) |
| ઉર્જા કેન્દ્ર | |
| શરૂઆત તારીખ | તબક્કો ૧: ૧૯૯૦ તબક્કો ૨: ૧૯૯૮ |
| ટર્બાઇન | તબક્કો ૧: ૨ x ૬૦ મેગાવોટ ફ્રાન્સિસ પ્રકાર તબક્કો ૨: ૨ x ૬૦ મેગાવોટ ફ્રાન્સિસ પ્રકાર |
| સ્થાપિત ક્ષમતા | ૨૪૦ મેગાવોટ |
કડાણા બંધ ગુજરાતના મહીસાગર જિલ્લામાં મહી નદી પર આવેલો બંધ છે. આ બંધ ૧૯૭૯ થી ૧૯૮૯ની વચ્ચે બંધાયો હતો. બંધ પર જળ વિદ્યુત ઉત્પાદન કેન્દ્ર આવેલું છે. જેના પ્રથમ બે જનરેટર ૧૯૯૦માં અને બીજાં બે જનરેટર ૧૯૯૮માં સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા. પ્રથમ તબક્કાના બે જનરેટર ફ્રાન્સિસ ટર્બાઇન છે, જે ભારે માંગના સમયે વિદ્યુત ઉત્પન્ન કરે છે, તેમજ રાત્રિ જેવા ઓછી માંગના સમયે પાણીને પાછું સરોવરમાં ઠાલવી શકે છે.[૧][૨][૩]
વિદ્યુત મથક[ફેરફાર કરો]
આ બંધની સ્થાપિત વિદ્યુત ઉત્પાદન ક્ષમતા ૨૪૦ મેગા વોટ છે.[૪]
| તબક્કો | યુનિટ ક્રમ | સ્થાપિત ક્ષમતા (MW) | શરૂઆતની તારીખ | સ્થિતિ |
|---|---|---|---|---|
| તબક્કો ૧ | ૧ | ૬૦ | ૧૯૯૦ માર્ચ | સક્રિય |
| તબક્કો ૧ | ૨ | ૬૦ | ૧૯૯૦ સપ્ટેમ્બર | સક્રિય |
| તબક્કો ૨ | ૩ | ૬૦ | ૧૯૯૮ જાન્યુઆરી | સક્રિય |
| તબક્કો ૨ | ૪ | ૬૦ | ૧૯૯૮ મે | સક્રિય |
કડાણા બંધ તેની બાંધકામની વિશેષતાઓના કારણે જાળવણી અને પ્રવાસનને ઉત્તેજન આપવા માટે રાષ્ટ્રીય ભૂસ્તર સ્થાપત્ય તરીકે જાહેર કરાયું છે.[૫][૬][૭]
નદીનાથ મહાદેવ[ફેરફાર કરો]
કડાણા બંધ પાસે નદીનાથ મહાદેવનું મંદિર આવેલું છે, જે મોટાભાગે બંધના ડૂબાણમાં જ રહે છે. ૨૦૨૦માં પાણીની સપાટી ઘટતાં ૨૦ વર્ષ પછી મંદિર દેખાયું હતું.[૮] આ મંદિરે દર મહા શિવરાત્રી તેમજ મહીપૂનમનો મેળો ભરાય છે.
સંદર્ભ[ફેરફાર કરો]
- ↑ "240 MW capacity Kadana Dam generates at most two hours of hydro-electricity: GETC report". The Indian Express. ૬ જૂન ૨૦૦૯. મેળવેલ ૨૪ માર્ચ ૨૦૧૪.
- ↑ "Water Resources Development Projects in the Mahi Basin". National Institute of Hydrology Roorkee. મૂળ માંથી 2012-02-11 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ ૨૪ માર્ચ ૨૦૧૪.
- ↑ "Pumped Storage Schemes in India". Central Board of Irrigation & Power. મૂળ માંથી 2014-03-30 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ ૨૪ માર્ચ ૨૦૧૪.
- ↑ "Gujarat State Electricity Corporation Limited". gsecl.in. મૂળ માંથી 2014-03-20 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ ૨૦ માર્ચ ૨૦૧૪.
- ↑ National Geological Monument, from Geological Survey of India website
- ↑ "Geo-Heritage Sites". pib.nic.in. Press Information Bureau. 2016-03-09. મેળવેલ 2018-09-15.
- ↑ national geo-heritage of India, સંગ્રહિત ૨૦૧૭-૦૧-૧૧ ના રોજ વેબેક મશિન INTACH
- ↑ "ઐતિહાસિક: 20 વર્ષ બાદ કડાણા ડેમમાં પાણીનું સ્તર નીચું જતાં શિવલિંગના દર્શન થયા". Divya Bhaskar. 2020-08-10. મેળવેલ 2021-02-26.