કડાણા બંધ

કડાણા બંધ
કડાણા બંધનું ભારતમાં સ્થાન
દેશ	ભારત
સ્થળ	મહીસાગર જિલ્લો
અક્ષાંશ-રેખાંશ	23°18′26.12″N 73°49′38.12″E
હેતુ	વિદ્યુત, સિંચાઇ, પાણી સંગ્રહ
સ્થિતિ	સક્રિય
બાંધકામ શરુઆત	૧૯૭૯
ઉદ્ઘાટન તારીખ	૧૯૮૯
બંધ અને સ્પિલવે
બંધનો પ્રકાર	મેસોનરી
નદી	મહી નદી
ઊંચાઇ	66 m (217 ft)
લંબાઈ	575 m (1,886 ft)
સરોવર
સક્રિય ક્ષમતા	1,203,000,000 m3 (975,000 acre⋅ft)
સ્ત્રાવ વિસ્તાર	25,520 km2 (9,850 sq mi)
શરૂઆત તારીખ	તબક્કો ૧: ૧૯૯૦ તબક્કો ૨: ૧૯૯૮
ટર્બાઇન	તબક્કો ૧: ૨ x ૬૦ મેગાવોટ ફ્રાન્સિસ પ્રકાર તબક્કો ૨: ૨ x ૬૦ મેગાવોટ ફ્રાન્સિસ પ્રકાર
સ્થાપિત ક્ષમતા	૨૪૦ મેગાવોટ

કડાણા બંધ ગુજરાતના મહીસાગર જિલ્લામાં મહી નદી પર આવેલો બંધ છે. આ બંધ ૧૯૭૯ થી ૧૯૮૯ની વચ્ચે બંધાયો હતો. બંધ પર જળ વિદ્યુત ઉત્પાદન કેન્દ્ર આવેલું છે. જેના પ્રથમ બે જનરેટર ૧૯૯૦માં અને બીજાં બે જનરેટર ૧૯૯૮માં સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા. પ્રથમ તબક્કાના બે જનરેટર ફ્રાન્સિસ ટર્બાઇન છે, જે ભારે માંગના સમયે વિદ્યુત ઉત્પન્ન કરે છે, તેમજ રાત્રિ જેવા ઓછી માંગના સમયે પાણીને પાછું સરોવરમાં ઠાલવી શકે છે.

વિદ્યુત મથક

આ બંધની સ્થાપિત વિદ્યુત ઉત્પાદન ક્ષમતા ૨૪૦ મેગા વોટ છે.

તબક્કો	યુનિટ ક્રમ	સ્થાપિત ક્ષમતા (MW)	શરૂઆતની તારીખ	સ્થિતિ
તબક્કો ૧	૧	૬૦	૧૯૯૦ માર્ચ	સક્રિય
તબક્કો ૧	૨	૬૦	૧૯૯૦ સપ્ટેમ્બર	સક્રિય
તબક્કો ૨	૩	૬૦	૧૯૯૮ જાન્યુઆરી	સક્રિય
તબક્કો ૨	૪	૬૦	૧૯૯૮ મે	સક્રિય

કડાણા બંધ તેની બાંધકામની વિશેષતાઓના કારણે જાળવણી અને પ્રવાસનને ઉત્તેજન આપવા માટે રાષ્ટ્રીય ભૂસ્તર સ્થાપત્ય તરીકે જાહેર કરાયું છે.

નદીનાથ મહાદેવ

કડાણા બંધ પાસે નદીનાથ મહાદેવનું મંદિર આવેલું છે, જે મોટાભાગે બંધના ડૂબાણમાં જ રહે છે. ૨૦૨૦માં પાણીની સપાટી ઘટતાં ૨૦ વર્ષ પછી મંદિર દેખાયું હતું. આ મંદિરે દર મહા શિવરાત્રી તેમજ મહીપૂનમનો મેળો ભરાય છે.