ગરમાળો (વૃક્ષ)

વિકિપીડિયામાંથી

ગરમાળો
સોનેરી પીળાં ફૂલોથી આચ્છાદિત ગરમાળો
પર્યાવરણ સંરક્ષણ સ્થિતિ
Not evaluated (IUCN 3.1)
વૈજ્ઞાનિક વર્ગીકરણ
Kingdom: Plantae
Division: Magnoliophyta
Class: Magnoliopsida
Subclass: Rosidae
(unranked): Eurosids I
Order: Fabales
Family: Fabaceae
Subfamily: Caesalpinioideae
Tribe: Cassieae
Subtribe: Cassiinae
Genus: 'Cassia'
Species: ''C. fistula''
દ્વિનામી નામ
Cassia fistula
સમાનાર્થી (વૈજ્ઞાનિક વર્ગીકરણ)/અન્ય નામ

Many, see text

ગરમાળાની શીંગો

ગરમાળો એ ભારતીય ઉપખંડમાં જોવા મળતું પીળાં ફૂલોવાળું એક વૃક્ષ છે, જે ઔષધિય ઉપયોગ માટે પણ જાણીતું છે. ગરમાળાને સંસ્કૃતમાં વ્યાધિધાત, નૃપ્રદુમ વગેરે, હિન્દીમાં અમલતાસ, બંગાળીમાં સોનાલૂ તેમ જ લેટિનમાં કૈસિયા ફિસ્ચલા કહેવાય છે. હિન્દી શબ્દસાગર અનુસાર હિંદી શબ્દ અમલતાસ અમ્લ એટલે કે ખટાશ પરથી બન્યો છે.

ભારતના લગભગ બધાજ વિસ્તારમાં આ વૃક્ષ જોવા મળે છે. થડ જાડું હોય છે પણ ઉંચાઈ મધ્યમ હોય છે. શિયાળામાં આ વૃક્ષ ઉપર એક થી સવા હાથ જેટલી લાંબી શીંગો બેસે છે, જેનો રંગ શરુઆતમાં લીલો અને પરિપકવ અવસ્થામાં કાળો હોય છે. આ શીંગોમાં અલગ અલગ ઘણા ખંડો હોય છે, જેમાં કાળા રંગનો માવાદાર પદાર્થ ભરેલો હોય છે, જેને ગરમાળાનો ગોળ કહે છે. આ વૃક્ષની છાલ છોલવાથી ત્યાંથી લાલ રસ ઝરે છે, જે જામી જઈ ગુંદર જેવો બને છે. આની શીંગોમાંથી મધુર, ગંધયુક્ત, પીળા રંગનું ઉડનશીલ તેલ મળે છે.