મટકી

પિસ્તા મટકા ખીર .

મટકા કુલ્ફી .

મટકી [નાનો માટીનો ઘડો (વાસણ)] બીજો પાણી પીવાના નાના વાસણ 'બડગાસ' સાથે

મટકી એ ગુજરાતી ભાષાનો શબ્દ છે જેનો ઉપયોગ માટીના વાસણ તરીકે થાય છે . તેનો ઉપયોગ સમગ્ર ભારતીય ઉપખંડના ઘરોમાં "ઠંડા જળ સંગ્રહિત કરનાર"તરીકે થાય છે. તે પ્રાચીન સમયથી ઉપયોગમાં લેવાય છે અને દરેક વર્ગના ઘરોમાં મળી શકે છે.

પદ્ધતિ

તે બે પ્રકારના મિશ્રણથી બનાવવામાં આવેલ માટીના ગારાથી તૈયાર થાય છે: પ્રથમ જે જમીનની સપાટી પરથી લેવામાં આવે છે અને બીજી જમીનની નીચે ૧૦ ફૂટ ખાડો ખોદી લેવામાં આવે છે. . મટકા બનાવવા માટે ઘણો સમય લાગે છે. તે ઓછામાં ઓછી ૮ દિવસની લાંબી પ્રક્રિયા છે. માટીને પાણી સાથે બેલવી, આકાર આપી, પોલિસ કરી અને ૫ દિવસ સુધી ભઠ્ઠીમાં સુકવવામાં અને શેકવામાં આવે છે. અંતે તે એક પૂર્વીય માટીનો ઘડો અથવા ઘરના ઠંડા પાણીની મટકી બને છે . વર્તમાન સમયમાં, ભારતમાં, માટીના આ વાસણોમાં પરિવર્તન આવ્યું છે, અને લોકોની સુવિધાને માટે તેની સાથે નળ જોડવામાં આવ્યા છે.

ઠંડક પ્રક્રિયા

ઠંડક પ્રક્રિયા બાષ્પીભવનના ઠંડક દ્વારા કાર્ય કરે છે. કોશિકાક્રિય વાસણમાં રહેલા નાનાં છિદ્રોમાંથી પાણી વરાળનું કારણ બને છે, પાણીમાંથી ગરમીને શોષી લે છે, આમ પાણીને બહારના તાપમાન કરતા અંદર ઠંડુ બનાવે છે. તેથી તેનો ઉપયોગ શિયાળામાં ન કરતાં, ફક્ત ઉનાળા દરમિયાન થાય છે

ગેલેરી

• 
  ભારતના ચિનાવાલ ખાતે રસ્તાની બાજુમાં પડેલા મોટા મટકા (મોટા માટીનાં વાસણ).
• 
  બલુચિસ્તાનના ક્વેટા ખાતેથી મળેલા (હડપ્પન) સિંધુ ખીણ સંસ્કૃતિના મટકા, ૨૫૦૦-૧૯૦૦ ઈ.પુ., રોયલ ઓન્ટારિયો મ્યુઝિયમ ખાતે પ્રદર્શિત.
• 
  પાકિસ્તાનના પંજાબમાં માટીના વાસણો.