લખાણ પર જાઓ

તિસ્તા નદી

વિકિપીડિયામાંથી
તિસ્તા નદી
દેશો ભારત, બાંગ્લાદેશ
રાજ્યો સિક્કિમ, ભારત, પશ્ચિમ બંગાળ, ભારત, રંગપુર, બાંગ્લાદેશ
ઉપનદીઓ
 - ડાબે ડિક ચુ, રાંગપો નદી, લાં લાં છૂ, લાચુંગ નદી, રાની ખોલા
 - જમણે રાંધાપ છૂ, રંગીત, રિંગયોંગ છૂ
શહેર રાંગપો, કાલિમપોંગ, જલપાઈગુડી
સ્ત્રોત પાઉહુનરી હિમનદી, જેમુ હિમનદી, ચોલામુ સરોવર, ગુરુદોંગ્માર સરોવર
 - સ્થાન સિક્કિમ, ભારત
 - ઉંચાઇ ૭,૦૬૮ m (૨૩,૧૮૯ ft)
મુખ બ્રહ્મપુત્રા નદી
 - સ્થાન ફુલચોરી, રંગપુર, બાંગ્લાદેશ
લંબાઈ ૩૦૯ km (૧૯૨ mi)
Basin ૧૨,૫૪૦ km2 (૪,૮૪૨ sq mi)
[[Image:| 256px|alt=|]]

તિસ્તા નદી ભારત દેશના સિક્કિમ અને પશ્ચિમ બંગાળ રાજ્ય તેમ જ બાંગ્લાદેશમાંથી વહે છે. તે સિક્કિમ અને પશ્ચિમ બંગાળના જલપાઇગુડી વિભાગની મુખ્ય નદી છે. પશ્ચિમ બંગાળમાં તે દાર્જિલિંગ જિલ્લામાં વહે છે.[] તિસ્તા નદીને સિક્કિમ અને ઉત્તર બંગાળની જીવાદોરી કહેવાય છે.

સિક્કિમ અને પશ્ચિમ બંગાળમાંથી વહેતી આ નદી બાંગ્લાદેશમાં પ્રવેશે છે અને બ્રહ્મપુત્રા નદીમાં મળી જાય છે. આ નદીની સમગ્ર લંબાઈ ૩૧૫ કિ.મી. છે.

ભારત અને બાંગ્લાદેશ દેશ વચ્ચે સંયુક્ત રીતે વહેતી આ નદી ભારતના સિક્કિમ અને પશ્ચિમ બંગાળ થઈને બાંગલા દેશમાં પ્રવેશે છે. બંગાળની ખાડીમાં જતી આ નદી ભારત તેમજ બાંગ્લાદેશની સમૃદ્ધિની દૃષ્ટિએ અત્યંત મહત્વપૂર્ણ નદી છે.

હિન્દુ પુરાણો અનુસાર આ નદી દેવી પાર્વતીના સ્તનમાંથી નીકળી છે. 'તિસ્તા' શબ્દનો અર્થ 'ત્રિ-સ્ત્રોતા' અથવા 'ત્રણ-પ્રવાહ' એવો થાય છે.

સિક્કિમ પ્રાંતની જેટલી લંબાઈ છે, તે પૈકી લગભગ સમગ્ર લંબાઈ સુધી વહેતી આ નદી ઉત્તુંગ હિમાલયના સમશીતોષ્ણ બે નદીની ખીણમાંથી ઉષ્ણકટિબંધના તાપમાનને કાપે છે. ચમકીલા લીલા (emerald) રંગના પાણીવાળી આ નદી બાંગ્લાદેશમાં બ્રહ્મપુત્રા નદીમાં મળી જાય તે પૂર્વે સિક્કિમ અને પશ્ચિમ બંગાળની સીમાઓ સ્વરૂપે વહે છે.

સંદર્ભો

[ફેરફાર કરો]
  1. Bisht, R. C. (૨૦૦૮). International Encyclopaedia of Himalayas (5 Vols.). New Delhi: Mittal Publication. પૃષ્ઠ ૧૯. ASIN B002QVXS82. ISBN 978-81-8324-265-3. મેળવેલ ૨૮ નવેમ્બર ૨૦૦૯.