રાસ

વિકિપીડિયામાંથી
નવરાત્રી દરમિયાન રાસ રમતા બાળકો, બેંગ્લોર

રાસ અથવા દાંડિયા રાસ ભારતના ગુજરાત અને રાજસ્થાન રાજ્યોના લોકનૃત્યોનો એક પ્રકાર છે, અને હોળી અને રાધા-કૃષ્ણની વૃંદાવનની રાસલીલાઓ સાથે સંબંધ ધરાવે છે. નવરાત્રી દરમિયાન ગરબાની સાથે રાસ નૃત્ય પણ કરવામાં આવે છે.

નામ[ફેરફાર કરો]

"રાસ" નામ સંસ્કૃત શબ્દ રાસ પરથી આવ્યો છે. રાસનું મૂળ પ્રાચીન સમયમાંથી મળે છે, જે કૃષ્ણની રાસલીલા સાથે સંબંધિત છે.[૧]

નૃત્ય[ફેરફાર કરો]

સૌરાષ્ટ્રમાં સામાન્યતઃ રાસ પુરુષો રમે છે જ્યારે રાસડા માત્ર સ્ત્રીઓ કે ક્યારેક સ્ત્રી-પુરુષો જોડે રમે છે.[૨] રાસને સામાન્ય રીતે દાંડિયારાસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે; પરંતુ રાસને દાંડિયા વગર પણ ઘણી વાર "પગના ઠેકા સાથે, હાથના હિલોળા અને અંગમરોડ સાથે" પણ રમવામાં આવે છે.[૨]

લેખક રજની વ્યાસના અનુસાર, "દાંડિયારાસ એ સૌરાષ્ટ્રનું સર્વોત્તમ નૃત્ય છે" અને તેના "અનેક પ્રકારો છે."[૨] આ નૃત્યોમાં "તેનાં ગીતોની સરળતા, ભાવવાહિતા અને આખાય સમૂહમાં ચેતન રેલાવવાની અદ્ભૂત શક્તિ છે" અને તેમાં રહેલાં "લય, ગઈત અને તરલતાને કારણે આ કલાવારસો ચિરંજીવ બન્યો છે."[૨]

સંદર્ભ[ફેરફાર કરો]

  1. "धर्म, त्योहार और संस्कार | Garba & Dandiya-Raas:Dances and music of Navratri". RiiTi. ૨૩ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૬. મેળવેલ ૮ ઓગસ્ટ ૨૦૧૨.
  2. ૨.૦ ૨.૧ ૨.૨ ૨.૩ વ્યાસ, રજની (૧૯૯૮). ગુજરાતની અસ્મિતા. અમદાવાદ: અક્ષરા પ્રકાશન. પૃ: ૨૫૩.