ગીર કેસર કેરી

ગીર કેસર કેરી અથવા ગીર કેસર, એ ભારતના ગીર વિસ્તારમાં પેદા થતી કેરીનો એક પ્રકાર છે. આ કેરી તેના ચમકતા નારંગી રંગને કારણે જાણીતી છે અને તેને ૨૦૧૧માં ભૌગોલિક ઓળખ (જીઓગ્રાફિકલ ઇન્ડિકેશન) સ્થિતિ આપવામાં આવી હતી.

ઇતિહાસ

આ કેરી સૌપ્રથમ વાર ૧૯૩૧માં જુનાગઢના વજીર સાલે ભાઇ દ્વારા વંથલીમાં ઉગાડવામાં આવી હતી. ગિરનારની તળેટીમાં જુનાગઢના લાલ ડોરી ખેતરમાં લગભગ ૭૫ વૃક્ષો વાવવામાં આવ્યા હતા. આ કેરી ૧૯૩૪માં "કેસર" તરીકે જાણીતી બની જ્યારે જુનાગઢના નવાબ મોહમ્મદ મહાબતખાન બાબીએ કેરીના કેસરી રંગને જોઇને કહ્યું હતું "આ કેસર છે".^[૧]^[૨]

ઉત્પાદન

કેસર કેરી ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારના જુનાગઢ અને અમરેલી જિલ્લાના આશરે ૨૦,૦૦૦ હેક્ટર વિસ્તારમાં ઉગાડાય છે. તેમાંથી વર્ષે ૨ લાખ ટનનું ઉત્પાદન થાય છે. જોકે, માત્ર ગીર અભયારણ્યમાં થતી કેરીને જ "ગીર કેસર કેરી" કહે છે.^[૧]

આ કેરી સામાન્ય રીતે એપ્રિલ મહિનામાં આવે છે, જ્યારે તે ચોમાસા પછી ઓક્ટોબર મહિનામાં ઉગવાની શરૂ થાય છે.^[૩] કેસર કેરી એ કેરીઓમાં સૌથી મોંઘી કેરીની જાત ગણાય છે.^[૪]

ભૌગોલિક ઓળખ

ગુજરાત એગ્રો ઇન્ડ્સટ્રિઝ કોર્પોરેશન લિમિટેડ (GAIC) દ્વારા ગીર કેસર કેરીને ભૌગોલિક ઓળખ (GI) આપવા માટે પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો હતો. કૃષિ યુનિવર્સિટી, જૂનાગઢ દ્વારા ૨૦૧૦માં આ માટેની અરજી મૂકવામાં આવી હતી અને ૨૦૧૧માં ચેન્નાઇ ખાતે આવેલ જીઓગ્રાફિકલ ઇન્ડિકેશન રજીસ્ટ્રી દ્વારા આ અરજી મંજૂર કરવામાં આવી હતી અને તેથી હવે આ વિસ્તારમાં થતી કેરીને જ "ગીર કેસર કેરી" તરીકે ઓળખાશે. ગુજરાતમાંથી આ ઓળખ પામનારું આ પ્રથમ ફળ અને દેશમાંથી બીજી કેરીની જાત હતી (ઉત્તર પ્રદેશની દશેરી કેરીએ પ્રથમ આ ઓળખ મેળવી હતી).^[૫]^[૬]

સંદર્ભ

1 2 Kaushik, Himanshu (૧ મે ૨૦૧૦). "Guj seeks exclusive status for Gir Kesar mango". The Times of India. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)
↑ "Kesar of Junagadh to get GI registration as Gir Kesar Mango". Zee News. ૧ મે ૨૦૧૦. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)
↑ Balan, Premal (૨૫ મે ૨૦૧૫). "Kesar mango arrives in Junagadh's Talala market, prices at three year high". The Times of India. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)
↑ Dave, Hiral (૨૨ માર્ચ ૨૦૧૦). "Kesar mango from Gir all set to rub shoulders with Darjeeling tea". The Indian Express. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)
↑ Daniel, P George (૨૮ જુલાઇ ૨૦૧૧). "GI tag for Gir Kesar mango, Bhalia wheat". The Times of India. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)
↑ "Junagadh Kesar mango gets GI tag as 'Gir Kesar'". The Hindu Business Line. ૧ ઓગસ્ટ ૨૦૧૧. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)

[epaper-1] 1 2 Kaushik, Himanshu (૧ મે ૨૦૧૦). "Guj seeks exclusive status for Gir Kesar mango". The Times of India. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)

[2] "Kesar of Junagadh to get GI registration as Gir Kesar Mango". Zee News. ૧ મે ૨૦૧૦. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)

[3] Balan, Premal (૨૫ મે ૨૦૧૫). "Kesar mango arrives in Junagadh's Talala market, prices at three year high". The Times of India. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)

[4] Dave, Hiral (૨૨ માર્ચ ૨૦૧૦). "Kesar mango from Gir all set to rub shoulders with Darjeeling tea". The Indian Express. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)

[5] Daniel, P George (૨૮ જુલાઇ ૨૦૧૧). "GI tag for Gir Kesar mango, Bhalia wheat". The Times of India. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)

[6] "Junagadh Kesar mango gets GI tag as 'Gir Kesar'". The Hindu Business Line. ૧ ઓગસ્ટ ૨૦૧૧. મેળવેલ ૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (મદદ)

[૧]

[૨]

[૩]

[૪]

[૫]

[૬]