યુસૈન બોલ્ટ

વિકિપીડિયામાંથી
Jump to navigation Jump to search

ઢાંચો:Infobox runner યુસૈન સેન્ટ લીયો બોલ્ટ , OJ , C D નો [૧]જન્મ 21 ઓગષ્ટ 1986)માં થયો અને તે જમૈકાના ટૂંકી દોડવીર અને ત્રણવાર ઓલિમ્પિક્સ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા છે. તેણે 100 મીટર, 200 મીટર અને પોતાની ટીમના સાથીઓ સાથે 4x100 મીટર રીલે દોડમાં વિશ્વ વિક્રમ સ્થાપ્યો છે. આ જ ત્રણેય દોડ માટે તેમણે ઓલિમ્પિક્સ વિક્રમ પણ નોંધાવ્યો છે. 1984માં કાર્લ લુઈસ પછી બોલ્ટ 2008 સમર ઓલિમ્પિક્સમાં વ્યક્તિગત ઓલિમ્પિક્સની ત્રણેય દોડ જીતવાવાળા અને વ્યક્તિગત ઓલિમ્પિક્સની ત્રણેય દોડમાં વિશ્વ વિક્મ બનાવનારા પહેલા વ્યક્તિ બન્યા. આ સાથે જ 2009માં તે 100 અને 200 મીટર સ્પર્ધામાં ઓલિમ્પિક્સ અવોર્ડ મેળવનારા પણ પહેલા વ્યક્તિ બન્યા.

2002ના વિશ્વ જૂનિયર ચેમ્પિયનશિપમાં 200 મીટરમાં સુવર્ણચંદ્રક જીતીને બોલ્ટે અલગ ઓળખ ઉભી કરી અને તેનાથી તે સ્પર્ધાના સૌથી નાની ઉંમરના સુવર્ણચંદ્રકધારી પણ બન્યા. 2004ના કેરિફ્ટા ગેમ્સમાં 20 સેકન્ડ શ્રેણીમાં તેમણે 19.93 સેકન્ડમાં દોડ પૂરી કરીને તે પહેલા ક્રમના જૂનિયર ટૂંકીદોડવીર બની ગયા અને તેમણે રૉય માર્ટિનનો વર્લ્ડ જુનિયર વિક્રમ એક સેકન્ડના બે દશાંશ સમયની સરસાઇથી તોડી નાખ્યો. તે 2004માં વ્યાવસાયિક બની ગયા, પણ ઈજાના કારણે પહેલી બે સીઝનની મોટા ભાગની સ્પર્ધાઓમાં રમી ન શક્યા, જો કે, તેમણે 2004ના સમર ઓલિમ્પિક્સની સ્પર્ધાઓ પૂરી કરી. 2007માં તેમણે 200 મીટર જમૈકન રાષ્ટ્રીય વિક્મ સ્થાપનારા ડૉન ક્વૈરિજને 19.75 સેકન્ડ સાથે હરા્વ્યો. મે 2008માં બોલ્ટે 9.72 સેકન્ડ સાથે 100 મીટર સ્પર્ધામાં વિશ્વ વિક્રમ સ્થાપ્યો. 2008ના બેઈજિંગ સમર ઓલિમ્પિક્સ્સમાં 100 મીટર અને 200 મીટર બંને સ્પર્ધાઓમાં વિશ્વ વિક્રમ નોંધાવ્યો: 100 મીટરમાં સમય 9.69 સેકન્ડ હતો અને આ રીતે તેમણે 9.72 સેકન્ડનો લઈને પોતાનો જ વિક્મ તોડ્યો અને 200 મીટર સ્પર્ધામાં તેમણે 19.30 સેકન્ડ સમય લઈને 1996ના એટલાન્ટા સમર ઓલિમ્પિક્સ્સમાં માઈકલ જૉન્સનનો 19.32 સેકન્ડનો વિક્મ તોડી નાખ્યો. ઓગસ્ટ 2009માં બેઈજિંગ ઓલિમ્પિક્સના એક વર્ષ બાદ, 2009ની વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપમાં 100 મીટર અને 200 મીટર સ્પર્ધાઓમાં પોતાના જ વિશ્વ વિક્રમને ક્રમશ: 9.58 સેકન્ડ અને 19.19 સેકન્ડ સમયની સાથે ઘટાડી દીધો.[૨] ડિજીટલ સમય માપનની શરૂઆત થઇ ત્યારથી અત્યાર સુધીમાં તેનું 100 મીટરમાં વિક્રમજનક માર્જિન મહત્તમ છે.[૩]

દોડમાં તેમની સિદ્ધિઓના કારણે જ મીડિયા દ્વારા તેમને "લાઈટનિંગ બોલ્ટ"નું ઉપનામ મળ્યું.[૪]

પ્રારંભના વર્ષો[ફેરફાર કરો]

જમૈકાના એક નાના શહેર ટ્રેલોનીના શેરવુડ કન્ટેન્ટમાં 21 ઓગસ્ટ 1986માં બોલ્ટ જન્મયા[૫] અને તેમના માતા-પિતા જેનિફર અને વેલેસ્લી બોલ્ટ, તેમના ભાઈ સદીકી[૬] અને બહેન શેરિના સાથે ઉછર્યા.[૭][૮] તેમના માતા-પિતા સ્થાનિક ગ્રામીણ વિસ્તારમાં એક કરિયાણાની દુકાન ચલાવતા હતા અને બોલ્ટ પોતાનો સમય તેના ભાઈ સાથે ગલીઓમાં ક્રિકેટ અને ફૂટબોલ રમીને વિતાવ્યો.[૯] બાદમાં તેમણે જણાવ્યું હતું કે, "જ્યારે હું નાનો હતો ત્યારે ખરેખર રમત સિવાય અન્ય કોઈ બાબતે વિચારી પણ નહોતો શકતો."[૧૦]

બાળપણમાં જ તેમણે બેલ્ડેનસિયા પ્રાઇમરી અને ઓલ-એજ સ્કૂલમાં શિક્ષણ મેળવ્યું અને ત્યાં જ તેમણે પોતાના ગ્રામીણ વિસ્તાર માટે પોતાના વાર્ષિક રાષ્ટ્રીય પ્રાથમિક શાળા સ્પર્ધામાં દોડીને પોતાની દોડવીર તરીકેની ક્ષમતાનું પ્રદર્શન કર્યું.[૪]12 વર્ષની ઉંમર સુધીમાં તો બોલ્ટ 100 મીટર દોડમાં પોતાની શાળાના સૌથી ઝડપી દોડવીર બની ગયા.[૧૧] વિલિયમ નિબ મેમોરિયલ હાઈસ્કૂલમાં તેમને પ્રવેશ મળ્યાં બાદ બોલ્ટ અન્ય રમતો પર ધ્યાન આપતા રહ્યા, પણ તેમના ક્રિકેટ કોચે પિચ પર બોલ્ટની ગતિ જોઈ અને બોલ્ટને ટ્રેક અને ફિલ્ડ સ્પર્ધાઓમાં પ્રયત્ન કરવા માટે આગ્રહ કર્યો.[૧૨] પૂર્વ 100 મીટર ઓલિમ્પિક એથ્લિટ પાબ્લો મેકનીલ અને ઈવેન બૈરેટે બોલ્ટનું કોચિંગ કર્યુ અને તેમને એથ્લેટિક ક્ષમતાઓમાં સુઘારો લાવવા માટે તેમની ઉર્જા કેન્દ્રિત કરવા પ્રોત્સાહિત કર્યા.[૧૩]આ શાળામાં દોડવીર માઈકલ ગ્રીન સહિતના પૂર્વ વિદ્યાર્થીઓની એથ્લેટિક સફળતાનો ઇતિહાસ હતો.[૪] બોલ્ટે 2001માં પહેલી વાર્ષિક ઉચ્ચ વિદ્યાલય સ્પર્ધાઓમાં ચંદ્રક મેળવ્યો અને 200 મીટર સ્પર્ધા 22.04 સેકન્ડમાં પૂરી કરી રજતચંદ્રક મેળવ્યો.[૪] મેકનીલ તુરંત જ તેમના પ્રાથમિક કોચ બન્યા અને બંનેએ સકારાત્મક ભાગીદારીનો આનંદ ઉઠાવ્યો, જો કે, બોલ્ટમાં તાલીમ દરમિયાન સમર્પણની ઉણપ અને ગમે ત્યારે હસી મજાકના કારણે મેકનીલ હતાશ થઈ જતાં હતા.[૧૩]

પ્રારંભિક સ્પર્ધાઓ[ફેરફાર કરો]

કેરીબિયન વિસ્તારની પ્રથમ સ્પર્ધામાં જમૈકા તરફથી ભાગ લેતા બોલ્ચે 2001ના કેરિફ્ટા (CARIFTA) ગેમ્સમાં 400 મીટર શ્રેણીમાં 48.28 સેકન્ડના સમયમાં વ્યક્તિગત રીતે સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કર્યુ અને એક રજતચંદ્રક જીત્યા. 200 મીટરમાં પણ બોલ્ટે 21.81 સેકન્ડનો સમય લઈને રજતચંદ્રક મેળવ્યો.[૧૪]

હંગેરીના ડેબરિસેનમાં 2001માં આઇએએએફ વિશ્વ યુવા ચેમ્પિયનશિપમાં ભાગ લઈ તેમણે વિશ્વ મંચ પર તેમની પહેલી ઉપસ્થિતિ નોંધાવી. 200 મીટરની સ્પર્ધામાં તે ફાઈનલ સુધી પહોંચવાની સિદ્ધિ મેળવવામાં નિષ્ફળ રહ્યા, પરંતુ તેમ છતાં પણ 21.73 સેકન્ડના સમયમાં દોડ પૂરી કરી તેણે વ્યક્તિગતરૂપે સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કર્યું.[૧૫] બોલ્ટે અત્યાર સુધી એથ્લેટિકને કે પછી પોતાના માટે ગંભીરતાથી નહોતું વિચાર્યું. જ્યારે તેમણે કેરિફ્ટા પરીક્ષણમાં 200 મીટર ફાઈનલ માટે તૈયારી કરતા હોવું જઇતું હતું ત્યારે તેમણે એક વાનની પાછળ છુપાઈને પોતાના મસ્તીભર્યા સ્વભાવનો પરિચય આપ્યો હતો. આ મજાકને કારણે પોલીસે તેમની ધરપકડ પણ કરી, આ જ બાબતને લઈને સ્થાનિક લોકોએ ભારે હંગામો મચાવ્યો અને આ ઘટના માટે કોચ મેકનીલ પર આક્ષેપ કરાયો હતો.[૧૩] જો કે, બાદમાં વિવાદનો અંત આવ્યો અને મેકનીલ તથા બોલ્ટ બંનેએ ક્રિફ્ટા ગેમ્સમાં ભાગ લીધો જ્યાં બોલ્ટે 200 અને 400 મીટર સ્પર્ધામાં અનુક્રમે 21.22 અને 47.33 સેકન્ડનો સમય લઈને ચેમ્પિયનશિપનો વિક્રમ બનાવ્યો.[૧૪]સેન્ટ્રલ અમેરિકન અને કેરેબિયન જૂનિયર ચેમ્પિયનશિપમાં તેમણે 20.61 અને 47.12 સેકન્ડમાં દોડ પૂરી કરવાનો વિક્રમ બનાવવાનું ચાલુ રાખ્યું.[૧૬]પૂર્વ પ્રધાનમંત્રી પી.જે. પૈટરસને બોલ્ટની પ્રતિભાને ઓળખી અને જર્મૈની ગોન્ઝાલિસ સાથે તેમની પણ કિંગ્સટન જવાની વ્યવસ્થા કરી જેથી કરીને તે જમૈકાની યુનિવર્સિટી ઓફ ટેકનોલોજીમાં જમૈકા એમેચ્યોર એથ્લેટિક એસોસિયેશનમાં તાલીમ લઈ શકે.[૧૩]

સફળતાની સીડીઓ[ફેરફાર કરો]

2002ના વિશ્વ જૂનિયર ચેમ્પિયનશિપ્સથી કિંગસ્ટન, જમૈકાના સ્થાનીય પ્રશંસકો સમક્ષ બોલ્ટને વિશ્વ મંચ પર પોતાને સાબિત કરવાની તક મળી. 15 વર્ષની ઉંમરમાં જ તે વધીને 1.96 metres (6 ft 5 in) ઊંચાઇ ધરાવતા થઈ ગયા હતા, જેથી શારીરિક કદની રીતે તે પોતાના સાથીઓની સરખામણીએ મોટા લાગવા લાગ્યા હતા.[૪] 20.61 સેકન્ડમાં 200 મીટર સ્પર્ધામાં વિજેતા બન્યા એ તેમનું નવું વ્યક્તિગત સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન હતુ.[૧૭] જમૈકન સ્પ્રિન્ટ રિલે ટીમના એક સભ્યના રૂપમાં બોલ્ટે બે રજતચંદ્રક અને 4×100 મીટર અને 4×400 મીટર રિલે દોડ અનુક્રમે:39.15 સેકન્ડ અને 3.04.06 મિનીટના સમયમાં પૂરી કરીને એક નવો જૂનિયર રાષ્ટ્રીય વિક્રમ સ્થાપ્યો.[૧૮][૧૯] બોલ્ટની 200 મીટર સ્પર્ધામાં થયેલી જીતે તેને અત્યાર સુધીનો સૌથી નાની ઉંમરનો વિશ્વ જૂનિયર સુવર્ણ ચંદ્રક વિજેતા બનાવી દીધો.[૨૦]

ચંદ્રકોનો સિલસિલો નિરંતર શરૂ રહ્યો અને તેમણે 2003ના યુવા વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપ્સમાં એક અન્ય સુવર્ણચંદ્રક જીત્યો. તેણે 1.1 મિનિટ/સેકન્ડની ગતિવાળી હેડ વિંડ છતાં 20.40 સેકન્ડના સમય સાથે 200 મીટર સ્પર્ધા જીતીને એક નવો ચેમ્પિયનશિપનો વિક્રમ બનાવ્યો.[૨૧] 200 મીટર વિશ્વ વિક્રમ સ્થાપનાર માઈકલ જૉન્સનની બોલ્ટની પ્રતિભા પર નજર પડી, પણ આ યુવા દોડવીર વધુ પડતા દબાણમાં આવી શકે છે, તેવી ચિંતા વ્યક્ત કરતા તેમણે કહ્યું કે, "તે એ બાબત પર નિર્ભર કરે છે કે, તે આગામી ત્રણ, ચાર કે પાંચ વર્ષમાં કેવું પ્રદર્શન કરે છે."[૨૨] બોલ્ટ એથ્લેટિક્સની પૂર્વ પરંપરાઓથી પણ પ્રભાવિત હતા અને તેમણે 2002 માટે આઇઆઇએએફ રાઈઝિંગ સ્ટાર અવોર્ડ પણ મળ્યો.[૨૩]

બોલ્ટે 200 મીટર સ્પર્ધા પર પોતાનું ધ્યાન કેન્દ્રિંત કર્યુ અને પેન અમેરિકન જૂનિયર ચેમ્પિયનશિપ્સમાં તેમણે રૉય માર્ટિનની 20.13 સેકન્ડના વિશ્વ જુનિયર વિક્રમની બરાબરી કરી.[૪][૨૪] આવા પ્રદર્શનને લઈ તેમની તરફ પ્રેસનું ધ્યાન ગયુ અને 200 મીટર તથા 400 મીટર સ્પર્ધામાં પ્રદર્શનને જોતાં તેમને જૉન્સનના ઉત્તરાધિકારી માનવામાં આવવા લાગ્યા. વાસ્તવમાં 16 વર્ષની ઉંમરમાં બોલ્ટ ત્યાં પહોંચી ગયા જ્યાં જૉનસન 20 વર્ષની ઉંમર સુધી નહોતા પહોંચી શક્યા અને બોલ્ટે 200 મીટર સ્પર્ધાઓમાં લીધેલો સમય એ વર્ષે મોરાઈસ ગ્રીનના સીઝનના સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શનથી શ્રેષ્ઠ હતો.[૨૨]

2003માં જમૈકન હાઈસ્કૂલ ચેમ્પિયનશિપ્સમાં તેમણે 20.25 અને 45.30 સેકન્ડનો સમય લઈને અનુક્રમે: 200 મીટર અને 400 મીટર બંને સ્પર્ધાઓનો વિક્રમ તો઼ડી નાખ્યો. બોલ્ટની દોડમાં અગાઉના વિક્રમોની તુલનામાં એક મહત્વપૂર્ણ સુધારો થયો અને તેમણે 200 મીટરમાં સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શનને અડધી સેકન્ડથી અને 400 મીટરના વિક્રમને લગભગ એક સેકન્ડના અંતરથી તોડ્યો.[૪] બોલ્ટ પોતાના દેશમાં ખુબ જ લોકપ્રિય થતાં જતાં હતા. હાવર્ડ હૈમિલ્ટન જેમને સરકારે પબ્લિક ડિફેન્ડરનું કાર્ય સોંપ્યું હતુ તેમણે જેએએએને તેના પોષણ અને શારીરિક અને માનસિક રૂપથી તુટતા રોકવાનો આગ્રહ કર્યો અને કહ્યું કે, બોલ્ટ "આ દ્વીપમાં અત્યાર સુધી પેદા થયેલો સૌથી ઝડપી દોડવીર છે"[૨૨] રાજધાની શહેરમાં તેની લોકપ્રિયતા અને આકર્ષણ આ યુવા દોડવીર માટે મુશ્કેલી નોતરનારી નીવડી. આ જ કારણથી બોલ્ટનું ધ્યાન એથ્લેટિક કારકિર્દી પરથી હટવા લાગ્યું અને તે મનગમતું ફાસ્ટફૂડ ખાવા, બાસ્કેટ બોલ રમવા અને કિંગ્સ્ટનની ક્લબ પાર્ટીઓમાં મજા કરવાને મહત્વ આપવા લાગ્યા. શિસ્તસભર જીવનશૈલીના અભાવના લીધે ટ્રેક પર પોતાના હરિફોને હરાવવા માટે તે પોતાની કુદરતી શક્તિ પર વધુ નિર્ભર રહેવા લાગ્યા.[૨૫]

વિશ્વ યુવા અને વિશ્વ જૂનિયર ચેમ્પિયનશિપ્સ બંનેમાં 200 મીટરની સ્પર્ધામાં રાજ કર્યા બાદ બોલ્ટે પેરિસના સિનિયર વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપ્સની 200 મીટર સ્પર્ધાઓમાં પોતાના નામનો વિજય વાવટો ફરકાવવાની આશા વ્યક્ત કરી.[૪] બોલ્ટે વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપ પરિક્ષણોમાં 200 મીટર સ્પર્ધામાં તમામ પ્રતિસ્પર્ધીઓને પછાડ્યા, જો કે, તેઓ પોતાની તકને લઈ આશાસ્પદ રહી એમ વિચારતા હતા કે, ભલે તે અંતિમ ચરણમાં ન પહોંચે, પણ વ્યક્તિગતરૂપે પોતાના પ્રદર્શનને કામિયાબ બનાવશે.[૨૨][૨૬] જો કે, આ સ્પર્ધા પહેલા તે આંખના ચેપી રોગમાં સપડાયા અને તેના કારણે તાલીમ લેવાની તેમની યોજના નષ્ટ થઇ ગઈ.[૪] તે શ્રેષ્ઠ કરવાની સ્થિતિમાં નથી તેવું લાગતા જેએએએએ તેને એમ કહીને મેદાન પર અંતિમ ચરણમાં ભાગ લેતા અટકાવ્યો કે, તે ઘણી જ નાની ઉંમરનો અને બિનઅનુભવી છે. આ તક ગુમાવવાને કારણે બોલ્ટ ઘણાં જ નિરાશ થયાં, જો કે, તેના બદલામાં જમૈકન ઓલિમ્પિક્સ ટીમમાં સ્થાન મેળવવા પોતાને તૈયાર કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. [૨૬] જો કે, તે વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપમાં ભાગ લેવાનું ચૂકી ગયા, પણ બોલ્ટને 2003ના સીઝનની જૂનિયર સ્પર્ધાઓમાં વિક્રમની બરાબરી કરવા બદલ આઇઆઇએએફ રાઈઝિંગ સ્ટાર અવૉર્ડથી સન્માનિત કરાયા.[૨૩]

વ્યાવસાયિક એથ્લેટિક કારકિર્દી[ફેરફાર કરો]

નવા કોચ ફિટ્ઝ કોલમેનના માર્ગદર્શનમાં બોલ્ટ 2004માં વ્યાવસાયિક બની ગયા અને બરમૂડામાં કેરિફ્ટા (CARIFTA) ગેમ્સથી શરૂઆત કરી.[૪]200 મીટર દોડને વીસ સેકન્ડમાં પૂરી કરવાવાળા એ પહેલા જૂનિયર દોડવીર બન્યા અને 19.93 સેકન્ડના સમયમાં બે દશાંશ સેકન્ડની સરસાઇથી રૉય માર્ટિનનો વિક્રમ તોડી નાખ્યો.[૪][૨૦]મે મહિનામાં ઘૂંટણની નસ પર ઈજાના કારણે બોલ્ટ માટે 2004ના વિશ્વ જૂનિયર ચેમ્પિયનશિપ્સમાં ભાગ લેવાની તક જતી રહી. જો કે તેમ છતાં બોલ્ટ જમૈકા ઓલિમ્પિક ટીમ માટે પસંદગી પામ્યા હતા.[૨૭] બોલ્ટે પૂરા વિશ્વાસ સાથે 2004ના એથેંસ ઓલિમ્પિક્સમાં ભાગ લીધો અને પોતાની ટીમ માટે એક નવો વિક્રમ સ્થાપ્યો હતો. જો કે પગમાં થયેલી ઈજાના કારણે તેમને મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડ્યો અને 200 મીટરની દોડના પ્રથમ રાઉન્ડમાં 21.05 સેક્ન્ડના નિરાશાજનક દેખાવ સાથે બહાર નિકળી જવું પડ્યું.[૨૮][૨૯] બોલ્ટના પ્રદર્શનને જોઈને અમેરિકી કોલેજોએ બોલ્ટને ટ્રેક શિષ્યવૃતિ આપવાની તૈયારી દર્શાવી, જો કે, ટ્રેલોનીના આ કિશોરે તેને એમ કહીને ઠુકરાવી કે, તે માતૃભૂમિ જમૈકામાં જ રહેવા માગે છે.[૮] પોતાની વ્યાવસાયિક તાલીમ માટે જમૈકાની ટેકનોલોજી યુનિવર્સિટી પર પસંદગી ઉતારતા બોલ્ટ યુનિવર્સિટીના એ જ ટ્રેક અને વેઈટ રૂમમાં રોકાયા જેનો તેમણે શરૂઆતી વર્ષોમાં રમત માટે સારી રીતે ઉપયોગ કર્યો હતો.[૩૦]

બોલ્ટ 2007માં ક્રિસ્ટલ પેલેસ મિટીંગ ખાતે

વર્ષ 2005એ નવા કોચ ગ્લેન મિલ્સના રૂપમાં એક નવી શરૂઆત અને એથ્લેટિક્સ પ્રતિ એક નવા અભિગમના રૂપમાં બોલ્ટને એક નવી શરૂઆતનો સંકેત આપ્યો. મિલ્સે બોલ્ટમાં રહેલી ક્ષમતાઓને જાણી અને રમત પ્રત્યે આ દોડવીરના અવ્યાવસાયિક અભિગમને બદલાવાનો નિશ્ચય કર્યો.[૨૯] એથ્લેટિક્સની આગામી સિઝન માટે બોલ્ટ મિલ્સની સાથે તૈયારીમાં લાગ્યા અને કિમ કોલિન્સ તથા ડવાઈન ચેમ્બર્સ જેવા વધુ અનુભવી દોડવીરો સાથે ભાગીદારી કરી.[૩૧] તે વર્ષની શરૂઆત સારી રહી અને જૂલાઈમાં સીએસી ચેમ્પિયનશિપમાં 200 મીટરની દોડમાં 20.03 સેકન્ડનો વિક્રમ નોંધાવ્યો[૩૨] પછી તેણે લંડનના ક્રિસ્ટલ પેલેસમાં 19.19 સેકન્ડમાં 200 મીટર દોડનો સિઝનનો શ્રેષ્ઠ વિક્રમ નોંધાવ્યો.[૨૮] હેલસિંકીમાં યોજાનારી 2005 વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપ્સમાં જાણે કે મોટુ દુર્ભાગ્ય બોલ્ટની રાહ જોઈ રહ્યું હતુ. બોલ્ટે તે અનુભવ્યુ કે, 2004ના ઓલિમ્પિક્સ પછી તેની કાર્યનિષ્ઠા અને એથ્લેટિકદક્ષતામાં ઘણો જ સુધારો થયો છે, તેમણે વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપને લોકોની અપેક્ષાઓમાં ખરા ઉતરવાના માર્ગ તરીકે જોઈ હતી. તેમણે કહ્યુ કે,"હું ખરેખર એના માટે તૈયાર થવા માગુ છુ, જે એથેન્સમાં થયું. બધુ સમુસુતરુ પાર ઉતરશે તેવી આશા છે."[૩૩]

બોલ્ટે 21 સેક્ન્ડની શ્રેણીમાં યોગ્યતા સાબિત કરી, પણ ફાઈનલમાં તેમણે ઈજાનો સામનો કરવો પડ્યો અને 26.27 સેક્ન્ડની સાથે તે છેલ્લા નંબર પર આવ્યા. ઈજાઓએ તેમને એક વ્યાવસાયિક એથ્લેટિક સિઝન પૂરી કરવાથી રોક્યા અને 18 વર્ષના બોલ્ટે હજુ સુધી મુખ્ય વિશ્વ એથ્લેટિક સ્પર્ધાઓમાં પોતાની યોગ્યતા સાબિત નહોતી કરી.[૩૪] નવેમ્બરમાં બોલ્ટ એક કાર અકસ્માતનો ભોગ બન્યા, તેમાં તેમના ચહેરા પર મામુલી ઘસરકો થયો, પણ તેના કારણે તેમનો તાલીમનો કાર્યક્રમ ખોરવાઈ ગયો.[૩૫][૩૬] તેમના મેનેજર નોર્મન પીઅર્ટે બોલ્ટની તાલીમની કઠોરતા ઘટાડી અને એક અઠવાડિયા પછી તે સંપૂર્ણ રીતે સ્વસ્થ થઈ ગયા.[૩૫] બોલ્ટે પોતાનું પ્રદર્શન સુધારવાનું શરૂ રાખ્યુ અને 2005 તથા 2006માં તે વિશ્વ રેકિંગમાં 5માં ક્રમે પહોંચી ગયા.[૪] પીઅર્ટ અને મિલ્સે વર્ષ 2007 કે 2008 સુધી બોલ્ટ 400 મીટર સ્પર્ધાઓને તેની પ્રાથમિક સ્પર્ધા તરીકે સ્વીકારે તેવો તેમનો ઇરાદો રજૂ કર્યો હતો. આ બાબતે બોલ્ટ નિરુત્સાહી હતો અને માંગ કરી હતી કે તે તેની સ્પ્રિન્ટિંગ સાથે વધુ સાનુકૂળ છે.[૩૫][૩૭] 2006માં એ ફરી ઘુંટણની નસની ઈજાનો ભોગ બન્યો, અને મેલબોર્નમાં યોજનારી 2006 કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાંથી દુર થવું પડ્યુ અને તે મે મહિના સુધી ટ્રેક પર ન આવ્યા. તેમને સારુ થયા બાદ બોલ્ટને લચીલાપણામાં સુધારો લાવવા માટે નવી તાલીમ અપાઈ અને તેમને 400 મીટર દોડ સુધી લઇ જવા માટે યોજના ઘડાઈ હતી.[૩૪]

સ્પર્ધામાં પરત ફર્યા બાદ 200 મીટર દોડને જ તેમણે પોતાની પ્રાથમિક સ્પર્ધા તરીકે રાખી અને જેક રિપબ્લિકના ઓસ્ટ્રવામાં તેમણે જસ્ટિન ગેટલિનના મીટ રેકોર્ડને તોડ્યો. સીઝનના સર્વશ્રેષ્ઠ બનવા માટે વીસ સેકન્ડની અંદર દોડવાની બોલ્ટની મહેચ્છા હતી પરંતુ ખરાબ હવામાને તેની દોડને અસર કરી હોવા છતાં તેણે વિજય મેળવીને સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો. જો કે સબૃ20 સેકન્ડ ફિનિશ ટૂંક સમયમાં જ યોજાઇ રહ્યું હતું. સ્વિત્ઝર્લેન્ડના લુસાના 2006 એથ્લેટિસિમાં ગ્રાન્ડ પ્રીમાં તેમણે 19.88 સેકન્ડ લઈને પોતાનું સર્વશ્રેષ્ઠ વ્યક્તિગત પ્રદર્શન કર્યુ, તેમણે ઝેવિયર કાર્ટર તથા ટાયસન ગે સામે પછડાટ મેળવીને માત્ર કાંસ્યચંદ્રક મેળવ્યો. બોલ્ટે એમ કહીને પોતાના એથ્લેટિક્સ લક્ષ્યો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યુ કે, 2006નું વર્ષ તેમના માટે અનુભવ મેળવવાનું વર્ષ રહ્યું. આ સિવાય તે લાંબી દોડની પ્રતિસ્પર્ધા માટે ઘણા જ ઉત્સુક રહ્યા અને નક્કી કર્યુ કે, આગળના બે વર્ષોમાં 200 મીટર અને 400 મીટરની સ્પર્ધાઓમાં નિયમિત દોડતા રહેશે.[૩૮] બોલ્ટે પોતાનો પહેલો મોટો વિશ્વચંદ્રક બે મહિના બાદ જર્મનીના સ્ટટગાર્ટમાં આઇએએએફ વિશ્વ એથ્લેટિક્સ ફાઈનલમાં મેળવ્યો. આ પ્રક્રિયામાં તેમણે 20.10 સેકન્ડ સાથે અંતિમ પોસ્ટ પૂરો કર્યો અને કાંસ્યચંદ્રક હાંસલ કર્યો.[૨૮] યુનાનના એથેંસમાં આઇએએએફ વિશ્વ કપમાં બોલ્ટે પહેલો આંતર રાષ્ટ્રીય સિનિયર રજતચંદ્રક મેળવ્યો.[૨૮] સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકાના વેલેસ સ્પીયરમેન 19.87 સેકન્ડનો ચેમ્પિયનશિપ રેકોર્ડ સમય લઈને સુવર્ણચંદ્રક જીત્યા અને 19.96નો સન્માનજનક સમય લેનારા બોલ્ટને હરાવ્યો.[૩૯] 2007માં રાજ્યસ્તરની અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે 200 મીટર સ્પર્ધાનું સન્માન જાણે કે બોલ્ટની રાહ જોઈ રહ્યું હતુ. જમૈકાના આ યુવા ખેલાડીએ 100 મીટરમાં ભાગ લેવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી, પણ કોચ મિલ્સે તે તરફથી તેનું ધ્યાન હટાવ્યુ અને કહ્યુ કે જો તે 200 મીટરનો રાષ્ટ્રીય વિક્મ તોડી બતાવે તો તે નાની સ્પર્ધાઓમાં ભાગ લઈ શકશે.[૨૯] જમૈકન ચેમ્પિયનશિપમાં તેમણે 200 મીટરની દોડ 19.75 સેકન્ડમાં પૂરી કરી અને જમૈકાના 36 વર્ષીય ખેલાડી ડૉન ક્વારીનો 0.11 સેકન્ડથી વિક્રમ તોડ્યો.[૪][૮]

બોલ્ટની 100 મીટર સ્પર્ધામાં ભાગ લેવાની વાત મિલ્સે માની લીધી અને તે ક્રેટીની 23મી રિથિમનો વર્દીનોયાનિયા સ્પર્ધામાં સામેલ થયા. સ્પર્ધાની પોતાની પહેલી દોડમાં વ્યક્તિગત સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરતા 10.03 સેકન્ડ લઈને સુવર્ણપદક મેળવ્યો અને આ સ્પર્ધા પ્રત્યે પોતાનો ઉત્સાહ જાળવી રાખ્યો.[૮][૪૦]

બોલ્ટ 200 m સ્પધાર્ના અંતિમ તબક્કામાં (ડાબેથી બીજો) ગેની પાછળ
બોલ્ટ (ડાબે) ઓસાકામાં 200 મીટર સ્પર્ધામાં રજતચંદ્રક સાથે પોડીયમ પર (2007)

જાપાનના ઓસાકામાં 2007ની વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપ્સમાં એક રજતચંદ્રક મેળવીને સિદ્ધિ હાંસિલ કરી.[૨૮] બોલ્ટે 0.8 મીટર/સેકન્ડના હેંડવિંડ સાથે 19.91 સેકન્ડનો સમય લીધો, જો કે, તે ટાઈસન ગે ના 19.76 સેકન્ડના સમયની તુલનામાં ફિક્કો પડી ગયો.[૪૧] જમૈકાનો રાષ્ટ્રીય વિક્રમ ત્યારે તુટી ગયો જ્યારે બોલ્ટે અસાફા પોવેલ, માર્વિન એન્ડરસન અને નેસ્ટા કાર્ટરની સાથે 4×100 મીટર રીલેમાં ભાગીદારી કરી. જો કે, તેમનો 37.89 સેકન્ડનો સમય અમેરિકીઓના 37.78 સેકન્ડને પછાડવા માટે પૂરતો ન હતો.[૪૨] 2007માં યોજાયેલી મુખ્ય ટુર્નામેન્ટમાં બોલ્ટ એકપણ સુવર્ણચંદ્રક જીતી શક્યા નહોતા, પરંતુ મિલ્સે એ અહેસાસ કર્યો કે, બોલ્ટની તકનીકમાં ઘણો જ સુધારો થયો છે 200 મીટરની આવૃતિમાં વૃદ્ધિથી બોલ્ટના સંતુલનનો ખ્યાલ અને કદમોની ઝડપ વધી જેનાથી ટ્રેક પર તેમને વધારે ચાલક શક્તિ મળી.[૨૯]

વિશ્વ વિક્મ તોડનાર[ફેરફાર કરો]

2007 ઓસાકા વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપ્સ ખાતે સ્પર્ધા માટે તૈયાર થતો બોલ્ટ

2007માં ઓસાકા વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપ રજતચંદ્રક મળવાથી બોલ્ટમાં દોડવાની ઈચ્છા વધારે વધી અને તે પોતાની કારકિર્દી પ્રત્યે વધારે ગંભીર અને પરિપકવ થયા હતા.[૧૨] બોલ્ટ 100 મીટર શ્રેણીમાં કિગ્સ્ટનમાં જમૈકા ઈન્વિટેશન દોડ સ્પર્ધામાં ભાગ લીધો. પણ 3જી મે 2008ના રોજ બોલ્ટે 9.76 સેકન્ડના સમય સાથે 1.8 મીટર/સેકન્ડ સાથે ટેલવિંડ(પાછળથી વહેતી હવા)ના સહયોગથી 10.03 સેકન્ડ સમય વાળા પોતાના વ્યક્તિગત દેખાવમાં નોંધપાત્ર સુધારો કર્યો હતો.[૪૩] આ સ્પર્ધાના ઇતિહાસનું બીજા નંબરનું સૌથી ઝડપી શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન હતુ, બીજા સ્થાન પર પોતાના જ દેશનો અસાફા પોવેલ હતો જેમણે ઈટલીના રિટીમાં 9.74 સેકન્ડનો સમય લીધો હતો.[૪૪] પ્રતિસ્પર્ધી ટાઈસન ગે એ પ્રદર્શનની પ્રશંસા કરી, ખાસ કરીને બોલ્ટના ફોર્મ અને તકનીકની તેણે પ્રશંસા કરી.[૪૫] દોડનું નિરીક્ષણ કરી રહેલા માઈકલ જોહનસને કહ્યું કે, તેઓ એ જોઈને હેરાન હતા કે, 100 મીટરના અંતરમાં તેણે કેટલી ઝડપથી સુધારો કર્યો છે.[૪૬] જમૈકાના આ ખેલાડીએ પોતે પણ સમયને લઈને આશ્ચર્ય વ્યક્ત કર્યુ, પરંતુ કોચ ગ્લેન મિલ્સને એ વિશ્વાસ હતો કે તેની ક્ષમતા હજુ વઘારે ખીલશે.[૪૫]

મિલ્સની ભવિષ્યવાણી મહિનાના અંતમાં ત્યારે સાચી સાબિત થઈ જ્યારે બોલ્ટે 31 મે 2008ના રોજ 100 મીટર દોડમાં એક નવો વિશ્વવિક્મ સ્થાપ્યો હતો. 1.7 મીટરના બળથી પાછળથી આવતી હવાના બળથી બોલ્ટે ન્યૂ યોર્ક સિટીના ઈચાન સ્ટેડિયમમાં આયોજિત રિબોક ગ્રાન્ડ પ્રૂમાં 9.72 સેકન્ડમાં દોડ પૂરી કરી પાવેલનો વિક્રમ તોડી નાખ્યો.[૪૭] તેમનો આ રેકોર્ડ સમય એ હકીકતની તુલનામાં વધુ નોંધનીય હતો કે, નિર્ધારિત અંતરમાં આ તેમની માત્ર પાંચમી સિનિયર દોડ હતી.[૪૮] ગે ફરીથી બીજા નંબરે આવ્યા અને તેમણે બોલ્ટની શારીરિક ક્ષમતાની એમ કહીને પ્રસંશા કરી કે, "તેમના ઘૂંટણ મારા ચહેરા આગળથી પસાર થઇ રહ્યાં હતા." આલોચકોએ કહ્યું કે, બોલ્ટે પોતાના ઓલિમ્પિક્સ પ્રતિસ્પર્ધી ગે પર મનોવૈજ્ઞાનિક જીત મેળવી લીધી છે.[૨૯]

જૂન 2008માં બોલ્ટે, તે આળસુ ખેલાડી હોવાની વાત પર ધ્યાન આપ્યું અને કહ્યું કે આવી ટીપ્પણીઓ અનુચિત હતી અને પોતાની ક્ષમતા મેળવવા માટે સખત તાલીમ લેવા લાગ્યા હતા. જો કે તેમણે એ માન્યું કે આવી ટીપ્પણીઓ 400 મીટર સ્પર્ધાઓ પ્રત્યે ઉત્સાહની ઉણપને કારણે કરાઈ હતી અને તે આ દોડ માટે તૈયાર નહોતા.[૪૯] 200 મીટરની સ્પર્ધા પ્રત્યે પોતાના પ્રયત્નોને વાળતા બોલ્ટે સાબિત કરી દીધુ કે, તે ઘણા પ્રકારની સ્પર્ધાઓમાં ઉત્કૃષ્ટ પ્રદર્શન કરી શકે છે જેમ કે પહેલા ઓસ્ટ્રાવામાં વિશ્વમાં અગ્રેસર સમય સાથે દોડ પૂરી કરી અને ત્યાર બાદ યુનાનના એથેંસમાં19.67 સેકન્ડ સમયની સાથે બીજીવાર રાષ્ટ્રીય વિક્રમ તોડ્યો હતો.[૫૦][૫૧] જો કે હજુ પણ મિલ્સ એ બાબતને જ મહત્વ દેતા રહ્યા કે, બોલ્ટે લાંબી દોડ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ, 100 મીટર સ્પર્ધામાં દોડવાની બોલ્ટની મંજૂરીએ દોડવીર અને પ્રશિક્ષક બંને માટે કામ કર્યુ. બોલ્ટ પ્રેકટિસ પર વધારે ધ્યાન દેવા લાગ્યા અને ઓલિમ્પિક્સ માટે તૈયારીઓ અંતર્ગત એક પ્રશિક્ષણ કાર્યક્રમ તૈયાર કર્યો જેનાથી તેને ગતિ અને તાકાત બંનેમાં વધારો થાય, જેનાથી તેની 100 મીટર અને 200 મીટર બંને દોડમાં સુધારો થયો.[૮][૫૨][૫૩] તેમનો વિશ્વાસ વધી રહ્યો હતો અને તે આગામી ઓલિમ્પિક્સમાં શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન માટે આશાવાદી હતો.[૫૦]

2008 સમર ઓલિમ્પિક્સ[ફેરફાર કરો]

બોલ્ટે 100મીટર ફાઇનલના અંતિમ તબક્કામાં તેના હરિફો સામે નોંધપાત્ર સરસાઇ મેળવી

બોલ્ટે 100 મીટર દોડની ફાઇનલના અંતિમ ચરણમાં પોતાના સ્પર્ધીઓ પર એક વિશેષ પ્રગતિ નોંધાવી. બોલ્ટે ઘોષણા કરી કે તે બેઇજીંગ સમર ઓલિમ્પિક્સમાં 100 મીટર અને 200 મીટર બન્ને સ્પર્ધાઓમાં ભાગ લેશે, અને 100 મીટરમાં નવા વિશ્વ રેકોર્ડ ધારક બન્નેમાં જીતનો દાવેદાર હતો.[૫૪][૫૫] 200 મીટર અને 400 મીટર રેકોર્ડધારક માઈકલ જૉનસને વ્યક્તિગત રૂપે આ ખેલાડીનું સમર્થન કરતા કહ્યું હતું કે તેમને વિશ્વાસ નથી આવતો કે અનુભવની ખામી તેમની વિરુદ્ધ કામ કરશે.[૫૬] બોલ્ટે ક્વાટર-સેમીફાઈનલ અને સેમિફાઈનલમાં અનુક્રમે 9.92 સેકન્ડ અને 9.85 સેકેન્ડમાં અંતર કાપીને ફાઈનલ માટે યોગ્યતા પ્રાપ્ત કરી હતી.[૫૭][૫૮][૫૯]

100 મીટર ઓલિમ્પિક ફાઈનલમાં, બોલ્ટને પ્રતિક્રિયા સમય 0.165 સેકન્ડ સાથે 9.69 સેકન્ડમાં (બિનસત્તાવાર રીતે 9.683 સેકન્ડમાં) દોડ જીતીને નવો વિક્રમ સ્થાપ્યો હતો.[૬૦] આ તેમના પોતાના જ વિશ્વ રેકોર્ડમાં સુધારો હતો અને તેઓ બીજા સ્થાને રહેલા રિચાર્ડ થોમ્પ્સનથી ઘણા જ આગળ હતા, જેમણે 9.89 સકેન્ડમાં દોડ પૂરી કરી હતી.[૬૧] આ રેકોર્ડ અનુકૂળ હવા વગર(+0.0મી/સે) તો બન્યો જ, સાથે સાથે તેની સમાપ્તી પહેલા તે ઉજવણી કરવા ધીમો પડ્યો હતો અને તેની બૂટની દોરી છૂટી પડી ગઇ હતી. બોલ્ટના કોચે જણાવ્યું કે શરૂઆતની 60 મીટરની ગતિના આધાર પર તેમણે 9.52 સેકન્ડમાં દોડ પૂરી કરી લીધી હોત.[૬૨]ઓસ્લો યુનિવર્સિટીના સૈદ્ધાંતિક ખગોળ ભૌતિકી સંસ્થા તરફથી બોલ્ટની દોડના વૈજ્ઞાનિક વિશ્લેષણ બાદ હૈંસ એરિક્સન અને તેમના સાથીઓએ 9.60 સેકન્ડના ઉપસમયની આગાહી કરી હતી. બીજા સ્થાન પર રહેલા થોમ્પ્સનની સરખામણીએ બોલ્ટની સ્થિતિ, પ્રવેગ અને વેગને ધ્યાનમાં લઇને ટીમે અંદાજ મુક્યો હતો કે અંતિમ રેખા પર પહોચતા પહેલા જશ્ન મનાવવા માટે તેઓ જો તેઓ ધીમા ન પડ્યા હોત તો તેમણે તે દોડ 9.55 સેકન્ડ પુરી કરી દીધી હોત.[૬૩]


બોલ્ટે કહ્યું કે તેમની પ્રાથમિકતા ફકત એક રેકોર્ડ પ્રસ્થાપિત કરવાની નહોતી, તેમનું લક્ષ્ય 2008 ગેમ્સમાં જમૈકા માટે સૌ પ્રથમ સુવર્ણ ચંદ્રક જીતવાનું હતું.[૬૪] ઓલિમ્પિકચંદ્રક વિજેતા ક્રિસ અકાબુસીને અતિમ રેખા પાર કરતા પહેલા બોલ્ટની પોતાની છાતી થપથપાવવાની ચેષ્ટાને શોબોટિંગ તરીકે ગણાવી હતી અને જણાવ્યું હતું કે તેણે જો આ ચેષ્ટા ન કરી હોત તો કદાચ તેનાથી પણ વધુ ઝડપનો વિક્રમ બનાવી શક્યો હોત.[૬૫] આઇઓસીના અધ્યક્ષ જૈક્સ રોગે પણ જમૈકનની આ કાર્યવાહીને અપમાનજનક કહીને તેની નિંદા કરી.[૬૬][૬૭] બોલ્ટે તેણે એમ કહીને તે તેનો ઉજવણીનો ઉદેશ હતો એ વાતનો ઇનકાર કર્યો હતો કે, " હું અહંકારગ્રસ્ત નહોતો. જ્યારે મે જોયું કે મને કવર નથી કરાયો તો હું ખુશ હતો બસ."[૬૮] આઇએએએફના અધ્યક્ષ, લેમાઇન ડિયાકે બોલ્ટનું સમર્થન કર્યું અને કહ્યુ કે તેમનું જશ્ન મનાવવું તેમની જીતના અવસરને જોઈએ તો એકદમ સહજ હતું. જમૈકા સરકારના પ્રધાન એડમંડ બોર્ટલેટે પણ બોલ્ટની કાર્યવાહીનો એમ કહીને બચાવ કર્યો કે, “આપણે તેને એ સમયની મહિમાના સ્વરૂપે નિહાળવો જોવું જોઈએ, અને તેનો શ્રેય દેવો જોઈએ. આપણે યુવકના વ્યક્તિત્વને પોતાને અભિવ્યક્ત કરવાની પરવાનગી આપવી જોઈએ."[૬૯]

બોલ્ટ 200 મીટર ફાઇનલના અંતિમ તબક્કામાં મેદાનમાં અગ્રેસર

ત્યાર બાદ બોલ્ટે 200 મીટર સ્પર્ધામાં સુવર્ણચંદ્રક જીતવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું અને 1984માં લૉસ એન્જિલસ ઓલિમ્પિક્સમાં કાર્લ લુઈસની બેવડી જીતની બરાબરી કરવા કે તેમનાથી આગળ નિકળવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું.[૭૦] માઈકલ જૉન્સનનું માનવું હતું કે બોલ્ટ સરળતાથી સુવર્ણચંદ્રક જીતી જશે, પણ વિશ્વાસ વ્યકત કર્યો કે એટલાન્ટામાં 1996 સમર ઓલિમ્પિક્સમાં બનેલો તેમનો 19.32 સેકન્ડનો વિશ્વ વિક્રમ યથાવત રહેશે.[૭૧] બોલ્ટે 200 મીટરમાં પહેલા અને બીજા બન્ને રાઉન્ડને આસાનીથી પાર કરી લીધા અને બન્ને સમય દોડની અંતમાં જોગિંગ કરી હતી.[૭૨] તેઓ સેમિફાઈનલ જીતી ગયા અને ફાઈનલ જીતવા માટે માનીતા ખેલાડી બની ગયા.[૭૩] સેવાનિવૃત જમૈકન દોડવીર ડૉન ક્વૈરીને બોલ્ટની પ્રશંસા કરતા કહ્યું કે તેમને વિશ્વાસ હતો કે જોન્સનનો વિક્રમ તૂટી શકતો હતો.[૨૩] આગલા દિવસે ફાઈનલમાં તેમણે રમતમાં જમૈકા માટે ચોથા સુવર્ણચંદ્રક જીત્યો અને 19.30 સેકન્ડનો સમય લઈને નવો વિશ્વ તથા ઓલિમ્પિક વિક્રમ બનાવ્યો.[૭૪]

બોલ્ટ સામે 0.9 મીટર/સેકન્ડનો સામો પવનનો અવરોધ ઉભો થયો હતો તે હકીકત છતાં જોનસનનો વિક્રમ તૂટ્યો હતો. આ અવસરે તેમને ક્વૈરી પછીનો એવો પહેલો દોડવીર બનાવી દીધો, જેણે 100 મીટર અને 200 મીટર દોડ બન્નેમાં વિશ્વવિક્રમ બનાવ્યા હોય. આ વિક્રમ ઈલેકટ્રોનિક ટાઇમિંગ શરૂ થયા બાદનો સૌ પ્રથમ વિક્રમ હતો.[૭૪][૭૫] આ ઉપરાંત, બોલ્ટ આ ઓલિમ્પિક્સમાં એક સાથે બન્ને વિક્રમ તોડનાર પ્રથમ દોડવીર બની ગયા.[૭૬] 100 મીટર ફાઈનલથી વિરુદ્ધ, બોલ્ટે 200 મીટર દોડની અંતિમ રેખા પાર કરવા માટે એટલું જોર લગાવ્યું હતું કે તેણે તેની દોડનો સમય ઘટાડવા માટે તેની છાતી દબાવી દીધી હતી. દોડ પછી, સ્ટેડિયમની સાઉન્ડ સિસ્ટમ પર “ હેપ્પી બર્થ ડે” નું સંગીત ગુંજી ઉઠ્યું, કારણ કે મધ્યરાત્રી પછી તેમનો 22મો જન્મદિવસ શરૂ થવાનો હતો. બે દિવસ બાદ બોલ્ટે જમૈકાની 4x100 રિલે ટીમમાં ત્રીજા તબક્કામાં દોડ્યા અને તેમના સુવર્ણચંદ્રકોની સંખ્યા વધીને કુલ ત્રણ થઈ ગઈ.[૭૭] પોતાના સાથીઓ નેસ્ટા કાર્ટર, માઈકલ ફ્રેટર અને અસાફા પોવેલની સાથે બોલ્ટે 37.10 સેકન્ડના સમયમાં પાછલા રેકોર્ડને સેકન્ડના ત્રણ દશાંશની સરસાઇથી તોડીને એક અન્ય વિશ્વ અને ઓલિમ્પિક વિક્રમ તોડ્યો.[૭૮] ટીમને અંતિમ રેખા સુધી પહોંચાડનાર પોવેલે તેના 100 મીટરનો વિક્રમ બોલ્ટ સામે હારી જવા માટે દુખ વ્યક્ત કર્યું હતું પરંતુ તેણે એમ કહીને તેના જમૈકન હરીફ સામે કોઇ દ્વેષભાવ રાખ્યો ન હતો કે તેને ત્રીજો વિશ્વ વિક્રમ સ્થાપવામાં મદદ કરવાની તેને ખુશી છે.[૭૯] જીત બાદ બોલ્ટે 2008ના સિચુઆન ભૂકંપથી અસરગ્રસ્ત બનેલા પીડિતોને મદદ કરવા ચીનના સિચુઆન પ્રાંતના બાળકોમા માટે $50,000નું દાન કર્યું હતું.[૮૦]

બોલ્ટ બિજીંગ નેશનલ સ્ટેડિયમમાં 100 મીટર સ્પર્ધામાં તેના વિશ્વ વિક્રમ બાદ તેના વિજયની ઉજવણી કરે છે

બોલ્ટની વિક્રમ બનાવવાવાળી દોડને કારણે આલોચકોએ ન કેવળ તેમની સિદ્ધીઓની પ્રશંસા કરી, પણ અત્યાર સુધીના સર્વાધિક સફળ દોડવીર બનવાની સંભાવનાનું અનુમાન પણ કર્યું.[૧૦][૮૧] આલોચકોએએ તેમની ઓલિમ્પિક્સ સફળતાઓની પ્રશંસા કરી, કારણ કે તે રમતની એક નવી શરૂઆત હતી, જેને કુખ્યાત નશીલી દવાઓના કૌભાંડનો લાંબા સમય સુધી સામનો કરવો પડ્યો હતો.[૪૮][૮૨] અગાઉના છ વર્ષોમાં બાલ્કો કૌભાંડ ગૂંજતો રહ્યો અને ટિમ મોંટગોમરી અને જસ્ટિન ગૈટલિનથી તેમના 100 મીટર વિશ્વ વિક્રમ છીનવી લેવામાં આવ્યા, તો મેરિયન જોન્સે ત્રણ ઓલિમ્પિક સુવર્ણચંદ્રક પરત આપી દીધા.[૮૩] દવાઓના પરિક્ષણમાં દોષિત સાબીત થયા બાદ ત્રણેય દોડવીરને એથલેટિક્સ માટે અયોગ્ય ગણવામાં આવ્યા, કારણ કે તેમનામાં પ્રતિબંધિત પદાર્થો મળી આવ્યા હતા.[૮૪][૮૫] બોલ્ટના વિક્રમ તોડનારા પ્રદર્શનથી વિક્ટર કૉન્ટી સહિત થોડા ટીપ્પણીકારોને આશંકા થઇ અને એક સ્વતંત્ર કૈરેબિયન એન્ટી-ડોપિંગ ફેડરેશનના અભાવથી ચિંતા વધારે વધી ગઈ.[૮૬][૮૭] બોલ્ટના કોચ ગ્લેન મિલ્સ અને હર્બ ઈલિયટ (જમૈકન એથ્લેટિક્સ ટીમ ડોક્ટર)ને નશીલી દવાઓના પ્રયોગના આરોપનો અસ્વીકાર કરી દીધો. આઇએએએફના ડોપિંગ નિરોધક આયોગના એક સદસ્ય ઈલિયટે આ મુદ્દે ચિંતિત લોકોથી આગ્રહ કર્યો કે, "તેઓ આવે અને અમારો કાર્યક્રમ જૂએ, તેઓ આવે અને અમારુ પરિક્ષણ જૂએ, અમારી પાસે છુપાવવા જેવું કશું જ નથી."[૮૮] મિલ્સ પણ સમાનરૂપે એ વાત પર અડગ રહ્યા કે બોલ્ટ એક સાફ સુથરા એથલિટ છે અને તેમણે જમૈકા ગ્લીનર સામે ઘોષણા કરી કે, "અમે કોઇ દિવસ, કોઇ સમય અને શરીરના કોઈ ભાગના પરિક્ષણ માટે તૈયાર છીએ (તેઓ) વિટામિન પણ લેવાનું પસંદ નથી કરતા."[૮૯] બોલ્ટે કહ્યું કે ઓલિમ્પિક્સથી પહેલા તેઓ તપાસ માટે તેઓ ચાર વાર ગયા હતા અને દરેક વખતે પ્રતિબંધિત પદાર્થો માટે નકારાત્મક રિપોર્ટ આવ્યો. તેમણે ડોપિંગ નિરોધક પરિક્ષણ કરનારા અધિકારીઓનું પણ સ્વાગત કર્યુ. તેઓ તપાસ કરે અને સાબિત કરે તેઓ સાફ સુથરા છે. તેમણે કહ્યું કે, “અમે સખત મહેનત કરીએ છીએ, શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરીએ છીએ અને અમે જાણીએ છીએ કે પાક સાફ છીએ.”[૯૦]

ઓલિમ્પિક્સ પછી[ફેરફાર કરો]

2008ના એથેલેટ્ક્સ સત્રમાં બોલ્ટે એએફ ગોલ્ડન લીગ પૂરી કરી અને વેલ્ટક્લેસી ઝુરીચ પ્રતિસ્પર્ધામાં પ્રવેશવાની શરૂઆત કરી. 100 મીટર દોડમાં પોતાના પ્રતિસ્પર્ધીઓની વચ્ચે ધીમી ગતી હોવા છતાં તેમણે 9.83 સેકન્ડમાં અંતિમ રેખા પાર કરી.[૯૧] જો કે આ સમય તેમના નવા નવા બનેલા વિશ્વ વિક્રમ અને અસાફા પાવેલના ટ્રેક વિક્રમથી ઓછો હતો. પરંતુ એ તો પણ 100 મીટર સ્પર્ધામાં એ તારીખ સુધી કોઇપણ દોડવીર દ્વારા સફળ થયેલા પંદર અગ્રગણ્ય દોડવીરમાંના એક હતા.[૯૨] બોલ્ટે સ્વીકાર કર્યું કે તેઓ પૂરી તાકાતથી નહોતા દોડ્યા, તેઓ ઠંડીથી પીડાતા હતા, પણ તેમણે દોડ જીતવા અને સારું સ્વાસ્થ્ય રાખવા પર જ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું હતું.[૯૧] લૉજનમાં સુપર ગ્રાન્ડ પ્રી ફાઈનલમાં 200 મીટર સ્પર્ધામાં 19.63 સેકન્ડ સમય લઈને બીજી સૌથી ઝડપી દોડ પૂરી કરી અને ઝેવિયર કોર્ટરના ટ્રેક વિક્રમની બરાબરી કરી.[૯૩] જો કે, 100 મીટર ફાઈનલમાં, અસાફા પોવેલે સૌ કોઈનું ધ્યાન આકર્ષિત કર્યું. 9.72 સેકન્ડ સમય સાથે વ્યક્તિગત સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરી પાવેલ બોલ્ટના વિશ્વ વિક્રમની નજીક પહોચી ગયા અને બોલ્ટના મુખ્ય પ્રતિસ્પર્ધી તરીકે દાવેદારી રજૂ કરી.[૯૪] બોલ્ટની એ સીઝનની અતિંમ દોડ ત્રણ દિવસ બાદ બ્રુસેલ્સના ગોલ્ડન લીગના ફાઈનલમાં પૂરી થઈ. ઓલિમ્પિક્સમાં ફાઈનલ પછીથી બોલ્ટ અને પાવેલ બન્નેની ભાગીદારીવાળી આ પહેલી 100 મીટર દોડ હતી. બન્નેએ જમૈકનના ટ્રેક વિક્રમને તોડી નાખ્યો, પણ બોલ્ટ 0.06 સેકન્ડથી અને 9.77 સેકન્ડના સમય સાથે પાવેલને 0.06 સેકન્ડના અંતરથી હરાવીને પહેલા નંબર પર પહોચ્યા. જો કે, આ જીત એટલી સરળ ન રહી, જેટલી બેઈજિંગમાં હતી. બોલ્ટે નવ સ્પર્ધાઓમાં સૌથી ધીમી શરૂઆત કરી અને તેમણે ઠંડી અને 0.9 મિનિટ/સેકન્ડની ગતિથી સામેથી આવતી હવા સામે ટક્કર લઈને આગળ વધવાનું હતું.[૯૫] આ પરિણામથી એ સાબિત થયું કે, 100 મીટર દોડમાં જમૈકનનો ઈજારો છે, કારણ કે ભૂતકાળમાં દસમાંથી નવ જીત બોલ્ટ કે પાવેલના નામે નોંધાઈ હતી.[૯૨] બોલ્ટના જમૈકા પરત ફરતાં તેને ઓલિમ્પિક્સમાં મેળવેલી તેની સિદ્ઘીઓ માટે ઓર્ડર ઓફ ડિસ્ટિંક્શનથી સન્માનિત કરાવાં આવ્યા.[૯૬]

તેઓ એ વર્ષના આઇએએએફ પુરુષ એથ્લિટના રૂપે પસંદગી પામ્યા અને શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન માટે ખાસ ઓલિમ્પિક્સ પુરસ્કાર જીત્યા.[૯૭] જો કે, બોલ્ટે ભવિષ્યની સ્પર્ધાઓ માટે ધ્યાન દેવાનું શરૂ કર્યુ અને 2010ના 400 મીટર વિશ્વ વિક્રમ તોડવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું, કારણ કે આ વર્ષે બીજી કોઇ મોટી સ્પર્ધા નહોતી.[૯૮]

2009 બર્લિન વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપ્સ[ફેરફાર કરો]

બોલ્ટ (મધ્યમાં) 150 મીટર અંતર 14.35 સેકન્ડમાં દોડવાના તેના શ્રેષ્ઠ દેખાવ પૂર્વે પ્રારંભિક તબક્કામાં

બોલ્ટે પોતાની ગતિમાં સુધાર લાવવા માટે સીઝન 400 મીટર પ્રતિસ્પર્ધા પૂરી કરી અને બે દોડ જીતીને કિંગ્સટનમાં 45.54 સેકેન્ડનો સમય નોંધાવ્યો.[૯૯] સાથોસાથ હવાની સ્થિતિઓને કારણે માર્ચમાં 100 મીટર સ્પર્ધામાં તેમણે સીઝનના પહેલા ઉપ-10 સેકન્ડ સમયમાં દોડ પૂરી કરી હતી.[૧૦૦] એપ્રિલના અંતમાં એક કાર દુર્ધટનામાં બોલ્ટને પગમાં સામાન્ય ઈજાનો સામનો કરવો પડ્યો. જો કે, સામાન્ય શસ્ત્રક્રિયા બાદ તેઓ જલ્દીથી સ્વસ્થ થઇ ગયા અને (જમૈકામાં એક ટ્રેક સ્પર્ધાને રદ્દ કર્યા પછી) તેમણે કહ્યું કે માન્ચેસ્ટર ગ્રેટ સિટી ગેમ્સમાં 150 મીટર સ્ટ્રીટ પ્રતિસ્પર્ધામાં ભાગ લેવા માટે તેઓ ફિટ છે.[૧૦૧] બોલ્ટે 14.35 સેકેન્ડથી દોડ જીતી લીધી અને 150 મીટર શ્રેણીમાં તેને અત્યાર સુધીનો સૌથી ઝડપી વિક્રમના રૂપમાં નોંધવામાં આવ્યો.[૧૦૨] પૂરી રીતે ચુસ્ત ન હોવાને કારણે તેમણે જમૈકન રાષ્ટ્રીય ચેમ્પિયનશિપ્સમાં 100 મીટર અને 200 મીટર શ્રેણીમાં ક્રમશ: 9.86 અને 20.25 સેકન્ડ સમયમાં ખિતાબ મેળવ્યો.[૧૦૩][૧૦૪]એટલે કે તેમણે 2009ના વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપ્સની બન્ને સ્પર્ધાઓમાં ભાગ લેવાની કાબિલિયત મેળવી લીધી.પ્રતિસ્પર્ધક ટાયસન ગેએ કહ્યું કે બોલ્ટનો 100 મીટરનો વિક્રમ તેની મુઠ્ઠીમાં છે, પણ બોલ્ટે દાવો ફગાવી દીધો અને તેના બદલે તેમણે કહ્યું કે તેમને અસાફા પોવેલના ઈજામાંથી પરત આવવા પ્રત્યે વધારે રસ છે.[૧૦૫] બોલ્ટે જૂલાઈમાં એથ્લેટિસિમાં મીટમાં પ્રતિકૂળ સ્થિતિઓનો સામનો કરીને 19.59 સેકન્ડમાં 0.9 મીટર/સેકન્ડ ગતિથી સામેથી આવતી હવા અને વરસાદ હોવા છતાં દોડ પુરી કરી અને આ 200 મીટરનો અત્યાર સુધીનો આ ચોથો વિક્રમ હતો[૧૦૬] અને આ ટાયસન ગેના સર્વશ્રેષ્ઠ સમયમાંનો 100મો વિક્રમ હતો.[૧૦૭]

બોલ્ટ (ડાબે) 2009 વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપ્સની 200 મીટર ક્વાર્ટર ફાઇનલ દરમિયાન

ઓગષ્ટમાં 2009ના વિશ્વ ચેમ્પિનશીપમાં બોલ્ટ 100 મીટર કી સ્પર્ધાને ત્યારે સરળ બનાવી દીધી છે જ્યારે તેમણે 9.89 સેકન્ડમાં ફાઈનલની પહેલા અત્યાર સુધીની સૌથી ઝડપી દોડ પૂરી કરી.[૧૦૮] ફાઈનલમાં બોલ્ટ અને ગે સીઝનમાં પહેલીવાર એક સાથે દેખાયા. બોલ્ટે 9.58 સેકન્ડના સમય સાથે વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપમાં સુવર્ણચંદ્રક જીતીને પોતાના વિશ્વ વિક્રમમાં સુધારો કર્યો. ગે એ બીજિંગમાં બોલ્ટના 9.69 વિશ્વ વિક્રમ દોડના મુકાબલે 9.71 અને 0.02 સેકન્ડનો સમય લીધો.[૧૦૯] અગાઉના સર્વશ્રેષ્ઠ વિક્રમ સમયના સેકન્ડના દસમા ભાગની સાથે આ ઈલેકટ્રોનિક સમય નિર્ધારણની શરૂઆત પછીથી 100 મીટર સ્પર્ધામાં સૌથી મોટું માર્જિન હતું.[૧૧૦]

બોલ્ટે તેના તમામ હરિફોને પાછળ પાડી દઇને 100 મીટરનો વિશ્વ વિક્રમ સર્જ્યો ત્યારનું દૃશ્ય

જો કે, ગે એ પ્રતિયોગિતાની બીજી દોડમાંથી નામ પાછુ ખેંચી લીધુ, આ જમૈકને એકવાર ફરી 200 મીટર ફાઈનલમાં વિશ્વ વિક્રમ તોડ્યો. તેમણે પોતાનો જ વિક્રમ 0.11 સેકન્ડથી તોડ્યો અને 19.19 સેકન્ડમાં દોડ પૂરી કરી.[૧૧૧] વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપ્સના ઇતિહાસમાં તેમણે 200 મીટરની દોડ સૌથી લાંબા અંતરથી જીતી, જો કે દોડમાં ત્રણ અન્ય એથ્લિટોએ પણ ભાગ લીધો અને તેમનો સમય 19.90 સેકન્ડની અંદર રહ્યો, જે આ સ્પર્ધાની સૌથી મોટી સંખ્યા હતી.[૧૧૨][૧૧૩] બોલ્ટની ગતીએ તેનાથી વધારે અનુભવી સ્પર્ધકોને પ્રભાવિત કર્યા, જેમ કે ત્રીજા સ્થાને આવેલા વાલેસ સ્પીયરમને તેમની ગતિની પ્રશંસા કરી, અને પૂર્વ ઓલિમ્પિક્સ ચેમ્પિયન શાન ક્રૉફર્ડે કહ્યું “બસ ત્યાંથી બહાર આવતાની સાથે જ...મને લાગ્યું કે હું એક વિડીયોની રમતમાં છું અને એ છોકરો ઝડપથી દોડી રહ્યો હતો."[૧૧૪] બોલ્ટે વિશ્વ ચેમ્પિયનશિપમાં પોતાના પ્રદર્શનના એક મહત્વપૂર્ણ ઘટકની ચર્ચા કરતા કહ્યું કે, તેમણે પોતાની દોડની અગાઉની શરૂઆતમાં સુધારો કર્યો છે, જેમ કે 100 મીટરમાં તેમનો પ્રતિક્રિયા સમય(0.146)[૧૧૫] અને 200 મીટરમાં (0.133)ની ગતિ તે ગતિથી ઘણી ઝડપી છે,[૧૧૬] જે બેઇજીંગ ઓલિમ્પિક્સના તેમના વિશ્વ વિક્રમ દોડમાં પ્રાપ્ત થયો હતો.[૧૧૭][૧૧૮] જો કે, જમૈકાની 4x100 મીટર રિલે ટીમના અન્ય સદસ્યોની સાથે તેમનું પ્રદર્શન 2008ના સમર ઓલિમ્પિક્સના તેમને 37.10 સેકન્ડ સેટના વિશ્વ વિક્રમની તુલનામાં ઘટી ગયું અને તેમણે 37.31 સેકન્ડનો સમય લીધો, જો કે એક ચેમ્પિયન વિક્રમ તે સમય સુધીના ઇતિહાસનો બીજો સૌથી ઝડપી સમય હતો.[૧૧૯][૧૨૦]બર્લીન ચૈમ્પિયનશિપના અંતિમ દિવસે બર્લીનના ગવર્નિંગ મેયર ક્લાઉસ વોવરિટે એક નાના સમારંભમાં બોલ્ટને 12 ફૂટ ઉંચી બર્લીનની દીવાલના ટુકડા ભેટ આપ્યા અને કહ્યું, બોલ્ટને દેખાડ્યું છે કે, ‘કોઈ આ દીવાલને તોડી શકે છે, જેને અજય માનવામાં આવે છે.’ લગભગ ત્રણ ટનના આ ટૂકડાને બોલ્ટના જમૈકાના પ્રશિક્ષણ શિબિરમાં રાખવામાં આવશે.[૧૨૧]

બોલ્ટના 100 મીટર અને 200 મીટર સ્પર્ધાઓમાં વિશ્વ વિક્રમના કેટલાય દિવસો બાદ લાંબી કૂદ(1991માં બનેલી 8.95 મીટરનો)માં વિશ્વ વિક્રમ ધારક માઈક પોવેલે વાત કરી કે બોલ્ટ 9 મીટરથી વધારે લાંબી કૂદમાં સક્ષમ થઈ શકે છે અને લાંબી કૂદ “તેમની ઊંચાઈ અને ગતિ માટે એકદમ યોગ્ય” છે.[૧૨૨] સીઝનના અંતમાં તેઓ સતત બીજા વર્ષે આઇએએએફ વિશ્વ એથ્લિટ ઓફ દ યર તરીકે પંસદગી પામ્યા.[૧૨૩] 2010ની આઉટડોર સિઝનની શરૂઆતમાં, બોલ્ટ કિંગ્સટનમાં 19.56 સેકન્ડમાં 200 મીટર દોડ્યા, જમૈકા માટે અત્યાર સુધીમાં ચોથી સૌથી વધુ ઝડપી દોડ, છતાં તેમણે એવું નિવેદન કર્યુ કે, આગામી સીઝનમાં વિક્રમ તોડવાની તેમની કોઈ મહત્વકાંક્ષા નથી.[૧૨૪]

અંગત જીવન[ફેરફાર કરો]

બોલ્ટ 'લાઇટનિંગ બોલ્ટ' પોઝમાં

બોલ્ટ નૃત્ય પ્રત્યે પોતાના પ્રેમનો એકરાર કરે છે અને તેમનું જીવન મોટેભાગે આરામપસંદ અને તણાવરહિત માનવામાં આવે છે.[૧૨][૧૨૫][૧૨૬] બોલ્ટના જમૈકન ટ્રેક અને ફિલ્ડના આદર્શ ખેલાડીઓમાં હર્બ મેકકિનલી અને 200 મીટર સ્પર્ધામાં જમૈકન વિક્રમધારક ડોન ક્વેરી ગણાય છે. 200 મીટરમાં પૂર્વ વિશ્વ વિક્રમ અને ઓલિમ્પિક્સ વિક્રમ ધરાવનાર માઇકલ જોનસન સામેલ છે અને બોલ્ટ તેમને ઘણું સન્માન આપે છે.[૧૨] બોલ્ટને સૌથી પહેલા ક્રિકેટમાં રસ હતો અને તે કહેતા કે જો તે દોડવીર ન હોત તો તે ફાસ્ટ બોલર બન્યા હોત.[૧૨] જયારે તેઓ નાના હતા ત્યારે પાકિસ્તાનના સમર્થક હતા અને વકાર યુનિસના પ્રશંસક હતા.[૧૨૭] તે ભારતીય બેટ્સમેન સચિન તેંડુલકર, વેસ્ટ ઈન્ડિયન ઓપનર ક્રિસ ગેલ[૧૨૮] અને ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનર મેથ્યુ હેડનના પણ ચાહક છે.[૧૨૯] બોલ્ટે ફુટબોલ પ્રત્યે પણ પોતાનો પ્રેમ વ્યક્ત કર્યો છે અને તે માન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના ચાહક છે. માન્ચેસ્ટરમાં દોડ બાદ તેઓ ટીમના ખેલાડીઓને તેમના તાલિમના સ્થળે મળ્યાં અને રાષ્ટ્રીય પોર્ટુગીઝ ખેલાડી ક્રિશ્ચિયાનો રોનાલ્ડોને દોડ સંબંધી સલાહ આપી.[૧૩૦]

જમૈકાના કિંગસ્ટનમાં 2002 વિશ્વ જુનિયર ચેમ્પિયનશિપ્સમાં 200 મીટરનો એવોર્ડ જીત્યા બાદ, બોલ્ટે પ્યુમા સાથે એક પ્રાયોજન માટે કરાર કર્યો.[૧૩૧] ચીનના બેઈજિંગમાં 2008ના સમર ઓલિમ્પિક્સમાં સિદ્ધીઓના સંવર્ધન માટે પુમાએ ઈચાન સ્ટેડિયમમાં બોલ્ટની રેકોર્ડ બનાવનારી દોડ સહિત ઓલિમ્પિક્સની તૈયારીની એક વિડીયો શ્રેણી બહાર પાડી છે.[૧૩૨] ન્યૂ યોર્ક શહેરમાં વિશ્વવિક્રમ તોડનારી દોડ જીત્યા બાદ જાણે કે એક ઝંઝાવાતી તોફાન આવ્યુ,[૧૩૩] મીડિયાએ આ જમૈકનને હળવા અંદાજમાં "લાઈટનિંગ બોલ્ટ" અને "બોલ્ટ ફ્રોમ ધ બ્લૂ" જેવા ઉપનામ આપ્યા.[૧૩૪][૧૩૫][૧૩૬] બેઈજિંગ 2008ના 100 મીટર ફાઈનલમાં, બોલ્ટે પ્યુમા કમ્પલિટ થીઝસ સ્પાઇક્સ પહેર્યા હતા જેના પર "બેઈજિંગ 100 મીટર ગોલ્ડ" એમ લખેલું હતું.[૧૩૭] તેમનો એથ્લેટિક એજન્ટ પેસ સ્પોર્ટ્સ મેનેજમેન્ટ છે.[૧૩૮]

2010માં બોલ્ટે હાર્પર કોલિન્સ સાથે આત્મકથાને લઈ એનવીએ મેનેજમેન્ટના ક્રિસ નેથનિલ સાથે કરાર કર્યા હતા. 2012માં રિલીઝ માટે આ બાબતો ક્મમાં ગોઠવાઈ છે.

સન્માન[ફેરફાર કરો]

એથલેટિક્સમાં બોલ્ટની સફળતાના પરિણામે તેનું વર્ષ 2009-10 માટે લૌરિયસ વર્લ્ડ સ્પોર્ટ્સમેન ઓફ ધ યર માટે નામાંકન થયું હતું.[૧૩૯][૧૪૦]

આંકડા[ફેરફાર કરો]

As of 20 ઓગસ્ટ 2009

વ્યક્તિગત શ્રેષ્ઠ દેખાવ[ફેરફાર કરો]

બનાવો સમય (સેકન્ડમાં) સ્થળ તારીખ વિક્રમો નોંધ
100 મીટર 9.58 બર્લિન, જર્મની 16 ઓગસ્ટ 2006 વિશ્વ વિક્રમ ઓલિમ્પિક્સ વિક્રમ [[તે 9.69 સેકન્ડના બીજા ક્રમના સૌથી ઝડપી સમય સાથે

ટાયસન ગેને સમકક્ષ પણ છે.]] યુસૈનની 9.69 સેકન્ડે 2008માં ઓલિમ્પિક વિક્રમ સ્થાપ્યો હતો.

150 મીટર 14.35 માન્ચેસ્ટર, યુનાઇટેડ કિંગડમ (16 મે 2006). વૈશ્વિક શ્રેષ્ઠ[૧૪૧] તે છેલ્લા 100 મીટર 8.70 સેકન્ડમાં દોડ્યો જે 100 મીટરનું અંતર કાપવા માટેની અત્યાર સુધીની સૌથી ઝડપી દોડ છે.
200 મીટર 0.19% બર્લિન, જર્મની 20 ઓગસ્ટ 2003 વિશ્વ વિક્રમ ઓલિમ્પિક્સ વિક્રમ 19.30 સેકન્ડ સાથે બીજા ક્રમનો સૌથી ઝડપી સમય પણ ધરાવે છે, જે ઓલિમ્પિક વિક્રમ છે.
400 મીટર 45.28[૪] કિંગ્સ્ટન, જમૈકા (16 મે 2006).
4 x 100 મીટર રિલે 37.10 બિજીંગ, ચીન 22 ઓગસ્ટ 2007 વિશ્વ વિક્રમ ઓલિમ્પિક્સ વિક્રમ અસાફા પોવેલ, માઈકલ ફ્રેટર અને નેસ્ટા કાર્ટર સાથે ભાગીદારીમાં આ વિક્મ સ્થાપ્યો. 37.31 સેકન્ડ સાથે બીજા ક્રમના સૌથી ઝડપી સમયનો વિક્રમ સ્થાપ્યો.

વિક્રમો[ફેરફાર કરો]

બોલ્ટના 200 m સીઝનના શ્રેષ્ઠ સમયની શ્રેઢી[૧૪૨]

100 મીટર દોડમાં 9.58 સેકન્ડનો સમય બોલ્ટનો અત્યાર સુધીનો સૌથી ઝડપી શ્રેષ્ઠ કાયદેસર સમય છે.[૯૨] તાજેતરના ઓલિમ્પિકમાં 9.69 સેકન્ડ (9.683 સેકન્ડ)નો બીજો સૌથી ઝડપી વિક્મ[૬૦] પણ બોલ્ટના નામે છે.[૯૨] 2008ના ઓલિમ્પિક પરીક્ષણમાં ટાયસન ગેએ 9.68 સેકન્ડનો સમય નોંધાવ્યો, જો કે, તેમને 4.1 મી/સે ની ઝડપથી પાછળથી આવી રહેલી હવાએ મદદ કરી, જે આઇએએએફ દ્વારા નક્કી કરાયેલી 2.0 મિ/સેની કાનૂની મર્યાદાથી વધારે હોવાના કારણે તેનો વિશ્વ વિક્મમાં સમાવેશ ન કરાયો.[૧૪૩] 1996માં ઓબડેલે થોમ્પ્સનની 9.69 સેકન્ડની દોડને 5.01 મી/સેની ઝડપથી પાછળથી આવતી હવાએ મદદ કરી હોઈ માન્યતા ન મળી.[૯૨]

200 મીટરમાં બોલ્ટનો વ્યક્તિગત સર્વ શ્રેષ્ઠ વિશ્વ વિક્રમ 19.19 સેકન્ડ છે. બર્લિનમાં 2009ના વિશ્વ એથલેટિક્સ ચેમ્પિયનશિપ્સમાં -0.3 મી/સેની ગતીથી સામેથી આવી રહેલી હવા છતાં આ વિક્રમ નોંધાવ્યો. તેમણે 19.30 સેકન્ડ(વધુ ચોકસાઇથી જોઇએ તો 19.296 સેકન્ડ)સંદર્ભ ત્રુટિ: અમાન્ય <ref> ચકતી; અમાન્ય નામો , દા.ત. ઘણાં બધાં

2008ના ઓલિમ્પિકમાં બોલ્ટ સહિતની જમૈકન રીલે ટીમે 4x100 મીટર સ્પર્ધામાં 37.10 સેકન્ડના સમયની સાથે વિશ્વ અને ઓલિમ્પિક વિક્રમ સ્થાપિત કર્યો. આઇએએએફના સર્વશ્રેષ્ઠ દસ પ્રદર્શનોમાં ફક્ત આ જ દોડમાં અમેરિકી ટીમે વિક્રમ ન સ્થાપ્યો.[૧૪૪]

ઉંમર પ્રમાણે જુદી જુદી શ્રેણી જોઈએ તો 15(20.58 સેકન્ડ), 16(20.13 સેકન્ડનો યુવા વિશ્વ વિક્રમ), 17(19.93 સેકન્ડ) અને 18(19.93 સેકન્ડ વિશ્વ જૂનિયર વિક્રમ) માટે બોલ્ટના નામે 200 મીટરમાં વિશ્વના સર્વશ્રેષ્ઠ કિશોરના પરિણામ નોંધાયેલા છે.[૬૦] તેમણે 2009 દરમિયાન 150 મીટરની દોડમાં વિશ્વનું સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કર્યુ, જે દરમિયાન તેણે 8.70 સેકન્ડમાં છેલ્લા 100 મીટરની દોડ કરી, આ દોડ 100 મીટરની સ્પર્ધામાં અત્યાર સુધીની સૌથી ઝડપી દોડ હતી.[૬૦]

બહુમાનો[ફેરફાર કરો]

વર્ષ ટુર્નામેન્ટ સ્થળ પરિણામ બનાવો સમય (સેકન્ડમાં)
2002 વર્લ્ડ જુનિયર ચેમ્પિયનશિપ્સ કિંગ્સ્ટન, જમૈકા પ્રથમ 200 m 20.61
2002 વર્લ્ડ જુનિયર ચેમ્પિયનશિપ્સ કિંગ્સ્ટન, જમૈકા દ્વિતીય 4x100 m રિલે 39.15 એનજેઆર
2002 વર્લ્ડ જુનિયર ચેમ્પિયનશિપ્સ કિંગ્સ્ટન, જમૈકા દ્વિતીય 4x400 m રિલે 3:04.06 એનજેઆર
2003 વર્લ્ડ યુથ ચેમ્પિયનશિપ્સ શેરબ્રૂક, કેનેડા પ્રથમ 200 m 20.40
2004 કેરિફ્ટા ગેમ્સ હેમિલ્ટન, બર્મુડા પ્રથમ 200 m 19.93 ડબલ્યુજેઆર
2005 સેન્ટ્રલ અમેરિકન એન્ડ કેરિબિયન ચેમ્પિયનશિપ્સ નસાઉ, બહામાસ પ્રથમ 200 m 20.03
2006 2006 આઇએએએફ વર્લ્ડ એથલેટિક્સ ફાઇનલ સ્ટુટગાર્ટ, જર્મની. તૃતીય 200 m 20.10
2006 આઇએએએફ વર્લ્ડ કપ એથેન્સ, ગ્રીસ દ્વિતીય 200 m 19.96
2007 વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપ્સ ઇન એથલેટિક્સ ઓસાકા, જાપાન દ્વિતીય 200 m 19.91
2008 રીબોક ગ્રાન્ડ પ્રી ન્યૂ યોર્ક સિટી, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પ્રથમ 200 m 9.72 ઢાંચો:WR
2008 બિજીંગ ઓલિમ્પિક્સ્સ બિજીંગ, ચીન પ્રથમ 100 મીટર 9.69 ઢાંચો:WR ઢાંચો:OlyR
2008 બિજીંગ ઓલિમ્પિક્સ્સ બિજીંગ, ચીન પ્રથમ 200 મીટર 19.30 ઢાંચો:WR ઢાંચો:OlyR
2008 બિજીંગ ઓલિમ્પિક્સ્સ બિજીંગ, ચીન પ્રથમ 4x100 મીટર રિલે 37.10 ઢાંચો:WR ઢાંચો:OlyR
2009 વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપ્સ ઇન એથલેટિક્સ બર્લિન, જર્મની પ્રથમ 100 મીટર 9.58 ઢાંચો:WR
2009 વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપ્સ ઇન એથલેટિક્સ બર્લિન, જર્મની પ્રથમ 200 મીટર 19.19 ઢાંચો:WR
2009 વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપ્સ ઇન એથલેટિક્સ બર્લિન, જર્મની પ્રથમ 4x100 મીટર રિલે 37.31 સીઆર


પુરસ્કારો[ફેરફાર કરો]

સંદર્ભો[ફેરફાર કરો]

  1. ↑ એલિંગ્ટન, બાર્બરા (2008-08-31). હી ઇસ એ હેપ્પી પરસન, સેસ યુસૈન્સ મધર. જમૈકા ગ્લીનર . સુધારો 2009-08-05.
  2. ↑ Hersh, Phillip (2009-08-20). "Usain Bolt smashes world record in the 200". Los Angeles Times. Retrieved 2009-08-23. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  3. ↑ Farhi, Paul (2009-08-21). "Jamaican Sprinters Such as Usain Bolt Quickly Reshape Nation's Identity". The Washington Post. Retrieved 2009-08-23. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  4. ↑ ૪.૦૦ ૪.૦૧ ૪.૦૨ ૪.૦૩ ૪.૦૪ ૪.૦૫ ૪.૦૬ ૪.૦૭ ૪.૦૮ ૪.૦૯ ૪.૧૦ ૪.૧૧ ૪.૧૨ ૪.૧૩ Lawrence, Hubert; Samuels, Garfield (2007-08-20). "Focus on Jamaica - Usain Bolt". Focus on Athletes. International Association of Athletics Federations. Retrieved 2008-06-01. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)CS1 maint: Multiple names: authors list (link)
  5. ↑ ફર્ડિનાંડ, રીયો (2009-02-01). "લોકલ હિરોઝ: યુસૈન બોલ્ટ". ધી ઓબ્ઝર્વર સુધારો 2009-02-03.
  6. ↑ ફોસ્ટર, એન્થની (2008-11-24). "બોલ્ટ ટોપ્સ ધેમ અગેઇન". જમૈકા ગ્લીનર .સુધારો 2009-02-03.
  7. ↑ Helps, Horace (2008-08-16). "Bolt's gold down to yam power, father says". Reuters. Retrieved 2008-08-16. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  8. ↑ ૮.૦ ૮.૧ ૮.૨ ૮.૩ ૮.૪ Layden, Tim (2008-08-16). "The Phenom". Sports Illustrated. Retrieved 2008-08-17. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  9. ↑ Sinclair, Glenroy (2008-08-15). "Bolts bonded". Jamaica Gleaner. Retrieved 2008-08-28. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  10. ↑ ૧૦.૦ ૧૦.૧ Longmore, Andrew (2008-08-24). "Brilliant Usain Bolt is on fast track to history". The Times. Retrieved 2008-08-27. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  11. ↑ Frater, Adrian (2008-08-05). "Bolt's Sherwood on 'gold alert'". Jamaica Gleaner. Retrieved 2008-08-28. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  12. ↑ ૧૨.૦ ૧૨.૧ ૧૨.૨ ૧૨.૩ ૧૨.૪ Williams, Ollie (2008-08-05). "Ten to watch: Usain Bolt". BBC Sport. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  13. ↑ ૧૩.૦ ૧૩.૧ ૧૩.૨ ૧૩.૩ Luton, Daraine (2008-08-18). "Pablo McNeil - the man who put the charge in Bolt". Jamaica Gleaner. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  14. ↑ ૧૪.૦ ૧૪.૧ "Carifta Games (Under 17 boys)". GBR Athletics. Retrieved 2008-08-17. Check date values in: |accessdate= (મદદ)
  15. ↑ "Official Results - 200 metres - Men - Semi-Final". IAAF. 2001-07-14. Retrieved 2008-08-17. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  16. ↑ "Central American and Caribbean Junior Championships". GBR Athletics. Retrieved 2008-08-17. Check date values in: |accessdate= (મદદ)
  17. ↑ "Official Results - 200 metres - Men - Final". IAAF. 2002-07-19. Retrieved 2008-08-17. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  18. ↑ "Official Results - 4x100 metres - Men - Final". IAAF. 2002-07-22. Retrieved 2008-08-17. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  19. ↑ "4x400 metres - Men - Final". IAAF. 2002-07-22. Retrieved 2008-08-17. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  20. ↑ ૨૦.૦ ૨૦.૧ Longmore, Andrew (2008-08-16). "9.69 - and Usain Bolt didn't even try". The Times. Retrieved 2008-08-17. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  21. ↑ "200 metres final results". IAAF. 2003-07-23. Retrieved 2008-08-17. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  22. ↑ ૨૨.૦ ૨૨.૧ ૨૨.૨ ૨૨.૩ Turnbull, Simon (2003-08-17). "Athletics: The boy they call Lightning is frightening". The Independent on Sunday. Retrieved 2008-08-25. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  23. ↑ ૨૩.૦ ૨૩.૧ ૨૩.૨ Powell, David (2008-08-18). "A closer look beyond Bolt and his 9.69". IAAF. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  24. ↑ "American Junior Outdoor Track & Field Records". USA Track and Field. 2008-08-01. Retrieved 2008-08-17. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  25. ↑ Kessel, Anna (2008-08-24). "Olympics: Jamaican speed freak". The Guardian. Retrieved 2008-08-28. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  26. ↑ ૨૬.૦ ૨૬.૧ "Jamaica's Bolt on fast track to Olympics". Caribbean Net News. 2004-04-21. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  27. ↑ "Jamaica names Bolt, Fenton to Olympic athletics team". Caribbean Net News. 2004-07-04. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  28. ↑ ૨૮.૦ ૨૮.૧ ૨૮.૨ ૨૮.૩ ૨૮.૪ "Usain Bolt IAAF profile". IAAF. Retrieved 2008-08-17. Check date values in: |accessdate= (મદદ)
  29. ↑ ૨૯.૦ ૨૯.૧ ૨૯.૨ ૨૯.૩ ૨૯.૪ Rowbottom, Mike (2008-08-04). "Bolt from the blue". The Independent. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  30. ↑ Channer, Colin (2008-08-09). "'Cool Runnings' Are Heating Up". The Wall Street Journal. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  31. ↑ Fordyce, Tom (2005-12-10). "I was in gutter, admits Chambers". BBC Sport. Retrieved 2008-08-25. Unknown parameter |author link= ignored (|author-link= suggested) (મદદ); Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  32. ↑ Smith, Gary (2005-07-12). "No stopping Bolt as he blazes 20.03 at the CAC Championships". Caribbean Net News. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  33. ↑ "Expect lightning from Bolt and a double from Campbell". Caribbean Net News. 2005-06-29. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  34. ↑ ૩૪.૦ ૩૪.૧ Smith, Gary (2006-05-18). "Bolt preparing to complete a full season, says manager". Caribbean Net News. Retrieved 2008-08-28. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  35. ↑ ૩૫.૦ ૩૫.૧ ૩૫.૨ Smith, Gary (2005-11-24). "A cautious Bolt back on the track". Caribbean Net News. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  36. ↑ Smith, Gary (2005-11-21). "Jamaica's Bolt recovers from motor vehicle accident". Caribbean Net News. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  37. ↑ Cherry, Gene (2008-07-23). "Even Bolt's coach convinced of 100m pedigree". Caribbean News Net. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  38. ↑ Smith, Gary (2006-06-02). "No sub-20, but Bolt optimistic about clash with Spearmon at Reebok Grand Prix". Caribbean Net News. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  39. ↑ "World Cup in Athletics 2006 - Results 200 Metres Mens Final". IAAF. 2006-09-17. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  40. ↑ "23rd Vardinoyiannia 2007 - 100Metres Mens Results". IAAF. 2007-07-18. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  41. ↑ "Osaka 2007 - 200 metres mens final". IAAF. 2007-08-30. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  42. ↑ "Osaka 2007 - 4x100 Metres Relay - Mens Final". IAAF. 2007-09-01. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  43. ↑ Tucker, Elton (2008-05-05). "'I didn't know I was going that fast' - Admits Bolt after rocketing to No. 2 on all-time 100m list with 9.76". Jamaica Gleaner. Retrieved 2008-09-06. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  44. ↑ Aikman, Richard (2008-05-04). "Lightning Bolt clocks second fastest ever 100m". The Guardian. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  45. ↑ ૪૫.૦ ૪૫.૧ Foster, Anthony (2008-05-04). "Bolt stuns with 9.76 dash in Kingston – Jamaica International report". IAAF. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  46. ↑ Smith, Gary (2008-05-07). "American legend Johnson admits to being 'shocked' by Bolt run". Caribbean Net News. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  47. ↑ Morse, Parker (2008-06-01). "Bolt 9.72 in New York! – World 100 metres record – IAAF World Athletics Tour". IAAF. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  48. ↑ ૪૮.૦ ૪૮.૧ Broadbent, Rick (2008-06-02). "Usain Bolt runs into indifference". The Times. Retrieved 2008-08-16. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  49. ↑ "Lightning Bolt to run first 200m of season". Caribbean Net News. 2008-06-12. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  50. ↑ ૫૦.૦ ૫૦.૧ Nikitaridis, Michalis (2008-07-14). "Bolt runs 200m in 19.67sec in Athens – IAAF World Athletics Tour". IAAF. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  51. ↑ Ramsak, Bob (2008-06-12). "Robles 12.87 World Record in Ostrava! - IAAF World Athletics Tour". IAAF. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  52. ↑ Flynn, LeVaughan (2008-06-03). "Usain Bolt and Glen Mills: Long, winding journey to a world record". Sports Jamaica. Retrieved 2008-08-25. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  53. ↑ Turnbull, Simon (2008-07-20). "No Bolt from blue but he can be star of fast show". The Independent on Sunday. Retrieved 2008-08-25. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  54. ↑ Cyphers, Luke (2008-08-11). "Bolt may be 100 favourite, but Gay in better position to win". ESPN. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  55. ↑ Gallagher, Brendan (2008-08-06). "Beijing Olympics: Usain Bolt set to run in both the 100 and 200 metres". The Daily Telegraph. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  56. ↑ Broadbent, Rick (2008-08-14). "Michael Johnson backs Usain Bolt to win sprint duel". The Times. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  57. ↑ "Beijing Olympics 2008 - Results 100 metres men's finals - Heats". IAAF. 2008-08-15. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  58. ↑ "Beijing Olympics 2008 - Results 100 metres men's finals - Quarter finals". IAAF. 2008-08-16. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  59. ↑ "Beijing Olympics 2008 - Results 100 metres men's finals - Semi finals". IAAF. 2008-08-16. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  60. ↑ ૬૦.૦ ૬૦.૧ ૬૦.૨ ૬૦.૩ "12th IAAF World Championships In Athletics: IAAF Statistics Handbook. Berlin 2009" (pdf). Monte Carlo: IAAF Media & Public Relations Department. 2009. pp. Pages 410. Retrieved August 2, 2009. Check date values in: |accessdate=, |year= (મદદ)
  61. ↑ "Bolt surges to gold in new record". BBC Sport. 2008-08-16. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  62. ↑ "Usain Bolt: 'Mission accomplished' in Beijing, next stop Zürich". Weltklasse Zürich. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate= (મદદ)
  63. ↑ Gullan, Scott (2008-09-11). "Scientists say Usain Bolt could have gone faster". Herald Sun. Retrieved 2008-09-10. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  64. ↑ Simon, Simon (2008-08-17). "Bolt of lightning leaves the rest of mankind far behind". The Independent. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  65. ↑ Akabusi, Kriss (2008-08-19). "Bolt's showboating is a slap for us idealists". The Guardian. Retrieved 2008-08-19. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  66. ↑ IOC Rips Bolt for Lack of 'Respect', Associated Press, 2008-08-21, http://sports.aol.com/olympics/story/_a/bbdp/ioc-rips-bolt-for-lack-of-respect/142750, retrieved 2008-08-21 
  67. ↑ Broadbent, Rick (2008-08-21). "Deluded Jacques Rogge fails to see the champion in Usain Bolt". The Times. Retrieved 2008-08-21. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  68. ↑ Landells, Steve (2008-08-16). ""It was crazy, phenomenal" - Bolt's 9.69 100 metres stuns the Bird's Nest". IAAF. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  69. ↑ Associated Press (2008-08-23). ""IAAF sides with Bolt on Rogge comments"". CNN/SI. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  70. ↑ Philips, Mitch (2008-08-18). "Bolt's bid for double safely under way". Reuters. Retrieved 2009-08-21. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  71. ↑ Johnson, Michael (2008-08-20). "Michael Johnson: I think my Olympic 200metres world record is safe from Usain Bolt – for now". The Daily Telegraph. Retrieved 2008-08-20. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  72. ↑ "Jamaican Bolt second in 200 metres heat". BBC Sport. 2008-08-18. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  73. ↑ "Super Bolt eases into 200 metres final". BBC Sport. 2008-08-19. Retrieved 2008-08-19. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  74. ↑ ૭૪.૦ ૭૪.૧ "Bolt claims 200m gold with record". BBC Sport. 2008-08-20. Retrieved 2008-08-20. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  75. ↑ "NEWS FLASH – Bolt does the double with 19.30 seconds WORLD RECORD!". IAAF. 2008-08-20. Retrieved 2008-08-20. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  76. ↑ "Bolt earns sprint double, breaks world record". CBC. 2008-08-20. Retrieved 2008-08-20. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  77. ↑ "Bolt grabs third gold and record". BBC Sport. 2008-08-22. Retrieved 2008-08-22. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  78. ↑ "NEWS FLASH - World 4x100m record, 37.10s – BOLT and JAMAICA again!". IAAF. 2008-08-22. Retrieved 2008-08-22. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  79. ↑ "Jamaica smashes WR in men's relay". ABC. 2008-08-22. Retrieved 2008-08-22. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  80. ↑ ""Lightning" Bolt donates for children in China's quake zone". China Daily. 2008-08-23. Retrieved 2008-08-25. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  81. ↑ Steve, Nearman (2008-08-25). "Bolt not done yet". The Washington Times. Retrieved 2008-08-27. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  82. ↑ Phillips, Mitch (2008-08-25). "Bolt's Olympic heroics arrive just in time". Reuters. Retrieved 2008-08-26. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  83. ↑ Fordyce, Tom (2004-02-24). "The THG scandal explained". BBC Sport. Retrieved 2008-08-27. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  84. ↑ "Johnson dismisses sabotage claims". BBC Sport. 2006-07-31. Retrieved 2008-08-27. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  85. ↑ "Jones returns five medals from 2000 Sydney Olympics". ESPN. 2007-10-08. Retrieved 2008-08-27. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  86. ↑ Maese, Rick (2008-08-24). "A cleaner Olympics? Despite drug test numbers, don't count on it". The Los Angeles Times. Retrieved 2008-08-27. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  87. ↑ Conte, Victor (2008-08-18). "Conte: World Anti-Doping Agency needs to beef up offseason steroid testing". New York Daily News. Retrieved 2008-08-27. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  88. ↑ Broadbent, Rick (2008-08-18). "Usain Bolt: a Jamaican miracle". The Times. Retrieved 2008-08-27. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  89. ↑ Flynn, LeVaughn (2008-06-03). "Usain Bolt and Glen Mills: Long, winding journey to a world record". Jamaica Gleaner. Retrieved 2008-08-27. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  90. ↑ "Bolt ok with tests". Jamaica Gleaner. 2008-08-27. Retrieved 2008-08-27. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  91. ↑ ૯૧.૦ ૯૧.૧ Turnbull, Simon (2008-08-30). "No fireworks, or lightning, but Bolt eases to another triumph". The Independent. Retrieved 2008-08-31. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  92. ↑ ૯૨.૦ ૯૨.૧ ૯૨.૨ ૯૨.૩ ૯૨.૪ "100 Metres All Time". IAAF. 2008-08-09. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  93. ↑ Sampaolo, Diego (2008-09-02). "Powell improves to 9.72, Bolt dashes 19.63 in Lausanne – IAAF World Athletics Tour". IAAF. Retrieved 2008-09-06. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  94. ↑ Phillips, Michael (2008-09-03). "Powell threatens Bolt's 100m record". The Guardian. Retrieved 2008-09-06. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  95. ↑ Turnbull, Simon (2008-09-06). "Bolt win rounds off a golden summer". The Independent. Retrieved 2008-09-06. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  96. ↑ "Welcoming home our Olympians". Jamaica Gleaner. 2008-10-05. Retrieved 2008-10-20. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  97. ↑ "Bolt and Isinbayeva are World Athletes of the Year – 2008 World Athletics Gala". IAAF. 2008-11-23. Retrieved 2008-12-16. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  98. ↑ "Bolt sets sights on 400m record". BBC Sport. 2008-12-15. Retrieved 2008-12-16. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  99. ↑ બોલ્ટ મેઇન્ટેઇન્સ ઇમ્પ્રુવમેન્ટ ઓવર લોન્ગર સ્પ્રિન્ટ. રોઇટર્સ (2009-02-22). સુધારો 2009-05-16.
  100. ↑ ક્લેર, નેલ્સન (2009-03-15). યુસૈન બોલ્ટ મેક્સ એ વિનિંગ સ્ટાર્ટ ઓન હિસ રિટર્ન ટુ 100m એક્શન. ધ ઇનડિપેન્ડન્ટ . સુધારો 2009-05-16.
  101. ↑ રેમસેક, બોબ (2009-05-13). બોલ્ટ માન્ચેસ્ટર ડેટ ઇસ સ્ટિલ ઓન. આઇએએએફ. સુધારો 2009-05-16.
  102. ↑ માર્ખમ,કાર્લ(2009-05-15). બોલ્ટ રન્સ 14.35 સેકન્ડ ફોર 150m; કવર્સ 50m–150m ઇન 8.70 સેકન્ડ!. આઇએએએફ. સુધારો 2009-05-17.
  103. ↑ ફોસ્ટર, એન્થની (2009-06-28). બોલ્ટ 9.86 એન્ડ ફ્રેઝર 10.88; વોકર એન્ડ ફિલિપ્સ એક્સલ ઓવર હર્ડલ્સ - જેમ ચેમ્પ્સ, ડે 2. આઇએએએફ. સુધારો 2009-06-29.
  104. ↑ ફોસ્ટર, એન્થની (2009-06-29). બોલ્ટ કમ્પલિટ્સ ડબલ; ‘નોટ 100%’ વેરોનિકા કેમ્પબેલ-બ્રાઉન રન્સ 22.40 – જેમ ચેમ્પ્સ, ડે 3. આઇએએએફ. સુધારો 2009-06-29.
  105. ↑ બોલ્ટ રુલ્સ આઉટ થ્રેટ ટુ રેકોર્ડ. બીબીસી સ્પોર્ટ્સ (2009-06-28). સુધારો 2009-06-29.
  106. ↑ સામપાઓલો, ડીયાગો(2009-07-07). ડિસ્પાઇટ ધ રેઇન, બોલ્ટ બ્લાસ્ટ્સ 19.59 સેકન્ડ ઇન લૌઝેન – આઇએએએફ વર્લ્ડ એથલેટિક્સ ટૂર. આઇએએએફ. સુધારો 2009-07-23.
  107. ↑ "Bolt storms to stunning victory". BBC Sport. 2009-07-07. Retrieved 2009-07-07. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  108. ↑ રેમસેક, બોબ (2009-08-16). ઇવેન્ટ રિપોર્ટ - મેન્સ 100m - સેમિ-ફાઇનલ. આઇએએએફ. સુધારો 2009-08-16.
  109. ↑ રેમસેક, બોબ (2009-08-16). ઇવેન્ટ રિપોર્ટ - મેન્સ 100m - ફાઇનલ. આઇએએએફ. સુધારો 2009-08-16.
  110. ↑ ક્લેરી, ક્રિસ્ટોફર (2009-08-16). બોલ્ટ શેટર્સ 100-મીટર વર્લ્ડ રેકોર્ડ . ધ ન્યૂ યોર્ક ટાઇમ્સ . સુધારો 2009-08-16.
  111. ↑ ઢાંચો:Youtube
  112. ↑ મલ્કીન, જોન (2009-08-20). ઇવેન્ટ રિપોર્ટ - મેન્સ 200m - ફાઇનલ. આઇએએએફ. સુધારો 2009-08-21.
  113. ↑ હાર્ટ, સિમોન (2009-08-20). વર્લ્ડ એથલિટિક્સ: યુસૈન બોલ્ટ બ્રેક્સ 200 મીટર વર્લ્ડ રેકોર્ડ ઇન 19.19 સેકન્ડ્સ. ધ ડેઇલી ટેલિગ્રાફ . સુધારો 2009-08-21.
  114. ↑ "Awesome Bolt breaks 200m record". BBC Sport. 2009-08-20. Retrieved 2009-08-20. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  115. ↑ 100 મીટર - એમ ફાઇનલ. આઇએએએફ (2009-08-20). સુધારો 2009-08-21.
  116. ↑ કેસેલ, અન્ના (2009-08-20). 'આઇ એઇમ ટુ બિકમ લિજેન્ડ,' સેસ યુસૈન બોલ્ટ એઝ હી સ્મેશિસ 200m વર્લ્ડ રેકોર્ડ. ધ ગાર્ડિયન સુધારો 2009-08-21.
  117. ↑ મેન્સ 200m ફાઇનલ 2008 ઓલિમ્પિક્સ્સ. NBC (2009-08-20). સુધારો 2009-08-21.
  118. ↑ મેન્સ 100m ફાઇનલ 2008 ઓલિમ્પિક્સ્સ. NBC (2009-08-20). સુધારો 2009-08-21.
  119. ↑ "Jamaica dominates the 400 meter relays". trackalerts.com. August 22, 2009. Retrieved 2010-02-14. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  120. ↑ http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5i14JJoywNn0Y9il2YYo9hsdhzvPwD9A875LO0[મૃત કડી]
  121. ↑ "Grateful Usain Bolt given 3-ton piece of Berlin Wall", ESPN, August 23, 2009, http://sports.espn.go.com/oly/trackandfield/news/story?id=4417296 .
  122. ↑ http://eurosport.yahoo.com/21082009/58/berlin-2009-powell-bolt-beat-long-jump-wr.html
  123. ↑ બોલ્ટ એન્ડ રિચાર્ડ્સ આર વર્લ્ડ એથલિટ્સ ઓફ ધ યર – 2009 વર્લ્ડ એથલેટિક્સ ગાલા. આઇએએએફ (2009-11-22). સુધારો 2009-11-22.
  124. ↑ ફોસ્ટર, એન્થની (2010-05-02). બોલ્ટ સિઝલ્સ 19.56 ઇન 200m ઓપનર ઇન કિંગ્સ્ટન. આઇએએએફ. સુધારો 2010-05-02.
  125. ↑ Gullan, Scott (2008-08-17). "Usain Bolt wins 100m gold at the Beijing Olympics". The Australian. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  126. ↑ Fletcher, Damian (2008-08-18). "Olympic 100m hero Usain Bolt powered by chicken nuggets and yams". The Daily Mirror. Retrieved 2008-08-18. Unknown parameter |author૨= ignored (મદદ); Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  127. ↑ Mountford, Adam (2009-02-08). "Windies triumph delights Bolt". BBC Sport. Retrieved 2009-02-09. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  128. ↑ "Usain Bolt likes to watch Sachin, Gayle". MSN. 2008-08-22. Retrieved 2008-08-23. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  129. ↑ "Usain Bolt gives respect to cricketer Matthew Hayden". Herald Sun. 2008-08-22. Retrieved 2008-08-25. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  130. ↑ બોલ્ટ ઓફર્સ ટિપ્સ ટુ રોનાલ્ડો એટ માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ ટ્રેનિંગ . ધ ઇનડિપેન્ડન્ટ (2009-05-15). સુધારો 2009-06-15.
  131. ↑ "PUMA's Usain Bolt breaks 100m World Record". Puma. 2008-06-03. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  132. ↑ "Puma running - Chasing Bolt". Puma. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate= (મદદ)
  133. ↑ Rowbottom, Mike (2008-06-02). "'Lightning' Bolt storms to record in 100 metres". The Independent. Retrieved 2008-08-20. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  134. ↑ "Lightning Bolt's Irish connection". BBC Sport. 2008-08-20. Retrieved 2008-08-20. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  135. ↑ "Lightning Bolt makes giant leap". Evening Herald. 2008-08-18. Retrieved 2008-08-20. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  136. ↑ Sinai, Allon (2008-08-17). "Allon Sinai's Olympic Diary: A Bolt from the blue strikes the Nest". The Jerusalem Post. Retrieved 2008-08-20. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  137. ↑ Weiner, Jay (2008-08-16). "Usain Bolt blazes to top of 100 metre lore". Sporting News. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  138. ↑ એથલિટ પ્રોફાઇલ યુસૈન બોલ્ટ. પેસ સ્પોર્ટ્સ મેનેજમેન્ટ સુધારો 2009-05-12.
  139. ↑ "Fastest man on Earth Usain Bolt wins Laureus World Sportsman of the Year Award". Retrieved 2009-11-06. Check date values in: |accessdate= (મદદ)
  140. ↑ "2010 Laureus World Sports Awards Winners are Announced". Retrieved 2010-03-10. Check date values in: |accessdate= (મદદ)
  141. ↑ તે સત્તાવાર વિશ્વ વિક્રમ નથી કારણકે આંતરરાષ્ટ્રીય એથલિટિક્સ વહીવટી સંસ્થા આઇએએએફ આ અંતરને માન્યતા આપતી નથી.
  142. ↑ http://www.iaaf.org/athletes/biographies/country=JAM/athcode=184599/index.html
  143. ↑ Hersh, Philip (2008-06-30). "Though wind nullifies a world record, Gay's 9.68-second 100 is the fastest in history". The Los Angeles Times. Retrieved 2008-08-18. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)
  144. ↑ "4x100 Metres Relay All Time". IAAF. 2008-08-22. Retrieved 2008-08-22. Check date values in: |accessdate=, |date= (મદદ)

બાહ્ય લિંક્સ[ફેરફાર કરો]

"https://gu.wikipedia.org/w/index.php?title=યુસૈન_બોલ્ટ&oldid=300288" થી મેળવેલ