કનાતલ

કનાતલ
પર્વતીય નાનું ગામ
કનાતલ ભારતના ઉત્તરાખંડ રાજ્યમાં કનાતલનું સ્થાન કનાતલ કનાતલ (India)
અક્ષાંશ-રેખાંશ: 30.4196273°N 78.2512548°E / 30.4196273; 78.2512548
દેશ	ભારત
રાજ્ય	ઉત્તરાખંડ
જિલ્લો	તેહરી
ઊંચાઇ	૨,૫૯૦ m (૮૫૦૦ ft)
ભાષાઓ
• અધિકૃત	હિંદી
સમય વિસ્તાર	UTC+૫:૩૦ (IST)
વાહન નોંધણી	UK 07, UK 09
વેબસાઇટ	uk.gov.in

કનાતલ ઉત્તરાખંડ રાજ્ય, ભારત ખાતે આવેલ એક નાનું ગામ છે. કનાતલ દહેરાદૂન (ઉત્તરાખંડ રાજ્યનું પાટનગર) ખાતેથી ૭૮ કિ. મી., મસૂરી ખાતેથી ૩૮ કિ. મી. અને ચંબા ખાતેથી ૧૨ કિ. મી. જેટલા અંતરે આવેલ છે. તે ચંબા-મસૂરી રોડ પર અને દિલ્હી થી લગભગ ૩૦૦ કિ. મી. જેટલા અંતરે આવેલ છે.

ઇતિહાસ

થોડા દાયકાઓ પહેલા ત્યાં એક તળાવ હતું, જેનું નામ કાણાતાલ હતું; હવે તેનું અપભ્રંશ થવાને કારણે તેનું નામ કનાતલ છે, કે જેનો હિન્દી ભાષામાં શાબ્દિક અર્થ થાય છે "એક આંખવાળું તળાવ". તેની યાદગીરીમાં આ સ્થળને કનાતલ નામ આપવામાં આવ્યું હતું.

કનાતલ ખાતે સુરખંડા દેવીનું મંદિર છે, જે સતી માતાને સમર્પિત છે. હરિદ્વાર ખાતે સતી માતાએ પોતાની જાતને ત્રિશૂળ પર બાળી, પછી શિવ દ્વારા તેમના પત્ની સતી માતાજીનું મસ્તક કનાતલ ખાતે લાવવામાં આવ્યું હતું. આ સ્થળ પર્વતની ટોચ પર ૯૯૯૫ ફીટ જેટલી ઊંચાઇ પર આવેલ છે, જ્યાંથી ૩૬૦ ડિગ્રીનું દૃશ્ય દેખાય છે. આ મંદિર ખાતે મસૂરી જતા રોડ પર ૮ કિ. મી અંતરે આવેલ  કદ્દુખલ સુધી વાહનમાં મુસાફરી કરી, ત્યાંથી એક પગપાળા ૨ કિ. મી. ચાલીને મંદિર ખાતે પહોંચી શકાય છે. અહીં ટટ્ટુ પણ ઉપલબ્ધ છે.

આબોહવા

ઉનાળા દરમિયાન અહીંનું તાપમાન ૧૦-૨૦ ડિગ્રી સેલ્સિયસ વચ્ચે રહે છે અને શિયાળા દરમિયાન અહીંનું તાપમાન ૫-૧૦ ડિગ્રી સેલ્સિયસ વચ્ચે રહે છે. શિયાળા દરમિયાન અહીં ભારે બરફવર્ષા થાય છે, જેને કારણે રસ્તાઓ પણ અવરોધિત થાય છે. ઉચ્ચ ઊંચાઇને કારણે કનાતલ ખાતે અણધાર્યો ભારે પવન પણ અનુભવાય છે.

ભૂગોળ

કનાતલની સરેરાશ ઊંચાઈ લગભગ ૮૫૦૦ ફુટ (૨૫૯૦ મીટર) જેટલી છે. સૌથી વધુ ઊંચાઈ પર સુરખંડા દેવી મંદિર (૯૯૯૫ ફીટ) આવેલ છે. આ પ્રદેશમાં જળ દુર્લભ છે.

ઉપલ્બધતા

કનાતલ સડક માર્ગ દ્વારા દિલ્હી અને મુખ્ય શહેરો સાથે સરળ રીતે જોડાયેલ છે. નજીકનું રેલ્વે સ્ટેશન અને વિમાનમથક દહેરાદૂન ખાતે છે, જ્યાંથી કનાતલ માટે ટેક્સીઓ સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે.

જોવાલાયક સ્થળો

• તેહરી બંધ
• કોડિઆ જંગલ
• મસૂરી
• ચંબા
• ધનોલ્ટી
• શિવપુરી