લખાણ પર જાઓ

એ. આર. રહેમાન

વિકિપીડિયામાંથી
એ. આર. રહેમાન
એ. આર. રહેમાન, ૨૦૦૭માં
પાર્શ્વ માહિતી
જન્મ નામએ.એસ. દિલીપ કુમાર
અન્ય નામોએ. આર. રહેમાન, ARR, AR
જન્મ૬ જાન્યુઆરી, ૧૯૬૬ (ઉંમર ૪૬)
ચેન્નઈ, તમિલ નાડુ, ભારત
શૈલીFilm score, theatre, world music
વ્યવસાયોComposer, record producer, music director, singer, instrumentalist, arranger, programmer
સક્રિય વર્ષો૧૯૮૫–આજપર્યંત
વેબસાઇટarrahman.com

અલ્લાહ રખા રહેમાન (તમિળ: :ஏ.ஆர்.ரகுமான்; જન્મ ૬ જાન્યુઆરી ૧૯૬૬ એ. એસ. દિલીપકુમાર તરીકે) એ એક ભારતીય ફિલ્મ કંપોઝર, રેકોર્ડ નિર્માતા, સંગીતકાર અને ગાયક છે. ૧૯૯૦ના દાયકાની શરૂઆતમાં તેમની ફિલ્મી કારકીર્દિની શરૂઆત થઇ હતી. તેમણે તેર ફિલ્મફેર પુરસ્કાર, ચાર રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારો, એક બાફ્ટા પુરસ્કાર, એક ગોલ્ડન ગ્લોબ, બે ગ્રેમી પુરસ્કારો અને બે એકેડેમી પુરસ્કારો જીત્યા છે.[૧][૨]

ભારતના વિવિધ ફિલ્મ ઉદ્યોગો, આંતરરાષ્ટ્રીય સિનેમા અને રંગભૂમિમાં કામ કરી રહેલા અને વર્ષ ૨૦૦૪ સુધીમાં દસ વર્ષની લાંબી કારકીર્દિ ધરાવતા રહેમાને વિશ્વભરમાં તેમના ફિલ્મ સ્કોર્સ અને સાઉન્ડટ્રેક્સની ૧૫ કરોડથી વધારે રેકોર્ડ્સનું વેચાણ કર્યું હતું,[૩][૪] અને 200 મિલિયન કેસેટ્સનું વેચાણ કર્યું હતું,[૫] જેને પગલે તેઓ વિશ્વના ઓલ-ટાઇમ ટોપ સેલિંગ રેકોર્ડીંગ આર્ટિસ્ટ્સમાં સ્થાન પામ્યા હતા.

ટાઇમ મેગેઝિને તેમને "મોઝાર્ટ ઓફ મદ્રાસ" ગણાવ્યા હતા અને ઘણા તમિલ કોમેન્ટેટરોએ તેમને ઇસાઇ પુયાલનું ઉપનામ આપ્યું હતું (તમિળ: இசைப் புயல்; અંગ્રેજી: Music Storm ).[૬] ૨૦૦૯માં, મેગેઝિને 'વિશ્વના સૌથી વગદાર વ્યક્તિઓ'ની ટાઇમ ૧૦૦ની યાદીમાં રહેમાનને સ્થાન આપ્યું હતું.[૭]

પ્રારંભિક જીવન અને અસરો

[ફેરફાર કરો]

એ. આર. રહેમાન ભારતના તમિલ નાડુ રાજ્યના ચેન્નઈ ખાતે સંગીતના પ્રભાવ હેઠળના મુદલિયાર તમિલ કુટુંબમાં જન્મ્યા હતા.[૮][૯] તેમના પિતા આર. કે. શેખર ચેન્નઈ સ્થિત કંપોઝર અને મલયાલમ ફિલ્મોના વૃંદવાદનના સંચાલક હતા. રહેમાને ખૂબ જ યુવા વયે તેમના પિતાને ગુમાવી દીધા હતા અને તેમના કુટુંબે આવક મેળવવા માટે સંગીતના સાધનો ભાડે આપ્યા હતા. તેમની માતા કરીમા (કસ્તુરી)એ તેમને ઉછેર્યા હતા. ત્યાર બાદ 8 વર્ષની ઉંમરે ઇસ્લામ ધર્મ અપનાવ્યો અને તેમનું નામ બદલીને રહેમાન કરી દીધું. તેમના સંઘર્ષકાળ દરમિયાન, રહેમાને તેમના બાળપણના મિત્ર અને પર્કશનિસ્ટ શિવમણી, જોહ્ન એન્થની, સુરેશ પિટર્સ, જોજો અને રાજા સાથે "રૂટ્સ" જેવા બેન્ડોમાં કીબોર્ડ પ્લેયર અને વ્યવસ્થાપક તરીકે કામ કર્યું હતું.[૧૦] રહેમાન ચેન્નાઇસ્થિત રોક ગ્રુપ, "નેમસિસ એવન્યુ"ના સ્થાપક છે.[૧૧] તેઓ પિઆનો, સિન્થેસાઇઝર, હાર્મોનિયમ અને ગિટાર વગાડતા હતા. મુખ્યત્વે સિન્થિસાઇઝર પ્રત્યેની તેમની જિજ્ઞાસામાં વધારો થયો, કેમકે તેઓ કહેતા, તે "સંગીત અને તકનીક વચ્ચેનું આદર્શ મિશ્રણ છે".[૧૨] તેમણે માસ્ટર ધનરાજના માર્ગદર્શન હેઠળ સંગીતમાં પ્રારંભિક તાલિમ લેવાની શરૂઆત કરી. 11 વર્ષની વયે, તેઓ ઇલૈયારાજાના ટ્રૂપ સાથે કિબોર્ડ વગાડનાર તરીકે જોડાયા,[૧૨] જેઓ રહેમાનના પિતા સાથે જોડાયેલા સંગીતના સાધનો જેમને ભાડે આપવામાં આવતા હતા, તેમાંના એક કંપોઝર હતા. ત્યાર પછી રહેમાન એમ.એસ. વિશ્વનાથન, રમેશ નાયડૂ અને રાજ કોટિના ઓર્કેસ્ટ્રામાં કામ કર્યું અને વિશ્વના પ્રવાસમાં ઝાકિર હુસૈન, કુન્નકુડી વૈદ્યનાથન અને એલ. શંકરને સાથ આપ્યો તથા તેમણે ટ્રિનીટી કોલેજ ઓફ મ્યુઝિકની સ્કોલરશીપ મેળવી, જ્યાં તેમણે વેસ્ટર્ન ક્લાસિકલ મ્યુઝિકમાં સ્નાતકની પદવી મેળવી.[૧૩]

કારકીર્દિ

[ફેરફાર કરો]

ફિલ્મ સ્કોરિંગ અને સાઉન્ડટ્રેક્સ

[ફેરફાર કરો]

૧૯૯૨માં, રહેમાને પોતાના ઘરની પાછળના ભાગમાં પોતાનો પંચાતન રેકોર્ડ ઇન નામનો મ્યુઝિક રેકોર્ડિંગ અને મિક્સીંગ સ્ટુડિઓ શરૂ કર્યો, જે વિકાસ પામીને ભારતના સૌથી અદ્યતન રેકોર્ડિંગ સ્ટુડિઓમાં પરિવર્તીત થયો.[૧૪] શરૂઆતમાં તેઓ જાહેરાતો, ભારતીય ટેલીવિઝન ચેનલ્સ અને દસ્તાવેજી ફિલ્મો માટે મ્યુઝિક જિંગલ્સ બનાવવા ઉપરાંત અન્ય પ્રોજેક્ટ્સ પર કામ કરતા હતા. 1992માં, ફિલ્મ દિગ્દર્શક મણી રત્નમે તેમની તમિલ ફિલ્મ રોજાના સ્કોર અને સાઉન્ડટ્રેક કંપોઝ કરવા માટે રહેમાનનો સંપર્ક કર્યો.[૧૪] તેની શરૂઆતે જ રહેમાનને રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કાર ખાતે શ્રેષ્ઠ સંગીત દિગ્દર્શક માટેનો રજત કમલ પુરસ્કાર જીતાવી આપ્યો, જે પ્રથમ વાર ફિલ્મ કંપોઝ કરી રહેલા વ્યક્તિએ પુરસ્કાર મેળવ્યો હોય તેવો પ્રથમ પ્રસંગ હતો. ત્યાર પછી રહેમાને આ પુરસ્કાર વધુ ત્રણ વખત (મિનાસારા કનાવુ માટેના તેમના સ્કોર્સ માટે (ઇલેક્ટ્રિક ડ્રીમ્ઝ, તમિલ) ૧૯૯૭માં, લગાન ૨૦૦૨માં, કન્નાથિલ મુથમિટ્ટલ (તમિલ), ૨૦૦૩માં મેળવ્યા, જે કોઇ કંપોઝરે મેળવેલા સૌથી વધુ હતા.[૧૫]

'રોજા'ના સ્કોરનું ઉંચુ વેચાણ થયું અને તેના અસલ તેમજ ડબ આવૃત્તિમાં સારો આવકાર મળ્યો, જેને પગલે તે સમય ફિલ્મી સંગીતમાં નોંધપાત્ર પરિવર્તન આવ્યું, અને રહેમાને ત્યાર બાદ વિવિધ સફળ સ્કોર્સ આપ્યા, જેમાં ચેન્નાઇ ફિલ્મ ઉદ્યોગની તમિલ-ભાષાની ફિલ્મો, રત્નમની રાજકીય રીતે અગ્રણી 'બોમ્બે', 'શહેરી' ફિલ્મ કધાલન, ભરથરીરાજા ની કરૂથ્થમ્મા, સેક્સોફોનિક ડ્યુએટ ઇન્દિરા, અને રોમેન્ટિક હાસ્યપ્રધાન મિસ્ટર રોમિયો અને લવ બર્ડ્ઝનો સમાવેશ થાય છે, જેણે લોકોનું નોંધપાત્ર ધ્યાન ખેંચ્યું હતું.[૧૬][૧૭] જાપાનમાં મુથુને મળેલી સફળતા બાદ ત્યાં તેમના ચાહકોની સંખ્યામાં વધારો થયો હતો.[૧૮] જે સાઉન્ડટ્રેક્સે તેમને તમિલ નાડું ફિલ્મ ઉદ્યોગ અને સમગ્ર વિશ્વમાં તેમની સર્વતોમુખીતા શૈલી માટે જાણીતા બનાવ્યા હતા તેમાં પાશ્ચાત્ય ક્લાસિકલ, કેર્નાટિક, તમિલ પરંપરાગત/લોકગીત, જેઝ, રાગા અને રોક મ્યુઝિકનો સમાવેશ થાય છે.[૧૯][૨૦][૨૧] રત્નમની બોમ્બે ફિલ્મની બોમ્બે થીમ પાછળથી દીપા મહેતાની ફાયર અને વિવિધ સંકલનો અને માધ્યમોમાં ફરી જોવા મળી હતી. રામ ગોપાલ વર્મા દ્વારા દિગ્દર્શીત રંગીલાથી રહેમાને મુંબઇ ફિલ્મ ઉદ્યોગમાં હિન્દી ભાષાની ફિલ્મોમાં પ્રવેશ કર્યો. ફિલ્મો માટેના સફળ સ્કોર્સમાં દિલ સે અને ત્યાર બાદ સંગીતમય તાલનો સમાવેશ થાય છે.[૨૨][૨૩] સૂફી રહસ્યવાદ અગાઉને આધારે છૈયા છૈયાના પાયાની રચના કરશે અને ફિલ્મના તેમના સ્કોરમાંથી કંપોઝીશન "ઝીક્ર" કે Netaji Subhas Chandra Bose: The Forgotten Hero જેના માટે તેમણે વિશાળ ઓર્કેસ્ટ્રલ અને કોરલ ગોઠવણી કરી હતી.[૧૦] 'સંગમમ' અને 'ઇરૂવર'ના સ્કોર્સના સંગીતમય સંકેતો માટે રોક ગિટાર અન જેઝની આગેવાની સાથે વીણા જેવા કેર્નાટિક ધ્વનિજનકો અને સાધનોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.[૨૪]2000ના દાયકામાં રહેમાન રાજીવ મેનનની કન્ડુકોડેઇન કન્ડુકોડેઇન, અલૈયપયુથેય, આશુતોષ ગોવારિકરની સ્વદેસ અને રંગ દે બસંતી માટે હિટ સ્કોર્સનું સર્જન કર્યું.[૨૫] તેમણે વોટર (૨૦૦૫) માટે હિન્દુસ્તાની માટિફ્સ સાથે ગીત કંપોઝ કર્યું હતું.

રહેમાને જાવેદ અખ્તર, ગુલઝાર, આનંદ બક્શી, પી.કે. મિશ્રા, મેહબુબ, વૈરામુથુ અને વાલિ જેવા ભારતીય કવિઓ અને ગીતકારો સાથે કામ કર્યું છે. કેટલાક ફિલ્મ દિગ્દર્શકો સાથેની તેમની જોડીએ હંમેશા સફળ સાઉન્ડટ્રેક્સ આપ્યા છે, જેમાં મુખ્યત્વે મણિ રત્નમનો સમાવેશ થાય છે જેમની સાથે તેઓ રોજા , અને અન્ય સફળ ફિલ્મોથી કામ કરે છે, અને દિગ્દર્શ એસ. શંકર સાથેની ફિલ્મો જેન્ટલમેન , કધાલન , ઇન્ડિયન , જીન્સ , મુધાલવન, નાયક , બોય્ઝ અને શિવાજી નો સમાવેશ થાય છે.[૨૬]

રહેમાને 2005માં ચેન્નાઇના કોદામ્બક્કમ ખાતે પંચાતન રેકોર્ડ ઇન સાથે એએમ સ્ટુડિઓઝ નામનો વિકસીત એક્સટેન્શન સ્ટુડિઓ જોડી દીધો - જે એશિયાનો સૌથી વધુ વિકસીત, સાધનોની સજ્જ અને ઉચ્ચ શ્રેણીનો સ્ટુડિઓ ગણાય છે.[૨૭][૨૮] 2006માં, રહેમાન પોતાના મ્યુઝિક લેબલ, કેએમ મ્યુઝિકની રજૂઆત કરી.[૨૯] સિલ્લુનુ ઓરૂ કધાલ ફિલ્મનો તેમનો સ્કોર તેની પ્રથમ રજૂઆત હતી. રહેમાને ચાઇનીઝ અને જાપાનીઝ ક્લાસિકલ સંગીતના સંશોધન અને ઉપયોગ બાદ 2003માં મેન્ડેરિન ભાષાના પિક્ચર વોરિઅર્સ ઓફ હેવન એન્ડ અર્થ માં સ્કોર્સ આપ્યા, અને વર્ષ 2007માં શેખર કપૂરની આગેવાનીમાંElizabeth: The Golden Age સાથે સંગીત આપ્યું. તેમના કંપોઝિશન્સનો ઉપયોગ ભારતમાં[૩૦] ફરી કરવામાં આવ્યો અને ઇન્સાઇડ મેન , લોર્ડ ઓફ વોર , ડિવાઇન ઇન્ટરવેન્શન અને ધી એક્સીડેન્ટલ હસબન્ડ માં જોવા મળ્યું. 2008માં, સ્લમડોગ મિલિયોનેર સાઉન્ડટ્રેકની રચના કરી, જેના માટે તેમને ગોલ્ડન ગ્લોબ અને બે એકેડેમી પુરસ્કારો મળ્યા, જેને પગલે આ મેળવનાર પ્રથમ ભારતીય નાગરિક બન્યા. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં, સાઉન્ડટ્રેકે ડાન્સ/ઇલેક્ટ્રોનિક આલ્બમ્સ ચાર્ટમાં [૩૧]ટોચનું સ્થાન મેળવ્યું અને બિલબોર્ડ 200 ચાર્ટમાં #4 સુધી પહોંચ્યું.[૩૨] ગીત "જય હો" યુરોચાર્ટ હોટ 100 સિંગલ્સના બીજા ક્રમે[૩૩] અને યુએસ બિલબોર્ડ હોટ 100માં 15માં ક્રમે પહોંચ્યું હતું.[૩૪]

અન્ય કામગીરી

[ફેરફાર કરો]

રહેમાને ફિલ્મ સિવાયના પ્રોજેક્ટ્સમાં પણ ભાગ લીધો હતો. તેમણે ભારતની 50મી સ્વતંત્રતાની વર્ષગાંઠ નિમિત્તે વંદે માતરમ (1997) આલ્બમ બનાવ્યું, જેને વ્યાપારી સફળતા મળી.[૩૫][૩૬] ત્યાર બાદ તેમણે ભારત બાલા દ્વારા દિગ્દર્શીત જન ગણ મન માટે આલ્બમ બનાવ્યો, જેમાં ભારતીય ક્લાસિકલ મ્યુઝિકના ઘણા અગ્રણી પ્રતિનિધિઓ/કલાકારોએ એકસાથે અભિનય કર્યો હતો. રહેમાને જાહેરાતો માટે ઘણી જિંગલ્સ લખ્યા છે તેમજ એથ્લેટિક્સ ઇવેન્ટ્સ, ટી.વી. અને ઇન્ટરનેટ મિડીયા પ્રકાશનો, દસ્તાવેજી ફિલ્મો અને ટૂંકી ફિલ્મો માટે ઘણા વૃંદવાદન કંપોઝ કર્યા છે.

1999માં, રહેમાને કોરિઓગ્રાફરો શોભના અને પ્રભુ દેવા સુન્દરમ તથા તમિલ સિનેમાના ડાન્સીંગ ટ્રૂપ સાથે મ્યુનિક અને જર્મનીમાં તેની "માઇકલ જેક્સન એન્ડ ફ્રેન્ડ્ઝ કોન્સર્ટ" માટે માઇકલ જેક્સન સાથે કાર્યક્રમ આપ્યો હતો. 2002માં, લંડનના વેસ્ટ એન્ડમાં સફળ સાબિત થયેલ મ્યુઝિકલ થિયેટર કંપોઝર એન્ડ્રૂ લ્યોડ વેબર તરફથી કમિશન બાદ તેમણે તેમના પ્રથમ સ્ટેજ પ્રોડક્શન બોમ્બે ડ્રિમ્ઝ (2002) કંપોઝ કર્યું. ફિનીશ લોકસંગીત બેન્ડ Värttinä સાથે, તેમણે ધી લોર્ડ ઓફ ધી રિંગ્ઝ થિયેટર પ્રોડક્શન માટે મ્યુઝિક તૈયાર કર્યુ અને 2004માં, રહેમાને વેનેસા મીના આલ્બમ કોરિઓગ્રાફી માટે "રાગાઝ ડાન્સ"ને કંપોઝ કર્યું.[૧૫]

છેલ્લા છ વર્ષોમાં, રહેમાને સિંગાપોર, ઓસ્ટ્રેલિયા, મલેશિયા, દૂબઇ, યુકે, કેનેડા, ધી યુએસ (હોલિવુડ બોલ અને થર્ડ ટુર) અને ભારતના ચાહકો સામે તેમની કોન્સર્ટ્સના ત્રણ સફળ પ્રવાસો કર્યા હતા.[૧૫] તેમણે કેરેન ડેવિડના આગામી સ્ટુડિઓ આલ્બમ માટે કામ કરી રહ્યા છે. તેમણે તમિલ ફિલ્મના સ્કોર્સ માટે કંપોઝ કરેલા 25 ગીતોને દર્શાવતા ઇન્ટ્રોડ્યૂસીંગ એ. આર. રહેમાન ના બે ડિસ્કના સાઉન્ડટ્રેકને મે 2006માં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. તેમના બિન-ફિલ્મી આબ્લમ કનેક્શન ની રજૂઆત 12 ડિસેમ્બર, 2008ના રોજ કરવામાં આવી.

સંગીત શૈલી અને અસર

[ફેરફાર કરો]

કેર્નાટિક સંગીત,[૩૭] પાશ્ચાત્ય ક્લાસિકલ, હિન્દુસ્તાની સંગીત અને નુસરત ફતેહ અલિ ખાન શૈલીનીકવ્વાલીમાં કુશળથા ધરાવતા, રહેમાન ફિલ્મના ગીતો લખવા માટે પણ જાણીતા છે જે આ સંગીતની પદ્ધતિઓનું મિશ્રિત તત્ત્વ છે અને સંગીતની અભિવ્યક્તિમાં ફેરફાર કરીને યોગ્ય રીતે સુધારો કરે છે.[૧૦] સ્વર સંગતિ વાળા ઓર્કેસ્ટ્રલ થીમે તેમના સ્કોર્સને સાથ આપ્યો હતો, જ્યાં તેમણે લીટમોટિફનો ઉપયોગ કર્યો હતો. 1980માં, રહેમાને મોનો રેકોર્ડ અને કંઠ કે વાદ્ય બેસાડ્યા, જે કે. વી. મહાદેવન અને વિશ્વનાથન-રામમૂર્તિ જેવા પૂર્વગામીઓ સમયને સમાન હતું, પરંતુ પાછળથી તેણે પદ્ધતિમાં ફેરફાર કર્યો. રહેમાને નવા ઇલેક્ટ્રોનિક અવાજો અને તકનીકો સાથે પરંપરાગત સાધનોના મિશ્રણ પર કામ કર્યુ.[૧૦]

સંગીતના પ્રવાહો પ્રત્યેના તેમના રસ અને દેખાવે સંશોધન માટેના પ્રેમમાં વધારો કર્યો.[૧૩] ભૂતકાળના અને સમકાલીન ચેન્નાઇ ફિલ્મ કંપોઝરોની છટા ધરાવતા રહેમાનના સંયોજનોમાં કાઉન્ટરપોઇન્ટ, ઓર્કેસ્ટ્રેશન અને માનવીય અવાજનો ઓટરિસ્ટીક ઉપયોગ જોવા મળે છે, જે ભારતીય પોપ મ્યુઝિકને અજોડ ધ્વનિના વિશિષ્ટ ગુણ, પ્રકારો અને ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટેશન સાથે ઉત્ક્રાંત કરે છે. આ ખાસિયતો, વિવિધતા ધરાવતા ગીતો અને સમન્વિત શૈલીને કારણે તેમની થીમને ભારતીય સમાજના વિવિધ ભાગો દ્વારા સ્વીકારવામાં આવ્યા છે.[૩૮]

તેમના રોજા માટેના પ્રથમ સાઉન્ડટ્રેકને ટાઇમના 2005ના ઓલ ટાઇમ "10 બેસ્ટ સાઉન્ડટ્રેક્સ"માં સ્થાન અપાયું હતું. Film critic Richard Corliss felt the "astonishing debut work parades Rahman's gift for alchemizing outside influences until they are totally Tamil, totally Rahman."[૩૯]

ફિલ્મ વિવેચક રિચાર્ડ કોર્લિસે જણાવ્યું રહેમાનની પ્રારંભિક વૈશ્વિક પહોંચ પાછળ સાઉથ એશિયન ડાયસ્પોરા જવાબદાર છે. ફિલ્મ ઉદ્યોગમાં કામ કરનારા અત્યાર સુધીના સૌથી નવિન કંપોઝર ગણાતા, રહેમાનની અજોડ શૈલી અને 1990ના દાયકામાં મેળવેલી અદભૂત સફળતાએ કેટલાક ફિલ્મ પ્રસ્તુતકર્તાઓને સંગીતને વધુ ગંભીરતાથી લેવા માટે પ્રોત્સાહન આપ્યું.[૪૦] સંગીત નિર્માતા રોન ફેરે રહેમાનને "વન ઓફ ધી વર્લ્ડ્સ ગ્રેટ લિવીંગ કંપોઝર્સ ઇન એની મિડીયમ" તરીકે ગણાવ્યા.[૪૧]


દિગ્દર્શક બેઝ લુહરમેને નોંધ્યું

"હું એ. આર. રહેમાનના મ્યુઝિક સુધી પહોંચ્યો

બોમ્બે ના લાગણીશીલ અને આવિષ્કારી સ્કોર અને કલ્પના અને લગાન ની ઉજવણી દ્વારા. પરંતુ એઆરના વધુ સંગીતનો અનુભવ થયો અને હું વધુ પ્રભાવિત થયો જ્યારે શૈલીમાં તદ્દન વિવધતા: ઝૂલતા બ્રાસ બેન્ડ્સથી યશસ્વી ગીત; આનંદિત પોપથી વેસ્ટ-એન્ડ મ્યુઝિકલ્સ. કોઇ પણ શૈલી હોય, એ. આર. રહેમાનનું સંગીતમાં હંમેશા માનવતા અને જુસ્સાની પ્રક્રિયા જોવા મળે છે, જે ગુણવત્તા મને પ્રોત્સાહન આપે છે

સૌથી વધુ.[૪૨]

પુરસ્કારો

[ફેરફાર કરો]

રહેમાનને 1995માં સંગીતમાં પ્રદાન બદલ મોરિશ્યસ નેશનલ પુરસ્કાર અને મલેશિયન પુરસ્કારની નવાજવામાં આવ્યા હતા. તેમના પ્રથમ વેસ્ટ-એન્ડ પ્રોડક્શન માટે તેઓ લોરેન્સ ઓલિવર પુરસ્કાર માટે નામાંકિત થયા હતા. ચાર વખત રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારના વિજેતા અને ભારત સરકાર પાસેથી પદ્મ શ્રી મેળવનાર, રહેમાને તેમના સંગીત અને સ્કોર્સ માટે છ તમિલ નાડું સ્ટેટ ફિલ્મ પુરસ્કારો, તેર ફિલ્મફેર પુરસ્કારો અને બાર ફિલ્મફેર પુરસ્કરો દક્ષિણ મેળવ્યા હતા. 2006માં, વૈશ્વિક સંગીતમાં પ્રદાન આપવા બદલ સ્ટેનફોર્ડ યુનિવર્સિટી તરફથી તેમને માનદ પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો હતો.[૪૩] 2009માં, સ્લમડોગ મિલિયોનેર ના સ્કોર માટે, રહેમાને ક્રિટીક્સ ચોઇસ પુરસ્કાર, શ્રેષ્ઠ ઓરિજીનલ સ્કોર માટે ધી ગોલ્ડન ગ્લોબ પુરસ્કાર, શ્રેષ્ઠ ફિલ્મ સંગીત માટે બાફ્ટા પુરસ્કાર, અને 2009ના ઓસ્કાર્સ ખાતે શ્રેષ્ઠ ઓરિજીનલ મ્યુઝિક સ્કોર અને શ્રેષ્ઠ ઓરિજીનલ ગીત માટે બે એકેડેમી પુરસ્કારો મેળવ્યા હતા. મિડલેસેક્સ યુનિવર્સિટી અને અલિગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટીએ એવી જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ રહેમાનને ડોક્ટરની માનદ પદવી આપવાનું આયોજન ધરાવે છે.[૪૪][૪૫] તેમણે બેસ્ટ કમ્પાઇલેશન સાઉન્ડટ્રેક આલ્બમ અને બેસ્ટ સોંગ રિટન ફોર વિઝ્યુઅલ મિડીયા માટે બે ગ્રેમી પુરસ્કારો પણ જીત્યા છે.[૧] રહેમાનને 2010માં ભારતના ત્રીજા ક્રમના સર્વોચ્ચ સન્માન પદ્મ ભૂષણની નવાજવામાં આવ્યા હતા.[૪૬]

અંગત જીવન

[ફેરફાર કરો]

તેઓ સાયરા બાનુને પરણ્યા હતા અને તેમને ત્રણ બાળકો, ખારિજા, રહિમા અને આમિન છે. રહેમાન કંપોઝર જી. વી. પ્રકાશ કુમારના મામા છે, જેઓ રહેમાનના મોટા બેન એ. આર. રેહાનાના દિકરા છે. બાળપણના સંઘર્ષોને પરિણામે તેઓ નાસ્તિક બની ગયા, અંતે 1989માં તેઓ તેમની માતાના કુટુંબના ધર્મ ઇસ્લામમાં પરિવર્તીત થઇ ગયા.[૪૭] તેઓ તેમની માતાને ખૂબ સમર્પિત હતા. ઓસ્કાર પુરસ્કાર દરમિયાન, રહેમાને એવું કહેતા તેણીને સન્માન આપ્યું: "હિન્દીમાં 'મેરે પાસ મા હૈ' એવો એક સંવાદ છે, જેનો અર્થ એવો છે કે મારી કઇં પણ ન હોય તો પણ મારી માતા અહીં છે." [૪૮]

સામાજિક સેવા

[ફેરફાર કરો]

રહેમાન ઘણા સખાવતી કાર્યો સાથે સંકળાયેલા છે. 2004માં, તેઓ ડબલ્યુએચઓ(WHO)ના એક પ્રોજેક્ટ, સ્ટોપ ટીબી પાર્ટનરશીપના ગ્લોબલ એમ્બેસેડર તરીકે નિયુક્તિ પામ્યા.[૧૫] તેમણે સેવ ધી ચિલ્ડ્રન, ભારત સહિતના સખાવતી કાર્યોને ટેકો આપવામાં રસ દર્શાવ્યો અને તેમના ગીત "ઇન્ડિયન ઓસન" માટે કેટ સ્ટિવન્સ / યુસુફ ઇસ્લામ સાથે કામ કર્યું. આ ગીતમાં a-ha કીબોર્ડ પ્લેયર મેગ્ને ફ્યુરુહોલમેન અને ટ્રેવિસ ડ્રમર નિલ પ્રિમરોઝને દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. આ ગીતથી થયેલી કમાણી બંદા આકેહના અનાથ લોકોની મદદ માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવી હતી, જે 2004ના ભારતીય સમુદ્રના સુનામીથી અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાંનો એક હતો. તેમણે ડોન એશિયન દ્વારા મુખ્તાર સહોતા સાથે સિંગલ "વી કેન મેક ઇટ બેટર" પ્રસ્તુત કર્યું.[૪૯] 2008માં, રહેમાને કંઠ્ય સંગીત, સાધનો, સંગીતની તકનીકો અને સાઉન્ડ ડિઝાઇન શીખવા માગતા આકાંક્ષી લોકોને તાલિમ આપવા માટે ઓડિઓ મિડીયા એજ્યુકેશન ફેસિલીટી સાથે મળી કેએમ મ્યુઝિક કન્ઝર્વેટરીની શરૂઆત કરી. ખૂબ જાણીતા સંગીતકારો જેની સમિતીમાં છે અને નવી શોધવામાં આવેલી સિમ્ફની ઓર્કેસ્ટ્રા છે એવી કન્ઝર્વેટરી ચેન્નાઇના કોદામબક્કમમાં આવેલા સ્ટુડિઓમાં સ્થિત છે, જે પ્રારંભિક, પાયાના અને ડિપ્લોમા કક્ષાના કોર્સ ઓફર કરે છે.[૫૦] રહેમાને ચેન્નાઇની નિરાધાર મહિલાઓની મદદ માટે વર્ષ 2006માં એક ટૂંકી ફિલ્મ ધી બયાન માટે થીમ સંગીત કંપોઝ કર્યું. 2008માં, રહેમાને પરકશનીસ્ટ શિવમણી સાથે ફ્રી હગ્ઝ કેમ્પેઇનથી પ્રેરાઇને "જીયા સે જીયા" શીર્ષક સાથેના ગીતની રચના કરી અને ભારતના વિવિધ શહેરો તેના વિડીઓનું સર્જન કર્યું.

નોંધ

[ફેરફાર કરો]
  1. ↑ ૧.૦ ૧.૧ "India's A.R. Rahman strikes Grammys gold". Agence France-Presse. 2010. મૂળ માંથી 2010-02-04 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-02-01.
  2. ↑ "It's a bridge for Indian cinema: A R Rahman". Times of India. મેળવેલ 26 February 2008.
  3. ↑ Richard Corliss (May 3, 2004). "Culture: The Mozart of Madras". Time. મૂળ માંથી 2010-07-15 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-02-03.
  4. ↑ "Indian film composer for Rings". BBC. 2003-10-21. મેળવેલ 15 November 2008.CS1 maint: date and year (link)
  5. ↑ Das Gupta, Surajeet. "Composing a winning score". Rediff. મેળવેલ 15 November 2008. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)
  6. ↑ "ઓલ એબાઉટ રહેમાન - ઓસ્કાર્સ ૨૦૦૯ સ્પેશિયલ". મૂળ માંથી 2009-03-08 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-02-22.
  7. ↑ ધી 2009 TIME 100 - એ. આર. રહેમાન સંગ્રહિત ૨૦૧૧-૦૨-૧૭ ના રોજ વેબેક મશિન TIME.
  8. ↑ "આર્કાઇવ ક .પિ". મૂળ માંથી 2016-03-14 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2021-07-16.
  9. ↑ http://www.hindilyrix.com/musicians/musician-a-r-rahman.html
  10. ↑ ૧૦.૦ ૧૦.૧ ૧૦.૨ ૧૦.૩ Rangan, Baradwaj (14 June 2008). "A R Rahman - The Rolling Stone Interview". મૂળ માંથી 16 ડિસેમ્બર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 16 November 2008. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)
  11. ↑ Ganti, T., Bollywood: A Guidebook to Popular Hindi Cinema, p. 112 
  12. ↑ ૧૨.૦ ૧૨.૧ "Artist of the Month: AR Rahman". TFM Page Magazine. 2006. મૂળ માંથી 4 મે 2007 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 15 February 2007. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  13. ↑ ૧૩.૦ ૧૩.૧ Srinivasan, Gopal (2002). "Composer Extraordinaire: The Complete Biography of A.R. Rahman". મેળવેલ 15 February 2007.. Unknown parameter |month= ignored (મદદ); Check date values in: |access-date= (મદદ)
  14. ↑ ૧૪.૦ ૧૪.૧ Eur, Andy Gregory, The International Who's Who in Popular Music 2002: A. R. Rahman, p. 419–420 
  15. ↑ ૧૫.૦ ૧૫.૧ ૧૫.૨ ૧૫.૩ Iyer, Vijay. "A. R. Rahman". lotr.com. મૂળ માંથી 25 ઑક્ટોબર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 15 November 2008. Check date values in: |archive-date= (મદદ)
  16. ↑ Kasbekar, Asha (2006). Pop Culture India!: Media, Arts and Lifestyle. ABC-CLIO. પૃષ્ઠ 215. ISBN 9781851096367. Songs play as important a part in South Indian films and some South Indian music directors such as A. R. Rehman and Ilyaraja have an enthusiastic national and even international following
  17. ↑ Chaudhuri, S., "Cinema of South India and Sri Lanka", Contemporary World Cinema: Europe, the Middle East, East Asia and South Asia, p. 149, "Now the South is believed to excel the North in many respects, including its colour labs, state of the art digital technology and sound processing facilities (which have improved the dubbing of Tamil and other South Indian languages into Hindi since the 1970s" 
  18. ↑ Prasad, Ayappa (2003). "Films don't believe in borders". Screen. મેળવેલ 15 November 2008.
  19. ↑ Ramaswamy, V., Historical Dictionary of the Tamils, p. 199 
  20. ↑ Chaudhuri, S., "Cinema of South India and Sri Lanka", Contemporary World Cinema: Europe, the Middle East, East Asia and South Asia, p. 149, "Southern filmmakers like Mani Ratnam, Ram Gopal Varma and Priyadarshan have altered the profile of Indian 'national' cinema. So too have southern specialists... cinematographers Santosh Sivan, P. C. Sriram and music composer A. R. Rahman who formed a highly successful team with Ratnam and have all attained star status in their own right" 
  21. ↑ Nambiar, Smitha. "A. R. Rahman - The Melody King". Indiainfo.com. મૂળ માંથી 22 નવેમ્બર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 16 November 2008. Cite has empty unknown parameter: |month= (મદદ)
  22. ↑ Stafford, Roy, Understanding Audiences and the Film Industry, London: British Film Institute, p. 27, ISBN 9781844571413 
  23. ↑ Arnold, Alison (2000). "Film music in the late Twentieth century". The Garland Encyclopedia of World Music. Taylor & Francis. પૃષ્ઠ 540. ISBN 9780824049461. The recent success of the Tamil film music director A. R. Rehman in achieving widespread popularity in the world of Hindi film music is now possibly opening doors to new South-North relationships and collaborations
  24. ↑ "The A R Rahman Chat". Rediff On The Net. Rediff. 17 August 1998. મૂળ માંથી 16 ડિસેમ્બર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 6 December 2008.
  25. ↑ Velayutham, Selvaraj (2008). Tamil Cinema: The Cultural Politics of India's Other Film Industry. પૃષ્ઠ 6.
  26. ↑ Ganti, T., Bollywood: A Guidebook to Popular Hindi Cinema, p. 112, "Rehman became a major star with his hit music in Roja followed by hit scores for Mani Ratnam's and Shankar's films in Tamil." 
  27. ↑ "Film Composer A.R. Rahman Selects Bag End Bass Speakers". Mix. 2006. મૂળ માંથી 16 ડિસેમ્બર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 18 November 2008. Unknown parameter |month= ignored (મદદ); Cite has empty unknown parameter: |lcoauthors= (મદદ)
  28. ↑ Omkar, Ashanti (March 2008), "Interview with A. R. Rahman", The Score Magazine (Chennai) 1 (1) 
  29. ↑ Maria Verghis, Shana (11 August 2006), "A R Rahman Interview", The Pioneer (New Delhi), http://smaramra.blogspot.com/2006/08/r-rahman-interview.html 
  30. ↑ "Cinemaya 1998", Cinemaya (New Delhi) (39-41): 9, 1998, ISSN 0970-8782, OCLC 19234070, "However, the song was lifted by a whole range of well-known music directors from Bombay so much so that the original composition in Tamil by AR Rahman..." 
  31. ↑ બિલબોર્ડ ટોપ ઇલેક્ટ્રોનિક આલ્બમ
  32. ↑ સ્લમડોગ સાઉન્ડટ્રેક ઓન વર્લ્ડ ચાર્ટ્સ
  33. ↑ "Music Charts, Most Popular Music, Music by Genre & Top Music Charts". Billboard.com. મેળવેલ 2009-08-29.
  34. ↑ Ayala Ben-Yehuda (5 March 2009). "Soulja Boy Climbs Hot 100". Billboard. મેળવેલ 2009-03-05.
  35. ↑ Allen, John; Uck Lun Chun, Allen Chun, Ned Rossiter, Brian Shoesmith, Refashioning pop music in Asia, p. 67 
  36. ↑ "A. R. Rahman: Summary Biography". A. R. Rahman: A Biography. 2002. મેળવેલ 15 February 2007. Particularly impressed with Vande Mataram, Jeremy Spencer, formerly of Fleetwood Mac stated that Rahman was the only Indian composer he knew about and liked Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  37. ↑ Viswanathan, T.; Harper Allen, Matthew, Music in South India, p. 139 
  38. ↑ રહેમાન્સ વર્ક હેઝ ઇવોલ્વ્ડ મ્યુઝિક "પાસ્ડ ધી રિલેટિવલી સ્ટેટિક મેકઅપ ઓફ વેસ્ટર્ન એન્ઝેમ્બલ્સ સચ એઝ જેઝ બેન્ડ્સ એન્ડ સિમ્ફની ઓર્કેસ્ટ્રાઝ એન્ડધી રિજીડ ફોર્મ્યુલા ઓફ અમેરિકન પોપ સોન્ગ્ઝ." Todd Titon, Jeff; Linda Fujie, David Locke, David P. McAllester, "India/South India", Worlds of Music: An Introduction to the Music of the World's Peoples, p. 202–205 
  39. ↑ Corliss, Richard (2005). "Best Soundtracks - ALL TIME 100 MOVIES - TIME". TIME. મૂળ માંથી 12 માર્ચ 2010 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 24 February 2008.
  40. ↑ Ganti, T., Bollywood: A Guidebook to Popular Hindi Cinema, p. 112, "Rehman is an innovative and phenomenally successful contemporary Tamil and Hindi composer whose style transformed film music in the 1990s...he is considered a genius in the Bombay film industry, and in terms of how much control and autonomy he is allowed over his compositions and working style, he holds tremendous power over film producers and directors" 
  41. ↑ Smith, Ethan (27 February 2009), "'Slumdog' Remix: The Oscar-winning song 'Jai Ho' is reworked with help from a Pussycat Doll", The Wall Street Journal, http://online.wsj.com/article/SB123568984902087603.html, retrieved 2009-03-01 
  42. ↑ "Baz Luhrrman comments on A. R. Rahman". Charindaa. 2005. મૂળ માંથી 2 ફેબ્રુઆરી 2009 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 15 November 2008.
  43. ↑ Prakash, B.S. (6 July 2006). "Stanford University honours A R Rahman". Rediff. Rediff.com. મેળવેલ 16 December 2008.
  44. ↑ "Rahman to be awarded an Honorary Degree in July". The Hindu. 1 April 2009. મૂળ માંથી 20 ઑગસ્ટ 2009 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 26 May 2009. Check date values in: |archive-date= (મદદ)
  45. ↑ "Rahman to be conferred honorary doctorate by AMU". The Hindu. 26 May 2009. મૂળ માંથી 4 જૂન 2011 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 26 May 2009. Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (મદદ)CS1 maint: discouraged parameter (link)
  46. ↑ "This Year's Padma Awards announced" (પ્રેસ રિલીઝ). Ministry of Home Affairs. 25 January 2010. http://www.pib.nic.in/release/release.asp?relid=57307. 
  47. ↑ મુલાકાત: વ્હેન ડીડ ટુ કન્વર્ટ ટુ ઇસ્લામ?http://www.pvv.ntnu.no/~kailasan/interviews/fundamentalist.htm
  48. ↑ http://www.mid-day.com/news/2009/feb/230209-Mere-paas-maa-hai-A-R-Rahman.htm Mere paas maa hai: A R Rahman
  49. ↑ "LA Phil presents Hollywood Bowl: About the Performer: AR Rahman". Hollywood Bowl Official Website. મૂળ માંથી 2009-02-16 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ June 2006. Check date values in: |access-date= (મદદ)
  50. ↑ "Rahman's music conservatory in June". Screen. મેળવેલ November 2008. Check date values in: |access-date= (મદદ)

સંદર્ભો

[ફેરફાર કરો]
  • Allen, John (2004). Refashioning pop music in Asia. US: Routledge. ISBN 9780700714018. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)
  • Arnold, Alison (2000). The Garland Encyclopedia of World Music. Taylor & Francis. ISBN 9780824049461.
  • "Cinemaya 1998". Cinemaya. New Delhi (39–41): 9. 1998. ISSN 0970-8782. OCLC 19234070.
  • Chaudhuri, Shohini (2005). "Cinema of South India and Sri Lanka". Contemporary World Cinema: Europe, the Middle East, East Asia and South Asia. Edinburgh: Edinburgh University Press. ISBN 074861799X.
  • Eur, Andy Gregory (2002). "A. R. Rahman". The International Who's Who in Popular Music 2002. Routledge. ISBN 9781857431612.
  • Ganti, Tejaswini (2004). Bollywood: A Guidebook to Popular Hindi Cinema. Routledge. ISBN 0415288541.
  • Ramaswamy, Vijaya (2007). Historical Dictionary of the Tamils. Michigan: The Scarecrow Press. ISBN 0810853795.
  • Terska Ciecko, Anne (2006). Contemporary Asian Cinema: Popular culture in a Global Frame. Berg: Berg Publishers. ISBN 1845202376.
  • Todd Titon, Jeff (2005). "India/South India". Worlds of Music: An Introduction to the Music of the World's Peoples. US: Thomson Shirmer. ISBN 9780534627577. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)
  • Velayutham, Selvaraj (2008). Tamil Cinema: The Cultural Politics of India's Other Film Industry. Routledge. ISBN 9780415396806.
  • Vishwanathan, T. (2004). Music in South India: The Karṇāṭak Concert Tradition and Beyond : Experiencing Music, Expressing Culture. US: Oxford University Press. ISBN 9780195145915. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)

બાહ્ય કડીઓ

[ફેરફાર કરો]
"https://gu.wikipedia.org/w/index.php?title=એ._આર._રહેમાન&oldid=850561" થી મેળવેલ