મોટરગાડી
મોટરગાડી, મોટર કાર અથવા કાર એ પૈડાથી ચાલતુ મોટર વાહન છે જેનો ઉપયોગ મુસાફરોના પરિવહન માટે થાય છે, જેમાં પોતાના એન્જિન અથવા મોટરનો પણ સમાવેશ થાય છે. તેની મોટા ભાગની વ્યાખ્યાઓ એવું દર્શાવે છે કે મોટરગાડીની રચના પ્રાથમિક રીતે ચાર પૈડા સાથે એકથી આઠ વ્યક્તિઓની બેઠક દ્વારા પરિવહન માટે થઇ છે, અને પ્રાથમિક રીતે તેની રચના માલ નહીં પરંતુ લોકોના પરિવહન માટે થઇ હતી.[૧] આમ છતાં, મોટરગાડી શબ્દ ચોક્કસ વ્યાખ્યાથી ઘણો વિશાળ છે, કેમકે સમાન કાર્ય કરતા ઘણા પ્રકારના વાહનો છે.
વિશ્વભરમાં 600 મિલિયન પેસેન્જર કારો છે (આશરે અગિયાર વ્યક્તિદીઠ એક કાર).[૨][૩] સમગ્ર વિશ્વમાં, 2007માં રોડ પર 806 મિલિયન કાર અને લાઇટ ટ્રક હતા; તેઓ વર્ષે 1 બિલિયન m³ (260 બિલિયન યુએસ ગેલન્સ) ગેસોલિન અને ડિઝલનો ઉપયોગ કરે છે. મુખ્યત્વે ચીન અને ભારતમાં આ સંખ્યામાં ઝડપથી વધારો થઇ રહ્યો છે.[૪]
વ્યુત્પત્તિ શાસ્ત્ર (એટિમૉલજિ)
[ફેરફાર કરો]
ઓટોમોબાઇલ શબ્દ પ્રાચિન ગ્રીક શબ્દ αὐτός (autós , "સેલ્ફ") અને લેટિન મોબિલીસ ("મુવેબલ")માંથી ફ્રેન્ચ ઓટોમોબાઇલ દ્વારા આવ્યો છે; જેનો અર્થ થાય છે વાહન જે પોતાની જાતે ફરી શકે છે, અથવા કોઇ અલગ પ્રાણી કે અન્ય વાહન દ્વારા તેનું પરિવહન કરવામાં આવે છે. તેનું વૈકલ્પિક નામ કાર લેટિન શબ્દ કેરસ અથવા કેરમ ("પૈડાવાળું વાહન") અથવા મધ્ય અંગ્રેજી શબ્દ કેરે ("કાર્ટ") (જૂની ઉત્તર ફ્રેન્ચ) અથવા કેરોસ (ગેલ્લિક વેગન)માંથી ઉદભવ્યો હોવાનું મનાય છે.[૫][૬]
ઇતિહાસ
[ફેરફાર કરો]જીસ્યૂટ મિશન ઓફ ચાઇનાના સભ્ય ફર્ડિનાન્ડ વર્બિએસ્ટે 1672ની આસપાસ પ્રથમ વરાળથી ચાલતું વાહન બનાવ્યું, જે નાના પાયે હતું અને ચાઇનીઝ સામ્રાજ્ય માટે રમકડા તરીકે બનાવવામાં આવ્યું હતું, અને તે ડ્રાઇવર કે મુસાફરોના પરિવહન માટે સક્ષમ ન હતું, પરંતુ તે પ્રથમ કાર્યરત વરાળથી ચાલતું વાહન હતું ('ઓટો-મોબાઇલ').[૭][૮] રશિયાના એક ખેડૂત, લિઓન્ટી શેમશુરેન્કોવે 1752માં માનવના પગ દ્વારા ચલાવવામાં આવતી ચાર પૈડાવાળી ઓટો-રનીંગ કેરેજની રચના કરી, અને ત્યાર બાદ તેણે ઓડોમિટરથી સજ્જ કરવાનું સૂચન કર્યુ અને સ્વયં-સંચાલિત ચાલતી સ્લેજ બનાવવા માટે સમાન સિદ્ધાંતનો ઉપયોગ કર્યો.[૯] આમ છતાં, 1769માં ઘોડાથી ચાલતા વાહનના સિદ્ધાંતને સ્વીકારીને પ્રથમ સ્વયં-સંચાલિત યાંત્રિક વાહન અથવા મોટરગાડીની રચના નિકોલસ-જોસેફ કુગનોટ એ ૧૯૬૯ માં કરી હતી.[૧૦], જેઓ કુગનોટનું ત્રણ પૈડા વાળું વાહન ક્યારેય ચાલ્યું હતું કે નહીં તે વિષે શંકા ધરાવે છે. જેમના પર શંકા ન હતી તેમાં રિચર્ડ ત્રેવિથીકનો સમાવેશ થાય છે, જેમણે 1801માં પફિંગ ડેવિલ રોડ લોકોમોટિવનું સર્જન કરીને પ્રદર્શન કર્યું, જે ઘણા લોકો દ્વારા વરાળથી ચાલતું પ્રથમ વાહન મનાય છે, જોકે તે લાંબા સમય સુધી વરાળનું દબાણ ટકાવી રાખવા માટે સક્ષમ ન હતું, અને તેનો ફક્ત થોડો વ્યવહારિક ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.
1780ના દાયકામાં, રશિયાના મર્ચન્ટ ઓરિજીનના શોધક ઇવાન કુલિબીને પગથી ચાલતી ત્રણ પૈડાવાળી ગાડીની રચના કરી, જેમાં ફ્લાઇવ્હીલ, બ્રેક, ગિયરબોક્સ અને બેરિંગ્ઝ જેવા આધુનિક સાધનોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો; આમ છતાં, તેનો વધુ વિકાસ થયો ન હતો.[૧૧] એક સ્વિસ શોધક, ફ્રાન્કોઇઝ આઇઝેક દે રિવાઝે 1806માં પ્રથમ ઇન્ટર્નલ કમ્બશન એન્જિન બનાવ્યું, જે હાઇડ્રોજન અને ઓક્સિજનના મિશ્રણથી ચાલતું હતું અને વિશ્વના પ્રથમ વાહન, ઓલ્બિટ રૂડિમેન્ટરીના વિકાસ માટે તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો, જેમાં આ પ્રકારના એન્જિનની મદદ લેવામાં આવી હતી. આ ડિઝાઇન ખૂબ સફળ થઇ ન હતી, અને સેમ્યુઅલ બ્રાઉન, સેમ્યુઅલ મોરે અને ઇટિન લિનોઇરની હિપ્પોમોબાઇલ સાથે આ જ બન્યું હતું, જે પ્રત્યેકે (સામાન્ય રીતે ગાડી કે ગાડાનો સ્વીકાર કરીને) અણઘડ ઇન્ટર્નલ કમ્બશન એન્જિન્સથી ચાલતા વાહનો બનાવ્યા હતા.[૧૨]
નવેમ્બર 1881માં, ફ્રેન્ચ શોધક ગુસ્તાવે ટ્રોવેએ ત્રણ પૈડા વાળી કાર્યરત મોટરગાડીનું પ્રદર્શન કર્યું જે વીજળીથી ચાલતી હતી. પેરિસમાં વીજળીના આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રદર્શન ખાતે તે પ્રદર્શીત કરવામાં આવી હતી.[૧૩]જર્મનીના અન્ય ઇજનેરો (ગોટ્ટલિયબ ડેઇમલર, વિલહેલ્મ મેબેક અને સિગફ્રાઇડ માર્કસ સહિતના) તે જ સમયે આ સમસ્યા પર કામ કરી રહ્યા હતા, કાર્લ બેન્ઝ સામાન્ય રીતે અદ્યતન મોટરગાડીના શોધક તરીકે જાણતા છે.[૧૨] તેના પોતાના ફોર સ્ટ્રોક સાઇકલ ગેસોલિન એન્જિનથી ચાલતી મોટરગાડી કાર્લ બેન્ઝ દ્વારા 1885માં જર્મનીના મેનહેઇમમાં બનાવવામાં આવી હતી, અને 1883માં સ્થપાયેલી તેની મુખ્ય કંપની બેન્ઝ એન્ડ સાઇના આશ્રય હેઠળ પછીના વર્ષે જાન્યુઆરીમાં પેટન્ટ લેવામાં આવી હતી. તે સમયે અસ્તિત્વમાં રહેલા અન્ય સાધનોનો ઉપયોગ કર્યા વિના તે એક અભિન્ન ડિઝાઇન હતી, અને નવી કલ્પનાની રચના કરવા માટે ઘણી નવી તકનીકો સમાવિષ્ટ હતી. આ રચના પેટન્ટ માટે યોગ્ય હતી. તેણે 1888થી ઉત્પાદિત વાહનોના વેચાણની શરૂઆત કરી.
1879માં, બેન્ઝને તેના પ્રથમ એન્જિન માટે પેટન્ટ આપવામાં આવી, તેની રચના 1878માં કરવામાં આવી હતી. તેમની ઘણી શોધોમાં વાહનોને ઉર્જા આપવાનું શક્ય બનાવવા ઇન્ટર્નલ કમ્બ્શન એન્જિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.
તેનું પ્રથમ મોટરવેગન 1885માં બનાવવામાં આવ્યું હતું, અને તેની શોધ માટેની તેની અરજીને 29 જાન્યુઆરી, 1886ના રોજ પેટન્ટ આપવામાં આવી હતી. બેન્ઝે 3 જૂલાઇ, 1886ના રોજ વાહનોના વેચાણની શરૂઆત કરી, અને 1888 અને 1893 વચ્ચે આશરે 25 બેન્ઝ વાહનોનું વેચાણ કરવામાં આવ્યું હતું, જ્યારે તેમના પ્રથમ ચાર પૈડાના વાહનની રજૂઆત પરવડે તેવા મોડેલની સાથે કરવામાં આવી હતી. તેની પોતાની ડિઝાઇનના ફોર-સ્ટ્રોક એન્જિન્સ તેમાં લગાવવામાં આવ્યા હતા. ફ્રાન્સના એમાઇલ રોજર અગાઉથી બેન્ઝ એન્જિન્સ પરવાના હેઠળ બનાવે છે, હવે તેમના ઉત્પાદનોની શ્રેણીમાં બેન્ઝ ઓટોમોબાઇલનો ઉમેરો થયો. કેમકે ફ્રાન્સ શરૂઆતમાં ઓટોમોબાઇલના વિકાસ માટે મુક્ત હતું, પ્રારંભમાં જર્મનીમાં બેન્ઝે વેચાણ કર્યું તેની સરખામણીએ ફ્રાન્સમાં રચના અને વેચાણ વધારે હતું.
1896માં, બેન્ઝે જર્મનમાં બોક્સરમોટર નામના પ્રથમ ઇન્ટર્નલ-કોમ્બ્શન ફ્લેટ એન્જિનની રચના કરીને પેટન્ટ મેળવી. ઓગણીસમી સદીના છેલ્લા વર્ષો દરમિયાન, બેન્ઝ 1899માં 572 એકમોના ઉત્પાદન સાથે વિશ્વની સૌથી મોટી ઓટોમોબાઇલ કંપની હતી, અને તેના કદને કારણે, બેન્ઝઃ એન્ડ સાઇ જોઇન્ટ સ્ટોક કંપની બની.
ડેમ્લેર અને મેબેકે 1890માં કેન્ન્સ્ટેટ્ટ ખાતે ડેમ્લેર મોટરેન ગેસલશાફ્ટ (ડેમ્લેર મોટર કંપની, ડીએમજી)ની શોધ કરી. અને બ્રાન્ડ નામ, ડેમ્લેર હેઠળ 1892માં તેની પ્રથમ મોટરગાડીનું વેચાણ કર્યું, જે અન્ય ઉત્પાદનકાર દ્વારા બનાવવામાં આવેલી હોર્સ-ડ્રોન સ્ટેજકોચ હતી, જેને તેમણે પોતાની ડિઝાઇનના એન્જિન સાથે ફરી તૈયાર કરી હતી. 1895 સુધીમાં ડેમ્લેર અને મેબેકે, ડેમ્લેર વર્ક્સ અથવા હોટેલ હેર્મેન ખાતે આશરે 30 વાહનો બનાવ્યા હતા, જ્યાં તેમણે તેમના ટેકેદારો સાથેના વિવાદો બાદ દુકાનની સ્થાપના કરી હતી. બેન્ઝ અને મેબેક તથા ડેમ્લેર જૂથ એકબીજાના શરૂઆતના કાર્યો અંગે કદાચ અજાણ હોવાનું મનાય છે. તેમણે ક્યારેય એકસાથે કામ કર્યું નથી, કેમકે બે કંપનીઓમાં મર્જર સમયે, ડેમ્લેર અને મેબેક બંને ડીએમજીનો ભાગ રહ્યા ન હતા.
1900માં ડેમ્લેરનું મૃત્યુ થયું હતું અને તે વર્ષે પાછળથી મેબેકે ડેમ્લેર-મર્સિડીઝ નામનું એન્જિન બનાવ્યું હતું, જે એમિલ જેલ્લિનેક દ્વારા નક્કી કરવામાં આવેલા ધારાધોરણો પ્રમાણે વિશેષ રૂપે તૈયાર કરવામાં આવેલી યાદીમાં મુકવામાં આવ્યું હતું. સ્પર્ધા અને તેમના દેશમાં વેચાણ માટે જેલ્લિનેક માટે આ નાના પાયે ઉત્પાદન કરવામાં આવ્યું હતું. તેના બે વર્ષ બાદ, 1902માં, નવું મોડેલ ડીએમજી ઓટોમોબાઇલનું ઉત્પાદન કરવામાં આવ્યું અને મેબેકે એન્જિન બાદ મોડેલનો મર્સિડીઝ નામ આપવામાં આવ્યું, જે 35 એચપી ઉત્પન્ન કરતું હતું. મેબેકે ત્યારબાદ તરત જ ડીએમજી છોડી દીધી હતી અને પોતાના કારોબારની શરૂઆત કરી હતી. ડેમ્લેર બ્રાન્ડના હકો અન્ય ઉત્પાદનકારોને વેચી દેવામાં આવ્યા હતા.
કાર્લ બેન્ઝે ડીએમજી અને બેન્ઝ એન્ડ સાઇ વચ્ચે સહકાર સ્થાપવાની દરખાસ્ત મુકી હતી. પ્રથમ વિશ્વ યુદ્ધ બાદ જર્મનીમાં આર્થિક સ્થિતિ બગડવાની શરૂઆત થઇ, પરંતુ ડીએમજીના ડિરેક્ટરોએ શરૂઆતમાં સ્વીકારવાનો અસ્વીકાર કર્યો હતો. આ સ્થિતિ જ્યારે વધુ વણસી ત્યારે બે કંપનીઓ વચ્ચેની વાટાઘાટો ઘણા વર્ષો પછી ફરી શરૂ થઇ, 1924માં તેમણે વર્ષ 2000 સુધીના એગ્રીમેન્ટ ઓફ મ્યુચ્યુઅલ ઇન્ટરસ્ટ પર હસ્તાક્ષર કર્યા. બંને કંપનીઓએ ધારાધોરણો અનુસાર ડિઝાઇન, ઉત્પાદન, ખરીદી અને વેચાણ બનાવી અને તેમણે સંયુક્ત ધોરણે તેમની મોટરગાડીના મોડેલ્સની જાહેરાત કરી અથવા વેચાણ કર્યું. જોકે તેમણે પોતાની બ્રાન્ડ જાળવી રાખી હતી.
28 જૂન, 1926ના રોજ, બેન્ઝ એન્ડ સાઇ અને ડીએમજી અંતે ડેમ્લેર-બેન્ઝ તરીકે ભળી ગયા અને ડીએમજી ઓટોમોબાઇલના સૌથી મહત્ત્વના મોડેલ તરીકેની બ્રાન્ડ તરીકે તેના બધી જ મોટરગાડીઓને મર્સિડીઝ બેન્ઝ નામ આપવામાં આવ્યું, મેબેકની ડિઝાઇન પાછળથી બેન્ઝના નામ સાથે 1902 મર્સિડીઝ-35 એચપી તરીકે ગણાવવામાં આવી. કાર્લ બેન્ઝ 1929માં મૃત્યુ થયું ત્યાં સુધી ડેમ્લેર-બેન્ઝના બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સના સભ્ય રહ્યા, અને તે સમયે તેમના બે પુત્રોએ પણ કંપનીના સંચાલનમંડળમાં ભાગ લેતા હતા.
1890માં, ફ્રાન્સના એમાઇલ લેવાસ્સર અને આર્મન્ડ પ્યુજટે ડેમ્લેર એન્જિન સાથે વાહનોના ઉત્પાદનની શરૂઆત કરી, અને ફ્રાન્સમાં ઓટોમોબાઇલ ઉદ્યોગનો પાયો નાખ્યો.
ગેસોલિન ઇન્ટર્નલ કમ્બ્શન એન્જિન સાથેના અમેરિકન ઓટોમોબાઇલ માટેની પ્રથમ ડિઝાઇન 1877માં રોચેસ્ટર, ન્યૂ યોર્કના જ્યોર્જ સેલ્ડન દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવી હતી, જેમણે 1879માં ઓટોમોબાઇલ માટે પેટન્ટની અરજી કરી હતી, પરંતુ પેટન્ટની અરજી રદબાતલ થઇ હતી કેમકે વાહન ક્યારેય બન્યું જ ન હતું. સોળ વર્ષના વિલંબ અને તેમની એપ્લીકેશન્સમાં શ્રેણીબદ્ધ ઉમેરા બાદ, 5 નવેમ્બર, 1895માં, સેલ્ડનને ટુ-સ્ટ્રોક ઓટોમોબાઇલ એન્જિન માટે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પેટન્ટ (ઢાંચો:US patent) આપવામાં આવી, જેણે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં મોટરગાડીઓના વિકાસમાં પ્રોત્સાહન પુરુ પાડ્યું હતું. તેની પેટન્ટને હેન્રી ફોર્ડ અને અન્ય લોકો દ્વારા પડકારવામાં આવી હતી અને 1911માં ઉથલાવી દેવામાં આવી હતી.
બ્રિટનમાં તાપમાનના વિવિધ એકમ સાથે વરાળથી ચાલતી કાર બનાવવાના ઘણા પ્રયત્નો કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં થોમસ રિકેટે તો 1860માં ઉત્પાદન કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો હતો.[૧૪] મેલવર્નના સેન્ટલર 1894માં[૧૫] દેશમાં પ્રથમ પેટ્રોલથી ચાલતી કાર બનાવવા બદલ વેટરન કાર ક્લબ ઓફ ગ્રેટ બ્રિટન દ્વારા ઓળખ આપવામાં આવી હતી, ત્યાર બાદ 1895માં ફ્રેડરિક વિલિયમ લેન્ચેસ્ટર દ્વારા પણ પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ તે બંને એક જ વાર શક્ય બન્યું હતું.[૧૫] ગ્રેટ બ્રિટનમાં ડેમ્લેર મોટર કંપની દ્વારા પ્રથમ વાહનનું ઉત્પાદન કરવામાં આવ્યું હતું, જેની સ્થાપના એન્જિનના નામના હકની ખરીદી બાદ હેરી જે. લોસન દ્વારા 1896માં કરવામાં આવી હતી. લોસનની કંપનીએ 1897માં પ્રથમ મોટરગાડી બનાવી અને તેમણે તેને ડેમ્લેર નામ આપ્યું હતું.[૧૫]
1892માં, જર્મન ઇજનેર રૂડોલ્ફ ડિઝલને "ન્યૂ રેશનલ કમ્બ્શન એન્જિન" માટે પેટન્ટ આપવામાં આવી હતી. 1897માં, તેમણે પ્રથમ ડિઝલ એન્જિન બનાવ્યું હતું.[૧૨] વરાળથી ચાલતા-, વીજળીથી ચાલતા- અને ગેસોલિનથી ચાલતા વાહનો દાયકાઓ સુધી સ્પર્ધામાં રહ્યા હતા, જ્યારે ગેસોલિન ઇન્ટર્નલ કમ્બ્શન એન્જિને 1910ના દાયકામાં પ્રભુત્વ પ્રાપ્ત કર્યું હતું.
વિવિધ પિસ્ટનલેસ રોટરી એન્જિન પરંપરાગત પિસ્ટન અને ક્રેન્કશાફ્ટ ડિઝાઇન સાથે સ્પર્ધા કરવાનો પ્રયત્ન કરી રહ્યા હોવા છતાં, ફક્ત મઝ્દાના વેન્કલ એન્જિને મર્યાદિત કરતા વધારે સફળતા મેળવી હતી.
ઉત્પાદન
[ફેરફાર કરો]
પરવડે તેવી મોટરગાડીઓના ઉત્પાદન માટેની મોટા પાયે પ્રોડક્શન લાઇનની શરૂઆત રેન્સમ ઓલ્ડ્સ દ્વારા 1902માં તેમની ઓલ્ડ્સમોબાઇલ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. આ વિચારને 1914થી હેન્રી ફોર્ડ દ્વારા મોટા પાયે વિસ્તારવામાં આવ્યો હતો. તેના પરિણામે, ફોર્ડની કાર અગાઉની પદ્ધતિની સરખામણીએ ખૂબ ઝડપથી દર પંદર મિનીટે બહાર પડવા માંડી, જેને પગલે ઉત્પાદનમાં આઠ ગણો વધારો થયો (પહેલા 12.5 માનવ-કલાકો અને બાદમાં એક કલાક 33 મિનીટ્સની જરૂરિયાત), જેમાં ઓછા માનવબળની જરૂર હતી.[૧૬]તે ખૂબ સફળ હતી, પેઇન્ટ તેમાં અંતરાય બન્યો. ફક્ત જાપાન બ્લેક જલ્દી સુકાતો હતો, અને તેને કારણે કંપની પર 1926માં જલ્દીથી સુકાતો ડ્યૂકો લેકર શોધવામાં ન આવ્યો ત્યાં સુધી 1914 પહેલા પ્રાપ્ય કલરની વિવિધ જાતોના ઉપયોગનું દબાણ સર્જાયું. તે ફોર્ડની એપોક્રાઇફલની ટિપ્પણી, "એની કલર એઝ લોન્ગ એઝ ઇટ્સ બ્લેક"નો સ્રોત છે.[૧૬] 1914માં, એસેમ્બલી લાઇનનો કામદાર ચાર મહિનાના પગારમાં મોડેલ ટી ખરીદી શકતો હતો.[૧૬]
ફોર્ડની પ્રત્યેક કામદારોને આમતેમ ફરવાને સ્થાને કોઇ ચોક્કસ સ્થળે કામ આપવાની જટીલ સલામતીની પ્રક્રિયાઓને કારણે ઇજાના દરમાં નાટકીય રીતે ઘટાડો નોંધાયો હતો. ઉંચા પગાર અને ઉચ્ચ કાર્યક્ષમતાના સંયોજનને "ફોર્ડિઝમ" કહેવાય છે, અને મોટા જંગી ઉદ્યોગો દ્વારા તેને અનુસરવામાં આવી હતી. એસેમ્બલી લાઇનમાંથી મળેલા કાર્યક્ષમતાના નફાનમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં આર્થિક ઉદય સાથે વધારો થયો હતો. એસેમ્બલી લાઇન કામદારોને ઘણા પુનરાવર્તિત કાર્યો સાથે કોઇ ચોક્કસ સ્થળ કામ કરવા દબાણ કરતી હતી, જેને પગલે કામદારદીઠ ઉત્પાદનમાં વધારો થયો હતો, જ્યારે અન્ય દેશો ઓછું ઉત્પાદન કરતી પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરતા હતા.
ઓટોમોટીવ ઉદ્યોગમાં, તેની સફળતા પ્રભુત્વભરી હતી, અને 1911માં ફોર્ડ ફ્રાન્સ અને ફોર્ડ બ્રિટન, 1923માં ફોર્ડ ડેન્માર્ક, 1925માં ફોર્ડ જર્મનીની સ્થાપના સાથે તે સમગ્ર વિશ્વભરમાં પ્રસરી હતી; 1921માં સાઇટ્રોન ઉત્પાદનની પદ્ધતિ અપનાવવા વાળી પ્રથમ નેટિવ યુરોપિયન ઉત્પાદનકાર હતી. ત્યારબાદ, તરત જ કંપનીઓએ એસેમ્બલી લાઇન્સની સ્થાપના કરવાની કે જોખમ ઉઠાવવાની જરૂરિયાત ઉભી થઇ હતી; 1930 સુધીમાં, 250 કંપનીઓ કે જેમની પાસે તે સવલત ન હતી તે અદ્રશ્ય થઇ ગઇ.[૧૬] ઓટોમોટિવ તકનીકનો વિકાસ ખૂબ ઝડપી હતો, કેમકે સંખ્યાબંધ નાના ઉત્પાદનકારો વિશ્વનું ધ્યાન ખેંચવા માટે સ્પર્ધા કરી રહ્યા હતા. મહત્ત્વના વિકાસમાં ઇલેક્ટ્રીક ઇગ્નીશન અને ઇલેક્ટ્રીક સેલ્ફ સ્ટાર્ટર (1910-1911માં કેડિલ્લેક મોટર કંપની માટે બંને ચાર્લ્સ કેટ્ટરિંગ દ્વારા), સ્વતંત્ર સસ્પેન્શન, અને ચાર પૈડાની બ્રેક્સનો સમાવેશ થાય છે.
1920ના દાયકાથી, લગભગ બધી જ કારોનું બજારની માગને પહોંચી વળવા મોટા પાયે ઉત્પાદન કરવામાં આવે છે, આથી માર્કેટીંગના આયોજનો ઓટોમોબાઇલની ડિઝાઇન પર ભારે પ્રભુત્ત્વ ધરાવે છે. એક કંપની દ્વારા ઉત્પાદિત થતી કારોની વિવિધ જાતો બનાવવાના વિચારની સ્થાપના આલ્ફ્રેડ પી. સ્લોઆને કરી હતી, કે જેથી ખરીદદારો તેમના નસીબ સાથે કારની પસંદગીમાં પણ "આગળ વધી શકે". ઝડપી પરિવર્તનોને પગલે, તેના ભાગો ઘણી કંપનીઓ ઉપયોગમાં લેવા માંડી અને મોટા પાયે ઉત્પાદનની શરૂઆત થતા નીચી પડતરે ઓછી કિંમતની કાર બનાવવાનું શક્ય બન્યું. ઉદાહરણ તરીકે, 1930ના દાયકામાં, લાસેલ્લેસે ઓલ્ડ્સમોબાઇલ દ્વારા બનાવવામાં આવેલા સસ્તા યાંત્રિક ભાગોનો ઉપયોગ કરીને કેડિલ્લેક દ્વારા વેચવામાં આવી હતી; 1950ના દાયકામાં, શેવરોલેટે હુ઼ડ, ડોર્સ, રૂફ અને વિન્ડો પોન્ટિઆક સાથે વહેચ્યા હતા; 1990ના દાયકા સુધીમાં, કોર્પોરેટ ડ્રાઇવટ્રેનના અને વહેંચાયેલા પ્લેટફોર્મ્સ (ઇન્ટરચાર્જેબલ બ્રેક્સ, સસ્પેન્શન અને અન્ય ભાગો) સમાન હતા. ફક્ત મોટા ઉત્પાદનકારો જ ઉંચી પડતર નિભાવી શકે તેવી સ્થિતિમાં હતા, અને એપર્સન, કોલ, ડોરિસ, હેન્સ અથવા પ્રિમિયર જેવી દાયકાઓનો અનુભવ ધરાવતી કંપનીઓ પણ તે સંભાળી શકી ન હતી: 1920માં અસ્તિત્વમાં રહેલી બસ્સો કંપનીઓમાંથી, 1930માં ફક્ત 43 કંપનીઓ બચી હતી, અને 1940 સુધીમાં મહા મંદી સાથે ફક્ત 17 કંપનીઓ બચી શકી હતી.[૧૬]
યુરોપમાં સમાન પ્રકારની સ્થિતિ હતી. 1924માં મોરિસે કોવલિ ખાતે તેની પ્રોડક્શન લાઇનની શરૂઆત કરી, અને ફોર્ડને પાછળ છોડી દીધી, જ્યારે 1923માં ફોર્ડની વર્ટિકલ ઇન્ટીગ્રેશનની પદ્ધતિને અનુસરવા માટે, હોચકિસ (એન્જિન), રિંગલી (ગિયરબોક્સીસ), અને ઓબ્સર્ટન (રેડિએટર્સ) ખરીદતા અને વોલસેલિ જેવા સ્પર્ધકો સાથે: 1925માં મોરિસ બ્રિટનના કારના કુલ ઉત્પાદનમાં 41 ટકા હિસ્સો ધરાવતી હતી. એબીથી એક્સ્ટ્રા સહિતના ઘણા બ્રિટીશ નાની કારના ઉત્પાદકોઓ કામ પડતા મુક્યા હતા. સાઇટ્રોને ફ્રાન્સમાં આ બાબતનું અનુસરણ કર્યું, 1919માં કાર બાબતે તેમના વચ્ચે અને રિનોલ્ટની 10સીવી અને પ્યુજીયટની 5સીવી જેવી સસ્તી કાર સામે તેઓ ટકી શક્યા ન હતા, 1925માં તેમણે 5,50,000 કારનું ઉત્પાદન કર્યું, અને મોર્સ, હુર્તુ, અને અન્ય લોકો તેમની સ્પર્ધા કરી શક્યા નહીં.[૧૬] જર્મનીની પહેલી મોટા પાયે ઉત્પાદિત કાર, ઓપેલ 4પીએસ લોબફ્રોશ (ટ્રિ ફ્રોગ), 1924માં રસેલ્સહેમ ખાતે રજૂ કરવામાં આવી, અને તેને પગલે ઓપેલ જર્મનીની કારની ટોચની ઉત્પાદનકાર બની ગઇ અને બજારમાં તેનો હિસ્સો 37.5 ટકા હતો.[૧૬]
ઇંધણ અને પ્રોપલ્શન તકનીકો
[ફેરફાર કરો]
આજે ઉપયોગમાં લેવામાં આવતી મોટા ભાગની મોટરગાડીઓમાં ઇંધણ તરીકે ગેસોલિન (પેટ્રોલ તરીકે પણ ઓળખાય છે) અથવા ડિઝલ ઇન્ટર્નલ કમ્બ્શન એન્જિન્સનો ઉપયોગ થાય છે, જે હવા પ્રદૂષણ માટે જાણીતા છે અને તેને આબોહવામાં પરિવર્તન અને ગ્લોબલ વોર્મીંગ માટે પણ કારણભૂત માનવામાં આવે છે.[૧૭] તેલ-આધારિત ઇંધણોની પડતરમાં વધારો, પર્યાવરણને લગતા કાયદાઓ કડક થતા તથા ગ્રીનહાઉસ ગેસના ઉત્સર્જન પરના નિયંત્રણોને પગલે મોટરગાડીઓ માટે વૈકલ્પિક સ્રોતોના ઉપયોગના પ્રયત્નોમાં વધારો થયો છે. હાલની તકનીકોમાં સુધારણા તથા તેને બદલે નવી તકનીકોના પ્રયત્નોમાં હાઇબ્રીડ વાહનો અને ઇલેક્ટ્રીક તથા હાઇડ્રોજન વાહનોના વિકાસનો સમાવેશ થાય છે, જે હવામાં પ્રદૂષણમાં ઉમેરો કરતા નથી.
ડેટા ટ્રાન્સમિશન
[ફેરફાર કરો]મોટરગાડી CAM, MOSH (ઓપ્ટિક ફાઇબર), મલ્ટીપ્લેક્સીંગ, બ્લુટૂથ અને WiFi સહિત અન્યનો ઉપયોગ કરે છે.
સલામતી
[ફેરફાર કરો]
મોટરગાડીની સલામતીની તુલના માટે ત્રણ મુખ્ય પરિમાણો છે: [૧૮](આંકડા યુકે ટ્રાન્સપોર્ટેશન પાસેથી લેવામાં આવ્યા છે)
| બસ: 4.3 |
| રેલ: 20 |
| વેન: 20 |
| કાર : 40 |
| ફુટ: 40 |
| પાણી: 90 |
| હવા: 117 |
| સાયકલ: 170 |
| મોટરસાયકલ: 1640 |
| બસ: 11.1 |
| રેલ: 30 |
| હવા: 30.8 |
| પાણી: 50 |
| વેન: 60 |
| કાર : 130 |
| ફુટ: 220 |
| સાયકલ: 550 |
| મોટરસાયકલ: 4840 |
| હવા: 0.05 |
| બસ: 0.4 |
| રેલ: 0.6 |
| વેન: 1.2 |
| પાણી: 2.6 |
| કાર : 3.1 |
| સાયકલ: 44.6 |
| ફુટ: 54.2 |
| મોટરસાયકલ: 108.9 |
રોડના ટ્રાફિક દરમિયાન થતી ઇજાઓ સમગ્ર વિશ્વમાં ઇજાઓને કારણે થતા મૃ્ત્યુમાં મુખ્ય કારણ રહી છે,[૧૯] તેમની લોકપ્રિયતા આ આંકડાઓને ઢાંકી દે છે.
મેરિ વોર્ડ પાર્સન્સટાઉન, આયર્લેન્ડ ખાતે 1869માં મોટરગાડીને કારણે મૃત્યુ પામનાર પ્રથમ નોંધાયેલી વ્યક્તિ બન્યો અને[૨૦] હેન્રી બ્લિસ ન્યૂ યોર્કમાં 1899માં મોટરગાડીથી અકસ્માત પામેલો યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સનો પ્રથમ પગપાળા ચાલનાર વ્યક્તિ છે.[૨૧] નવી મોટરગાડીઓમાં હવે સલામતી માટે પ્રમાણભૂત પરિક્ષણો હોય છે, જેમાં EuroNCAP અને US NCAP પરિક્ષણો[૨૨] તથા ઇન્સ્યોરન્સ-સાથે IIHS પરિક્ષણોનો સમાવેશ થાય છે.[૨૩]
કિંમતો અને લાભો
[ફેરફાર કરો]મોટરગાડીના વપરાશની પડતર, કે જેમાં વાહનની ખરીદી, મરામત, જાળવણી, ઇંધણ, ઘસારો, પાર્કિંગ ફી, ટાયરની ફેરબદલી, કરવેરા અને વીમાનો[૨૪] પણ સમાવેશ થઇ શકે છે તેની વૈકલ્પિક સાધનો સાથે તુલના કરતા તે વધારે ખર્ચાળ છે, અને વાહનના ઉપયોગના લાભો પણ વાસ્તવિક છે. આ લાભોમાં આપણી સગવડ પ્રમાણે મુસાફરી, ગતિશીલતા, સ્વતંત્રતા અને સવલતનો સમાવેશ થાય છે.[૮] આ પ્રમાણે જ મોટરગાડીના ઉપયોગથી સમાજને થતા ખર્ચમાં રોડનો નિભાવખર્ચ, જમીનનો ઉપયોગ, પ્રદૂષણ, જાહેર આરોગ્ય, આરોગ્ય સંભાળ, અને વાહનનો સમય પૂર્ણ થતા તેનો નિકાલ કરવાનો સમાવેશ થાય છે, જે મોટરગાડીના ઉપયોગથી સમાજને થતા લાભને સરભર કરી દે છે. સમાજને થતા લાભોમાં: રોજગારી અને સંપત્તિના સર્જન જેવા આર્થિક લાભો, મોટરગાડીઓનું ઉત્પાદન અને જાળવણી, મુસાફરી સગવડ, મોજમસ્તી અને પ્રવાસની તકો અને કરવેરા દ્વારા થતી આવકનો સમાવેશ થાય છે. એક સ્થળેથી બીજે સ્થળે સરળતાથી જવાની માણસની ક્ષમતાએ સમાજના પર્યાવરણ પર ઘણી ગંભીર તકલીફો ઉભી કરી.[૨૫]
પર્યાવરણ પર અસર
[ફેરફાર કરો]મોટા ભાગના ઔદ્યોગિક રાષ્ટ્રોમાં વાહનવ્યવહારે હવાના પ્રદૂષણમાં મુખ્ય ફાળો આપ્યો છે. અમેરિકન સરફેસ ટ્રાન્સ્પોર્ટેશન પોલિસી પ્રોજેક્ટના મતે, લગભગ અડધા ભાગના અમેરિકનો બિનઆરોગ્યપ્રદ હવા શ્વાસમાં લે છે. તેમના અભ્યાસમાં દર્શાવવામાં આવ્યું હતું કે સંખ્યાબંધ મેટ્રોપોલિટન વિસ્તારોમાં છેલ્લા દસકાથી સ્થિતિ વધુ વણસી છે.[૨૬] યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં સરેરાશ પેસેન્જર કાર 11,450 એલબીએસ (5 ટન) કાર્બન ડાયોક્સાઇડ સાથે ઓછા પ્રમાણમાં કાર્બન મોનોક્સાઇડ, હાઇડ્રોકાર્બન અને નાઇટ્રોજનનું ઉત્સર્જન કરે છે.[૨૭]
પ્રાણીઓ અને છોડ પર મોટરગાડીઓ દ્વારા નિવાસસ્થાનના વિનાશ અને પ્રદૂષણને કારણે ઘણી વાર નકારાત્મક અસર થાય છે. મોટરગાડીના સરેરાશ આયુષ્ય દરમિયાન "નિવાસસ્થાન ગુમાવવાની સંભવિતતા" પ્રાથમિક ઉત્પાદન સહસંબંધિતતાને આધારે 50,000 ચોરસ મિટર (5,38,195 ચોરસ ફીટ)થી વધારે થાય તેવી શક્યતા છે.[૨૮]
ઇંધણ પરના કરવેરા વધુ કાર્યક્ષણ અને આથી ઓછું પ્રદૂષણ કરતી કારની ડિઝાઇન (ઉદા. હાઇબ્રીડ વાહનો)ના ઉત્પાદન અને વૈકલ્પિક ઇંધણોના વિકાસ માટે પ્રોત્સાહક તરીકે કાર્ય કરે તેવી શક્યતા છે. ઇંધણ પરના ઉંચા કરવેરા ગ્રાહકોને વધુ લાઇટર, નાની અને વધુ ઇંધણ કાર્યક્ષમ કારો ખરીદવા અથવા કાર ન ચલાવવા માટે પ્રોત્સાહિત તેવી શક્યતા છે. આજની આશરે 75 જેટલી મોટરગાડીઓને પુન: ઉપયોગમાં લઇ શકાય તેવી હોય છે, અને ફરીથી ઉપયોગમાં લેવામાં આવતા સ્ટીલથી ઉર્જાના ઉપયોગ અને પ્રદૂષણમાં ઘટાડો થાય છે.[૨૯] યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ કોંગ્રેસમાં, ઇંધણની કાર્યક્ષમતા અંગેના નક્કી કરવામાં આવેલા ધારાધોરણો નિયમિતરૂપે ચર્ચવામાં આવે છે, પેસેન્જર કારના ધારાધોરણોમાં 1985માં નક્કી કર્યા બાદ કોઇ વધારો27.5 miles per US gallon (8.6 L/100 km; 33.0 mpg‑imp) કરવામાં આવ્યો નથી. લાઇટ ટ્રકના પ્રમાણોમાં સમયાંતરે ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે, અને 22.2 miles per US gallon (10.6 L/100 km; 26.7 mpg‑imp)2007માં તે નક્કી કરવામાં આવ્યા હતા.[૩૦] વૈકલ્પિક ઇંધણના વાહનો એ અન્ય વિકલ્પો છે જે પરંપરાગત પેટ્રોલિયમથી ચાલતા વાહનોની સરખામણીઓ ઓછા પ્રદૂષિત હોય છે.
અન્ય નકારાત્મક અસરો
[ફેરફાર કરો]ઓછી ગીચતા ધરાવતા રહેવાસીઓ, અને છુટાછવાયી રીતે રહેલા સમુદાયો જ્યા રહેતા હોય ત્યાં કાર અકસ્માતથીઢાંચો:Or મૃત્યુની શક્યતા વધારે હોય છે, જેના કારણે પ્રત્યેક વર્ષે 1.2 મિલિયન લોકો મૃત્યુ પામે છે અને આ આંકડાથી ચાલીસ ગણા લોકો ઇજા પામે છે.[૧૯] નિષ્ક્રિયતા અને મેદવૃદ્ધિમાં લાંબા થઇને સુવું એ મુખ્ય કારણ છે, જેમાં વિવિધ રોગો થવાના જોખમમાં વધારો થાય છે.[૩૧]
ડ્રાઇવર વિનાની કાર
[ફેરફાર કરો]
રોબોટિક કાર અથવા ડ્રાઇવર વિનાની કાર તરીકે જાણીતા સંપૂર્ણ સ્વાયત્ત વાહનો, માટેના નમૂના અસ્તિત્વ ધરાવે છે, અને વર્ષ 2020ની આસપાસ વ્યાપારી રીતે બજારમાં આવે તેવી અપેક્ષા છે. શહેરી ડિઝાઇનર અને ભવિષ્યવેત્તા માઇકલ ઇ આર્થના મતે, કામ, મુસાફરી અને આનંદ માટે વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટીના વધી રહેલા ઉપયોગ સંબંધે ડ્રાઇવર વિનાના વીજળીથી ચાલતા વાહનો થોડા દાયકાઓમાં જ વિશ્વના 800,000,000 વાહનોને ઓછા કરી શકે છે.[૩૨] જો બધી જ ખાનગી કારોમાં ડ્રાઇવરની જરૂર પડે જે ઉપયોગમાં ન હોય સમયમાં 90 ટકા પાર્ક કરવામાં આવે તો આ શક્ય બની શકે અને તેને પોતાની જાતે ચાલતી જાહેર ટેક્સીસમાં ઉપયોગમાં લેવામાં આવે તેનો સતત ઉપયોગ કરવામાં આવશે. તેનાથી કોઇ ચોક્કસ જરૂરિયાત માટે યોગ્ય વાહન મેળવવાનું સરળ બન્યું- વ્યક્તિઓના જૂથ માટે બસ, રાત્રીના સમયે વિશેષ સફર માટે લિમોઝીન અને એક વ્યક્તિ માટે નાનકડી યાત્રા માટે સેગવે પણ મળી શકે. બાળકો દેખરેખ હેઠળની સલામતીથી રાખી શકાય, DUIsનું અસ્તિત્વ નહીં રહે અને ફક્ત યુ.એસ.માં જ પ્રત્યેક વર્ષે 41,000 જીવન બચાવી શકશે.[૩૩][૩૪]
ભવિષ્યની કાર તકનીકો
[ફેરફાર કરો]વિકાસ હેઠળ રહેલી ઓટોમોબાઇલ પ્રોપલ્ઝન તકનીકમાં ગેસોલિન/ઇલેક્ટ્રીક અને પ્લગ-ઇન હાઇબ્રિડ, બેટરી ઇલેક્ટ્રીક વ્હીકલ, હાઇડ્રોજન કાર, બાયોફ્યુઅલ અને વિવિધ વૈકલ્પિક ઇંધણનો સમાવેશ થાય છે. વીજળીના ભવિષ્યના વૈકલ્પિક રૂપોના સંશોધનમાં ફ્યુઅલ સેલ્સનો વિકાસ, હોમોજિનીયસ ચાર્જ કમ્પ્રેશન ઇગ્નીશન (એચસીસીઆઇ), સ્ટર્લિંગ એન્જિન[૩૫], અને કમ્પ્રેસ્ડ હવા અથવા પ્રવાહી નાઇટ્રોજનની સંગ્રહિત ઉર્જાનો સમાવેશ થાય છે. સ્ટીલ કારની બોડીનું સ્થાન લઇ શકે તેવા નવા મટિરીયલ્સમાં ડ્યૂરેલ્યુમિનીયમ, ફાઇબરગ્લાસ, કાર્બન ફાઇબર અને કાર્બન નેનેટ્યૂબનો સમાવેશ થાય છે. ટેલીમેટિક્સ તકનીક વધુને વધુ લોકોને પે-એઝ-યુ-ગો આધારે યુકેમાં સિટી કાર ક્લબ, મેઇનલેન્ડ યુરોપમાં મોબિલિટી, અને યુએસમાં ઝિપકાર જેવી યોજનાઓ દ્વારા કાર વહેંચવાની પરવાનગી આપે છે.
મુક્ત સ્રોત વિકાસ
[ફેરફાર કરો]ઓપન ડિઝાઇનના સિદ્ધાંતના આધારે કારનો વિકાસ કરવાનો લક્ષ્યાંક ધરાવતા ઘણા પ્રોજેક્ટ હાથ ધરવામાં આવ્યા છે. આ પ્રોજેક્ટ્સમાં ઓસ્કાર, રિવરસિમ્પલ (throught 40fires.org) અને c,mm,nનો સમાવેશ થાય છે.[૩૬] તેમાંથી કોઇ પણ પ્રોજેક્ટ કારના વિકાસની દ્રષ્ટિએ કોઇ નોંધપાત્ર સફળતા હાંસલ કરવામાં સફળ નિવડ્યો નથી, બંને પ્રોજેક્ટ હાર્ડવેર અને સોફ્ટવેર દ્રષ્ટિથી હતા અને વર્ષ 2009ના અંત સુધીમાં ઓપન-સોર્સ આધારિત ડિઝાઇનથી કોઇ જંગી ઉત્પાદનની રજૂઆત કરવામાં આવી નથી. કેટલીક કાર અત્યાર સુધીમાં ફક્ત ઓન-બોર્ડ ડાઇગ્નોસ્ટિક્સ દ્વારા હેકિંગ થઇ છે.[૩૭]
મોટરગાડીના વિકલ્પો
[ફેરફાર કરો]મોટરગાડીના કેટલાક સ્થાપિત વિકલ્પોમાં જાહેર પરિવહન (બસ, ટ્રોલિબસ, ટ્રેઇન, સબવેઝ, મોનોરેલ, ટ્રામવેઝ), સાઇકલિંગ, ચાલવું, રોલરબ્લેડિંગ, સ્કેટબોર્ડિંગ, હોર્સબેક રાઇડિંગ અને વેલોમોબાઇલના ઉપયોગનો સમાવેશ થાય છે. કાર-શેર વ્યવસ્થાતંત્ર અને કારપૂલઇંગની લોકપ્રિયતામાં પણ વધારો થઇ રહ્યો છે-કાર-શેરિંગમાં યુ.એસ.ના બજારના અગ્રણીની આવક અને સભ્યપદમાં વર્ષ 2006 અને 2007માં બે આંકડામાં વૃદ્ધિ થઇ હતી, જે એ પ્રકારની સેવા આપે છે જે શહેરી નિવાસીઓને અગાઉથી ગીચતા ધરાવતા વિસ્તારમાં કારની માલિકી મેળવવા કરતા વાહન "શેર" કરવાની તક આપે છે.[૩૮] કોપનહેગન અને એમ્સ્ટર્ડેમ સહિતના યુરોપના કેટલાક શહેરોમાં બાઇક-શેરની પદ્ધતિ અજમાવવામાં આવી હતી. યુ.એસ.ના સંખ્યાબંધ શહેરોમાં સમાન પ્રકારની યોજનાઓની અજમાયશ કરવામાં આવી હતી.[૩૯] પર્સનલ રેપિડ ટ્રાન્ઝિટ જેવી વધારાની વ્યક્તિગત પરિવહનની પદ્ધતિઓને જો સમાજમાં સ્વીકારવામાં આવે તો તે મોટરગાડીઓનો વિકલ્પ પૂરો પાડી શકે છે.[૪૦]
ઉદ્યોગ
[ફેરફાર કરો]ઓટોમોટિવ ઉદ્યોગ વિશ્વના મોટર વાહનોની ડિઝાઇન, વિકાસ, ઉત્પાદન, વિતરણ અને વેચાણ કરે છે. 2008માં, કાર અને વ્યાપારી વાહનો સહિતના 70 મિલિયન જેટલા મોટર વાહનો વિશ્વભરમાં ઉત્પાદિત કરવામાં આવ્યા હતા.[૪૧]
2007માં, સમગ્ર વિશ્વમાં કુલ 71.9 મિલિયન નવા ઓટોમોબાઇલ્સનું વેચાણ થયું હતું: યુરોપમાં 22.9 મિલિયન, એશિયા-પેસિફીકમાં 21.4 મિલિયન, યુએસએ અને કેનેડામાં 19.4 મિલિયન, લેટિન અમેરિકામાં 4.4 મિલિયન, મિડલ ઇસ્ટમાં 2.4 મિલિયન અને આફ્રિકામાં 1.4 મિલિયન.[૪૨] ઉત્તર અમેરિકા અને જાપાનના બજારો સ્થિર રહ્યા હતા, જ્યારે દક્ષિણ અમેરિકા અને એશિયાના અન્ય ભાગોમાં મજબૂત વિકાસ જોવા મળ્યો હતો. મુખ્ય બજારોમાં, ચીન, રશિયા, બ્રાઝિલ અને ભારતમાં સૌથી ઝડપી વૃદ્ધિ જોવા મળી હતી.
યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં આશરે 250 મિલિયન વાહનો ઉપયોગમાં છે. સમગ્ર વિશ્વમાં, વર્ષ 2007માં 806 મિલિયન કારો અને લાઇટ ટ્રક્સ રસ્તા પર દોડતી હતી; તેઓ વાર્ષિક ધોરણે 260 બિલિયન ગેલન ગેસોલિન અને ડિઝલના ઇંધણનો ઉપયોગ કરે છે. વિશેષરૂપે ભારત અને ચીનમાં આ સંખ્યામાં તીવ્ર ગતિએ વધારો થઇ રહ્યો છે.[૪૩] કેટલાક લોકોના અભિપ્રાય પ્રમાણે, કાર પર આધારિત શહેરી ટ્રાન્સ્પોર્ટ સિસ્ટમ બિનટકાઉ સાબિત થઇ છે, જેમાં વધુ પડતી ઉર્જાનો વપરાશ થાય છે, વસ્તીના આરોગ્યને અસર કરે છે, અને રોકાણમાં વધારો થઇ રહ્યો હોવા છતાં સેવાનું સ્તર કથળી રહ્યું છે. જેમાંની ઘણી બધી નકારાત્મક અસરો સામાજિક જૂથનો યોગ્ય લાગે છે, જેઓ કારની માલિકી મેળવવાનું કે કાર ડ્રાઇવ કરવાનું ઓછું પસંદ કરે છે.[૪૪][૪૫][૪૬] ટકાઉ પરિવહનની ચળવળ આ બધી સમસ્યાઓના નિરાકરણ પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરે છે.
2008માં, ઓઇલની કિંમતોમાં તીવ્ર વધારો થવા સાથે, ઓટોમોટિવ જેવા ઉદ્યોગો કાચા માલની પડતર સામે ભાવની કિંમતોનું દબાણ અને ગ્રાહકોની ખરીદી ટેવામાં થઇ રહેલા ફેરફારની બમણી સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યા છે. ઉદ્યોગ જાહેર પરિવહન વ્યવસ્થા તરફથી પણ વધી રહેલી બાહ્ય સ્પર્ધાનો સામનો કરી રહ્યો છે, કેમકે ગ્રાહકો તેમના ખાનગી વાહનોના ઉપયોગનું મૂલ્યાંકન કરી રહ્યા છે.[૪૭] યુ.એસ.ના એકાવન લાઇટ વ્હીકલ પ્લાન્ટમાંથી આશરે અડધા પ્લાન્ટ્સ આગામી થોડા વર્ષોમાં હંમેશા માટે બંધ થઇ જશે તેવો અંદાજ છે, જેનાથી ક્ષેત્રમાં વધુ 2,00,000 નોકરીઓ ગુમાવવી પડશે, જે દાયકામાં 5,60,000ના કુલ આંકમાં ટોચના સ્થાન છે.[૪૮] ચીનમાં જંગી વૃદ્ધિની સાથે, વર્ષ 2009માં, તેને પરિણામે ચીન વિશ્વનું સૌથી મોટું મોટરગાડી ઉત્પાદનકાર અને બજાર બની ગયું.
બજાર
[ફેરફાર કરો]ઓટોમોટિવ બજાર માગ અને ઉદ્યોગ દ્વારા રચાયેલી છે. આ લેખ મુખ્યત્વે માગ તરફના ઓટોમોટિવ બજારના સામાન્ય, મુખ્ય વલણો વિષે છે.
યુરોપિયન ઓટોમોટિવ બજાર યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ કરતા નાની કારોને વધુ પ્રમાણમાં ઉત્તેજન આપતું આવ્યું છે. ઇંધણની ઉંચી કિંમતો અને વૈશ્વિક પેટ્રોલિયમ કટોકટી સાથે, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પણ તેના ઓટોમોટિવ બજારને રસ્તા પર ઓછા મોટા વાહનો અને વધુ નાની કારો સાથે યુરોપિયન બજાર જેવું બનતું જોઇ શકે છે. [૪૯]
ઓઇલની કિંમતોમાં વધઘટ વચ્ચે વૈભવી કારને સ્થાને નાની કારની પસંદગી ફક્ત બુદ્ધિમત્તા નહીં, પરંતુ વલણ પણ છે. ઉચ્ચ શ્રેણીમાં આ ફેશન વધુ મહત્વ મેળવતા, વૈભવી સવલતો સાથેની લિટલ ગ્રીન કાર્સ વધુ વાસ્તવિક થવા માંડી [૫૦].
વધુ જુઓ
[ફેરફાર કરો]- વાયુ પ્રદૂષણ
- બસ
- કારમુક્ત શહેર
- ડ્રાઇવિંગ
- માથાદીઠ વાહનો પ્રમાણે દેશોની યાદી
- મોટરગાડીઓની યાદી
- પ્રદૂષણ
- ટ્રક
સંદર્ભો
[ફેરફાર કરો]- ↑ compiled by F.G. Fowler and H.W. Fowler. (1976). Pocket Oxford Dictionary. London: Oxford University Press. ISBN 0-19-861113-7.
- ↑ "WorldMapper - passenger cars". મૂળ માંથી 2017-11-12 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-03-30.
- ↑ http://www.worldometers.info/cars/
- ↑ પ્લન્કેટ્ટ રિસર્ચ, "ઓટોમોબાઇલ ઇન્ડસ્ટ્રી ઇન્ટ્રોડક્શન" (2008)
- ↑ ""Car"". (etymology). Online Etymology Dictionary. મેળવેલ 2008-06-02.
- ↑ [૧] સંગ્રહિત ૨૦૦૩-૦૬-૨૮ ના રોજ વેબેક મશિન, 'કાર' ડિરાઇવ્ડ ફ્રોમ 'કેરસ'.
- ↑ "1679-1681–R P Verbiest's Steam Chariot". History of the Automobile: origin to 1900. Hergé. મેળવેલ 2009-05-08.
- ↑ ૮.૦ ૮.૧ Setright, L. J. K. (2004). Drive On!: A Social History of the Motor Car. Granta Books. ISBN 1-86207-698-7.
- ↑ Коляски Шамшуренкова и самокатка Кулибина / The carriages of Shamshurenkov and samokatka of Kulibin સંગ્રહિત ૨૦૨૦-૦૪-૦૯ ના રોજ વેબેક મશિન ઢાંચો:Ru icon
- ↑ "દુનિયાની પ્રથમ ઓટોમોબાઇલ કાર". sandesh.com. મેળવેલ 2020-07-23.
- ↑ "Automobile Invention". Aboutmycar.com. મૂળ માંથી 2013-08-10 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-10-27. Unknown parameter
|name=ignored (મદદ) - ↑ ૧૨.૦ ૧૨.૧ ૧૨.૨ Ralph Stein (1967). The Automobile Book. Paul Hamlyn Ltd.
- ↑ Wakefield, Ernest H. (1994). History of the Electric Automobile. Society of Automotive Engineers, Inc. પૃષ્ઠ 2–3. ISBN 1-56091-299-5.
- ↑ Burgess Wise, D. (1970). Veteran and Vintage Cars. London: Hamlyn. ISBN 0-600-00283-7.
- ↑ ૧૫.૦ ૧૫.૧ ૧૫.૨ Georgano, N. (2000). Beaulieu Encyclopedia of the Automobile. London: HMSO. ISBN 1-57958-293-1.
- ↑ ૧૬.૦ ૧૬.૧ ૧૬.૨ ૧૬.૩ ૧૬.૪ ૧૬.૫ ૧૬.૬ Georgano, G. N. (2000). Vintage Cars 1886 to 1930. Sweden: AB Nordbok. ISBN 1-85501-926-4.
- ↑ "Global Climate Change". U.S. Department of Energy. મેળવેલ 2007-03-03.
- ↑ "The risks of travel". Numberwatch.co.uk. મૂળ માંથી 2001-09-07 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-10-27.
- ↑ ૧૯.૦ ૧૯.૧ Peden M, Scurfield R, Sleet D et al. (eds.) (2004). World report on road traffic injury prevention. World Health Organization. ISBN 92-4-156260-9. મેળવેલ 2008-06-24.CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: extra text: authors list (link)
- ↑ "Mary Ward 1827–1869". Universityscience.ie. મૂળ માંથી 2008-03-11 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-10-27.
- ↑ "CityStreets - Bliss plaque". મૂળ માંથી 2006-08-26 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-03-30.
- ↑ "SaferCar.gov - NHTSA". મૂળ માંથી 2004-07-27 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-03-30.
- ↑ "Insurance Institute for Highway Safety".
- ↑ "Car Operating Costs". my car. RACV. મૂળ માંથી 2009-10-07 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-12-22.
- ↑ John A. Jakle, Keith A. Sculle. (2004). Lots of Parking: Land Use in a Car Culture. Charlottesville: Univ. of Virginia Press. ISBN 0813922666.
- ↑ "Clearing the Air". The Surface Transportation Policy Project. 2003-08-19. મૂળ માંથી 2003-08-28 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-04-26.
- ↑ "Emission Facts". United States Environmental Protection Agency.
- ↑ "ecological effects of automobiles". ecofx. મૂળ માંથી 2013-04-03 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-03-30.
- ↑ "Automobiles and the Environment". Greenercars.com. મૂળ માંથી 2008-02-14 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-03-30.
- ↑ ;"CAFE Overview - Frequently Asked Questions". National Highway Traffic Safety Administration. મૂળ માંથી 2008-09-16 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-03-30.
- ↑ "Our Ailing Communities". Metropolis Magazine. મૂળ માંથી 2007-02-08 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-03-30.
- ↑ Oliver, Rachel (2007-09-16). "Rachel Oliver "All About: hydrid transportation"". CNN. મેળવેલ 2009-03-05.
- ↑ Arth, Michael (Spring 2008). ""New Pedestrianism: A Bridge to the Future"". Carbusters Magazine. મૂળ માંથી 2009-10-26 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-03-06. Check date values in:
|date=(મદદ) - ↑ Birch, Alex (2008-05-23). ""Most Cars Can be Eliminated in 20 Years says Urban Designer Michael E. Arth"". Corrupt.org. મૂળ માંથી 2009-06-14 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-03-06.
- ↑ Paul Werbos. "Who Killed the Electric car? My review". મેળવેલ 2007-04-10. CS1 maint: discouraged parameter (link)
- ↑ "આર્કાઇવ ક .પિ". મૂળ માંથી 2010-03-27 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-03-30.
- ↑ http://video.google.com/videoplay?docid=-6306814203245314335
- ↑ "Flexcar Expands to Philadelphia". Green Car Congress. 2007-04-02.
- ↑ "About Bike Share Programs". Tech Bikes MIT. મૂળ સંગ્રહિત માંથી 2007-12-20 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-03-30.
- ↑ Jane Holtz Kay (1998). Asphalt Nation: how the automobile took over America, and how we can take it back. Berkeley, Calif.: University of California Press. ISBN 0520216202.
- ↑ "World Motor Vehicle Production by Country: 2007-2008". OICA.
- ↑ "2008 ગ્લોબલ માર્કેટ ડેટા બુક", ઓટોમોટિવ ન્યૂઝ , p.5
- ↑ પ્લન્કેટ્ટ રિસર્ચ, "ઓટોમોબાઇલ ઇન્ડસ્ટ્રી ઇન્ટ્રોડક્શન" (2008)
- ↑ Kenworthy, J R (2004). "Transport Energy Use and Greenhouse Emissions in Urban Passenger Transport Systems" (PDF). Institute for Sustainability and Technology Policy. મૂળ (PDF) માંથી 2008-09-09 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-07-22.
- ↑ World Health Organisation, Europe. "Health effects of transport". મૂળ માંથી 2006-02-06 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-08-29.
- ↑ Social Exclusion Unit, Office of the Prime Minister (UK). "Making the Connections - final report on transport and social exclusion" (PDF). મેળવેલ 2003-02-01.
- ↑ IBISWorld Newsletter, જૂન 2008, GLOBAL TRENDS ઓઇલ – ધી ક્રૂડ રિયાલિટી ઓફ કરન્ટ ટ્રેન્ડ્ઝ[હંમેશ માટે મૃત કડી], IBISWorld
- ↑ Jeff Rubin (2009-03-02). "Wrong Turn" (PDF). CIBC World Markets. મૂળ (PDF) માંથી 2009-12-29 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-03-30.
- ↑ આર્ટિકલ વિગતો[મૃત કડી]
- ↑ "Rendered Speculation: Audi EV". Worldcarfans. મેળવેલ 2009-07-25.
બીજા વાંચનો
[ફેરફાર કરો]- હેલ્બરસ્ટેમ, ડેવિડ, ધી રેકનીંગ , ન્યૂ યોર્ક, મોરો, 1986. ISBN 0-19-515437-1.
- કે, જેન હોસ્ટ્ઝ, અસ્ફાલ્ટ નેશન : હાઉ ધી ઓટોમોબાઇલ ટુક ઓવર અમેરિકા, એન્ડ હાઉ વી કેન ટેક ઇટ બેક , ન્યૂ યોર્ક, ક્રાઉન, 1997. ISBN 0-19-515437-1.
- હિથકોટ વિલિયમ્સ, ઓટોગેડન , ન્યૂ યોર્ક, આર્કેડ, 1991. ISBN 0-19-515437-1.
બાહ્ય લિંક્સ
[ફેરફાર કરો]