સિંધુ

વિકિપીડિયામાંથી
સિંધુ
નંગા પર્બત અને સિંધુ નદીનો પ્રદેશ
સિંધુ નદીનો માર્ગ અને ઉપનદીઓ
સ્થાન
દેશચીન, ભારત, પાકિસ્તાન
રાજ્યો અને પ્રાંતોલડાખ, પંજાબ, ખૈબર પખ્તુન્ખવા, સિંધ, ગિલ્ગિટ-બાલ્ટિસ્તાન, તિબેટ
શહેરોલેહ, સ્કર્દુ, દાસુ, બેશમ, થાકોટ, સ્વાબી, ડેરા ઇસ્લાઇલ ખાન, સુક્કુર, હૈદરાબાદ (પાકિસ્તાન), કરાચી
ભૌગોલિક લક્ષણો
સ્રોતસેંગે ઝાન્ગ્બો
 ⁃ સ્થાનતિબેટનો ઉચ્ચપ્રદેશ
૨જો સ્રોતગાર સાંગપો
નદીનું મુખઅરબી સમુદ્ર (મુખ્ય), કચ્છનું રણ (દ્વિતિય)
 • સ્થાન
સિંધુ નદીનો મુખપ્રદેશ (મુખ્ય), કોરી ખાડી (દ્વિતિય), પાકિસ્તાન, ભારત
 • અક્ષાંશ-રેખાંશ
23°59′40″N 67°25′51″E / 23.99444°N 67.43083°E / 23.99444; 67.43083
 • ઊંચાઈ
0 m (0 ft)
લંબાઇ3,180 km (1,980 mi) માપેલ. 3,249 km (2,019 mi) ઇતિહાસના પુસ્તકો પ્રમાણે.
વિસ્તાર1,165,000 km2 (450,000 sq mi)
સ્રાવ 
 ⁃ સ્થાનઅરબી સમુદ્ર
 ⁃ સરેરાશ6,930 m3/s (245,000 cu ft/s)
 ⁃ ન્યૂનતમ1,200 m3/s (42,000 cu ft/s)
 ⁃ મહત્તમ58,000 m3/s (2,000,000 cu ft/s)
સ્રાવ 
 ⁃ સ્થાનતારબેલા બંધ
 ⁃ ન્યૂનતમ2,469 m3/s (87,200 cu ft/s)
કાંઠાની લાક્ષણિકતાઓ
ઉપનદીઓ 
 • ડાબેઝંસ્કાર નદી, સુરુ નદી, સોણ નદી, જેલમ નદી, ચેનાબ નદી, રાવી નદી, બિયાસ નદી, સતલજ નદી, પાંજનાદ નદી
 • જમણેશ્યોક નદી, હુંઝા નદી, ગિલગીટ નદી, સ્વાત નદી, કુનાર નદી, કાબુલ નદી, કુર્રમ નદી, ગોમાલ નદી, ઝોબ નદી

સિંધુ નદી ભારતીય ઉપખંડમાંની મહત્વપૂર્ણ નદીઓમાંની એક છે. તિબેટમાં માનસરોવર પાસેથી નીકળતી આ નદી જમ્મુ-કાશ્મીર, પાકિસ્તાનના ઉત્તર ભાગમાં પ્રવેશી દક્ષિણ તરફ વહેતી અરબી સમુદ્રમાં કરાચી બંદર પાસે ભળી જાય છે.[૧] આ નદીની લંબાઇ આશરે ૩૨૦૦ કિ.મી. છે. તેનો વ્યાપ ૪,૫૦,૦૦૦ ચોરસ માઇલમાં ફેલાયેલો છે. આ નદીમાં વાર્ષિક ૨૦૭ ઘન કિ.મી. જેટલો જલ-પ્રવાહ વહે છે. દુનિયાની ટોચપર હિમનદીમાંથી નીકળતી આ નદી જંગલો, ખેતરોને પોષે છે અને દેશના પર્યાવરણમાં મહત્વનો ભાગ ભજવે છે. સિંધ પ્રદેશમાં સિંધુમાં ચેનાબ, રાવી, સતલજ, જેલમ, બિયાસ અને લુપ્ત થઇ ગયેલી સરસ્વતી મળે છે; આ પ્રદેશને સપ્તસિંધુનો પ્રદેશ ગણવામાં આવે છે. સપ્તસિંધુમાં સિંધુના બીજા વીસ જેટલા ફાંટા પડે છે.

લેહ, લદ્દાખમાં સિંધુ નદી

સંદર્ભ[ફેરફાર કરો]

  1. The Indus Basin of Pakistan: The Impacts of Climate Risks on Water and Agriculture. World Bank publications. May 2013. પૃષ્ઠ 59. ISBN 9780821398753.