યુનાઇટેડ કિંગડમ
વિકિપીડિયાના માપદંડ મુજબ આ લેખને ઉચ્ચ કક્ષાનો બનાવવા માટે તેમાં સુધારો કરવાની જરુર છે. તેમાં ફેરફાર કરીને તેને સુધારવામાં અમારી મદદ કરો. ચર્ચા પાના પર કદાચ આ બાબતે વધુ માહિતી મળી શકે છે. |
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland | |
---|---|
રાષ્ટ્રગીત: "God Save the King"[૧] | |
The United Kingdom (dark green) shown in relation to the European Union (light green) and other areas of Europe (dark grey) | |
રાજધાની and largest city | લંડન |
અધિકૃત ભાષાઓ | English (de facto)[૨] |
માન્ય પ્રાદેશિક ભાષાઓ | Irish, Ulster Scots, Scottish Gaelic , Scots, Welsh, Cornish [૩] |
વંશીય જૂથો | 92.1% White 4.0% South Asian 2.0% Black 1.2% Mixed 0.4% Chinese 0.4% Other |
ધર્મ | Anglican |
લોકોની ઓળખ | British, Briton |
સરકાર | Parliamentary democracy and constitutional monarchy |
• રાજા | ચાર્લ્સ તૃતિય |
• વડાપ્રધાન | ઋષિ સુનક |
સંસદ | Parliament |
• ઉપલું ગૃહ | House of Lords |
• નીચલું ગૃહ | House of Commons |
Formation | |
1 May 1707 | |
1 January 1801 | |
12 April 1922 | |
વિસ્તાર | |
• કુલ | 244,820 km2 (94,530 sq mi) (79th) |
• જળ (%) | 1.34 |
વસ્તી | |
• ૨૦૦૯ અંદાજીત | 61,612,300[૫] (22nd) |
• ૨૦૦૧ વસ્તી ગણતરી | 58,789,194[૬] |
• ગીચતા | 246/km2 (637.1/sq mi) (48th) |
GDP (PPP) | ૨૦૦૮ અંદાજીત |
• કુલ | $2.230 trillion[૭] (7th) |
• Per capita | $36,523[૭] (18th) |
GDP (nominal) | 2008 અંદાજીત |
• કુલ | $2.674 trillion[૭] (6th) |
• Per capita | $43,785[૭] (20th) |
જીની (૨૦૦૫) | 34[૮] ક્ષતિ: અયોગ્ય જીની કિંમત |
માનવ વિકાસ દર (HDI) (2008) | 0.947 ક્ષતિ: અયોગ્ય HDI કિંમત · 21st |
ચલણ | Pound sterling[૯] (GBP) |
સમય વિસ્તાર | UTC+0 (GMT) |
• ઉનાળુ (DST) | UTC+1 (BST) |
વાહન દિશા | left[૧૦] |
ટેલિફોન કોડ | 44 |
ISO 3166 કોડ | GB |
ઇન્ટરનેટ ડોમેઇન (TLD) | .uk[૧૧] |
યુનાઇટેડ કિંગડમ ઓફ ગ્રેટ બ્રિટન અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ [૧૨] (સામાન્ય રીતે યુનાઇટેડ કિંગડમ , યુકે , અથવા બ્રિટન )[૧૩]તરીકે ઓળખાય છે. જે પ્રજાસત્તાક રાજ્ય છે અને યુરોપીયન ઉપખંડના ઉત્તરપૂર્વ દરિયાકિનારા સામે આવેલું છે. તે ટાપુ દેશ છે,[૧૪][૧૫] જેમાં ઘણા દ્વીપસમૂહોઆવેલા છે જેમાં ગ્રેટ બ્રિટન , આયર્લેન્ડનો ઉત્તરપૂર્વ ભાગ, અને ઘણા નાના ટાપુઓ આવેલા છે. ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ એક માત્ર યુકેનો ભાગ છે જે જમીન સરહદ સાથેછે, જેમાં આયર્લેન્ડ પ્રજાસત્તાકસાથે ભાગ પડાવે છે.[૧૬][૧૭]જમીન સરહદ સિવાય યુકેની આસપાસ એટલાન્ટિક સમુદ્ર , ઉત્તર સમુદ્ર, ઇંગ્લીશ ખાડી અને આઇરીશ સમુદ્ર આવેલો છે. સૌથી મોટો ટાપુ, ગ્રેટ બ્રિટન, ફ્રાંસ સાથે ચેનલ ટનલ દ્વારા જોડાયેલો છે.
યુનાઇટેડ કિંગડમ બંધારણીય શાસક અને એકરૂપ રાજ્ય છે જેમાં ચારદેશોનો સમાવેશ થાય છે: ઇંગ્લેડ, ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ, સ્કોટલેન્ડ વોલ્સ.[૧૮] તેની સંસદીય પદ્ધતિ દ્વારા તેની લંડનમાં આવેલી સરકારની બેઠક દ્વારા સંભાળ રાખવામાં આવે છે. લંડન એ રાજધાની જેમાં બેલફાસ્ટ, કાર્ડિફ્ફ અને એડિનબર્ગમાં રાષ્ટ્રીય વહીવટ સોંપવામાં આવ્યો છે. આ ત્રણેય અનુક્રમે ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ, વોલ્સ અને સ્કોટલેન્ડની રાજધાનીઓ છે. જર્સી અને ગ્યુર્નસીના ખાડી ટાપુ બેઇલીવિકઅને ઇસ્લે ઓફ મેન ક્રાઉન ડેપેન્ડસીછે અને યુકેનો ભાગ નથી.[૧૯] યુકે ચૌદ વિદશી પ્રદેશોધરાવે છે,[૨૦] દરેકબ્રિટીશ સામ્રાજ્યનાના ભાગ છે, જે 1922ની ઊંચાઇએ આવેલું છે, અને વિશ્વની ત્રીજા ભાગની જમીનનો સમાવેશ કરે છે આમ તે ઇતિહાસમાં સૌથી મોટું સામ્રાજ્યછે. બ્રિટીશની અસર સતત રીતે ભાષા, સંસ્કૃતિ અને તેની અગાઉની ઘણી વસાહતમાં જોઇ શકાય છે.
સાધારણ જીડીપી દ્વારા છઠ્ઠા ક્રમના સૌથી મોટા અર્થતંત્ર સાથે યુકે વિકસિત દેશ છે અને ખરીદશક્તિની દ્રષ્ટિએ સાતમો સૌથી મોટો દેશ છે. [૭] તે વિશ્વનો ,સૌપ્રથમ ઓદ્યોગિકૃત્ત દેશ [૨૧]છે અને 19મી અને 20સદીના પ્રારંભ દરમિયાનમાં વિશ્વની અગ્રણી સત્તા હતો,[૨૨] પરંતુ બે વિશ્વ યુદ્ધનો આર્થિક ખર્ચ અને 20મી સદીના ઉત્તરાર્ધમાં તેના સામ્રાજ્યમં થયેલા ઘટાડાને લીધે વૈશ્વિક બાબતોમાં તેની ભૂમિકામાં ઘટાડો થયો હતો. તેમ છતા પણ યુકે મજબૂત આર્થિક, સાસ્કૃતિક, લશ્કરી, વૈજ્ઞાનિક અને રાજકીય અસર સાથે મોટી સત્તાતરીકે ટકી રહ્યો છે.તે પરમાણુ શક્તિ અને વિશ્વમાં ચતુર્થ સૌથી મોટું સંરક્ષણ ખર્ચ ધરાવે છે. તે યુરોપીયન યુનિયનનું સભ્ય રાજ્ય છે, અને યુનાઇટેડ નેશન્સ સિક્યુરિટી કાઉન્સીલમાં કાયમી બેઠક ધરાવે છે અને તે કોમનવેલ્થ ઓફ નેશન્સ, જી૮, ઓઇસીડી, નાટો અને વર્લ્ડ ટ્રેડ ઓર્ગેનાઇઝેશનનું પણ સભ્ય છે.
ઇતિહાસ
[ફેરફાર કરો]૧ મે ૧૭૦૭ના રોજ કિંગડમ ઓફ ગ્રેટ બ્રિટન[૨૩][૨૪]ની રચના કિંગડમ ઓફ ઇંગ્લેંડના રાજકીય સંઘ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. (જેમાંવોલ્સ)અને કિંગડમ ઓફ સ્કોટલેન્ડનો સમાવેશ થાય છે. આ ઘટના યુનિયનની સંધિનું પરિણામ હતી, જે અંગે 22 જુલાઇ 1706ના રોજ સંમતિ વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી,[૨૫]અને ત્યાર બાદ ઇંગ્લેડની સંસદ અને સ્કોટલેન્ડની સંસદ બન્ને દ્વારા 1707માં યુનિયનનો કાયદોપસાર કરીને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. 1707. આશરે એક સદી બાદ કિંગડમ ઓફ આયર્લેન્ડ, 1691માં ઇંગ્લીશના નિયંત્રણ હેઠળ હતું, તેને યુનિયન કાયદો ૧૮૦૦ પસાર કરીને યુનાઇટેડ કિંગડમની રચના માટે કિંગડમ ઓફ ગ્રેટ બ્રિટન સાથે ભેળવી દેવામાં આવ્યું હતું. [૨૬] ૧૭૦૭ પહેલા ઇંગ્લેંડ અને સ્કોટલેન્ડ અલગ રાજ્યો હોવા છતાં તેઓ 1603માં યુનિયન્સ ઓફ ક્રાઉન્સથી વ્યક્તિગત યુનિયનમાં હતા, જ્યારે જેમ્સ VI સ્કોટના રાજાએ કિંગડ્મ ઓફ ઇંગ્લેંડ અને આયર્લેન્ડનો આનુવંશીક તાજ પહેર્યો હતો અને તેની કોર્ટ from એડિનબર્ગથી ખસેડીને લંડન લઇ ગયા હતા. [૨૭][૨૮]
તેમની પ્રથમ સદીમાં સંસદીય સમિતિના પશ્ચિમી ખ્યાલોને વિકસાવવામાં તેમજ સાહિત્ય, કલા અને વિજ્ઞાન ક્ષેત્રે મહત્વનું પ્રદાન કરીને અગત્યની ભૂમિકા ભજવી હતી.[૨૯] યુકેની આગેવાની હેઠળની ઔદ્યોગિક ક્રાંતિએ દેશને સ્થાપિત કર્યો હતો અને બ્રિટીશ સામ્રાજ્યને આગળ ધકેલવામાં વેગ પૂરો પાડ્યો હતો. 1807માં ગુલામ વેપાર કાયદો પસાર કરવામાં આવ્યો હોવા છતાં એટલાન્ટિક ગુલામ વેપારસહિત આ સમયગાળા દરમિયાન, યુકે અન્ય મહા સત્તાની જેમ વસાહતવાદ શોષણમાં સામેલ હતું, અને ગુલામીમાં વેપારને નાથવા માટે યુકેએ અગ્રણી ભૂમિકા ભજવી હતી. [૩૦]નેપોલિયોનિક યુદ્ધમાં નેપોલિયનની હાર બાદ, યુકે 19મી સદીની મુખ્ય નૌકા શક્તિ તરીકે ઉભરી આવ્યું હતું અને 20મી સદીના મધ્ય ભાગમાં અગ્રણી સત્તા તરીકે રહ્યું હતું. બ્રિટીશ સામ્રાજ્ય ૧૯૨૧ સુધી તેના મહત્તમ કદ સુધી વધ્યું હતું અને પ્રથમ વિશ્વ યુદ્ધ બાદ ભૂતપૂર્વ જર્મન અને ઓટ્ટોમન વસાહતો પર લીગ ઓફ નેશન્સ ફરજિયાત બનાવ્યું હતું. એક વર્ષ બાદ વિશ્વના પ્રથમ મોટા પાયાના આંતરરાષ્ટ્રીય બ્રોડકાસ્ટીંગ એવા બીબીસીની રચના કરવામાં આવી હતી.
1918માં સિન ફેઇનની ચુંટણીમાં વિજય થયા બાદ આયર્લેન્ડમાં સ્વતંત્રતા યુદ્ધ 1921માં ટાપુઓના ભાગલામાં પરિણમ્યુ હતું [૩૧]ત્યાર બાદ 1922માં ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ સાથે આઇરીશ મુક્ત રાજ્યની સ્વતંત્રતા યુકેના એક ભાગમાં પરિણમી હતી [૩૨]પરિણામ સ્વરૂપે, 1927માં યુકેનું ઔપચારીક નામ બદલાઇને પ્રવર્તમાન નામ યુનાઇટેડ કિંગડમ અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ પડ્યું હતું.
યુનાઇટેડ કિંગડમ વિશ્વ યુદ્ધ IIના અનેક રાષ્ટ્રોમાંનું એક હતું. યુદ્ધના પ્રથમ યુદ્ધમાં તેના સાથી રાષ્ટ્રી યુરોપીનની હાર થતાં યુનાઇટેડ કિંગડમે જર્મની અને સામે હવાઇ હૂમલા જારી રાખ્યા હતા, જે બ્રિટનની લડાઇતરીકે ઓળખાય છે. વિજય હાંસલ કર્યા બાદ, યુકે યુદ્ધ પછીની દુનિયાનું સર્જન કરવામાં સહાય કરવા માટે અનેક મહાસત્તામાંનું એક હતું. વિશ્વ યુદ્ધ II એ યુનાઇટેડ કિંગડમને નાણાંકીય રીતે પાયમાલ કરી નાખ્યું હતું. જોકે, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને કેનેડા પાસેથી લેવામાં આવેલી માર્શલ સહાયઅને ખર્ચાળ લોનોએ યુકેને સુધારાના માર્ગ પર પરત આવવા મદદ કરી હતી. યુદ્ધ પછી તરત જ કલ્યાણ રાજ્યની સ્થાપના થઇ હતી, જેમાં વિશ્વની પ્રથમ અને અત્યંત વ્યાપક જાહેર આરોગ્ય સેવાનો સમાવેશ થાય છે, જ્યારે અર્થતત્રને સુધારવાની માગે સમગ્ર કોમનવેલ્થની પ્રજાને મલ્ટીએથનિક બ્રિટનની રચના કરવા માટે નજીક લાવ્યા હતા. યુદ્ધ બાદ નવી મર્યાદાઓ હોવા છતાં બ્રિટનની રાજકીયભૂમિકા 1956ની સ્યુઝ કટોકટી બાદ નક્કી થઇ ગઇ હતી, ઇંગ્લીશ ભાષાનઆંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે વ્યાપે તેના સાહિત્યઅનેસંસ્કૃતિની અસર સતત રાખી હતી, જ્યારે 1960થી તેની લોકપ્રિય સંસ્કૃતિ પર પણ વિદેશમાં અસર જોવા મળી હતી.
1970માં વૈશ્વિક આર્થિક મંદી અને ઔદ્યોગિક સંઘર્ષને કારણે, 1980માં નોંધપાત્ર ઉત્તર સમુદ્રઆવક પ્રવાહ અને આર્થિક વૃદ્ધિ જોવા મળી હતી. માર્ગારેટચ થેચરની આગેવાનીના કારણે યુદ્દ પછીના રાજકીય અને આર્થિક સંમતિઓને દ્રષ્ટિએ નોંધપાત્ર ફેરફાર જોવા મળ્યો હતો; તે જ ચીલો 1997થી ટોની બ્લેયર અને ગોર્ડોન બ્રાઉનની ન્યૂ લેબરસરકાર હેઠળ ચાલુ રહ્યો હતો.
યુનાઇટેડ કિંગડમ યુરોપીયન સંઘના 12 સ્થાપક સભ્યોમાંનું એક હતું, કેમ કે તેનો પ્રારંભ માસ્ટસ્ટ્રીક્ટ સંધિ પર હસ્તાક્ષર થવાથી થયો હતો. તેની પહેલા તે ઇયુના ફોરરનર યુરોપીયન ઇકોનોમિક કોમ્નોયુનિટી (ઇઇસી)1973થી સભ્ય હતો. આ સંસ્થા સાથેના વધુ સંકલનની દિશામાં પ્રવર્તમાન લેબરસરકારની વર્તણૂંક મિશ્ર છે,[૩૩]જ્યારેસત્તાવાર વિરોધપક્ષ, કંઝર્વેટિવ પાર્ટી, થોડી સત્તાઓની અને ઇયુને તબદિલ કરેલી સ્પર્ધાત્મકતાની તરફેણ કરતી હતી.[૩૪]20મી સદીના અંતમાં ધારાસભા પહેલા લોકમતને આધારે ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ, સ્કોટલેન્ડ અનો વોલ્સને રાષ્ટ્રીય વહીવટની સોંપણીની સ્થાપના સાથે યુકેની સંભાળમાં પણ મોટા ફેરફારો આવ્યા હતા.[૩૫]
સરકાર અને રાજકારણ
[ફેરફાર કરો]યુનાઇટેડ કિંગડમના બંધારણીય શાસક છે રાજા ચાર્લ્સ તૃતિય (કિંગ ચાર્લ્સ ધ થર્ડ) જેઓ ૮ સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૨ના રોજ થયેલા તેમની માતા રાણી એલિઝાબેથ દ્વિતિયના અવસાન બાદ યુકે તેમજ અન્ય ૧૫ રાષ્ટ્રમંડળ (કોમનવેલ્થ) દેશોના વડા બન્યા. જે યુકેને અન્ય રાજ્યોની સાથે વ્યક્તિગત સંઘમાં રાખી રહ્યા છે. આયલ ઑફ મેન અને જર્સીના મેજિસ્ટ્રેટ કે બૅલીફનું કાર્યક્ષેત્ર અને ગર્નસીના ક્રાઉન ડિપેન્ડન્સીઝ સામે ક્રાઉન સર્વોપરિતા ધરાવે છે, આ દેશો કે જે યુનાઇટેડ કિંગડમના ભાગ નથી છતાં યુકે સરકાર તેમના વિદેશી બાબતો અને સંરક્ષણનું સંચાલન કરે છે અને યુકે સંસદને તેમના વતી ધારાઓ ઘડવાની સત્તા છે.
યુનાઇટેડ કિંગડમ આજે વિશ્વમાં ત્રણ દેશોમાંનો એક દેશ છે જેની પાસે લેખિત બંધારણ નથી[૩૬], યુનાઇટેડ કિંગડમના બંધારણમાં મોટે ભાગે લેખિત કાયદાનો જેમ કે સ્ટેચ્યુ, જજ-મેઇડ કેસ લો અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંધિઓનો સમાવેશ થાય છે. સામાન્ય રીતે સામાન્ય લેખિત કાયદાઓ અને બંધારણીય કાયદા વચ્ચે કોઇ ટેકનિકલ તફાવત નથી, યુકે સંસદ સરળતાથી સંસદીય કાયદાઓ પસાર કરીને બંધારણીય સુધારણા હાથ ધરી શકે છે અને આ રીતે તેની પાસે બંધારણના કોઇ પણ લેખિત કે લેખિત વિનાના કોઇ પણ ભાગનો નાશ કરવાનો કે તમાં સુધારો કરવાની સત્તા છે.જોકે, ભવિષ્યની કોઇ પણ સંસદ ફેરફાર ન કરી શકે તેવા કોઇ પણ કાયદાઓ જે તે સંસદ પસાર કરી શકે નહી. [૩૭]
યુકે પાસે વેસ્ટમિનીસ્ટર પદ્ધતિ પર આધારિત સંસદીય સરકાર છે જેનું આખા વિશ્વમાં અનુકરણ કરવામાં આવ્યું છે -જેને બ્રિટીશ સામ્રાજ્યનો વારસો કહી શકાય.યુનાઇટેડ કિંગડમની સંસદ કે જે વેસ્ટમિનીસ્ટરના મહેલમાં મળે છે તેને બે ગૃહ છેઃ ચુંટાયેલ હાઉસ ઓફ કોમોન્સ અને નિમાયેલ હાઉસ ઓફ લોર્ડઝ અને કોઇ પણ પસાર થયેલા ખરડાને કાયદો બનાવવા માટે રોયલની અનુમતિની જરૂર પડે છે. સ્કોટલેન્ડમાં સંસદની ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ અને વોલ્સમાં વિધાનસભાની સોંપણી કરી ત્યારથી યુનાઇટેડ કિંગડમમાં તે આખરી ધારાસભા સત્તા છે. આ તમામ સાર્વભૌમ સંસ્થાઓ નથી અને તેની રચના પ્રજાની સંમતિથી લોકમતમાં દર્શાવ્યા અનુસાર થઇ હોવા છતાં તેને યુકે સંસદ દ્વારા નાબૂદ કરી શકાય છે.
યુકેના સરકારના વડા વડાપ્રધાન સરકારના વડાનું પદ સંસદસભ્ય સાથે લેગવળગે છે, જે હાઉસ ઓફ કોમન્સમાં વિશ્વાસનો બહુમત મેળવી શકે છે, સામાન્ય રીતે તે ચેમ્બરમાં સૌથી મોટા રાજકીય પક્ષનો પ્રવર્તમાન નેતા હોય છે. ઔપચારીક રીતે શાસક દ્વારા વડાપ્રધાન અને કેબિનેટની નિમણૂંક હર મેજેસ્ટીઝ સરકારની રચના કરવા માટે થાય છે, વડાપ્રધાન કેબિનેટની પસંદગી કરતા હોવાથી એક સંમેલનમાં એચએમ રાણી વડાપ્રધાનની પસંદગીને માન આપે છે. Tકેબિનેટ પરંપરાગત રીતે બન્ને ધારાસભાઓમાં રહેલા વડાપ્રધાનના પક્ષમાંના સભ્યોમાંથી રચવામાં આવે છે અને મોટે ભાગે તે હાઉસ ઓફ કોમન્સ હોય છે જેને તેઓ જવાબદાર હોય છે.વડાપ્રધાન અને કેબિનેટ દ્વારા એક્ઝિક્યુટિવ સત્તાનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, જે લોકોએ હર મેજેસ્ટીની અત્યંત માનવાચક વ્યક્તિગત કાઉન્સીલમાં સોગંદ લીધા હોય તે મિનીસ્ટર્સ ઓફ ક્રાઉન બને છે. એમપી, લેબર પક્ષના ના નેતા આરટી હોન ગોર્ડન બ્રાઉન૨૭ જૂન 2007થી વડાપ્રધાન હતા, તેમજ તેઓ ટ્રેઝરીના ફર્સ્ટ લોર્ડ અને સિવીલ સર્વિસ પ્રધાન હતા.[૩૮]
હાઉસ ઓફ કોમન્સની ચુંટણી માટે, યુકે હાલમાં ૬૪૬ મતવિસ્તરોમાં વહેંચાયેલું છે, જેમાં ઇંગ્લેંડમાં ૫૨૯, ૧૮ ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં અને ૫૯ સ્કોટલેન્ડમાં અે ૪૦ વોલ્સમાં છે,[૩૯] જોકે આગામી સામાન્ય ચુંટણીમાં આ ક્રમાંક વધીને ૬૫0નો થશે.દરેક મતવિસ્તાર સરળ બહુમતીથી સંસદના એક સભ્યને ચુંટી કાઢે છે. સામાન્ય ચુંટણીની ઘોષણા શાસક દ્વારા જ્યારે વડાપ્રધાન તેવી સલાહ આપે ત્યારે કરવામાં આવે છે. સંસદની કોઇ ઓછામાં ઓછી અવધિ નહી હોવા છતાં સંસદીય કાયદા (૧૯૧૧)માં નવી ચુંટણી અગાઉની સામાન્ય ચુંટણીના પાંચ વર્ષમાં થવી જોઇએ તેવું કરવાની જરૂર છે.
યુકેના ત્રણ મોટા રાજકીય પક્ષો લેબર પાર્ટી, કંઝર્વેટિવ પાર્ટી અને લિબરલ ડેમોક્રેટ્સ છે, જેમણે 2005ની સામાન્ય ચુંટણીમાં હાઉસ ઓફ કોમન્સમાં ઉપલબ્ધ 646 બેઠકોમાંથી 616 બેઠકો જીતી લીધી હતી. મોટા ભાગની બાકીની બેઠકો એવા પક્ષો જેમ કે સ્કોટ્ટીશ નેશનલ પાર્ટી (ફક્ત સ્કોટલેન્ડ), પ્લેઇડ સાયમ્રુ (ફક્ત વોલ્સ) અને ડેમોક્રેટિક યુનિયનીસ્ટ પાર્ટી, સોશિયલ ડેમોક્રેટિક અને લેબર પાર્ટી, અલ્સ્ટર યુનીયનીસ્ટ પાર્ટી અને સિન ફેઇન (ફક્ત ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ, જોકે સિન ફેઇન આયર્લેન્ડમાં પણ ચુંટણી લડે છે)દ્વારા જીતવામાં આવી હતી કે જે યુકેના એક જ ભાગમાં ચુટણી લડતા હતા. પાર્ટીની નીતિના અનુસાર સિન ફેઇનના ચુંટાયેલા કોઇ સંસદ સભ્યએ તેમના મતવિસ્તાર વતી બોલવા માટે હાઉસ ઓફ કોમન્સમાં હાજરી આપી ન હતી, સંસદ સભ્યએ શાસક સમક્ષ રાજ્ય નિષ્ઠાના સોગંધ લેવાની જરૂર પડે છે. [૪૦]
યુરોપીયન સંસદની ચુંટણી માટે યુકે પાસે હાલમાં ૭૨ એમઇપી છે, જે ૧૨ એક કરતા વધુ સભ્ય મતવિસ્તારમાંથી ચુંટાઇ આવ્યા છે.[૪૧]. યુકેના યુરોપીય સંઘના સભ્યપદને લીધે સાર્વભૌમત્વ પર પ્રશ્નો ઉભા થયા હતા. [૪૨]
રાષ્ટ્રીય વહીવટની સોંપણી
[ફેરફાર કરો]ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ, સ્કોટલેન્ડ અને વોલ્સ એમ દરેક પાસે તેની પોતાની સરકાર કે એક્ઝિક્યુટિવ છે, જેનું સંચાલન પ્રથમ પ્રધાન અને સોંપણી કરાયેલ એક ગૃહ ધરાવતા ધારસભા દ્વારા કરવામાં આવે છે.ઇંગ્લેંડ, યુનાઇટેડ કિંગડમનો સૌથી મોટો દેશ છે, જેની પાસે સોંપણી કરાયેલ એક્ઝિક્યુટિવ કે ધારાસભા નથી અને દરેક મુદ્દે તેનો વહીવટ અને નિયમન સીધું જ યુકે સરકાર અને સંસદ દ્વારા જ કરવામાં આવે છે. આ પરિસ્થિતિએ બહુચર્ચીત વેસ્ટ લોથીયન પ્રશ્નોમાં વધારો કર્યો છે, જેમાં ઇંગ્લેડ કે જેનું સંચાલન સોંપણી કરાયેલ તેમના પોતાના મતવિસ્તાર દ્વારા સંચાલન કરવામાં આવે છે તેને સંબંધિક બાબતો પર ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ, સ્કોટલેન્ડ અને વોલ્સના એમપી કેટલીકવાર નિર્મણયાત્મક[૪૩] રીતે મત આપી શકે છે તે અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે.[૪૪]
સ્કોટ્ટીશ સરકાર અને સંસદ પાસે ખાસ કરીને યુકે સંસદ સુધી સીમીત ન હોય તેવી કોઇપણ બાબત અંગેની વ્યાપક સત્તા છે, જેમાં શિક્ષણ, આરોગ્યસંભાળ, સ્કોટ કાયદો અને સ્થાનિક સરકારનો સમાવેશ થાય છે.[૪૫] 2007ની ચુંટણીમાં થયેલા તેમના વિજયને પગલે સ્વતંત્રતા તરફી એસએનપીએ લઘુમતી સરકારની રચના તેમના નેતા એલેક્સ સાલમોન્ડ સાથે કરી હતી, જે સ્કોટલેન્ડના સૌપ્રથમ પ્રધાન બન્યા હતા. જ્યારે યુનિયન તરફી પાર્ટીઓએ એક વિકલ્પ તરીકે સ્કોટ્ટીશ સ્વતંત્રતાને બાદ કરતા વધારાની સત્તા સોંપણી માટેના કેસની ચકાસણી કરવા કમિશનની રચના કરીને એસએનપીની ચુંટણીની સફળતાને પ્રતિભાવ આપ્યો હતો.
વોલ્સ એસેમ્બલી ગવર્નમેન્ટ અને નેશનલ એસેમ્બલી ફોર વોલ્સ પાસે સ્કોટલેન્ડની ફરજ સોંપણી તુલનામાંવોલ્સ સરકાર કાયદો ૨૦૦૬ પસાર કરવામાં આવ્યો હોવા છતાં મર્યાદિત સત્તા હતી[૪૬], હવે વિધાનસભા લેજિસ્લેટિવ કોમ્પીટન્સી ઓર્ડર મારફતે કેટલાક મુદ્દે કાયદાઓ ઘડી શકે છે, જેને વિવિધ કેસને આધારે મંજૂરી આપી શકાય.[૪૭] 2007ની ચુટણીના થોડા સપ્તાહો બાદ બાદ લઘુમતીના ટૂંકા ગાળાના વહીવટ બાદ જ્યારે પ્લેઇડ સામ્રુ પ્રથમ પ્રધાન ર્હોદ્રી મોર્ગનની સતત આગેવાની હેઠળ યુતિ સરકાર લેબર જોડાયા હતા તેના પગલે પ્રવર્તમાન વેલ્શ એસેમ્બલી સરકારની રચના થઇ હતી.
ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ એક્ઝિક્યુટિવ અને વિધાનસભા પાસે સ્કોટલેન્ડને જે સોંપણી કરાયેલ છે તેને બંધ કરવાની સત્તા છે. ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ એક્ઝિક્યુટિવ હાલમાં પ્રથમ પ્રધાન પીટર રોબિન્સન, (ડેમોક્રેટિક યુનીયનીસ્ટ પાર્ટી) અને નાયબ પ્રથમ પ્રધાન માર્ટીન મેકગિનેસ (સિન ફેઇન) દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે.[૪૮]
સ્થાનિક સરકાર
[ફેરફાર કરો]યુનાઇટડે કિંગડમના દરેક દેશ પાસે અગાઉ યુનાઇટેડ કિંગડમ કેવું હતું તેની યાદી સાથે સ્થાનિક સરકારની અલગ પદ્ધતિ છે. 19મી સદી સુધી તે વ્યવસ્થાઓમાં નાનો ફેરફાર હતો પરંતુ, ત્યારથી ભૂમિકા અને કાર્યોનો સતત વિકાસ થતો આવ્યો છે.[૪૯] ઇંગ્લેંડ, ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ, સ્કોટલેન્ડ અને વોલ્સમાં આ ફેરફારે સ્થાન એકસમાન રીતે લીધુ ન હતું અને સ્કોટલેન્ડ, વોલ્સ અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં સ્થાનિક સરકારને સત્તાની સોંપણીનો અર્થ એવો થાય છે કે ભવિષ્યના ફેરફારો એકસમાન હશે નહી.
ઇંગ્લેંડમાં સ્થાનિક સરકારનું ઓર્ગેનાઇઝેશન જટિલ છે, કેમ કે કાર્યોની વહેંચણી સ્થાનિક વ્યવસ્થાઓને આધારે અલગ પડે છે. ઇંગ્લેંડમાં સ્થાનિક સરકારને લાગેવળગતા કાયદાઓ યુકે સંસદ અને યુનાઇટેડ કિંગડમની સરકાર દ્વારા નક્કી થાય છે કેમ કે ઇંગ્લેંડ પાસે પોતાની અલાયદી સંસદ નથી.અપર ટાયર ઇંગ્લેંડના પેટાવિભાગો નવ સરકારી ઓફિસ પ્રદેશો અથવા યુરોપીયન સંઘ સરકારી ઓફિસ પ્રદેશો છે.[૫૦] એક પ્રદેશ ગ્રેટર લંડન લોકમતમાં દરખાસ્ત માટે લોકપ્રિય ટેકા માટે સીધી રીતે ચુંટાયેલ વિધાનસભા અને મેયર 2000ની સાલથી ધરાવે છે.[૫૧] એવો ઇરાદો રાખવામાં આવ્યો હતો કે અન્ય રાજ્યોને પણ તેમી પોતાની ચુંટાયેલ પ્રાદેશિક વિધાનસભા આપવામાં આવશે પરંતુ 2004માં લોકમતમાં ઉત્તર પૂર્વ પ્રદેશમાં સૂચિત વિધાનસભા તેનો અસ્વીકાર કરવામાં આવતા તે ખ્યાલ આગળ ધપતા અટકી ગયો હતો.[૫૨] પ્રાદેશિક સ્તરથી નીચે લંડનમાં ૩૨ જેટલા લંડન બોરોઘનો સમાવેશ થાય છે અને બાકીના ઇંગ્લેંડમાં ક્યાં તો કાઉન્ટી કાઉન્સીલ્સ અને જિલ્લા કાઉન્સીલ્સ અથવા એકરૂપ સત્તાઓનો સમાવેશ થાય છે. એક જ સભ્યના વોર્ડમાં ફર્સ્ટ પા્ટ ધી પોસ્ટ અથવા એક કરતા વધુ સભ્યોના વોર્ડમાં એક કરતા વધુ સભ્યની બહુમતી પદ્ધતિથી સલાહકારોની ચુંટણી થાય છે. [૫૩]
ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં 1973થી સ્થાનિક સરકાર ૨૬ જિલ્લા કાઉન્સીલમાં સમાયેલી છે, દરેકની ચુંટણી એકમાત્ર તબદિલ થઇ શકે તેવા મત દ્વારા કરવામાં આવી છે જેમની સત્તા કચરો ભેગો કરવો, કૂતરાઓને અંકુશમાં રાખવા અને બગીચાઓ અને સ્મશાનની જાળવણી જેવી સેવાઓ સુધી સીમીત છે.[૫૪]જોકે, ૧૩ માર્ચ 2008ના રોજ એક્ઝિક્યુટિવ પ્રવર્તમાન વ્યવસ્થાને બદલાવવા માટે ૧૧ નવી કાઉન્સીલની રચના કરવાની દરખાસ્ત પર [૫૫]અને હવે પછીની સ્થાનિક ચુંટણી આ બાબતને ટેકો મળી રહે તે માટે ૨૦૧૧ સુધી મુલતવી રખાશે તેની પર સંમત થયા હતા. [૫૬]
સ્કોટલેન્ડમાં રહેલી સ્થાનિક સરકારને ૩૨ કાઉન્સીલ વિસ્તારો કે જેમાં કદ અને વસતી એમ બન્ને રીતે બહોળો ફરક છે તેના આધારે વહેંચવામાં આવી છે. ગ્લાસગો, એડિનબર્ગ, એબર્ડન અને ડૂંડીના શહેરો હાઇલેન્ડ કાઉન્સીલની જેમ અલગ કાઉન્સીલ વિસ્તારો છે, જેમાં સ્કોટલેન્ડનો ત્રીજા ભાગના વિસ્તારનો સમાવેશ થાય છે, પરંતુ તેમાં ફક્ત ૨૦૦,000થી વધુ માણસો છે.ઓથોરિટીમાં જે સત્તા આપવામાં આવી છે તેનું સંચાલન ચુંટાયેલ સલાહકારો દ્વારા થાય છે, જેમાંથી તેઓ હાલમાં ૧,૨૨૨[૫૭] છે, તેમાંના દરેકને અલ્પ કાલીન વેતન ચૂકવવામાં આવે છે.ચુંટણીઓ એક કરતા વધુ સભ્યો ધરાવતા વોર્ડમાં એકમાત્ર તબદિલ થઇ શકે તેવા મત દ્વારા હાથ ધરવામાં આવે છે, જે ક્યાંતો ત્રણ અથવા ચાર સલાહકારોને ચુંટી કાઢે છે.દરેક કાઉન્સીલ પ્રોવોસ્ટ અથવા કન્વીનરની કાઉન્સીલની ખુરશી સંભાળવા માટે અને જે તે વિસ્તારના અગ્રણી તરીકે કાર્ય કરવા ચુંટી કાઢે છે. સલાહકારોને સ્ટાન્ડર્ડઝ કમિશન ફોર સ્કોટલેન્ડ દ્વારા લાગુ પાડવામાં આવેલી આચાર સંહિતાને અનુસરવાની હોય છે. [૫૮]સ્કોટલેન્ડની સ્થાનિક સત્તાનું પ્રતિનિધિઓનું એસોસિયેશન કોન્વેન્શન ઓફ સ્કોટ્ટીશ લોકલ ઓથોરિટીઝ (કોલસા) હોય છે.
વોલ્સ સ્થિત સ્થાનિક સરકારમાં ૨૨ સમાન સત્તાઓનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં કાર્ડિફ્ફ, સ્વાનસી અને ન્યુપોર્ટ શહેરોનો સમાવેશ થાય છે, જે તેમના પોતાના અધિકારની રુએ અલગ સમાન સત્તા છે.[૫૯] ચુંટણીઓ દર વર્ષે ફર્સ્ટ પાસ્ટ ધી પોસ્ટ[૬૦] દ્વારા યોજવામાં આવે છે, જેમાંની તાજેતરમાં જ મે 2008મા યોજાઇ હતી. વેલ્સ લોકલ ગવર્નમેન્ટ એસોસિયેશન વોલ્સ સ્થિત સ્થાનિક સત્તાના હિતો પ્રદર્શિત કરે છે.[૬૧]
વિદેશી સંબધો અને સશસ્ત્ર દળો
[ફેરફાર કરો]યુનાઇટેડ કિંગડમ યુનાઇટેડ નેશન્સ સિક્યુરિટી કાઉન્સીલનું કામયી સભ્ય છે, તેમજ જી૮, નાટો, ઓઇસીડી, ડબ્લ્યુટીઓ, કોમનવેલ્થ ઓફ નેશન્સનું સભ્ય છે અને યુરોપીયન સંઘનું સભ્ય રાજ્ય છે. યુકેનું મહત્વનું નોંધપાત્ર જોડાણ તેના યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સાથેના ખાસ સંબંધ છે.યુએસ અને યુરોપ સિવાય બ્રિટનના ગાઢ જોડાણમાં કોમનવેલ્થ નેશન્સ અને અન્ય જેમ કે જાપાનનો સમાવેશ થાય છે.બ્રિટનની વૈશ્વિક હાજરી અને તેનો પ્રભાવ તેના વ્યાપારી સંબંધો અને તેના સશસ્ત્ર દળો દ્વારા વધુ વિશાળ બન્યો છે, જે આશરે એંસી લશ્કરી ઇન્સ્ટોલેશન્સ અને વિશ્વમાં અન્ય ડિપ્લોયમેન્ટ કરે છે.[૬૨]લશ્કર, નેવી અને એર ફોર્સ સામૂહિક રીતે બ્રિટીશ સશસ્ત્ર દળો તરીકે ઓળખાય છે. ત્રણ દળોનું સંચાલનસંરક્ષણ મંત્રાલય દ્વારા થાય છે અને સંરક્ષણ કાઉન્સીલ દ્વારા તેની પર અંકુશ રાખવામાં આવે છે તેમજ તેના અધ્યક્ષપદે સંરક્ષણના રાજ્ય સચિવ હોય છે.
યુનાઇટેડ કિંગડમ અનેક ટેકનોલોજીકલી એડવાન્સ ક્ષેત્રોમાંનું એક ધરાવે ચે અને વિશ્વમાં શ્રેષ્ઠ તાલીમ પામેલ સશસ્ત્ર દળ ધરાવે છે. યુકે માનવશક્તિની દ્રષ્ટિએ 27મું સૌથી મોટું લશ્કર ધરાવવા છતાં સંરક્ષણ મંત્રાલય સહિતના સ્ત્રોતો અનુસાર યુકે વિશ્વમાં ત્રીજું સૌથી વધુ લશ્કરી ખર્ચ ધરાવે છે. હાલમાં કુલ સંરક્ષણ ખર્ચ કુલરાષ્ટ્રીય જીડીપીના ૨.૫ ટકા જેટલું છેGDP.[૬૩] ધ રોયલ નેવી બ્લ્યુ વોટર નેવી છે, જે ફ્રેંચ નેવી અને યુનાઇટેડ સ્ટેટસ નેવીની સાથે હાલમાં અનેક થોડામાંનું એક છે.[૬૪]બે નવા સુપરકેરિયર કદના એરક્રાફ્ટ કેરિયર્સ ખરીદવા માટે ૩ જુલાઇ 2008ના રોજ સંરક્ષણ મંત્રાલયે ૩.૨ અબજ ડોલરના કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. [૬૫]યુનાઇટેડ કિંગડમ પાંચ ઓળખી કઢાયેલા દેશોમાંનો એક દેશ છે, જેની પાસે પરમાણુ શસ્ત્રો છે, તેમજ વાનગાર્ડ ક્લાસ સબમરીન આધારિત ટ્રાઇડન્ટ ૨ બોલેસ્ટિક મિસાઇલ સિસ્ટમ ધરાવે છે.
બ્રિટીશ સશસ્ત્ર દળો પર યુનાઇટેડ કિંગડમ અને તેના વિદેશી પ્રદેશોના રક્ષણની જવાબદારી છે, જે યુનાઇટડ કિંગડમની વૈશ્વિક સલામતી હિતોને પ્રોત્સાહન આપે છે અને આંતરરાષ્ટ્રીય શાંતિ રાખવાના પ્રયત્નોને ટેકો આપે છે. તેઓ એલાઇડ રાપીડ રિયેક્શન કોર્પસ તેમજ ફાઇવ પાવર ડિફેન્સ એરેન્જમેન્ટસ રિમપેક અને અન્ય વૈશ્વિક યુતિ કાર્યો સહિત નાટોમાં સક્રિય અને નિયમિત ભાગીદાર છે. વિદેશી રક્ષક લશ્કર અને સવલતો એસે્સન આઇલેન્ડ, બેલિઝ, બ્રુનેલ, કેનેડા, ડિગો ગ્રેસીયા, ધી ફાકલેન્ડ આઇલેન્ડઝ, જર્મની, જિબ્રાલ્ટર, કેન્યા, સાયપ્રસ અને કતાર રાખવામાં આવે છે. [૬૬]2005માં બ્રિટીશ લશ્કરે 102,440, એર ફોર્સની 49,210 અને નેવીની 36,320ની તાકાત દર્શાવી હતી. [૬૭]
યુનાઇટેડ કિંગડમ ખાસ દળો જમીન અને સમુદ્રના આંતકવાદ નાથવા અને ઉભયચર પ્રવૃત્તિઓ નાથવા માટે ઝડપી, મોબાઇલ અને લશ્કરી પ્રતિભાવ માટે તાલીમ પામેલી ટુકડીઓ પણ પૂરી પાડે છે અને ઘણી વાર ગુપ્ત અને વેશપલ્ટા જેવા કાર્યોની પણ જરૂર પડે છે. તદુપરાંત કાયમી લશ્કરને ટેકા માટે અનામત દળો પણ ઉપલબ્ધ છે. તેમાં ટેરિટોરીયલ આર્મી, રોયલ નેવલ રિઝર્વ, રોયલ મરિન્સ રિઝર્વ અને રોયલ ઓક્ઝીલરી એર ફોર્સનો સમાવેશ થાય છે.આમ કુલ સક્રિય અને અનામત ફરજ પરની લશ્કરી વ્યક્તિઓની કુલ સંખ્યા આશરે ૪૨૯,500ને એંસી જેટલા દેશોમાં મૂકવામાં આવે છે. યુનાઇટેડ કિંગડમની લશ્કરી ક્ષમતા હોવા છતાં, તાજેતરની વ્યવહારીક સંરક્ષણ નીતિએ એવી ધારણા વ્યક્ત કરી છે કે અત્યંત જરૂર હોય તેવા ઓપરેશન યુતિના એક ભાગની જે હાથ ધરવામાં આવશે.[૬૮] સિયેરા લિયોનમાં દરમિયાનગીરી, બોસ્નીયા, કોસોવો, અફઘાનિસ્તાન અને ઇરાકમાં ઓપરેશનને એક બાજુ રાખીને આ તમામ બાબતને એક આધાર તરીકે લેવામાં આવશે. ખરેખર છેલ્લું યુદ્ધ કે જેમાં બ્રિટીશ લશ્કર એકલા હાથે લડ્યં હતું તે 1982નું ફાકલેન્ડ યુદ્ધ હતું, જેમાં તેનો વિજય થયો હતો.
કાયદો અને ફોજદારી ન્યાય
[ફેરફાર કરો]યુનિયન સંધિના આર્ટિકલ ૧૯ સાથે અગાઉના સ્વતંત્ર દેશોના રાજકીય યુનિયન દ્વારા સર્જવામાં આવેલી હોવાથી યુનાઇટેડ કિંગડમ એકમાત્ર કાનૂની વ્યવસ્થા ધરાવતો નથી, જે સ્કોટલેન્ડની અલગ કાનૂની વ્યવસ્થા અસ્તિત્વમા હોવાની બાંયધરી આપે છે.[૬૯] આજે યુકે પાસે ત્રણ સ્પષ્ટ કાનૂની પદ્ધતિ છેઃ ઇંગ્લીશ કાયદો, ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ કાયદો અને સ્કોટ્સ કાયદો. તાજેતરના બંધરણીય ફેરફારને કારણે સુપ્રીમ કોર્ટ ઓફ યુનાઇટેડ કિંગડમ જોઇ શકાશે જે ઓક્ટોબર 2009માં અસ્તિત્વમાં આવે જે હાઉસ ઓફ લોર્ડઝની એપેલેટ કમિટીના અપીલ કાર્યો હાથ પર લેશે.[૭૦] જ્યુડિશીયલ કમિટી ઓફ પ્રિવી કાઉન્સીલ કે જેમાં હાઉસ ઓફ લોર્ડઝ જેવા સમાન સભ્યોનો સમાવેશ થાય છે તે વિવિધ કોમનવેલ્થ દેશો, યુકે ઓવરસીઝ અને બ્રિટીશ ક્રાઉન ડિપેન્ડસીઝ માટે સૌથી વધુ અપીલ ધરાવતી કોર્ટ છે.
ઇંગ્લેડ, વોલ્સ અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ
[ફેરફાર કરો]ઇંગ્લીશ કાયદો અને ઇંગ્લેંડ અને વોલ્સ અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ કાયદો એમ બન્નેમાં લાગુ પડે તે જે સમાન કાયદાના સિદ્ધાંતને આધારે છે. સમાન કાયદાનો હેતુ એ છે કે કાયદો કોર્ટમાં બેસનાર જજ દ્વારા બનાવવામાં આવે છે, જેઓ તેમની સામે રહેલી બાબત પર તેમની સામાન્ય બુદ્ધિ અને પ્રિસીડન્ટ (સ્ટેર ડિસીસીસ )ની જાણકારી લાગુ પાડે છે. કોર્ટ ઓફ ઇંગ્લેંડ અને વોલ્સનું સંચાલન સુપ્રીમ કોર્ટ ઓફ જ્યુડીકેચર ઓફ ઇંગ્લેંડ અને વોલ્સ દ્વારા કરવામાં આવે છે, જેમાં કોર્ટ ઓફ અપીલ, હાઇ કો્ટ ઓફ જસ્ટીસ (સિવીલ કેસ માટે) અને ક્રાઉન કોર્ટ (ફોજદારી કેસો માટે)નો સમાવેશ થાય છે. હાઉસ ઓફ લોર્ડઝ (સામાન્ય રીતે ફક્ત ધી હાઉસ ઓપ લોર્ડઝ તરીક ઓળખવામાં આવે છે) એપેલેટ કમિટી હાલમાં ઇંગ્લેંડ, વોલ્સ અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં ફોજદારી અને સિવીલ એમ બન્ને કેસો માટેની ઉચ્ચતમ કોર્ટ છે અને જે કોઇ પણ તે નિર્ણય લે તે અન્ય સ્થળોએ આવેલી ઉપલી નીચલી કોર્ટને બંધનકર્તા રહેશે. ઇંગ્લેડ અને વોલ્સમાં 1981અને 1995ના ગાળામાં ગુન્હાખોરીમાં વધારો થયો હતો, એટલા ઊંચા દરથી 1995થી ૨૦૦૭/8માં એકંદરે ૪૮ ટકાનો ઘટાડો થયો હતો.[૭૧] ગુન્હાખોરીના દરમાં ઘટાડો થયો હોવા છતા ઇંગ્લેંડ અને વોલ્સમાં જેલની વસતી સમાન ગાળા દરમિયાનમાં લગભગ બમણી એટલે કે ૮૦,૦૦૦ કરતા વધુ હતી જે ઇંગ્લંડ અને વોલ્સને પશ્ચિમ યુરોપમાં જેલમાં પુરવાની સંખ્યા દર ૧૦૦,૦૦૦એ 147નો ઊંચા દર થઇ ગયો હતો.[૭૨] હર મેજેસ્ટીઝ પ્રિઝન સર્વિસ કે જે ન્યાય મંત્રાલયને અહેવાલ આપે છે તે ઇંગ્લેંડ અને વોલ્સમા આવેલી તમામ જેલોનું સંચાલન કરે છે.
સ્કોટલેન્ડ
[ફેરફાર કરો]સ્કોટ્સ કાયદો, વર્ણસંકર પદ્ધતિ કે જે સમાન કાયદો અને સિવીલ કાયદાના સિદ્ધાંતો એમ બન્ને પર આધારિત છે, જે સ્કોટલેન્ડમાં લાગુ પડે છે. સિવીલ કેસ માટે મુખ્ય કોર્ટ કોર્ટ ઓફ સેશન [૭૩]અને ફોજદારી કેસો માટે હાઇ કોર્ટ ઓફ જ્યુડિશિયરી છે.[૭૪] હાઉસ ઓફ લોર્ડઝ (સામાન્ય રીતે ફર્ત ધી હાઉસ ઓફ લોર્ડઝ તરીકે ઉલ્લેખ થાય છે)એપેલેટ કમિટી હાલમાં સ્કોટ્સ કાયદા હેઠળ અપીલ માટેની ઉચ્ચતમ કોર્ટ તરીકે સેવા આપે છે, જેમાં કોર્ટ ઓફ સેશનથી અપીલ માટેની રજા સામાન્ય નિયમમાં જરૂરી નથી.[૭૫] શેરિફ્ફ કોર્ટ મોટા ભાગના સિવીલ અને ફોજદારી કેસો ચલાવે છે જેમાં જ્યુરી સાથે ફોજદારી કેસો ચલાવવાનો સમાવેશ થાય છે, જે શેરિફ્ફ સોલમ કોર્ટ અથવા શેરિફ્ફ સાથે અને જ્યુરી વિના (શેરિફ્ફ સમરી કોર્ટ)તરીકે ઓળખાય છે.શેરિફ્ફ કોર્ટ છ શેરિફ્ફડોમમાં પથરાયેલી ૪૦ શેરિફ્ફ કોર્ટસ સાથે સ્થાનિક કોર્ટ સેવા પૂરી પાડે છે.[૭૬] સ્કોટની કાનૂની પદ્ધતિ ફોજદારી કેસ માટે ત્રણ શક્ય ચૂકાદાઓ લેવામાં વિશિષ્ટ પ્રકારની છેઃ જેમ કે ગુનેહગાર, ગુનેહગાર નહી અને સાબિત નહી થયેલા .ગુનેહગાર નહી અને સાબિત નહી થયેલા એમ બન્ને પુનઃકેસ ચલાવવાની શક્યતા નહી હોવાથી નિર્દોષ છૂટકારામાં પરિણમે છે.[૭૭]ન્યાયના કેબિનેટ સચિવ સ્કોટ્ટીશ સરકારના સભ્ય છે અને પોલીસ, કોર્ટસ અને ફોજદારી ન્યાય માટે જવાબદાર છે, અને સ્કોટ્ટીશ પ્રિઝન સર્વિસ કે જે સ્કોટલેન્ડમાં આવેલી જેલનું સંચાલન કરે છે.[૭૮] 2007/8માં નોંધાયેલા ગુન્હાઓ ઘટીને 25 વર્ષમાં સૌથી ઓછા ગુન્હાના સ્તરે આવી ગયા હોવા છતા[૭૯] જેલની સંખ્યા 8,000થી[૮૦] વધુ છે જે વિક્રમી મથાળે સ્પર્શી રહી છે અને તે જે ક્ષમતાનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું તેના કરતા વધુ છે.[૮૧]
ભૂગોળ
[ફેરફાર કરો]યુનાઇટેડ કિંગડમના કુલ વિસ્તારમાં આશરે245,000 square kilometres (94,600 sq mi) ગ્રેટ બ્રિટનના ટાપુઓ, આયર્લેન્ડ (ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ) ટાપુઓ અને નાના ટાપુઓનો એક છઠ્ઠમાંશ ભાગનો સમાવશ થાય છે.તે ઉત્તર એટલાન્ટિક સમુદ્ર અને ઉત્તર સમુદ્રની વચ્ચે 35 kilometres (22 mi)આવેલો છે, તેમજ ફ્રાંસના ઉત્તર દરિયાકિનારાની હદમાં પણ છે, જ્યાંથી ઇંગ્લીશ ખાડી દ્વારા તે અલગ પડે છે. ગ્રેટ બ્રિટન 49 અને 59 એન અક્ષાંશ (શીતલેન્ડ ટાપુ આશરે 61 અંશ એન)અને 8 અંશ ડબ્લ્યુ થી 2 અંશ ઇ રેખાંશ વચ્ચે આવેલો છે.લંડનમાં આવેલા રોયલ ગ્રીનવિચ ઓબ્ઝર્વેટરી પ્રાઇમ મેરિડીયનને નક્કી કરતો પોઇન્ટ છે.ઉત્તર-દક્ષિણને સીધી રીતે માપતા ગ્રેટ બ્રિટન1,100 kilometres (700 mi) લંબાઇમાં થોડો નાનો અને તેની પહોળાઇ500 kilometres (300 mi)માં ભાગ ધરાવે છે, પરંતુ બન્ને પોઇન્ટ વચ્ચેનું સૌથી વધુ અંતર જમીનના અંત1,350 kilometres (840 mi) વચ્ચે કોર્નવોલ કેઇથનેસ (થ્રુસો પાસે)માં પેન્ઝાન્સ અને જોહ્ન ઓ ગ્રોટ્સ પાસે)છે. ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ 360-kilometre (224 mi)રિપલ્બિક ઓફ આયર્લેન્ડ સાથે જમીનની સહદમાં ભાગ પડાવે છે.
યુનાઇટેડ કિંગડમ સમશીતોષ્મ હવામાન ધરાવે છે, જેમાં આખા વર્ષમાં પુષ્કળ વરસાદ રહે છે. તાપમાન સીઝનની સાથે બદલાય છે પરંતુ ભાગ્યે જ અત્યત નીચુ−10 °C (14 °F) કે અત્યંત ઉપર35 °C (95 °F) જાય છે.ત્યાં નૈઋત્યનો પવન વાય છે, તેમજ એટલાન્ટિક સમુદ્ર પરથી સતત હળવા અને ભીના સતત વાયરાઓ વાય છે. પૂર્વના ભાગ મોટે ભાગે આ પવનથી આચ્છાદિત રહે છે અને તેથી સૌથી સૂકા હોય છે. એટલાન્ટિકના પ્રવાહોને અખાતી ખાડી ગરમ રાખે છે, તેથી ખાસ કરીને પશ્ચિમમાં હળવો શિયાળો લઇ આવે છે, જ્યાં શિયાળો ખાસ કરીને ઊંચી ટેકરી પરના વિસ્તારમાં ભેજવાળો હોય છે.યુરોપની મુખ્ય જમીનથી નજીક હોવાથી અને ઉત્તરમાં સૌથી ઠવધુ ઠંડી હોવાથી ઇંગ્લેંડના દક્ષિણ પૂર્વમાં ઉનાળો સૌથી ગરમ હોય છે.શિયાળામાં અને વસતઋતુના પ્રારંભમાં બરફવર્ષા થઇ શકે છે, જોકે ઊંચી ટેકરીથી ભાગ્યે જ વધુ પડતી ઊંડાઇએ સ્થાપિત થાય છે.
ઇંગ્લેંડનો ભાગ યુકેના આવરણના કુલ વિસ્તારથી અર્ધા જેટલો જ છે. 130,410 square kilometres (50,350 sq mi). મોટા ભાગના દેશ નીચીજમીનવાળો ભૂપ્રદેશ ધરાવે છે, ટીઝ એક્સ લાઇનની ઉત્તર પશ્ચિમમાં પર્વતીય ભૂપ્રદેશ આવેલો છે, જેમાં લેઇક જિલ્લાના કમ્બ્રીયન પર્વતો, પેનિન્સ અને પીક જિલ્લાના ચૂનાના પર્વતો, એક્સમૂર અને ડાર્ટમૂરનો સમાવેશ થાય છે. થેમ્સ, સેવર્ન અને હંબર એ મુખ્ય નદીઓ અને નદીમુખ છે. ઇંગ્લેંડનો સૌથી ઊંચો પર્વત સ્કાફેલ પાઇક છે, જે લેઇક જિલ્લા978 metres (3,209 ft)માં આવેલો છે. ઇંગ્લેંડ અસંખ્ય મોટા શહેરો ધરાવે છે, જેમાં યુરોપીય સંઘમાં ટોચના 50 મોટા શહેરી વિસ્તારોમાંના છનો સમાવેશ થાય છે.
સ્કોટલેન્ડ યુકેના કુલ વિસ્તારના ત્રીજા ભાગમાં સમાયેલું છે, 78,772 square kilometres (30,410 sq mi),[૮૨]જેમાં આશરે ૮૦૦ જેટલા ટાપુઓ,[૮૩] મુખ્યત્વે પશ્ચિમ અને મુખ્ય જમીનની ઉત્તરે આવેલા વિખ્યાત હબ્રિજ, ઓર્કની ટાપુઓ અને શીટલેન્ડ ટાપુઓનો સમાવેશ થાય છે.સ્કોટલેન્ડની સ્થાનિક ભૂગોળ જિયોલોજિકલ રોક ફ્રેક્ચર– એવા હાઇલેન્ડ બાઉન્ડ્રી ફોલ્ટ–થી અલગ પડે છે, જે સ્કોટ્ટીશ મુખ્ય જમીનને વાંકીચૂંકી બનાવે છે અને હેલેન્સબર્ગથી સ્ટોનહેવન સુધી જાય છે. દોષરેખા બન્નેને અલગ અલગ પ્રદેશ તરીકે જુદા પાડે છે; જેમાં ઉત્તર અને પશ્ચિમમાં હાઇલેન્ડઝ અને લોલેન્ડ દક્ષિણથી પૂર્વનો સમાવેશ થાય છે. વધુ ખાડાટેકરા વાળા હાઇલેન્ડ પ્રદેશમાં બેન નેવિસ કે જે બ્રિટીશ ટાપુમાં 1,343 metres (4,406 ft)સર્વોચ્ચ પોઇન્ટ છે તેના સહિત સ્કોટલેન્ડના પર્વતીય પ્રદેશનો સમાવેશ થાય છે. નીચીજમીનવાળા પ્રદેશો ખાસ કરીને ફિર્થ ઓફ ક્લાઇડ અને ફિર્થ ઓફ ફોર્થની વચ્ચે જમીનનો સાંકડો ભાગ સેન્ટ્ર્લ બેલ્ટ તરીકે ઓળખાય છે, જે સુંદર છે અને સ્કોટલેન્ડના સૌથી મોટા શહેર એવા ગ્લાસગો અને દેશની રાજધાની અને રાજકીય કેન્દ્ર એવા એડિનબર્ગ સહિતની મોટાભાગની વસતીનું ઘર છે.
વોલ્સ કુલ યુકેના આવરણ20,758 square kilometres (8,010 sq mi)ના દશમા ભાગ કરતા ઓછો ભાગ ધરાવે છે. વોલ્સ મોટે ભાગે પર્વતીય વિસ્તાર છે, જોકે દક્ષિણ વોલ્સમાં ઉત્તર અને મધ્ય વોલ્સની તુલનામાં ઓછા પર્વતો છે. મુખ્ય વસતી અને ઔદ્યોગિક વિસ્તારો દક્ષિણ વોલ્સમાં છે, જેમાં દરિયાકિનારાના શહેર કાર્ડિફ્ફ (રાજધાની, રાજકીય અને આર્થિક કેન્દ્ર), સ્વાનસી અને ન્યુપોર્ટ અને દક્ષિણ વોલ્સ વેલીઝ તેના ઉત્તરમાં સમાવેશ કરે છે.વોલ્સમાં સૌથી ઊંચા પર્વતોમાં સ્નોડોનીયા અને સ્નોડાઉન (Welsh: Yr Wyddfa)નો સમાવેશ થાય છે, જે 1,085 મી (3,560 ફૂટ)સૌથી ઊંચો વોલ્સનો પર્વત છે.14 (કદાચ શક્યતઃ 15)વેલ્શ પર્વતો 3,000(914 મી)ફૂટથી વધુ ઊંચાઇના છે અને તે સામૂહિક રીતે વેલ્શ 3000તરીકે ઓળખાય છે.વોલ્સ ૧,200કીમી (૭૫૦ માઇલ્સ)નો દરિયાકિનારો ધરાવે છે.વેલ્શની મુખ્યજમીનની સામે વિવિધ ટાપુઓ આવેલા છે, જેમાંનો સૌથી ઊંચો એન્જલસે (વીનીઝ મોન ) ઉત્તરપૂર્વમાં આવેલા છે. ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ ફ્કત(1/} ધરાવે છે અને મોટે ભાગે ટેકરીવાળો છે.તેમાં લૌફ નિયાઘ,(1/} યુકેમાં સૌથી મોટું સ્થળ અને આયર્લેન્ડનો સમાવેશ થાય છે.[૮૪] ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં સૌથી ઊંચો પર્વત સ્લિવ ડોનાર્ડ 849 metres (2,785 ft)મૌર્ન પર્વતોમાં આવેલો છે.
શહેરો અને નગરજૂથ
[ફેરફાર કરો]યુકેના વ્યક્તિગત દશોની રાજધાની આ પ્રમાણે છેઃ બેલફાસ્ટ (ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ),કાર્ડિફ્ફ, એડિનબર્ગ (સ્કોટલેન્ડ)અને લંડન (ઇંગ્લેંડ); છેલ્લું એકંદરે યુકેની રાજધાની પણ છે.
સૌથી મોટા નગરજૂથો આ પ્રમાણે છે:
- ગ્રેટર લંડન શહેરી વિસ્તાર - 8.5 મિલીયન
- પશ્ચિમ મિડલેન્ડઝ નગજરૂથ - 2.3 મિલીયન
- ગ્રટર માન્ચેસ્ટર શહેરી વિસ્તાર - 2.2 મિલીયન
- પશ્ચિમ યોર્શાયર શહેરી વિસ્તાર - 1.5 મિલીયન
- ગ્રેટર ગ્લાસગો - 1.2 મિલીયન
ડેમોગ્રાફી (વસતીમાં જન્મ, મૃત્યુ, રોગ વગેરેનો વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસ)
[ફેરફાર કરો]દર દશ વર્ષે યુકેના સમગ્ર ભાગમાં વસતી ગણતરીહાથ ધરવામા આવે છે. [૮૫]ઓફિસ ફોર નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિક્સ ઇંગ્જલેડ અને વોલ્સમાં માહિતી એકત્ર કરવા માટે જવાબદાર છે. જનરલ રજિસ્ટર ઓફિસ ફોર સ્કટલેન્ડ અને નોર્ધન આયર્લેન્ડ સ્ટેટિસ્ટિક્સ એન્ડ રિસર્ચ એજન્સી બન્ને પોતપોતાના દેશોમાં વતી ગણતરી માટે જવાબદાર છે. [૮૬]
વસતી
[ફેરફાર કરો]તાજેતરની 2001માં વસતીઅનુસાર, યુનાઇટેડ કિંગડમની કુલ વસતી 58,789,194, હતી જે યુરોપીય સંઘમાં ત્રીજા ક્રમની સૌથી મોટી છે,અને કોમનવેલ્થમાં પાંચમા ક્રમની સૌથી મોટી અને વિશ્વમાં સૌથી મોટી વસતીમાં 21માં ક્રમે આવે છે. 2007ના મધ્યમાં એવું મનાતું હતું કે વસતી વધીને 60,975,000થઇ છે.[૮૭] પ્રવર્તમાન વસતી વધારો કુલઇમીગ્રેશનને કારણે છે, પરંતુ વધતો જતો જન્મ દરઅને વધી રહેલી આવરદાએ પણ તેમાં ફાળો આપ્યો છે. [૮૮]૨૦૦૭ મધ્યની વસતી એવું પણ દર્શાવે છે કે સૌપ્રથમ વાર યુકે ૧૬ વર્ષથી નીચેની વયના બાળકોને બદલે વધુ નિવૃત્ત લોકોનું ઘર બની ગયું છે. [૮૯]
ઇંગ્લેંડની વસતી 2007ના મધ્યમાં 51.1 મિલીયન હોવાનું મનાતું હતું. [૯૦] વિશ્વમાં આ દેશ સૌથી વસતી ગીચતા ધરાવતો દેશ છે જેમાં 2003ના મધ્યમાં દર ચોરસ કિલોમીટરે ૩૮૩ લોકો રહેતા હતા,[૯૧]જેમાં ખાસ કરીને લંડન અને દક્ષિણ પૂર્વમાં ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે. 2007ના મધ્યના અંદાજ અનુસાર સ્કોટલેન્ડની વસતી ૫.૧ મિલીયન હોવાનું મનાતું હતું, વોલ્સની ૩ મિલીયન અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડની ૧.૮ મિલીયન હોવાનું મનાતુ હતું. [૯૦]જે ઇંગ્લેંગડની તુલનામાં ઓછી વસતી ગીચતા ધરાવે છે. ઇંગ્લેડની તુલનામાં 383 inhabitants per square kilometre (990/sq mi), અગાઉના વર્ષના સમાન ગાળાના આંકડાઓ142/km2 (370/sq mi) વોલ્સ 125/km2 (320/sq mi)અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ માટે અને 65/km2 (170/sq mi) સ્કોટલેન્ડ માટે 2003ના મધ્યમાં અત્યંત નાના હતા. [૯૧]
2007માં, આખા યુકેમાં સરેરાશ કુલ જન્મદર (ટીએફઆર) સ્ત્રીદીઠ ૧.૯૦ બાળકોનો હતો. [૯૨] એવું મનાય છે કે 2008માં ઇંગ્લેંડ અન વોલ્સનો જન્મદર વધીને સ્ત્રીદીઠ 1.95નો થઇ ગયો હતો. [૯૩]કેમ કે 709,000 બાળકો તે વર્ષે જન્મ્યા હતા જે ત્રિમાસિક ગાળા દરમિયાનમાં વિદેશી માતાની કૂખે જન્મદર સ્ત્રી દીઠ 2.2 બાળકોનો હતો, જ્યારે બ્રિટીશમાં જન્મેલ માતાનો જન્મદર સરેરાશ 1.6 બાળકનો રહ્યો હતો. વધી રહેલો જન્મ દર પ્રવર્તમાન વસતી વૃદ્ધિમાં ફાળો આપી રહ્યો છે, ત્યારે 1964માં બાળક જન્મ દર ્ત્રીદીઠ ૨.૯૫ બાળકોના સ્તેર રહ્યો હતો[૯૨]જે રિપ્લેસમેન્ટ દર 2.1 કરતા નીચો છે, પરંતુ 2001ના રેકોર્ડ નીચા દર 1.63 કરતા વધુ છે. [૯૨] સ્કોટલેન્ડમાં સૌથી નીચો જન્મ દર સ્ત્રીદીઠ 1.73 બાળકોનો અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં સૌથી વધુ 2.02 બાળકોનો રહ્યો હતો.
કાયમી વસવાટ (ઇમીગ્રેશન)
[ફેરફાર કરો]અન્ય કેટલાક યુરોપીય દેશોની વિરુદ્ધમાં ઇમીગ્રેશન વસતી વધારામાં ફાળો આપી રહ્યું છે,[૯૪]જે ૧૯૯૧ અને 2001ની વચ્ચે વસતી વધારા માટે અર્ધો અડધ જેટલું જવાબદાર છે. યુરોરીયન સંઘના નાગરિકોને રહેવાનો અને સભ્ય રાજયમાં કામ કરવાનો અધિકાર છે[૯૫] અને છ ઇમીગ્રન્ટમાંથી એક પૂર્વ યુરોપહતો આ એ દેશો છે જે 2004માં ઇયુમાં જોડાયા હતા, જેમાં મોટા ભાગના લોકો ન્યૂ કોમનવેલ્શદેશોમાંથી આવતા હતા. [૯૬] સંક્રતિ વ્યવસ્થાઓ રોમન્સ અને બલ્ગેરીયન્સને લાગે વળગે છે જેમના દેશો જાન્યુઆરી 2007માં ઇયુમાં જોડાયા હતા.[૯૭] સત્તાવાર આંકડાઓ દર્શાવે છે કે ૨,૩ મિલીયન કુલ માઇગ્રન્ટ (સ્થળાંતર થયેલા)[૯૮]લોકો 1997થી બ્રિટન જતા રહ્યા હતા,[૯૯]તેમાંના 84% યુરોપની બહારના હતા,[૧૦૦]અને વધુ 7મિલીયન લોકો 2031સુધીમાં જશે તેવું મનાય છે,[૧૦૧]જોકે આ આંકડાઓ વિવાદાસ્પદ છે. [૧૦૨] છેલ્લા સત્તાવાર આંકડાઓ દર્શાવે છે કે 2007માં યુકેમાં કુલ ઇમીગ્રેશન આંક 237,000હતો જે, પાછલા વર્ષના 191,000 કરતા વધુ છે. [૧૦૩] યુકેમાં વિદેશી જન્મેલા લોકોનું પ્રમાણ અન્ય યુરોપીયન દેશોની તુલનામાં થોડું નીચે છે,[૧૦૪]જ્યારે ખરેખર આંક આગામી બે દાયકામાં કદાચ બમણો થઇને ૯.1મિલીયનથી વધુના આંકે સ્પર્શી જશે. [૧૦૫] તેજ સમયે ઇમીગ્રેશનને કારણે ઓછામાં ઓછા 5.5 મિલીયન બ્રિટીશમાં જન્મેલા લોકો વિદેશમાં રહે છે,[૧૦૬][૧૦૭][૧૦૮]જેમાં ટોચના ત્રણ સ્થળો જેમ કે ઓસ્ટ્રેલીયા, સ્પેઇન, અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સનો સમાવેશ થાય છે. [૧૦૬]
2006માં ૧૪૯,૦૩૫ બ્રીટશ નાગરિકત્વ માટેની હતી, જે ૨૦૦૫ કરતા ૩૨ ટકા ઓછી છે. 2006માં જેટલા લકોને નાગરિકત્વ અપાયું તેનો આંક 154,૦૯૫ હતો, જે 2005ની તુલનામાં 5% ઓછો છે. સૌથી વધુ જૂથોને બ્રિટીશ નાગરિકત્વ અપાયું હતું તેમાં ભારત, પાકિસ્તાન, સોમાલીયા અને ફિલીપીન્સના લોકોનો માવેશ થાય છે. [૧૦૯] 21.9% કુલ બાળખો ઇંગ્લેડ અને વોલ્સમાં 2006માં જન્મ્યા હતા, જેમની માતાઓ યુકેની બહારની હતી(669,601માંથી 146,956), એમ 2007માં પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવેલી સત્તાવાર સ્ટેટિસ્ટિક્સ યાદીમાં જણાવ્યુ્ હતું. [૧૧૦]
ઓગસ્ટ 2007માં પ્રકાશિત થયેલા આંકડાઓ એવો નિર્દેશ આપે છે કે 682,940 લોકોએ વર્કર રજિસ્ટ્રેશન સ્કીમ (મધ્ય અને પૂર્વીય યુરોપીયન રાજ્યો કે જે ઇયુમાં 2004માં જોડાયા હતા)માં ૧ મે ૨૦૦૪ અને ૩૦ જૂન 2007ની વચ્ચે અરજી કરી હતી, જેમાંથી 656,395 ને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. [૧૧૧] સ્વ-રોજગાર કામદારો અને લોકો કે જે કામ કરતા નથી (વિદ્યાર્થીઓ સહિત)તેમને આ યોજના હેઠળ નોંધણી કરાવવાની જરૂર નથી, તેથી આ આંકડાઓ ઇમીગ્રેશન પ્રવાહ પર નીચલી મર્યાદા સુચવે છે. આ આંકડાઓ એવું દર્શાવતા નથી કે કેટલા ઇમીગ્રન્ટસ ઘરે પરત ફર્યા છે, પરંતુ ૩૦ જૂન 2007ના રોજ પૂરા થતાં ૧૨ મહિનામાં અરજી કરનારાઓમાંથી 56% જેટલા લોકો વધુમાં વધુ ત્રણ મહિના સુધી રહેવાનું આયોજન કરતા હતા તેવું જાણવા મળ્યું છે, જેની સાથે નવા ઇયુ રાજ્યોમાંથી 2005માં કુલ માઇગ્રેશન આંક 64,000છે. [૧૧૨]સંશોધન સુચવે છે કે આશરે ૧ મિલીયન લોકો નવા ઇયુથી સભ્ય રાજ્યોમાંથી યુકેમાં એપ્રિલ 2008માં જતા રહ્યા હતા, પરંતુ તેમાંના અર્ધા લોકો ક્યાં તો ઘરે પરત ફરી ગયા છે અથવા તો કોઇ ત્રીજા દશમા ચાલ્યા ગયા છે. [૧૧૩][૧૧૪]યુકેમાં દર ચારમાથી એક પોલે(પોલેન્ડનો વતની)ત્યાં આજીવન રહેવાનું આયોજન કર્યું હતું એમ સર્વે જણાવે છે.[૧૧૫] યુકેમાં 2008ની આર્થિક કટોકટીઅને પોલેન્ડમાં વૃદ્ધિ પામતા જતા અર્થતંત્રએ પોલ્સથી લઇને યુકેમાં માઇગ્રન્ટ થતા લોકો માટે આર્થિક પ્રોત્સાહનોમાં ઘટાડો કર્યો હતો. [૧૧૬]
નેશનલ ઇન્સ્યોરન્સ માહિતી સુચવે છે કે 2.5 મિલીયન વિદેશી કામદારો કામ માટે યુકેમાં ચાલ્યા ગયા હતા(જે લોકો ઓઠા સમય માયે જાય છે તેમના સહિત), જેમાં મોટા ભાગના લોકો ૨૦૦૨ અને 2007ની મધ્યમાં ઇયુ દેશોના હતા. [૧૧૭]યુકેની સરકાર હાલમાં યુરોપીયન ઇકોનોમિક એરિયાથી બહારના લોકો માટેપોઇન્ટસ આધારિત ઇમીગ્રેશન પદ્ધતિઅમલમાં લાવી રહી છે જે પ્રવર્તમાન યોજનાને બદલાવશે, જેમાં સ્કોટ્ટીશ સરકારનાફ્રેશ ટેલેન્ટ ઇનીશિયેટિવનો પણ સમાવેશ થાય છે.
એથનિક જૂથો
[ફેરફાર કરો]યુકેની આજના દિવસની વસતી વિવિઝ એથનિક સ્ટોક્સથી ઉતરતી, જેમાં મુખ્યત્વે પ્રિ-સેલ્ટીક, સેલ્ટીક, રોમન, એંગ્લો-સેક્સોન અને નોર્મનનો સમાવેશ થાય છે. 1945થી આફ્રિકા, કેરિબીયન અને દક્ષિણ એશિયામાંથી થયેલા નોંધપાત્ર ઇમીગ્રેશનને બ્રિટીશ સામ્રાજ્યદ્વારા રચવામાં આવેલા કાનૂનનુ રક્ષણ છે. Migration from new EU member states in મધ્યઅને પૂર્વ યુરોપમાં 2004થી નવા ઇયુ સભ્ય રાજ્યોમાથી થયેલું માઇગ્રેશન આ વસતી જૂથોની વૃદ્ધિમાં પરિણમ્યુ છે, પરંતુ ૨૦૦૮ અનુસાર આ વલણ વિપરીત બન્યુ છે અને આમાંના મોટા ભાગના માઇગ્રન્ટ ઘરે પરત ફરી રહ્યા છે, જેના કારણે આ જૂથોનું કદ અજાણ રહ્યું છે. [૧૧૮] 2001અનુસાર, વસતીના 92.1% તેમની જાતને ગોરા તરીકે ઓલખી કાઢી હતી, જેના લીધે યુકેની વસતીના 7.9%[૧૧૯]લોકોએ મિશ્ર જાતિ અથવા તો એથનિક લઘુમતી તરીકે ઓળખાવી હતી.
એથનિક જૂથ | વસતી | કુલની % * | ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
શ્વેત | ૫,૪૧,૫૩,૮૯૮ | 92.1% | કાળા | ૧૧,૪૮,૭૩૮ | 2.0% | મિશ્ર જાતિ | ૬,૭૭,૧૧૭ | 1.2% | ભારતીય | ૧૦,૫૩,૪૧૧ | 1.8% | પાકિસ્તાની | ૭,૪૭,૨૮૫ | 1.3% | બાંગ્લાદશી | ૨,૮૩,૦૬૩ | 0.5 | અન્ય એશિયન (ચાઇનીઝ સિવાયના) | ૨,૪૭,૬૪૪ | 0.4% | ચીની | ૨,૪૭,૪૦૩ | 0.4% | અન્યઃ | ૨,૩૦,૬૧૫ | 0.4% |
* Percentage of total UK population |
એથનિક વૈવિધ્યતા આખા યુકેમાં નોંધપાત્ર રીતે પથરાયેલી છે. લંડનની વસતીના 30.4% [૧૨૦] and લિસેસ્ટરની 's[૧૨૧]વસતીના 37.4% જૂન ૨૦૦૫ અનુસાર શ્વેત સિવાયના હોવાનું મનાતુ હતું, જ્યારે 5% કરતા ઓછી ઉત્તર પૂર્વ ઇંગ્લેંડ /3}, વોલ્સ દક્ષિણ પશ્ચિમની વસતી 2001ની વસતી ગણતરી અનુસાર એથનિક લઘુમતીઓની હતી. [૧૨૨] 2007ના અનુસાર પ્રાથમિક ના ૨૨% અને સેકંડરીના ૧૭.૭% વિદ્યાર્થીઓ કે જે ઇંગ્લેંડમાં શાળામાં ભણતા હતાતે એથનિક લઘુમતી પરિવારોના હતા. [૧૨૩][૧૨૪]
ભાષાઓ
[ફેરફાર કરો]યુકેકાયદેસરની કોઇ સત્તાવાર ભાષા ધરાવતું નથી પરંતુ મોટે ભાગે બોલાતી ભાષાઇંગ્લીશછે, પશ્ચિમની જર્મનીક ભાષા જૂના ઇંગ્લીંશકરતા ઉતરતી છે, જે જૂની નર્સ, નોર્મન ફ્રેંચ અને લેટિનપાસેથી મોટા પ્રમાણમાં ઋણ લીધું હતું. મોટે ભાગે બ્રિટીશ સામ્રાજ્યને કારણે, ઇંગ્લીશ ભાષા આશા વિશ્વમાં પથરાયેલી છે, અને કારોબારની આંતરરાષ્ટ્રીય ભાષા બની ગઇ છે તેમજ મોટા પ્રમાણમાં શીખાયેલી દ્વિતીય ભાષા છે. [૧૨૫] સ્કોટ્સ,પ્રારંભના ઉત્તરીય મધ્ય ઇંગ્લીશકરતા ઉતરતી ભાષા છે,જેને યુરોપીયન સ્તરે માન્યતા આપવામાં આવી છે [૧૨૬] અને તે ફક્ત ઇંગ્લીશનો ઉચ્ચાર નથી.તદુપરાંત ચાર સેલ્ટિક ભાષાઓ યુકેમાં વપરાશમાં છે: વેલ્શ, આઇરીશ ગાલિક (સામાન્ય રીતે ફક્ત આઇરીશતરીકે ઓળખાય છે), સ્કોટ્ટીશ ગાલિકઅને કોર્નિશ. 2001માં વોલ્સની વસતીના પાંચ(21%)મા ભાગની વસતી કહેવાય છે કે તે વેલ્શ બોલી શકતી હતી,[૧૨૭]જે 1991ની વસતીના પ્રમાણમાં વધારો દર્શાવે છે (18%).[૧૨૮] વધુમાં, એવું મનાય છે કે આશરે ૨૦૦,૦૦૦ વેલ્શ બોલનારાઓ ઇંગ્લેંડમાં રહે છે. [૧૨૯] ઉત્તરીય આયાર્લેન્ડમાં 2001ની વસતી દર્શાવે છે કે 167,487 (10.4%) લોકોને કેટલુંક આઇરીશની જાણકારી હતી (જુઓ ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં આઇરીશ ભાષા), જે કેથોલિક/નેશનાલિસ્ટ વસતીમાં જ જોવા મળે છે. સ્કોટલેન્ડમાં 92,000 થી વધુ લોકો (વસતીના 2% કરતા ઓછા)પાસે કેટલીક ગાલિક ભાષા ક્ષમતા હતી, જેમાં એઇલીન સિયરરહેતા ૭૨ ટકા લોકોનો પણ સમાવેશ થાય છે.[૧૩૦] વેલ્શ અને સ્કોટ્ટીશ ગાલિક ભાષા વિશ્વમાં નાના જૂથો દ્વારા બોલવામાં આવે છે તેમજ કેટલાક ગાલિક હજુ પણ નોવા સ્કોટીયા , કેનેડા,અને પેટાગોનીયામાં વેલ્સ, આર્જેન્ટિનામાં બોલવામાં આવે છે.
આખા યુનાઇટેડ કિંગડમમાં, કેટલાક અંશે વિદ્યાર્થીઓ માટે બીજી ભાષામાં અભ્યાસ કરવો ફરજિયાત છે: ઇંગ્લેંડમાં ૧૪ વર્ષની ઉંમર સુધી,[૧૩૧]અને સ્કોટલેન્ડમાં ૧૬ વર્ષની ઉંમર સુધી. ફ્રેંચ અનેજર્મન ભાષાઓ ઇંગ્લેંડ અને સ્કોટલેન્ડમાં સામાન્ય રીતે શીખવવામાં આવતી બીજી ભાષા છે. વોલ્સમાં, દરેક ૧૬ વર્ષની ઉંમરના દરેક વિદ્યાર્થીઓને વેલ્શમાં અથવા બીજી ભાષા તરીકે વેલ્શમાં ભણાવવામાં આવે છે. [૧૩૨]
ધર્મ
[ફેરફાર કરો]યુનિયનની સંધિકે જે યુનાઇટેડ કિંગડમની રચનામાં પરિણમી હતી તે એ વાતની ખાતરી રાખે છે કે પ્રોટેસ્ટન્ટ (સુધારાવાદી સંપ્રદાયનો માણસ) અનુયાયી તેમજ ચર્ચ અને રાજ્ય વચ્ચેની કડી હજુ પણ અસ્તિત્વમાં છે. પોતના ધર્મને વળગી રહેનાર તરીકે ખ્રિસ્તીએ મોટો ધર્મ છે, તેના પછી ઇસ્લામ, હિન્દુત્વ, શીખ અને ત્યાર બાદયહૂદીનો ક્રમ આવે છે. 2007નો ટિયરફંડ સર્વે [૧૩૩]જણાવે છે કે 53% લોકોએ પોતાની જાતને ખ્રિસ્તી તરીકે ઓળખાવી હતી, જે 2004ના બ્રિટીશ સોશિયલ એટ્ટીટ્ટીટ્યૂડ્ઝ સર્વે અનુસારનો હતો,[૧૩૪] અને 2001ની વસતી ગણતરીમાં 71.6% લોકોએ જણાવ્યું હતું કે ખ્રિસ્તત્વ તેમનો ધર્મ હતો,[૧૩૫] (જોકે બાદમાં તેનો "સહેલા પ્રશ્ન"તરીકે ઉપયોગ થયો હતો.) આમ છતાં, ટિયરફંડ સર્વેએ દર્શાવ્યું હતું કે બ્રિટનમાં દશમાંથી એક વ્યક્તિએ સપ્તાહમાં ખરેખર મૂલાકાત લીધી હતી. [૧૩૬]
તેમજ નાસ્તિક અને અજ્ઞેયવાદીઓની વસતી મોટી છે અને તેમાં વધારો થઇ રહ્યો છે. 2001ની વસતી ગણતરીમાં 9.1 મિલીયન (યુકેની વસતીના ૧૫ ટકા)એ દાવો કર્યો હતો કે તેઓકોઇ ધર્મધરાવતા નથી, તેમજ વધુ ૪.3મિલીયન (યુકેની વસતીના ૭ ટકા)તેમની ક્યા ધર્મમાં રૂચિ છે તે દર્શાવતા નથી. [૧૩૭]જે લોકો પોતાની જાતને કોઇ ચોક્કસ ધર્મના હોવાનું ઓળખાવે છે અને જે લોકો ખુલ્લેઆમ કહે છે કે તેઓ ભગવાનમાં મનાે છે તેમના વચ્ચે અસમાનતા છેઃ 2005માં હાથ ધરાયેલો યૂરોબેરોમીટરપોલ દર્શાવે છે કે 38 ટકા પ્રતિવાદીઓ માને છે કે ભગવાન છે, 40 ટકા લોકો માને છે કે એવું કોઇ અલૌકિક તત્વ છે અથવા જીવનસ્ત્રોત છે અને ૨૦ ટકા લોકોએ જણાવ્યું હતું કે કોઇક અલૌકિક તત્વ, ભગવાન અથવા જીવન સ્ત્રોત છે. [૧૩૮]
ખ્રિસ્તી (ક્રિસ્ટીનીટી)
[ફેરફાર કરો]ક્રિસ્ટીનીટી એ ઇંગેલેડમાં મુખય ધર્મછે, તેમજ ચર્ચ ઓફ ઇંગ્લેડ (એન્ગીકન) એસ્ટાબ્લીશ્ડ ચર્ચ:[૧૩૯] ચર્ચ યુકે સંસદમાં અધિકાર ધરાવે છે અને બ્રિટીશ શાસકચર્ચનો સભ્ય છે (યુનિયન સંધિ)તેમજસુપ્રીમ ગવર્નરના આર્ટિકલ ૨ હેઠળ જરૂરી). ચર્ચ ઓફ ઇંગ્લેંડ (ધાર્મિક વહીવટને લાગેવળગતા) જનરલ સાયનોડમારફતે કાયદા ઘડવા અંગેનો અધિકાર ધરાવે છે, જેને સંસદના કાયદા દ્વારા પસાર કરી શકાય. ઇંગ્લેંડ અન વોલ્સમાં આવેલો રોમન કેથોલિક ચર્ચ સૌથી મોટો બીજા ક્રમનો ક્રિશ્ચીયન ચર્ચ છે, જે મુખ્યત્વે ઇંગ્લેંડમાં આશરે પાંચ મિલીયન સભ્યો ધરાવે છે.[૧૪૦]તેમજ ઇંગ્લેંડમાં રૂઢીગત, ઇવાન્ગેલિકલ અનેપેન્ટેકોસ્ટલ ચર્ચો, હાલમાં ચર્ચ ઓફ ઇંગ્લેંડ અને રોમન કેથોલિક બાદ ચર્ચમાં હાજરીની દ્રષ્ટિએ ત્રીજા ક્રમે આવે છે. [૧૪૧] અન્ય મોટા ક્રિશ્ચિયન જૂથોમાં મેથોડિસ્ટ અને બેપ્ટીષ્ટનો સમાવેશ થાય છે.
પ્રિસ્બીટેરીયન ચર્ચ ઓફ સ્કોટલેન્ડ (ધી કિર્કતરીકે જાણીતો), નેશનલ ચર્ચ ઓફ સ્કોટલેન્ડ અને રાજ્યના અંકુશ હેઠળ નહી તેવી રીતે જાણીતો છે. બિર્ટીશ શાસક સામાન્ય સભ્ય છે અને તેણે કે તેણીએ રાજપ્રાપ્તિ સમયે ચર્ચની સલામતી રક્ષક તરીકેના સોગંદ લેવાની જરૂરિયાત છે. સ્કોટલેન્મડમાં આવેલો રોમન કેથોલિક ચર્ચસ્કોટલેન્ડનો બીજા ક્રમનો સૌથી મોટો ક્રિશ્ચિયન ચર્ચ છે, જે કુસ વસતીનો છઠ્ઠો ભાગ પ્રદર્શિત કરે છે. [૧૪૨] સ્કોટ્ટીશ એપિસ્કોપલ ચર્ચ ,કે જે એન્ગ્લિકોન કોમ્યુનિયનનો એક ભાગ છે, અને સ્કોટલેન્ડમાં 1690માં પ્રિસ્બીટેરીયનની સ્થાપનાની ઝાંખી પૂરાવે છે, જયારે તે ચર્ચ ઓફ સ્કોટલેન્ડથી છૂટું પડ્યું હતું અને તે ચર્ચ ઓફ ઇંગ્લેડનું ડોટર ચર્ચ નથી. ખાસ કરીને ઓગણીસમી સદીમાં ચર્ચ ઓફ સ્કોટલેન્ડમાં વધુ ભાગલા પડ્યા હતા, જે સ્ક્ટોલેન્ડમાં વિવિધ અન્ય પ્રિ્બીટેરિયન ચર્ચોના સર્જનમાં પરિણમ્યા હતા, જેમાં ફ્રી ચર્ચ ઓફ સ્કોટલેન્ડનો પણ સમાવેશ થાય છે.
1920માં વોલ્સમાં આવેલો ચર્ચ ચર્ચ ઓફ ઇંગ્લેડથી સ્વતત્ર થયો હતો અને 'બિનસ્થાપિત'બન્યો હતો, પરંતુ તે એન્ગ્લિકન કોમ્યુનિયનમાં જ રહ્યો હતો. વોલ્સમાં મેથોડિઝમ અને અન્ય વધુ સ્વતંત્ર ચર્ચ પરંપરાગત રીતે મજબૂત છે. ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં ધાર્મિક જૂથો ઓલ આયર્લેન્ડ ધોરણે સંગઠિત થયેલા છે. પ્રોટેસ્ટન્ટસ અને એન્ગ્લિકનની બહુમતી હોવા છતાં,[૧૪૩]રોમન કેથોલિક ચર્ચ ઓફ આયર્લેન્ડસૌથી મોટો એકમાત્ર ચર્ચ છે. આયર્લેન્ડમાં પ્રિસ્બીટેરિયન ચર્ચ , આસ્થાતંત્ર અને ઇતીહાસની દ્રષ્ટિએ ચર્ચ ઓફ સ્કોટલેન્ડ સાથે ગાઢ રીતે સંકળાયેલું છે, જે ચર્ચ ઓફ આયર્લેન્ડ (એન્ગ્લિકન)કે જેનું 19મી સદીમાં વિસ્થાપન થયું હતુ તેના પછી બીજા ક્રમનું સૌથી મોટું ચર્ચ છે.
અન્ય ધર્મ
[ફેરફાર કરો]2001ની વસતી ગણતરીમાં 1,536,015 જેટલાઇંગ્લેંડમાં અને વોલ્સમાં મુસ્લિમો હતા,[૧૪૪]જે કુલ વસતીનો 3% હિસ્સો ધરાવે છે. સ્કોટલેન્ડમાં રહેલા 42,557 મુસ્લિમો કુલ વસતીના 0.84% હિસ્સો ધરાવે છે. [૧૪૫] તેમજ વધુમાં ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં 1,943 મુસ્લિમો હતા. [૧૪૬] મુસ્લિમોના સૌથી મોટા જૂથપાકિસ્તાની, બાંગ્લાદશીઅને ભારતીયમૂળના છે. ઓફિસ ફોર નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિક્સ ના અનુસાર 2008માં યુકેમાં મુસ્લિમોની સંખ્યા 2,422,૦૦૦ હતી. [૧૪૭] 1 મિલીયનથી વધુ લોકોભારતીય ધર્મઅનુસરે છે:જેમાં 560,000 હિન્દુઓ, 340,000 શીખો તેમજ આશરે 150,000 બુધ્ધધર્મ પાળનારાઓ છે.[૧૪૮] એક બિન સરકારી સંસ્થાના અંદાજ અનુસાર 800,000 જેટલા યુકેમાં હિન્દુઓ છે.[૧૪૯] લિસેસ્ટર વિશ્વમાં ભારત બહારના થોડા જૈન મંદિરો ધરાવે છે.[૧૫૦]2001ની વસતી ગણતરી અનુસાર આશરે 270,000 જેટલા યહૂદીઓબ્રિટનમાં છે.[૧૫૧]
અર્થતંત્ર
[ફેરફાર કરો]યુકેનું અર્થતંત્ર ઇંગ્લેંડ, વોલ્સ અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડના અર્થતંત્રની તુલનામાં (કદ અનુસાર ઉતરતા ક્રમમાં) બનાવવામાં આવ્યું છે. બજાર વિનિમય દરને આધારે, યુનાઇટેડ કિંગડમ આજે વિશ્વમાં છઠ્ઠા ક્રમનું અને યુરોપમાં જર્મની અને ફ્રાંસ બાદ ત્રીજા ક્રમનું સૌથી મોટું અર્થતંત્ર છે.[૭]યુનાઇટેડ કિંગડમમાં ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ ની શરૂઆત પ્રારંભિક રીતે ભારે ઉદ્યોગો જેમ કે શિપબિલ્ડીંગ, કોલ માઇનીંગ, સ્ટીલ ઉત્પાદન અને કાપડઉદ્યોગપર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની સાથે થયો હતો. સામ્રાજ્યએ બ્રિટીશ પેદાશો માટે વિદેશી બજાર તૈયાર કર્યં હતું, જે યુકેને 19મી સદીમાં આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર પર પ્રભુત્વ ધરાવવાની મંજૂરી આપતું હતું. જોકે, અન્ય રાષ્ટ્રોએ પણ ઔદ્યોગિકરણ પ્રાપ્ત કરતા, તેમજ અર્થતંત્રમાં બે વિશ્વ યુદ્ધ પછી પીછેહઠ થતાં યુનાઇટેડ કિંગડમે તેનો સ્પર્ધાત્મક ફાયદો ગુમાવવાનું શરૂ કર્યું હતું અને ભારે ભારે ઉદ્યોગોએ આખી 20મી સદીમાં પાછી પાની કરી હતી. ઉત્પાદન પ્રક્રિયા અર્થતંત્રનો નોંધપાત્ર હિસ્સો રહ્યો છે, પરંતુ 2003માં કુલ રાષ્ટ્રીય ઉત્પાદનમાં તેનો હિસ્સો ફક્ત એક છઠ્ઠમાંશ જેટલો જ હતો. [૧૫૨] બ્રિટીશ મોટર ઉદ્યોગ આ ક્ષેત્રનો મહત્વનો ભાગ છે, તેમ છતાં એમજી રોવર જૂથપડી ભાંગતા અને મોટા ભાગના ુદ્યોગો વિદેશની માલિકીના હોવાથી તેના કદમાં ઘટાડો થયો હતો.સિવીલ અને એરક્રાફ્ટ ઉત્પાદન, વિશ્વમાં બીજા ક્રમના સૌથી મોટા ડિફેન્સ કોન્ટ્રાક્ટર બીએઇ સિસ્ટમ્સ,[૧૫૩]અને યુરોપીય ખંડની કંપની ઇએડીએસ, એરબસના માલિક દ્વારા કરવામાં આવે છે. રોલ્સ રોયસીવૈશ્વિક એરોસ્પેસ એન્જિન્સ બજારનો મહત્તમ હિસ્સો ધરાવે છે. યુકેમાં કેમિકલ અને ફાર્માસ્યુટિકલ ઉદ્યોગ મજબૂત છે, તેમજ વિશ્વની બીજા અને છઠ્ઠા ક્રમની ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓ અનુક્રમે (ગ્લેક્સોસ્મિથક્લાઇન અને એસ્ટ્રાઝેનેકા,[૧૫૪]યુકેની છે.
યુકેનું સર્વિસ ક્ષેત્રનો નોંધપાત્ર રીતે વિકાસ થયો છે અને હાલમાં જીડીપીમાં આશરે 73% નો હિસ્સો ધરાવે છે.[૧૫૫] સર્વિસ ક્ષેત્ર પર નાણાંકીય સેવા નુ્, ખાસ કરીને બેન્કિંગ અને વીમા ક્ષેત્રની પ્રભુત્વ છે. લંડન લંડન સ્ટોક એક્સચેંજહોવાની સાથે વિશ્વનું સૌથી મોટું નાણાંકીય કેન્દ્ર છે, તેમજ લંડન ઇન્ટરનેશનલ ફાયનાન્સિયલ ફ્યુચર્સ એન્ડ ઓપ્શન્સ એક્સચેંજ , અને લ્લોયડઝ ઓફ લંડન વીમા બજાર એ તમામ લંડન શહેરમાં આવેલા છે. આંતરરાષ્ટ્રીય કારોબાર અને વાણિજ્ય માટે લંડન મોટું કેન્દ્ર છે અને વૈશ્વિક અર્થતંત્ર(ન્યુ યોર્ક શહેર અને ટોક્યોસહિત )માટે ત્રણ કમાન્ડ સેન્ટરોનું અગ્રણી છે..[૧૫૬] વિશ્વમાં આવેલી વિદેશી બેન્કોની શાખા પર ભારે પ્રભુત્વ ધરાવે છે. ભૂતકાળના દાયકાઓમાં લંડનમાં રાઇવલ નાણાંકીય કેન્દ્રનો ડોકલેન્ડઝ વિસ્તારમાં, વિશ્વની સૌથી મોટી બેન્ક એચએસબીસી, [૧૫૭][૧૫૮] અને બર્કલેઝ બેન્કસાથે વિકાસ થયો છે, જેમણે પોતાની મુખ્ય ઓફિસ ત્યાં પુનઃખસેડી હતી. જે મુખ્તવે યુકેની ન હોય તેવી અસંખ્ય બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓએ તેમના યુરોપીયન અથવા વિશ્વમાં અન્ય સ્થળ તરીકે લંડનમાં ઓફિસ રાખવાનું પસંદ કર્યું છે. તેનું ઉદાહરણ છ અમેરિકન નાણાંકીય કંપની સિટીગ્રુપ. સ્કોટ્ટીશ રાજધાની એડિનબર્ગ યુરોપના અનેક મોટા નાણાંકીય કેન્દ્રોમાંનું એક ધરાવે છે [૧૫૯] અને રોયલ બેન્ક ઓફ સ્ટોટલેન્ડ ગ્રુપવિશ્વની અનેક મોટી બેન્કોમાંની એકનું વડુમથક ધરાવે છે.
પ્રવાસન બ્રિટીશ અર્થતંત્ર માટે અત્યંત અગત્યનું છે. 2004માં 27મિલીયનથી વધુ પ્રવાસીઓ આવતા, યુનાઇટેડ કિંગડમ વિશ્વમાં છઠ્ઠા ક્રમનું સૌથી મોટું પ્રવાસી સ્થળ બની ગયું છે. [૧૬૦] નોંધપાત્ર માર્જિન સાથે લંડન એવું શહેર છે જ્યાં વિશ્વના મોટા ભાગના પ્રવાસીઓએ મૂલાકાત લીધી હતી જેમાં 2006માં 15.6 મિલીયન પ્રવાસીઓ લંડન આવ્યા હતા, જે બેંગકોકની તુલનામાં બીજા ક્રમનું મોટું સ્થળ છે (બેંગકોકમાં 10.4 મિલીયન મૂલાકાતીઓ) and ત્રીજા ક્રમે પેરિસ (9.7 મિલીયન)આવે છે.[૧૬૧]સર્જનાત્મક ઉદ્યોગોનો 2005માં જીવીએના 7% હતો અને સરારેશ વાર્ષિક 6% ના દરે ૧૯૯૭ અને 2005ની મધ્યમાં તેમાં વૃદ્ધિ થઇ હતી. [૧૬૨]
યુનાઇટેડ કિંગડમનું કૃષિ ક્ષેત્ર દેશની જીડીપીમાં ફક્ત ૦.૯ ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. યુકે પાસે કોલસાની નાની અનામત છે, જે હજુ સુધી નોંધપાત્ર સ્તરે છે, તેમજ [૧૬૩] નેચરલ ગેસ અને ઓઇલ અનામતમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થઇ રહ્યો છે. 400 મિલીયન ટનથી વધુ પ્રૂવન કોલની અનામતો યુકેમાં ઓળખી કાઢવામાં આવી છે. [૧૬૪]2004માં કુલ યુકેનો કોલ વપરાશ (આયાતો સહિત)61 મિલીયન ટનના સ્તરે હતો,[૧૬૫] જે યુકેને ૬.૫ વર્ષો માટે કોલની બાબતમાં સ્વનિર્ભર બનાવે છે, તેમ છતાં કોલસો કાઢવાનો સમય હજુ ૨૦ વર્ષ જેટલો લાગશે. [૧૬૪] કોલસા આધારિતના વિકલ્પ રૂપે વીજ ઉત્પાદન અંડરગ્રાઉન્ડ કોલ ગેસિફિકેશન(યુસીજી)છે. . યુજીસીમાં ઇન્જેક્ટીંગ સ્ટીમ અને ઓક્સીજન ડાઉન બોરહોલનો સમાવેશ થાય છે, જે કોલસામાંથી ગેસ ઉત્પન્ન કરે છે અને તેનું મિક્ચર સરફેસ પર નાખે છે-આમ કોલસાનો દુરુપયોગ કરવાની અત્યંત નીચી કાર્બન પદ્ધતિ છે. ઓળખી કઢાયેલા ઓનશોર વિસ્તારો કે જેમાં યુજીસીનો 7 અબજ અને 16 અબજ ટનનો જથ્થો હોવાનું મનાય છે. [૧૬૬] યુકેના પ્રવર્તમાન કોલસાના આધારે, આ વોલ્યુમો એ અનામત દર્શાવે છે જે યુકેમાં આગામી ૨૦૦ અને ૪૦૦ વર્ષ સુધી ટકી શકશે.[૧૬૭]
અર્થતંત્રમાં સરકારની સામેલગીરીનું સંચાલન ચાન્સેલર ઓફ ધ એક્સચેકર (હાલમાં અલીસ્ટેઇર ડાર્લિંગ)છે, જે એચએમ ટ્રેઝરીના વડા છે, પરંતુ વડાપ્રધાન (હાલમાં માન્ય ગોર્ડોન બ્રાઉન એમપી), ટ્રેઝરીના પ્રથમ લોર્ડ છે; જ્યારેન્સેલર ઓફ ધી એક્સચેંક ટ્રેઝરીના બીજા લોર્ડ છે. તાજેતરના વર્ષોમાં, યુકે અર્થતંત્રનું સંચાલન બજાર ઉદારીકરણ અને ઓછા કરવેરા અને નિયમનો દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યુ છે. 1997થી , બેંક ઓફ ઇંગ્લેડની મોનેટરી પોલિસી કમિટીકે જેના વડા બેન્ક ઓફ ઇંગ્લેડના ગવર્નર છે,તે દર વર્ષે ચાન્સેલર દ્વારા અર્થતંત્રમાં ફૂગાવાનો દર નક્કી કરવામાં આવે છે તેને જરૂરી સ્તર સુધી લાવવા માટે વ્યાજ દરનક્કી કરે છે. [૧૬૮] સ્કોટ્ટીશ સરકાર, સ્કોટ્ટીશ સંસદની મંજૂરીની શરતે સ્કોટલેન્ડમાં જે આવક વેરો ચૂકવવામાં આવે છે તેમાં ૩ પેન્સના વધારા કે ઘટાડા દ્વારા આવકવેરાનો મૂળ દર નક્કી કરવાની સત્તા ધરાવે છે, જોકે, આ સત્તાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો નથી. માર્ચ 2009ના અનુસાર યુકેનું સરકારી ઋણ જીડીપીના 49 ટકા જેટલું હતું. [૧૬૯] યુકેનું ચલણ પાઉન્ડ સ્ટર્લિંગછે, જેને £ ના પ્રતીકરૂપે દર્શાવવામાં આવે છે. બેન્ક ઓફ ઇંગ્લેંડ મધ્યસ્થ બેન્કછે, જે ચલણ બજારમાં મૂકવા માટે જવાબદાર છે. સ્કોટલેન્ડ અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં આવેલી બેન્કો, જે તે મુદ્દાને પહોંચી વળવા માટે બેન્ક ઓફ ઇંગ્લેંડ પાસેથી પૂરતી નોટો મેળવવાની શરતે તેમની પોતાની નોટો બહાર પાડવાનો અધિકાર ધરાવે છે. ચલણને બજારમાં તરતું મૂકતી વખતે યુકેએ યૂરોની સાથે જોડાવાનું પસંદ કર્યું ન હતુ અને બ્રિટીશ વડાપ્રધાન માનનીય ગોર્ડોન બ્રાઉન એમપીએ નજીકના ભવિષ્યમાં સભ્યપદ માટે એમ કહીને ઇનકાર કર્યો હતો કે નહી જોડાવાનો નિર્ણય લેવાનો બ્રિટન અને યુરોપ પાસે અધિકાર છે.[૧૭૦] ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન ટોની બ્લેયરની સરકારે પાંચ આર્થિક પરીક્ષણમાં ખરા ઉતરી શકાય છે કે કેમ તે માટે લોકમત લેવાની અરજી કરી હતી.2005માં યુકેમાંથી અર્ધા કરતા વધુ (55%)ચલણને અપનાવવાની વિરુદ્ધમાં હતા, જ્યારે ૩૦ ટકા લોકો તેની તરફેણમાં હતા. [૧૭૧] 23 જાન્યુઆરી 2009ના રોજ ઓફિસ ફોર નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિક્સ પાસેથી ઉપલબ્ધ થયેલા સરકારી આંકડાઓ દર્શાવે છે કે 1991થી અત્યાર સુધીમાં સૌપ્રથમ વખત સત્તાવાર રીતે મંદીમાં હતું. [૧૭૨]
શિક્ષણ
[ફેરફાર કરો]યુનાઇટેડ કિંગડમના દરેક દેશો અલગ પ્રકારની શિક્ષણ વ્યવસ્થા ધરાવે છે તેમજ ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ, સ્કોટલેન્ડ અને વોલ્સને શિક્ષણ સોંપણી અંગેની સત્તા આપી દીધી છે. ઇંગ્લેંડમાં શિક્ષણ એ ચિલ્ડ્રનસ સ્કુલ્સ એન્ડ ફેમિલીઝના રાજ્ય કક્ષાના સચિવની અને ઇનોવેશન, યુનિવર્સિટીઝ એન્ડ સ્કીલ્સના રાજ્ય કક્ષાના સચિવ ની જવાબદારી છે,જોકે રાજ્યની દૈનિક વહીવટ અને ભંડોળ એ સ્થાનિક સત્તા (અગાઉ સ્થાનિક શિક્ષણ ઓથોરિટી તરીકે જાણીતી)ની જવાબદારી છે. [૧૭૩] ઇંગ્લેંડ અને વોલ્સમાં યુનિવર્સલ સ્ટેટ એજ્યુકેશન 1870માં અને 1900માં સેકંડરી ધોરણનું શિક્ષણ પ્રાથમિક ધોરણે લાગુ પાડવામાં આવ્યું હતું. [૧૭૪] પાંચથી ૧૬ વર્ષની વયના માટે શિક્ષણ ફરજિયાત છે. (જો જુલાઇ અથવા ઓગસ્ટના અંતમાં જન્મ થયો હોય તો ૧૫ વર્ષ)સ્ટેટ સેકરચ શાળાઓમાં મોટા ભાગના બાળકો શિક્ષીત છે, ફક્ત નાનો ભાગ કે શૈક્ષણિક લાયકાતના ધોરણે પસંદગી કરે છે. ખરેખર આંકડાઓમાં ઘટાડો થયો હોવા છતાં, ઇંગ્લેંડમાં ખાનગી શાળાઓજતા બાળકોનું પ્રમાણ 7%થી ઉપર વધ્યું છે. [૧૭૫] કેમ્બ્રિજ અને ઓક્ફોર્ડયુનિવર્સિટીના અર્ધા ઉપરાંતના વિદ્યાર્થીઓએ શાળામાં હાજરી આપી હતી. [૧૭૬] રાજ્યની શાળાઓ કે જે વિદ્યાર્થીઓની બુદ્ધિમતા અને શૈક્ષણિક લાયકાતની દ્રષ્ટિએ પસદગી કરે છે તે મોટા ભાગની પસદગીયુક્ત શાળાની તુલનામાં તુલનાત્મક પરિણામો હાંસલ કરી શકે છે: જીસીએસઇના 2006ના પરિણામની દ્રષ્ટિએ ટોચની દશ શાળાઓમાંથી બે શાળાઓરાજ્યસંચાલિત ગ્રામર શાળાઓ હતી. . ઇંગ્લેંડ વિશ્વમાં કેટલીક ટોચની યુનિવર્સિટીઓ ધરાવે છે; યુનિવર્સિટી ઓફ કેમ્બ્રિજ, યુનિવર્સિટી ઓફ ઓક્સફોર્ડ, ઇમ્પીરીયલ કોલેજ લંડન અને યુનિવર્સિટી કોલેજ લંડનન સમાવેશ 2008માં વૈશ્વિક ધોરણે ટોચની 10માં થતો હતો. ટીએચઇએ - ક્યૂએસ વર્લ્ડ યુનિવર્સિટી વર્લ્ડ યુનિવર્સિટી રેન્કીંગ્સ.[૧૭૭] ટ્રેન્ડઝ ઇન ઇન્ટરનેશનલ મેથેમેટિક્સ એન્ડ સાયંસ સ્ટડી (ટીઆઇએમએસએસ)ના રેટિંગવાળા ઇંગ્લેડના વિદ્યાર્થીઓ વિશ્વમાં ગણિતમાં 7મા અને વિજ્ઞાનમાં 6ઠ્ઠા ક્રમે છે. પરિણામો ઇંગ્લેંડના વિદ્યાર્થીઓને જર્મનીઅનેસ્કેન્ડીનેવીયાસહિતના યુરોપીયન દેશોની આગળ લઇ જાય છે.[૧૭૮]
સ્કોટલેન્ડમાં શિક્ષણએ કેબિનેટ સેક્રેટરી ફોર એજ્યુકેશન એન્ડ લાઇફલોંગ લર્નીંગની જવાબદારી છે, જ્યારે રાજ્યની શાળાઓના દૈનિક વહીવટ અને ભંડોળ સ્થાનિક સત્તાની જવાબદારી છે.બિન-ડિપાર્ટમેન્ટ જાહેર સંસ્થાઓની સ્કોટ્ટીશ શિક્ષણમાં મહત્વની ભૂમિકા છે: સ્કોટ્ટીશ ક્વોલિફિકેશન્સ ઓથોરિટી સેકડરી શાળાઓમાં આપવામાં આવતી ડિગ્રીઓ સિવાય વિકાસ, is responsible for the development, અધિકારપત્ર, મૂલ્યાંકન અને લાયકાતનું પ્રમાણીકરણ કરવા માટે જવાબદાર છે, વધુ અભ્યાસ માટે સેકંડરી પછીની કોલેજો અને અન્ય કેન્દ્રોઃ [૧૭૯] અનેલર્નીંગ એન્ડ ટીચીંગ સ્કોટલેન્ડ શૈક્સ્ત્રોષણિક સમાજને અભ્યાસક્રમના વિકાસ અને સંશોધનની સંસ્કૃત્તિ, મહત્વાકાંક્ષા અને શ્રેષ્ઠતાના સર્જન માટે સલાહ, સ્ત્રોતો અને સ્ટાફ વિકાસ પૂરા પાડે છે. [૧૮૦] સ્કોટલેન્ડમાં 1496માં ફરજિયાત શિક્ષણનો કાયદો બનાવવામાં આવ્યો હતો. [૧૮૧] સ્કોટલેન્ડમાં ખાનગી શાળાઓમાં જતા બાળકોનું પ્રમાણ ફક્ત 4% છે, જોકે તાજેતરના વર્ષોમાં તેમાં ધીમો વધારો જોવાયો છે. [૧૮૨] સ્કોટ્ટીશ વિદ્યાર્થીઓ કે જે સ્કોટ્ટીશ યુનિવર્સિટીમાં હાજરી આપે છે તેઓ ક્યાં તો ટ્યુશન ફી અથવા તો કાયમી સ્નાતક દરો ચૂકવતા નથી કેમ કે 2001માં ફી નાબૂદ કરવામાં આવી હતી અને ગ્રેજ્યુએટ એન્ડોવમેન્ટ યોજના 2008માં નાબૂદ કરવામાં આવી હતી. [૧૮૩]
ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં શિક્ષણ એ શિક્ષણ પ્રધાન અનેરોજોગારી અને ભણતર પ્રધાનની જવાબદારી છે, આમ છથાં સ્થાનિક ધોરણે જવાબદારીનું સંચાલન પાંચ શિક્ષણ અને ગ્રાંથાલય બોર્ડ દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે વિવિધ ભૌગોલિક વિસ્તારોને આવરી લે છે. 'કાઉન્સીલ ફોર ધ ક્યુરિક્યુલમ, એક્ઝામિનેશન્સ એન્ડ એસેસમેન્ટ (સીસીઇએ) એવી સંસ્થા છે જે સરકારને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડની શાળાઓમાં શુ શીખવવું જોઇએ, દેખરેખના ધોરણો અને લાયકાત આપવા અંગે સલાહ પૂરી પાડે છે. [૧૮૪]વોલ્સની રાષ્ટ્રીય વિધાનસભા ની જવાબદારી વોલ્સમાં શિક્ષણની છે. વેલ્શના મોટા ભાગના વિદ્યાર્થીઓને સંપૂર્ણ અથવા મોટે ભાગે વેલ્શ ભાષાશીખવવામાં આવે છે; વેલ્શમાં દરેક માટે ૧૬ વર્ષના ન થાય ત્યાં સુધી ફરજિયાત છે. સંપૂર્ણ દ્વિભાષી વોલ્સ અપનાવવાની નીતિના ભાગરૂપે વેલ્શ મિડીયમ શાળાઓ વધારવાનું આયોજન છે.
આરોગ્યસંભાળ
[ફેરફાર કરો]યુનાઇટેડ કિંગડમમાં આરોગ્સંભાળ એ સોંપાયેલ બાબતછે અને ઇંગ્લેંડ, ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ, સ્કોટલેન્ડ અને વોલ્સમાં વિવિધ નીતિઓ અને અગ્રિમતા સાથે અલગ વ્યવસ્થા છે [૧૮૫][૧૮૬]જોકે સહકારનનું સ્તર સામાન્ય રીતે સેવાઓના વપરાશ કરતા સરહદી વપરાશકારોની તુલનામાં સામાન્ય રીતે ગુપ્ત તફાવત રહેલો છે. ચાર વ્યવસ્થાઓ જાહેર આરોગ્યસંભાળ તમામયુકેના કાયમી નિવાસીઓને પૂરી પાડે છે, તે જરૂરિયાતના મુદ્દે તદ્દન વિનામૂલ્યે છે અને તેની ચૂકવણી સામાન્ય કરવેરાદ્વારા કરવામાં આવે છે. ઘણી નાની ખાનગી તબીબી વ્યવસ્થા પણ અસ્તિત્વમાં છે. યુકેમાં મોટા પાયે વિવિધ નિયમનકારી સંસ્થાઓ પથરાયેલી છે જેમ કે જનરલ મેડિકલ કાઉન્સીલ , નર્સીંગ એન્ડ મિડવાઇફરી કાઉન્સીલ અને બિન સરકારી આધારિત (ઉદા.રોયલ કોલેજs). આખા યુકેમાં મોટી સંખ્યામાંમેડિકલ શાળાઓ અને ડે્ટલ શાળાછે, અને તાલીમ નર્સઅને દવા સાથે સંકળાયેલા વ્યવસાયો માટે નોંધપાત્ર સંસ્થાઓ છે.
ઇંગ્લેંડમાં આરોગ્યસંભાળમુખ્યત્વેનેશનલ હેલ્થ સર્વિસદ્વારા પૂરી પાડવામાં આવે છે, જે આજે ફક્ત ઇંગ્લેંડને આવરે છે, જ્યારે મૂળભૂત રીતે તે ઇંગ્લેંડ અને વોલ્સને આવરી લેતી હતી. તેની સ્થાપના નેશનલ હેલ્થ સર્વિસ કાયદો 1946દ્વારા કરવામાં આવી હતી જે 5જુલાઇ 1948ના રોજ અસરમાં આવ્યો હતો. ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ હેલ્થઇંગ્લેંડની પ્રજાના આરોગ્યમાં સુધારો કરવા માટે સુખાકારી માટે અસ્તિત્વમાં છે,[૧૮૭]અને સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ ફોર હેલ્થ તેના કામ માટે અને એનએચએસના કામ માટે યુકેની સંસદને જવાબ આપવા બંધાયેલી છે. ઇંગ્લેડની એનએચએસ વિશ્વમાં અનેક મોટા સખત સંસ્થાઓમાંની એક છે, જે 1.3 મિલીયન લોકોથી વધુને રોજગારી પૂરી પાડે છે.[૧૮૮] જાહેર ક્ષેત્રની આરોગ્ય સંભાળ આપતી સંસ્થાઓના સેવા સ્તરમાં પ્રાથમિક (જનરલ પ્રેક્ટિસ), સેકંડરી (જિલ્લા જનરલ હોસ્પિટલ)અને ટેરિટરી (ટીચીંગ હોસ્પિટલ)નો સમાવેશ થાય છે. વિવધ સ્તરો વચ્ચ નોંધપાત્રલ ક્રિયાપ્રતિક્રિયા અને આપલે છે. ેનેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યુટ ફોર હેલ્થ એન્ડ ક્લિનીકલ એક્સેલન્સ,અથવા એનઆઇસીઇ, ઇંગ્લેડ અન વોલ્સમાં એનએચએસ દ્વારા દવા કે સારવાર પૂરી પડશે કે કેમ તે અંગેની સલાહ આપે છે.
સ્કોટલેન્ડમાં આરોગ્યસંભાળ એ મુખ્યત્વે એનએચએસ સ્કોટલેન્ડ,સ્કોટલેન્ડની જાહર આરોગ્યસંભાળ વ્યવસ્થા દ્વારા પૂરી પાડવામાં આવે છે. આ સર્વિસની સ્થાપના નેશનલ હેલ્થ સર્વિસ (સ્કોટલેન્ડ)કાયદો ૧૯૪૭ દ્વારા કરવામાં આવી હતી (બાદમાં નેશનલ હેલ્થ સર્વિસ (સ્કોટલેન્ડ)કાયદો ૧૯૭૮ દ્વારા પાછો ખેંચી લેવામાં આવ્યો હતો)જે ૫ જુલાઇ 1948ના રોજ અસરમાં આવ્યો હતો, તેની સાથે ઇંગ્લેંડ અન વોલ્સમાં એનએચએસ સર્વિસનો પ્રારંભ થયો હતો. જોકે,૧૯૪૮ પહેલા, સ્કોટલેન્ડની અર્ધા ભાગની વસતીને રાજ્ય દ્વારા ભંડોળ પૂરિુ પડાયેલ હેલ્થકેર દ્વારા આવરી લેવામા આવ્યા હતા, જેને હાઇલેન્ડઝ એન્ડ આઇલેન્ડ મેડિકલ સર્વિસદ્વારા સેવા પૂરી પડાતી હતી. [૧૮૯] 2006માં એનએચએસ સ્કોટલેન્ડે 158,000 કર્મચારીઓને રોજગારીએ રાખ્યા હતા, જેમાં 47,500 થી વધુ નર્સ, દાઇ, હેલ્થ વિઝીટર અને 3,800 થી વધુ કન્સલટન્ટને રોજગારીએ રાખ્યા હતા. વધુમાં, 12,000 થી વધુ ડોકટરો, ફેમિલી પ્રેકિસનરો અને ડેન્ટીસ્ટ, ઓપ્ટીશિયન અને કોમ્યુનિટી ફાર્માસિસ્ટ સહિતના સંબંધિત આરોગ્ય વ્યાવસાયિકો હતા, જેઓ સ્વતંત્ર કોન્ટ્રક્ટરોની જેમ કામ કરતા હબતા અને એનએચએસના પરિપ્રેક્ષ્યમાં અસંખ્ય સેવાઓ પૂરી પાડતા હતા તેની સામે તેમને ફી અને ભથ્થાઓ મળતા હતા. [૧૯૦] કેબિનેટ સેક્રેટરી ફોર હેલ્થ એન્જ વેલબીઇંગ એનએચએસના સ્કોટલેન્ડમાં કામ માટે સ્કોટ્ટીશ સંસદને જવાબદાર હતા.
વોલ્સમાં આરોગ્યસંભાળ મુખ્યત્વે એનએચએસ વોલ્સદ્વારા પૂરી પાડવામાં આવે છે. એનએચએસ જેવા જ સમાન માળખા તરીકે મૂળભૂત રીતે સ્થપાયેલી અને નેશનલ હેલ્થ સર્વિસ એક્ટ 1946દ્વારા સ્થાપવામાં આવેલી,વોલ્સની એનએચએસ કરતા વધુ સત્તા ધરાવતી સંસ્થાને 1969માં સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ ફોર વોલ્સને તબદિલ કરવામાં આવી હતી. [૧૯૧] તેની સામે, એનએચએસ વોલ્સની જવાબદારી વેલ્શ એસેમ્બલી અને એક્ઝિક્યુટિવને 1999ની ફરજ સોંપણી અંતર્ગત આપવામાં આવી હતી. એનએચએસ વોલ્સ વોલ્સમાં જાહેર આરોગ્યસંભાળ પૂરી પાડે છે અને આશરે 90,000 જેટલા કર્મચારીઓને રોજગારી પૂરી પાડે છે, જે તેને વોલ્સનો સૌથી મોટો રોજગારદાતા બનાવે છે. [૧૯૨]વેલ્શ એસેમ્બલી સરકારમાં આર્ગોય અને સામાજિક સેવાના પ્રધાન એવા વ્યક્તિ છે જે કેબિનેટની જવાબદારી ધરાવે છે જેમાં વોલ્સમાં આરોગ્ય અને સામાજિક સેવાનો સમાવેશ થાય છે. ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં આરોગ્યસંભાળ મુખ્યત્વે ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ હેલ્થ, સોશિયલ સર્વિસ એન્ડ પબ્લિક સેફ્ટીદ્વારા પૂરી પાડવામાં આવે છે.
વાહનવ્યવહાર
[ફેરફાર કરો]હાઇવે એજન્સી અક્ઝિક્યુટિવ એજન્સી /1}છે અને તે ખાનગી માલિકીના અને સંચાલના કરવામાં આવતા એમ૬ ટોલ સિવાય પણ ટ્રન્ડ રોડ અને મોટરવેઝ માટે જવાબદાર છે. [૧૯૩] ટ્રાન્સપોર્ટ ડિપાર્ટમેન્ટ દર્શાવે છે કે ટ્રાફિક ભરાવોઅનેક વાહનવ્યવહારમી સમસ્યાઓમાંની એક છે અને જો તેની પુનઃતપાસ કરવામાં નહી આવે તો ૨૦૨૫ સુધીમાં ઇંગ્લેંડને તેનો વધારાનો 22અબજ ડોલરનો ખર્ચ ઉઠાવવો પડશે.[૧૯૪]સરકાર દ્વારા જારી કરાયેલા 2006નાએડ્ડિન્ગ્ટોન અહેવાલઅનુસાર, વાહનોનો ભરાવાને રોડ પ્રાઇસીંગ અને વાહનવ્યવહારના માળખાના વિસ્તરણ દ્વારા નાથવામાં નહી આવે તો તે ભયાનક બની રહેશે અને અર્થતંત્રને નુકસાનરૂપ છે. [૧૯૫][૧૯૬]
સ્કોટ્ટીશ વાહનવ્યવહાર માળખું એ સ્કોટ્ટીશ સરકારના સાહસ, ટ્રાન્સપોર્ટ અને લાઇફલોંગ લર્નીંગ ડિપાર્ટમેન્ટની જવાબદારી છે, ટ્રાન્સપોર્ટ સ્કોટલેંડ એક્ઝિક્યુટિવ એજન્સીહોવાથી કેબિનેટ સેક્રેટરી ફોર ફાયનાન્સ એન્ડ સુ્સ્ટેઇનેબલ ગ્રોવ્થની સ્કોટલેન્ડના ટ્રન્ડ રોડ અને રેલ નેટવર્કની જવાબદાર છે.[૧૯૭] સ્કોટલેન્ડના રેલ માળખામાં આશરે 340 રેલવે સ્ટેશન્સ અને ૩,૦૦૦ કિલોમીટરના ટ્રેકનો સમાવેશ થાય છે જેની પર દર વર્ષે 62 મિલીયનથી વધી મુસાફરો મુસાફરી કરે છે. [૧૯૮]2008માં સ્કોટ્ટીશ સરકારે આગામી 20 વર્ષ માટે રોકાણ યોજના નક્કી કરી હતી, જેમાં નવા ફોર્થ રોજ બ્રિજ અને રેલ માળખાના વીજળીકરણને અગ્રિમતા આપવાનો સમાવેશ કરાયો હતો. [૧૯૯]આખા યુકેમાં, 46,904 kilometres (29,145 mi)મુખ્ય માર્ગોનું મોટરવે નેટવર્કનું3,497 kilometres (2,173 mi)રેડિયલ રોડ નેટવર્ક છે. તેમજ વધુમાં 213,750 kilometres (132,818 mi)પત્થર જડેલી પગથીનો પણ સમાવેશ થાય છે. ગ્રેટ બ્રિટનમાં ૧૬,૧૧૬ કિલોમીટર (૧૦,૦૭૨ માઇલ્સ)નું રેલ માળખું છે અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં ૩૦૩ રુટ કિમી (૧૮૯ રુટ એમઆઇ)ના ૧૮,૦૦૦ પેસેન્જર ટ્રેઇનથી વધુ અને ૧૦૦૦ દૈનિક ફ્રેઇટ ટ્રેઇનનો સમાવેશ થાય છે.લંડન અને અન્માંય શહેરોમાં શહેરી રેલ માળખું અત્યંત સુવિકસિત છે. એક સમયે યુકેમાં 48,000 રુટ કીમીથી વધુ(30,000 રુટ એમઆઇ)રેલ માળખું હતં, જોકે તેમાંના મોટા ભાગના માળખામાં ૧૯૫૫ અને 1975ના ગાળામાં ઘટાડો થયો હતો, જેમાંનો મોટો ઘટાડો સરકારના સલાહકાર રિચાર્ડ બીચીંગે1960ના મધ્યમાં આપેલા અહેવાલ બાદ થયો હતો.(જે બીચીંગ એક્સતરીકે જાણીતો છે.)હવે આગામી ૨૦૨૫ સુધીમાં નવી હાઇ સ્પીડ લાઇનો તૈયાર કરવાની યોજના બનાવવામાં આવી રહી છે. [૨૦૦]રાજધાનીની પશ્ચિમે ૧૫ માઇલ (૨૪ કિમી)દૂર આવેલુંલંડન હીથ્રો એરપોર્ટયુકેનું સૌથી વધુ વ્યસ્ત એરપોર્ટ છે અને વિશ્વના અન્ય કોઇ પણ એરપોર્ટની તુલનામાં સૌથી વધુ પેસેન્જર ટ્રાફિક ધરાવે છે.
રમત
[ફેરફાર કરો]બ્રિટીશ સ્પોર્ટને ઘણી વખત રાષ્ટ્રવાર ઇંગ્લશ, સ્કોટ્ટીશ, વેલ્શ અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ અને અથવા આઇરીશ સંસ્થાઓમાં પેટા વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે. મોટી રમતકે જેમાં એસોસિયેશન ફૂટબોલ, રગ્બી ફૂટબોલ, બોક્સીંગ, બેડમિંટોન, ક્રિકેટ, ટેનિસ અને ગોલ્ફનો સમાવેશ થાય છે તેનો યુનાઇટેડ કિંગડમ અને જે રાજ્યોએ તેને આગળ ધપાવ્યા હતા તેને મૂળ રીતે લાગે ળગે છે અથવા ત્યાં તેનો નોંધપાત્ર વિકાસ થયો હતો. 2008ના સર્વેક્ષણોમાં એવું મળી આવ્યું હતું કે ફૂટબોલ યુનાઇટડ કિંગડમમાં અત્યંત લોકપ્રિય રમત છે.[૨૦૧]આંતરરાષ્ટ્રીય સ્પર્ધાઓમાં અલગ ટીમો ઇંગ્લેંડ, સ્કોટલેન્ડ, વોલ્સ,અને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડનું મોટા ભાગની ટીમ રમતોમાં તેમજ કોમનવેલ્થ ગેઇમ્સમાંપ્રતિનિધિત્વ કરે છે. (રમતના સંદર્ભમાં આ ટીમોનો સામૂહિક રીતે હોમ નેશન્સતરીકે ઉલ્લેખ કરી શકાય.) આમ છતા, એવા પણ પ્રસંગો છે જ્યાં એક જ રમત ટીમ યુનાઇટેડ કિંગડમનું પ્રતિનિધિત્વ કરતી હોય, જેમ કે ઓલિમ્પીકસહિતની રમતોમાં જ્યાં યુકેનું પ્રતિનિધિત્વ ગ્રેટ બ્રિટન ટીમદ્વારા થતું હોય.
ક્રિકેટ
[ફેરફાર કરો]ક્રિકેટને ઘણી વખત સારતત્વરૂપ ઇગ્લીશ પ્રવૃત્તિ તરીકે જોવામાં આવ્યું છે.યુકેના મોટા ભાગમાં તે રમાતું હોવા છતાં,તે ફક્ત દક્ષિણ વોલ્સમાં જ ગ્લેમોર્ગનરહ્યું છે, જ્યાં ક્રિકેટે ઇંગ્લેડની બહારની રમત તરીકેનો દરજ્જો પ્રાપ્ત કર્યો છે. ફક્ત ઇંગ્લેંડ જ નોંધપાત્ર રાષ્ટ્રીય ટીમ ધરાવે છે. ક્રિકેટની શોધ ઇંગ્લેંડમાં થઇ હોવાનો દાવો કરવામાં આવે છે (જોકે તાજેતરના સંશોધનો સુચવે છે કે તેની ખરેખર શોધ બેલ્જિયમમાં થઇ હતી)[૨૦૨] અને ઇંગ્લેડ ક્રિકેટ ટીમ નું નિયંત્રણ, ઇંગ્લેંડ એન્ડ વોલ્સ ક્રિકેટ બોર્ડદ્વારા થાય છે,[૨૦૩]જે ફક્ત યુકેમાં ટેસ્ટ સ્ટેટસ સાથેની રાષ્ટ્રીય ટીમ છે. ટીમ સભ્યોને મુખ્ય કાઉન્ટી સાઇડથી લેવામાં આવે છે અને તેમાં ઇંગ્લીશ અને વેલ્શ ખેલાડીઓનો સમાવેશ થાય છે. ક્રિકેટ ફૂટબોલ અને રગ્બીથી અલગ પડે છે, જ્યાં વોલ્સ અને ઇંગ્લેંડ અલગ રાષ્ટ્રીય ટીમ ધરાવે છે, જોકે વોલ્સે ભૂતકાળમાં તેની અલગ ટીમ ઊભી કરી હતી.આઇરીશ અને સ્કોટ્ટીશખેલાડીઓ ઇંગ્લેંડ વતી રમ્યા છે કારણે કે સ્કોટલેન્ડ કે આયર્લેન્ડ ટેસ્ટ દરજ્જો ધરાવતા હતા અને તેમણે તાજેતરમાં જ વન ડે ઇન્ટરનેશનલમાં રમવાનું શરૂ કર્યું છે.સ્કોટલેન્ડ, ઇંગ્લેંડ (અને વોલ્સ), અને આયર્લેન્ડે (ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ સહિત) ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપમાં ભાગ લીધો હતો, જેમાં ઇંગ્લેંડ ફાઇનલમાં ત્રણ વખત પહોંચી ગયું હતું. તદુપરાંત વ્યાવસાયિકલીગ ચેમ્પીયનશીપ પણ છે જેમાં ક્લબ્સ ૧૭ ઇંગ્લશ દેશોનું અને પ્રતિનિધિત્વ કરે છે અને ૧ વેલ્શ કાઉન્ટીમાં તેમાં ભાગ લે છે.
ફૂટબોલ
[ફેરફાર કરો]દરેક હોમ નેશન્સ પાસે તેની પોતાનું ફૂટબોલ એસોસિયેશન, રાષ્ટ્રીય ટીમ અને લીગ સિસ્ટમછે, જોકે, બહુ ઓછી ક્લબો વિવિધ ઐતિહાસિક અને તર્કબદ્ધ કારણોસર તેમના અલગ અલગ દેશની પદ્ધતિ અનુસાર રમે છે. ઇંગ્લેડ, સ્કોટલેન્ડ, વોલ્સઅને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડઆંતરરાષ્ટ્રીય સ્પર્ધાઓમાં અલગ દેશ તરીકે ભાગ લે છે અને પરિણામ સ્વરૂપે યુકે ઓલિમ્પીક રમતોમાંફૂટબોલની ઇવેન્ટમાં એક જ ટીમ તરીકે ભાગ લેતું નથી. 2012 સમર ઓલિમ્પીકમાં ભાગ લેવા માટે યુકેની ટીમને રાખવી તેવી દરખાસ્તો છેપરંતુ સ્કોટ્ટીશ, વેલ્શઅને ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ ફૂટબોલ એસોસિયેશનોએ આમ થવાને કારણે તેમનો સ્વતંત્ર દરજ્જો છીનવાઇ જશે તેવા ભયથી તેમાં ભાગ લેવાનો ઇનકાર કર્યો હતો અને આ દહેશતને ફીફાના પ્રમુખ સેપ્પ બ્લેટરે સમર્થન આપ્યું હતું. [૨૦૪] ઇંગ્લેંડ હોમ નેશન્સમાં અત્યંત સફળ રહી છે, તેમજ 1966માં દેશની જ ધરતી પર વર્લ્ડ કપજીતી લીધો હતો, તેમ છતાં ઇંગ્લેંડ અને સ્કોટલેન્ડ વચ્ચેની હરિફ ટીમોમાંઐતિહાસિક ગાઢ લડાઇ થઇ હતી..
ઇંગ્લીશ ફૂટબોલ લીગ સિસ્ટમ માં અસંખ્ય આંતરિક રીતે જોડાયેલી અને હજ્જારો વિભાગો ધરાવતી લીગોનો સમાવેશ થાય છે.ટોચમાં પ્રિમીયરશીપ, વિશ્વમાં સૌથી વધુ નાહાળાતી ફૂટબોલ લીગ છે[૨૦૫] અને ખાસ કરીને તે એશિયામાં લોકપ્રિય છે.[૨૦૬] તેનાથી નીચે, ધી ફૂટબોલ લીગત્રણ વિભાગો ધરાવે છે અને ત્યાર બાદ ફૂટબોલ કોન્ફરન્સ રાષ્ટ્રીય વિભાગો અને બે ફીડર પ્રાદેશિક લીગો ધરાવે છે. ત્યાર બાદ પ્રાદેશિકતામાં વધારો થઇ રહેલા માળખાઓ અસ્તિત્વમાં આવ્યા હતા. ઇંગ્લેંડ વૈશ્વિક ધોરણે જાણીતી ફૂડબોલ ક્લબો જેમ કે આર્સેનલ, લીવરપુલ, માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ અને ચેલ્સાનું ઘર છે. ઇંગ્લીશ ટીમો યુરોપીયન કપ/યુઇએફએ ચેમ્પીયન લીગ વિજેતા સહિત યુરોપ સ્પર્ધાઓમાં સફળ રહી છે: લિવરપુલ (પંચ વખત), માન્ચેસ્ચર યુનાઇટેડ (ત્રણ વખત), નોટ્ટીંગહામ ફોરેસ્ટ (બે વખત) અને એસ્ટોન વિલ્લા. અન્ય દેશની તુલનામાં ઇંગ્લેંડના વધુને વધુ ક્લબોએ યુરોપીયન કપ જીત્યો છે (ચારની તુલનામાં ત્રણ ટીમો જેમ કે ઇટાલી, જર્મની અે નેધરલેન્ડઝ). વધુમાં, યુરોપીયન ક્લબ ટ્રોફી વિજેતાની દરે સમયની યાદીમાં ઇંગ્લેડ ૩૫ વખત વિજેતા બનીને હંમેશા બીજા ક્રમે રહ્યું છે, જ્યારે પ્રથમ ક્રમે ઇટાલી ૩૬ ટ્રોફીઓ સાથે રહ્યું છે.1950માં ટોચના યુરોપીયન સાઇડની વિરુદ્ધમાં યુરોપીય કપ હરિફાઇ અન્ય ઇંગ્લીશ ક્લબ વોલ્વરહેમપ્ટોન વન્ડરર્સના પરિણામસ્વરૂપે બહાર આવી છે.[૨૦૭] 90,000-દર્શકોની ક્ષમતા ધરાવતું ઇંગ્લેંડનું વેમ્બલી સ્ટેડિયમ રમતો મુખ્ય સ્ટડીયમ છે.
સ્કોટ્ટીશ ફૂટબોલ લીગ સિસ્ટમબે રહાષ્ટ્રીય લીગ ધરાવે છે: સ્કોટ્ટીશ પ્રિમીયર લીગ, ટોચનું ડિવીઝન, અને સ્કોટ્ટીશ ફૂટબોલ લીગ , જે ત્રણ ડિવીઝનો ધરાવે છે. તેનાથી નીચે, પરંતુ રાષ્ટ્રીય લીગ સાથે જોડાયેલું નહી તેવી ત્રણ લીગો છે; હાઇલેન્ડ ફૂટબોલ લીગ, ઇસ્ટ ઓફ ફૂટબોલ સ્કોટલેન્ડ લીગ અને સાઉથ ઓફ સ્કોટલેન્ડ ફૂટબોલ લીગ. એક ઇંગ્લીશ ક્લબ, બર્વિક રેન્જર્સ,સ્કોટ્ટીશ સિસ્ટમમાં રમે છે. સ્કોટલેન્ડ સેલ્ટીકનીઓલ્ડ ફર્મ અને રેન્જર્સ માં વૈશ્વિક ધોરણે જાણીતી બે ફૂટબોલ ક્લબનું ઘર છે. સ્કોટ્ટીશ ટીમ કે જે યુરોપીયન સ્પર્ધાઓમાં વિજયી બની હતી તેમાં સેલ્ટીક (1967માં યુરોપીયન કપ), રેન્જર્સ (1972માં યુરોપીયન કપ વિજેતા) અને અબર્ડીન (યુરોપીયન કપ વિનર્સ કપ અને 1983માં યુરોપીયન સુપર કપ)નો સમાવેશ થાય છે. સેલ્ટીક યુરોપીયન કપ જીતનાર સૌપ્રથમ બ્રિટીશ ક્લબ હતી.
વેલ્શ ફૂટબોલ લીગ સિસ્ટમમાં વેલ્શ પ્રિમીયર લીગઅને પ્રાદેશિક લીગનો સમાવેશ થાય છે. વેલ્શ પ્રિમીયરશીપ ક્લબ ધી ન્યુ સેઇન્ટસતેમી હોમ મેચ ઓસ્વેસ્ટ્રીમાં સરહદની ઇંગ્લીશ સાઇડે રમે છે.વેલ્સની કાર્ડિફફ સિટી એફ.સી., કોલ્વીન બે એફ.સી., મર્થીયેર ટિડફિલ એફ.સી., ન્યુપોર્ટ કાઉન્ટી એ.એફ.સી, સ્વાન્સા સિટી એ.એફ.સી. અનેવ્રેક્સાહામ એફ.સી.ક્લબો ઇંગ્લીશ સિસ્ટમમાં રમે છે. કાર્ડિફફનું ૭૬,૨૫૦ બેઠકવાળું મિલેનીયમ સ્ટેડીયમ વોલ્સનું મુખ્ય રમતગમત માટેનું સ્ટેડીયમ છે. ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ ફૂટબોલ લીગ સિસ્ટમમાં આઇએફએ પ્રિમીયરશીપનો સમાવેશ થાય છે. એક ઉત્તરીય આઇરીશ ક્લબ, ડેરી સિટી,યુકેની બહાર રિપબ્લિક ઓફ આયર્લેન્ડ ફૂટબોલ લીગ સિસ્ટમમાં ફટબોલ રમે છે.
રગ્બી લીગ
[ફેરફાર કરો]રગ્બી લીગ લઘુમતી રમત આખા યુકેમાં રમાય છે, પરંતુ ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં ઘણા વિસ્તારોમાં ખાસ કરીને ઔદ્તેયોગિક યોર્કશાયર અને લેંકેશાયરના શહેરો જેમ કે વિગાન અે સંટ હેલેન્સમાં મુખ્ય રમત છે.તેમજ લંડનમાં પણ તે નોંધપાત્ર હાજરી ધરાવે છે.ઉત્તરીય ઇંગ્લેંડમાં તેનું મૂળ છે અને રમાય છે અને એકમાત્ર 'ગ્રેટ બ્રિટન' ટીમે રગ્બી લીગ વર્લ્ડ કપમાં ભાગ લીધો હતો પરંતુ 2008માં તેમાં ફેરફાર થઇ જશે, જ્યારે ઇંગ્લેંડ, સ્કોટલેન્ડઅને આયર્લેન્ડએક અલગ રાષ્ટ્ર તરીકે સ્પર્ધા કરશે. [૨૦૮]
રગ્બી યુનિયન
[ફેરફાર કરો]રગ્બી યુનિયન નું ઇંગ્લેંડ, સ્કોટલેન્ડ, વોલ્સ અને આયર્લેન્ડના ધોરણે અલદ ધોરણે આયોજન થાય છે, જેમાં દરેક લીગ સિસ્ટમ ધરાવે છે અને ટોચના ક્રમાંકની આંતરરાષ્ટ્રીય ટીમ છે. રગ્બી યુનિયનઆખા યુકેમં રમાય છે, પરંતુ અસંખ્ય મૂળધરતી ધરાવે છે, જેમાં મોટે ભાગે દક્ષિણ વોલ્સ, સ્કોટ્ટીશ બોર્ડર્સ, ઇંગ્લીશ પશ્ચિમ કંટ્રીઅને તે પ્રમાણે.તદુપરાંત તે ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ, (આરયુનું દરેક આયર્લેન્ડ ધોરણે આયોજન થાય છે) એડિનબર્ગ, લંડન, લિસેસ્ટર વગેરેમાં નોધપાત્ર હાજરી ધરાવે છે. ઇંગ્લેડેરગ્બ યુનિયન વર્લ્ડ કપ2003માં જીત્યો હતો,ત્યારે વોલ્સેત્રીજુ સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું હતું અને સ્કોટલેન્ડે ચતુર્થ સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું હતું. આયર્લેન્ડેક્વાટર ફાઇનલપછી પ્રગતિ કરી ન હતી.
અન્ય રમતો
[ફેરફાર કરો]સ્નૂકરપણ યુકેની અનેક રમતોમાંની એક છે. વર્લ્ડ ચેમ્પીયનશીપ વાર્ષિક ધોરણે શેફિલ્ડમાં યોજાય છે, જ્યારે આ રમત સતત રીતે વિશ્વમાં પ્રસરી રહી છે, જેમાં ચીનમાં ભારે વિકાસ થયો છે. ટેનિસની રમત સૌપ્રથમ વખતબર્મિંગહામને 1859 અને 1865વચ્ચે લાગેળગતી હતી. ધી ચેમ્પીયનશીપ્સ, વિમ્બલડનઆંતરરાષ્ટ્રીય ટેનિસઘટના છે જે દક્ષિણ લંડનમાં વિમ્બલડનદર ઉનાળામાં યોજાય છે અને વૈશ્વિક ટેનિસ કેલેન્ડરમાં અત્યંત પ્રતિષ્ઠિત ઘટના તરીકે ઓળખાય છે. ઇંગ્લેંડના ચાર્લ્સ II ના માનમાં સ્પોર્ટ ઓફ કીંગ્સ તરીકે યોજાતી થ્રૂબ્રેડ રેસીંગ, આખા યુકેમાં લોકપ્રિય છે, જેમાં વિશ્વ વિખ્યાત રેસ જેમાંગ્રાન્ડ નેશનલ, એપસન ડર્બી અને રોયલ આસ્કોટનો સમાવેશ થાય છે. ન્યુમાર્કેટના શહેરની ગણના મોટે ભાગે ન્યુમાર્કેટ રેસકોર્સને લીધે ઇંગ્લીશ રેસીંગના કેન્દ્ર તરીકે થાય છે.યુકેએ રોવીંગ આંતરરાષ્ટ્રીય રમતમાં સફળતા સાબિત કરી છે.એવું વ્યાપક રીતે વિચારાય છે કે રમતના સૌથી વધુ સફળ રોવર સ્ટીવ રેડગ્રેવછે, જેમણે પાંચ સુવર્ણચંદ્રકો અને એક તાંબાનો ચંદ્રક સતત પાંચ ઓલિમ્પીક ગેઇમ્સમાં જીત્યા હતા, તેમજ વર્લ્ડ રોવીંગ ચેમ્પીયનશીપ્સ અને હેનલી રોયલ રેગાટ્ટામાં અસંખ્ય વાર જીત મેળવી હતી.
યુકેમાં ભાગલા દ્વારા ગોલ્ફ છઠ્ઠી મોટી લોકપ્રિય રમત છે. જોકે સ્કોટલેન્ડમાં ધી રોયલ એન્ડ એન્સિયન્ટ ગોલ્ફ ક્લબ ઓફ સેંટ એન્ડ્રુઝઆ રમતનું ઘર મનાય છે,[૨૦૯]વિશ્વનો સૌથી જૂનો ગોલ્ફ કોર્સ ખરેખર મુસ્સેલબર્ગ લિંક્સ ઓલ્ડ ગોલ્ફ કોર્સ છે.[૨૧૦] શિન્ટી (અથવાકેમાન્ચડ ) સ્કોટ્ટીશ હાઇલેન્ડઝમાં લોકપ્રિય છે, કેટલીકવાર વધુ વસતી ધરાવતા યુકેના હજ્જારો દર્શકોને તેની તરફ આકર્ષે છે, જેમા ખાસ કરીને તેની પ્રિમીયરની ફાઇનલ ટૂર્નામેન્ટ કેમાન્ચડ કપનો સમાવેશ થાય છે. [૨૧૧]ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં જીએએ - ગાલિક ફૂટબોલ અને હર્લિંગ ભાગીદારી અને નિહાળવાની એમ બન્ને દ્રષ્ટિએ લોકપ્રિય ટીમ રમતો છે.યુકેમાં આખામાં રહેતા આઇરીશની રહેવાસીઓ પણ તે રમે છે. પરંપરાગત રીતે જીએએ બ્રિટીશ લશ્કર તરફ દુશ્મન જેવી વર્તણૂંક ધરાવે છે. યુકે મોટરસ્પોર્ટસાથે ગાઢ રીતે સંકળાયેલું છે. ફોર્મ્યુલા વન (એફ1)માં ઘણી ટીમો અને ચાલકો યુકેના છે અને બ્રિટનના ચાલકોએ અન્ય દેશો કરતા વધુ વર્લ્ડ ટાઇટલો જીત્યા હતા. આ દેશ ઘણી એફ૧ અને વર્લ્ડ રેલી ચેમ્પીયનશીપયોજે છે અને તેની પાસે તેનું પોતાનીટૂરીંગ કાર રેસીંગચેમ્પીયનશીપ બ્રિટીશ ટૂંરીંગ કાર ચેમ્પીયનશીપ (બીટીસીસી)છે. બ્રિટીશ ગ્રાન્ડ પ્રિક્સદર જુલાઇમાં સિલ્વરસ્ટોનખાતે યોજાય છે.
સંસ્કૃતિ
[ફેરફાર કરો]યુનાઇટેડ કિંગડમની સંસ્કૃતિ—બ્રિટીશ સંસ્કૃતિને —તેના ઇતિહાસદ્વારા અપાયેલી માહિતી તરીકે વિકસિત ટાપુ દેશ, મોટી સત્તા, અને ચાર દેશોના રાજકીય યુનિયન તરીકે પણ વર્ણન થાય છે, જેમાં દરેક તત્વા સ્પષ્ટ પરંપરા, પ્રણાલિ અને પ્રતીકવાદનું નિરુપણ કરે છે. બ્રિટીશ સામ્રાજ્યના પરિણામસ્વરૂપે, બ્રિટીશ પ્રભુત્વ તેની અગાઉની અસંખ્ય વસાહતોમાં ભાષા, સંસ્કૃતિ અને કાનૂની પદ્ધતિમાં જોઇ શકાય છે, આ વસાહતોમાં કેનેડા, ઓસ્ટ્રેલીયા, ભારત,અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સનો સમાવેશ થાય છે.
સિનેમા
[ફેરફાર કરો]યુનાઇટેડ કિંગડમ સિનેમાના વિકાસમાં ભારે પ્રભાવક રહ્યું છે જેમાં એલીંગ સ્ટુડિયો વિશ્વમાં સૌથી જૂનો સ્ટુડિયો હોવાનો દાવો કરવામાં આવ્યો છે. અગત્યના અને સફળ પ્રડક્શનોનો ઇતિહાસ હોવા છતાં, ઉદ્યોગને તેની ઓળખ અને અમેરિકન અને યુરોપીયન સિનેમાના પ્રભાવ દ્વારા ઓળખવામાં આવે છે. ખાસ કરીને બ્રિટીશ અને અમેરિકન ફિલ્મની વચ્ચે ઘમી ફિલ્મોનું ઘણી વખત સહ-ઉત્પાદન અથવા ઘણ બ્રિટીશ એક્ટરોની સાથે કામ કરવામાં આવ્યું છે જેમાં હવે ઘણા બ્રિટીશ એક્ટરો નિયમિતપણે હોલીવુડની ફિલ્મોમાં અભિનય કરે છે. બીએફઆઇ ટોચની ૧૦૦ બ્રિટીશ ફિલ્મોએ એક એવું સર્વેક્ષણ છજે બ્રિટીશ ફિલ્મ ઇન્સ્ટિટ્યુટ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું જેમાં દરેક સમયે ૧૦૦ મહાન બ્રિટીશ ફિલ્મો હોવાની તેમને પ્રતીતી થઇ હતી તેને સમાવવામાં આવી છે.
સાહિત્ય
[ફેરફાર કરો]'બ્રિટીશ સાહિત્ય'માં સાહિત્યનો ઉલ્લેખ કરાયો છે, જે યુનાઇટેડ કિંગડમ સાથે સંલગ્ન છે, ઇસ્લે ઓફ મેન અને ચેનલ આઇલેન્ડ તેમજ ઇંગ્લેંડ, વોલ્સ, અને સ્કોટલેન્ડના યુનાઇટેડ કિંગડમની રચના પૂર્વેના સાહિત્ય છે.મોટા ભાગના બ્રિટીશ સાહિત્ય ઇંગ્લીશ ભાષામાં છે.ઇંગ્લીશ The English નાટકકાર અને કવિ વિલીયન શેક્સપિયરને કાયમ માટેને મહાન નાટકકાર તરીકે ગણવામાં આવે છે. [૨૧૨][૨૧૩][૨૧૪] અગાઉના ઇંગ્લીશ લેખકોમાં ગોફ્રે ઓફ મોનમાઉથ (12મી સદી), ગોફ્રે ચૌસર (14મી સદી),અને થોમસ મેલોરી (15મી સદી)નો સમાવેશ થાય છે. 19મી સદીમાં સેમ્યુઅલ રિચાર્ડસનને ઘણીવાર આધુનિક નવલકથાની શોધનો યશ અપાય છે.19મી સદીમાં, વધુ સંશોધનો થયા હતા જેમાં જેન ઓસ્ટેન, બ્રોન્ટે સિસ્ટર્સ,સામાજિક ચળવળકારચાર્લ્સ ડિકન્સ, તટસ્થતાવાદી થોમસ હાર્ડી, દૂરંદેશીયતા ધરાવતા કવિ વિલીયમ બ્લેક અને વીરશૃંગાર કવિ વિલીયમ વર્ડઝવર્થનો સમાવેશ થાય છે. વીસમી સદીના લેખકોમાં વૈજ્ઞાનિક કાલ્પનિક નવલકથાકાર એચ.જી. વેલ્સ, વિવાદાસ્પદ ડીયએચ.લોરેન્સ, આધુનિકતાવાદી વર્જિના વુલ્ફ, કટાક્ષકાર એવલીન વોઘ, the આગાહીયુક્ત લખાણ લખનાર જ્યોર્જ ઓર્વેલ, વિખ્યાત નવલકથાકાર ગ્રેહામ ગ્રીન,અને કવિઓ ટેડ હ્યુજીસ અને જોહ્ન બેજમેનનો સમાવેશ થાય છે. નજીકના તાજેતરમાં બાળકોની કાલ્પનિકથા હેરી પોટ્ટરશ્રેણીના લેખક જે.કે.રોવલીંગજે.આર.આર.ટોલિકીયિનની લોકપ્રિયતાની યાદ અપાવે છે.
સ્કોટલેન્ડના ફાળામાં ડિટેક્ટીવ લેખ આર્થર કોનન ડોયલ, સર વોલ્ટર સ્કોટ્ટદ્વારા વીરશૃંગાર સાહિત્ય અને રોબર્ટ લુઇસ સ્ટીવન્સનને મૂળ સાહસકથાઓનો સમાવેશ થાય છે. તેણે રોબર્ટ બર્ન્સ,તેમજવિલીયમ મેકગોન્ગાલજેવા કવિઓને પેદા કર્યા છે અને તેનો આનંદ માણ્યો છે,જેને વિશ્વની ખરાબમાં ખરાબ ઘટનાઓમાંની એક તરીકે ગણવામાં આવે છે. [૨૧૫]તાજેતરમાં જ, આધુનિકતાવાદી અને રાષ્ટ્રીયતાવાદી હગ મેકડાયરમિડઅનેનેઇલ એમ. ગુન્નેસ્કોટ્ટીશ સાહિત્યના પુર્જીવનમાં ફાળો આપ્યો હતો. વધુ નિરાશાજનક દેખાવ ઇયાન રેન્કિંનની વાર્તાઓમાં અને આયેન બેન્કમનોવૈજ્ઞાનિક ભયાનક રમૂજીમાં જોવા મળ્યો હતો.સ્કોટલેન્ડની રાજધાની એડિનબર્ગ યુેસ્કોની પ્રથમ વૈશ્વિક સાહિત્યનું શહેરછે.[૨૧૬]મધ્યયુગના પ્રારંભમાં વેલ્શ લેખકોએ મેબિનોગિયોન કંપોઝ કર્યું હતું. આધુનિક સમયમાં કવિએ આર.એસ. થોમસ અનેડીલાન થોમસવેલ્શ સંસ્કૃતિને આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રેક્ષકો સમક્ષ લાવ્યા હતા.
અન્ય રાષ્ટ્રીયતા ધરાવતા ખાસ કરીને આયર્લેન્ડ અથવા કોમનવેલ્થ દેશોના લેખકોએ યુકેમાં રહ્યા છે અને કામ કર્યું છે.આખી સદીના ઉદાહરણોમાં જોનાથન સ્વીફ્ટ, ઓસ્કર વિલ્ડે, બ્રાન સ્ટોકર, જ્યોર્જ બર્નાડ શો, જોસેફ કોનાર્ડ, ટી.એસ.એલિયોટ અને એઝરા પાઉન્ડ, અને નજીકના તાજેતરમાં બ્રિટીશમાં જન્મેલા વિદેશી એવા કાઝૌ ઇશીગુરો અને સર સલમાન રશ્દીનો સમાવેશ થાય છે. થિયેટરમાં શેક્સપિયરના સમકાલિન નાટકોક્રિસ્ટોફર માર્લો અનેબેન જોનસોનને ઊંડાઇમાં વધારો કર્યો હતો. તાજેતરમાં વધુ એલન આઇકબોર્ન, હેરોલ્ડ પિન્ટર, મિશેલ ફ્રેયન, ટોમ સ્ટોપર્ડ અનેડેવીડ એડગરે ચોક્કસવાદ, વાસ્તવિકતા વાદ અને મૂળ સિદ્ધાંતવાદના તત્વોને એકત્ર કર્યા હતા.
માધ્યમો
[ફેરફાર કરો]ઇંગ્લીશ ભાષાની પ્રાધાન્યતા યુકે માધ્યમોને વ્યાપક આંતરરાષ્ટ્રીય દ્રષ્ટિકોણ પ્રદાન કરે છે.
પ્રસારણ
[ફેરફાર કરો]યુકેમાં પાંચ મોટી રાષ્ટ્રીય સ્તરે પથરાયેલી ટેલિવીઝ ચેનલ છે: બીબીસી વન, બીબીસી ટુ, આઇટીવી, ચેનલ 4 અનેપાંચ - હાલમાં એનાલોગ ટેરેટ્ર્યીલ, ફ્રી ટુ એર સિગ્નલો સાથે તેનું પ્રસારણ થાય છે, પાછળની ત્રણ ચેનલો માટેનું ભંડોળ વ્યાપારી જાહેરાત દ્વારા ઉભી કરવામાં આવે છે. વોલ્સમાં, એસ4સી વેલ્શ ફોર્થ ચેનલ ચેનલ 4નું સ્થાન લે છે, જે વ્યસ્ત સમયમાં વેલ્શ ભાષામાં પ્રસારણ કરે છે. તેમજ અન્ય સમયે તે ચેનલ ૪ કાર્યક્રમોનું પણ પ્રસારણ કરે છે. બીબીસી યુકેની જાહેર ભંડોળ દ્વારા ચલાવવામાં આવતો રેડીયો, ટેલિવીઝનઅને ઇન્ટરનેટ બ્રોડકાસ્ટીંગ કોર્પોરેશન છે, અને તે વિશ્વમાં સૌથી જૂનો અને અને મોટામાં મોટું પ્રસારણકર્તા છે. તે યુકે અને વિદેશમાં વિવિધ ટેલિવીઝન ચેનલઅનેરેડીયો સ્ટેશન્સ ચલાવે છે. બીબીસીની આંતરરાષ્ટ્રીય ટેલિવીઝન ન્યૂઝ સર્વિસ, બીબીસી વર્લ્ડ ન્યૂઝ, નું વિશ્વભરમાં પ્રસારણ થાય છે અને બીબીસી વર્લ્ડ સર્વિસરેડીયો નેટવર્ક વૈશ્વિક ધોરણે ૩૩ ભાષામાં પ્રસારણ કરે છે, તેમજ વેલ્શમાં બીબીસી રેડીયો સામ્રુઅને ગાલિકમાં કાર્યક્રમો બીબીસી રેડીયો સ્કોટલેન્ડમાં નાન ગૈઘીયલ અને આઇરીશમાં ઉત્તર આયર્લેન્ડમાં પ્રસારણ થાય છે.
બીબીસીની સ્થાનિક સેવાને ટેલિવીઝન લાયસન્સ દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે. બીબીસી વર્લ્ડ સર્વિસ રેડીઓને ફોરેન અને કોમનવેલ્થ ઓફિસદ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે અને તેનું સંચાલન બીબીસી વર્લ્ડવાઇડદ્વારા કેબલ અને ઉપગ્રહની સેવા મારફતે વ્યાપારી ભરણા દ્વારા સંચાલન કરવામાં આવે છે.આ બીબીસીની વ્યાપારી પાંખ છે જે યુકેટીવીના અર્ધા ભાગની વર્જિન મિડીયાસાથે રચના કરે છે.યુકે હવે મહાકાય અસંખ્ય ટેરેસ્ટ્ર્ીયલ ચેનલ્સ ધરાવે છે જેમં બીબીસીની વધુ છ, આઇટીવીની પાંચ અને ચેનલ 4ની ત્રણ અને એક એસ4સીનો સમાવેશ થાય છે, જે અન્યોની તુલનામાં ફક્ત વેલ્શમાં જ છે.
મોટા ભાગના ડિજીટલ કેબલ ટેલિવીઝન સેવાઓ વર્જિન મિડીયાદ્વારા સેટેલાઇટ ટેલિવીઝન દ્વરા પૂરી પાડવામાં આવે છે, જે ફ્રીસેટ અથવાબ્રિટીશ સ્કાય બ્રોડકાસ્ટીંગ દ્વારા ઉપલબ્ધ છે અને ફ્રી ટુ એર ડિજીટલ ટેરેસ્ટ્રીયલ ટિલીવીઝન ફ્રીવ્યૂદ્વારા ઉપલબ્ધ છે. સમગ્ર યુકે ૨૦૧૨ સુધીમાં ડિજીટલ નો ઉપયોગ કરતું થઇ જશે. યુકમાં રડીયો પર બીબીસી રેડિયોનું પ્રભુત્વ છે, જે દસ રાષ્ટ્રીય નેટવર્કનું અને ૪૦ સ્થાનિક રેડીયો સ્ટશનોનું સંચાલન કરે છે. સાંભળનારાઓની સંખ્યાના આધારે મોટા લોકપ્રિય રેડીયો સ્ટેશનો બીબીસી રેડીયો 2,તેમજ ત્યાર બાદ બીબીસી રેડીયો 1નો ક્રમ આવે છે. દશભરમાં સોએક જટેલા મુખ્ય સ્થાનિક વ્યાપારી રેડીયો છે, જે વિવિધ પ્રકારના સંગીત અથવા વાર્તાલાપ સ્વરૂપ રજૂ કરે છે.
ઇન્ટરનેટ
[ફેરફાર કરો]યુનાઇટડ કિંગડમ માટે ઇન્ટરનેટ કંટ્રી કોડ ટોપ લેલ ડોમેન (સીસીટીલડી)માટે .ukછે. . જોકે સ્કોટ્ટીશ સરકાર વર્કીંગ ગ્રુપ 2009માં સ્કોટ્ટીશ વેબ ડોમેન - ".sco" અથવા ".scot" - નું સર્જન કરવાની તૈયારીઓ કરી રહી છે. [૨૧૭]
પ્રિન્ટ
[ફેરફાર કરો]પરાંપરાગત રીતે, બ્રિટીશ અખબારો ને ગુણવત્તા માં વહેંચી શકાય, સિરીયસ માઇન્ડેડ અખબાર (સામાન્ય રીતે તેમના કદ પ્રમાણે "બ્રોડશીટ"તરીકે ઓળખવામાં આવે છે) અને વધુ લોકપ્રિય, ટેબ્લોઇડ નો સમાવેશ થાય છ. વાંચનમા સરળતા રહે તે માટે ઘણા પરંપરાગત બ્રોડશીટ્સે વધુ નાના-કદના સ્વરૂપને અપનાવ્યું છે, જેનો પરંપરાગત રીતે ટેબ્લોઇડદ્વારા ુપયોગ કરવામાં આવે છે. ધી સન યુકેના અન્ય કોઇ પણ દૈનિક અખબારની તુલનામાં સૌથી વધુ ફેલાવો ધરાવે છે: 3.1 મિલીયન, જે કુલ બજારના ત્રીજા ભાગ બરોબર છે. [૨૧૮] તેનું સંલ્ગન પેપર ન્યૂઝ ઓફ ધ વર્લ્ડ રવિવારના અખબારી બજારમાં સૌથી વધુ ફેલાવો ધરાવે છે અને પરંપરાગત રીતે વિખ્યાત વ્યક્તિઓ આધારિત સ્ટોરીઓને અનુસરે છે[૨૧૯] ધ ડઇલી ટેલિગ્રાફ , રાઇટ વિંગ બ્રોડશીટ પેપર, ગુણવત્તાવાળા સૌથી વેચાતા અખબારોમાંનું એક છે. [૨૧૮] ધી ગાર્ડિયન વધુ લિબરલ "ગુણવત્તા" વાળુ બ્રોડશીટ અને ફાયનાન્સિયલ ટાઇમ્સ મુખ્ય બિઝનેસ અખબાર છે, જે અલગ પડે તેવા સાલમોન પિંક બ્રોડશીટ પેપરમા છપાય છે.
બેલ્ફાસ્ટમાં 1737માં સૌપ્રથમ વખત ધી ન્યૂઝ લેટર પ્રિન્ટ થયો હતો, તે સૌથી જૂનું ઇંગ્લીશ ભાષાનું દૈનિક અખબાર છે, જે આજ પણ પ્રકાશિત થાય છે. તેનું અનુયાયી ઉત્તરીય આઇરીશ સ્પર્ધક, ધી આઇરીશ ન્યૂઝ ,ને યુનાઇટેડ કિંગડમમાં 2006 અને 2007માં શ્રેષ્ઠ પ્રાદશિક અખબારનો ક્રમાંક અપાયો હતો. [૨૨૦] અખબારો સિવાય ધી ઇકોનોમિસ્ટ અન નેચર સહિતના બ્રિટીશ મેગેઝીનો અને જર્નલે વિશ્વભરમાં ફેલાવો હાંસલ કર્યો છે. સ્કોટલેન્ડ અખબારી વાંચનની તફાવતયુક્ત પરંપરા ધરાવે છે. (see સ્કોટલેન્ડમાં અખબારોની યાદી). ટેબ્લોઇડ ડેઇલી રેકોર્ડ અન્ય દૈનિક અખબારની તુલનામાં સૌથી વધુ ફેલાવો ધરાવે છે. તેમજ સ્કોટ્ટીશ સન કરતા ચારથી એક જ્યારે તેનું સંલગ્ન પેપર સંડે મેઇલ તેજ રીતે રવિવારના અખબારમાં અગ્રણી છે. સ્કોટલેન્ડમાં અગ્રણી "ગુણવત્તાવાળુ" દૈનિક અખબાર ધી હેરાલ્ડ છે, જોકે તે ધી સ્કોટ્મેન નું સંલગ્ન પેપર છે, સ્કોટલેન્ડ ઓન સંડે , રવિવારના અખબારોમાં અગ્રણી છે. [૨૨૧]
સંગીત
[ફેરફાર કરો]વિવિધ પ્રકારના સંગીત લોકપ્રિય છે, જેમાં સ્થાનિક ફોક મ્યુઝિક ઓફ ઇંગ્લેડ, ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ, સ્કોટલેન્ડ અને વોલ્સથી લઇને હેવી મેટલનો સમાવેશ થાય છે. ગ્લાસગોનો સંગીત ક્ષેત્રેનો ફાળો 2008માં જ્યારે તેને યુનાઇટેડ નેશન્સ સિટી ઓફ મ્યુઝિક એવુ નામ આપવામાં આવ્યું ત્યારે ઓલખી કાઢવામાં આવ્યો હતો, આ પ્રકારનું સન્માન મેળવનાર વિશ્વમા ફક્ત ત્રણ શહેરોમાંનું એક હતું. [૨૨૨] 1960 અને 1970માં રોક મ્યુઝિકના વિકાસ માટે યુકેમાં ફાળો આપનારા અગ્રણીઓમાં ધી બીટલ્સ, રોલીંગ સ્ટોન્સ, ધી કિન્કસ, એરિક ક્લેપ્ટોન, એલ્ટોન જોહ્ન, પિંક ફ્લોયડ, જિનેસિસ, સ્ટેટસ ક્વો,[૨૨૩] સ્લેડ,[૨૨૪] લેડ ઝેપ્લીન, ધી હુ, ક્વીન, ડેવીડ બોવી, રોડ સ્ટુવર્ટ, સ્ટીંગ, ડીપ પર્પલ, અને બ્લેક સાબ્બાહનો સમાવેશ થાય છે. યુકેના કલાકારોએ વિશ્વભરની અન્ય શૈલી જેમ કે હેવી મેટલ, હાર્ડ રોક, પંક રોક, ન્યુ વેવ, ન્યુ રોમેન્ટિક, ઇન્ડી રોક, ટેકનો, અને ઇસેક્ટ્રોનીકામાં નોધપાત્ર ફાળો આપ્ય હતો. તેમાં વિખ્યાત કલાકારોમાં સેકસ પિસ્તોલ્સ, ધી ક્લેશ, કલ્ચર ક્લબ, દુરાન દુરાન, હ્યુમન લીગ, ધી સ્મિથ્સ, કાટે બુશ, ઓએસિસ, બ્લુર, રેડિયોહેડ, માસિવ એટેક અનેધી પ્રોડિગીનો સમાવેશ થાય છે. તદુપરાંત એવી પણ લોકપ્રિય શૈલીઓ છે જે યુકેમાંથી ઉભરી આવી હતી અને તેને વિશ્વ સમક્ષ મૂકવામાં આવી હતી. તેના ઉદાહહરણોમાં 2-ટોન, ટ્રિપ હોપ, ઇન્ડી પોપ, બ્રિટપોપ, શૂગેઝીંગ, હાર્ડ હાઉસ અનેડબ્સસ્ટેપનો સમાવેશ થાય છે. તાજેતરમાં જ, આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ ધરાવતા સંગીત કલાકારોએ રેડિયોહેડ, સ્પાઇસ ગર્લ્સ, કોલ્ડપ્લે, એમિ વાઇનહાઉસઅનેલિયોના લેવીસને સમાવ્યું છે.
વિખ્યાત શાસ્ત્રીય સંગીતના યુનાઇટેડ કિંગડમના કંપોઝર કે જેમણે વિવિધ દેશોમાં અગ્રેસર રહ્યા હતા તેમાં વિલીયમ બીર્ડ, હેનરી પ્યોરસેલ, સર એડવર્ડ એલ્ગર, ગુત્સવ હોલ્સ, સર આર્થર સુલ્લીવન (ઓપેરા પર શ્રેષ્ઠ રીતે શબ્દો ગોઠવનાર સર ડબ્લ્યુ.એસ. ગિલ્બર્ટ), રાલ્ફ વૌઘાન વિલીયમ્સ, અને બેન્જામિન બ્રિટ્ટેન, આધુનિક બ્રીટીશ ઓપેરામાં અગ્રણી હતા). સરપીટર નેક્સવેલ ડેવીસ અનેક અગ્રણી કંપોધરોમાંના એક હતા અને પ્રવર્તમાન માસ્ટર ઓફ ધ ક્વીન્સ મ્યુઝિકછે. યુકે વૈશ્વિક સ્તરે જાણીતું સિમ્ફોનીક ઓરકેસ્ટ્રા અને કોરસ જેમ કે બીબીસી ઓરકેસ્ટ્રા અને લંડન સિંફોની કોરસનું ઘર છે. વિખ્યાત કંડકટર્સમાંસર સિમોન રેટ્ટલ, જોહ્ન બાર્બીરોલી અને સર માલકોમ સાર્જન્ટનો સમાવેશ થાય છે.
ફિલોસોફી
[ફેરફાર કરો]ધી યુનાઇટેડ કિંગડ્મ "બ્રિટીશ એમ્પિરિસીઝમ"ની પરંપરા માટે જાણીતું છે, જ્ઞાનની ફિલોસોફીની એક શાખા જે દર્શાવે છે કે અનુભવ દ્વારા ચકાસી શકાય તેજ જાણકારી માન્ય છે. આ પરંપરાના અત્યંત જાણીતા ફિલોસોફરો જોહ્ન લોક, જ્યોર્જ બર્કેલી અનેડેવીડ હ્યુમછે. વધુમાં બ્રિટન યુટિલીટેરિએનિઝમ, થિયરી ફ ધ મોરલ ફિલોસોફી માટે જાણીતું છે, જેનો પ્રથમ ઉપયગ જેરેની બેન્થમઅને બાદમાં જોહ્ન સ્ટુઅર્ટ મિલ,દ્વારા તેમની ટૂંકી રચના યુટિલીટેરિએનિઝમ માં કરાયો હતો. યુકેના અન્ય આગળ પડતા ફિલોસોફરો દર્શાવે છે કે તેમાં અગ્રણી રહેનારાઓમાં ડન્સ સ્કોટસ, વિલીયમ ઓફ ઓખામ, થોમસ હોબ્સ, બર્ટરાન્ડ રશેલ, આદમ સ્મિથ અનઆલ્ફ્રેડ આયરનો સમાવેશ થાય છે. વિદેશમાં જન્મેલા ફિલોસોફર કે જેઓ યુકમાં સ્થાયી થયા હતા તેમાં ઇસૈયાહ બર્લિન, કાર્લ માર્ક્સ, કાર્લ પોપ્પર, અને લુડવિગ વિટ્ટજેનસ્ટેઇનનો સમાવેશ થાય છે.
વિજ્ઞાન, એન્જિનિયરીંગ અન શોધ
[ફેરફાર કરો]યુનાઇટેડ કિંગડમ અને દેશો કે જે આગોતરી શોધો કરતા હતા તેવા વૈજ્ઞાનિકો અને એન્જિયર્સ (ઇજનેર)ને પેદા કરવામાં અગ્રણી રહ્યા હતા, તેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે;
- આધુનિક વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિ નો વિકાસ ઇંગ્લીશ ફિલોસોફર ફ્રાંસિસ બેકોનદ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો.
- લોઝ ઓફ મોશન અને ગુરુત્વાકર્ષણનો પ્રકાશ, ઇંગ્લીશ ભૌતિક વિજ્ઞાન વિહ, ગણિતશાસ્ત્રી, અવકાશયાત્રી, નેચરલ ફિલોસોફર, કીમીયાગર અનેથિયલોગિયન, સર આઇજેખ ન્યૂટનનો સમાવેશ થાય છે.
- જેમ્સ ક્લાર્ક મેક્સવેલ દ્વારા યુનિફિકેશન ઓફ ઇલેક્ર્ટ્રોમેગ્નેટિઝમ
- હેનરી કેવેન્ડીશદ્વારા હાઇડ્રોજનની શોધ
- રિચાર્ડ ટ્રેવિથિકઅને એન્ડ્રુ વિવીયન દ્વારા વરાળ એન્જિન
- વિશ્વની સૌપ્રથમ કામ કરતી ટેલિવીઝનસિસ્ટમની શોધસ્કટ્ટીશ એન્જિનીયર અને શોધક જોહ્ન લોગી બાયર્ડેકરી હતી.
- ફ્રેંક વ્હીટ્ટલદ્વારા જેટ એન્જિનની શોધ
- ચાર્લ્ડ ડાર્વિનદ્વારા કુદરતી પસંદગી મારફતે વિકાસ
- એલન ટર્નીંગ દ્વારા ટર્નીંગ મશિનની શોધ, આધુનિક કોમ્પ્યુટરનો આધાર
- ક્રિસ્ટોફર કોકરવેલદ્વરા હોવરક્રાફ્ટની શોધ
- બ્રિટીશ એરક્રાફ્ટ કોર્પોરેશન દ્વારા વિશ્વના સૌપ્રથમ સુપરસોનિક એરલાઇનરકોન્કોરોડનો વિકાસ
- ફ્રાંસિક ક્રિકઅને અન્યો દ્વારા ડીએનએના માળખાનો વિકાસ
- વર્લ્ડ વાઇડ વેબના વિકાસનો યશ મોટે ભાગેટીમ બાર્નર્સ લીને જાય છે.
- સ્કોટ્ટીશ જીવવિજ્ઞાની અને ફાર્માકોલોજિસ્ટ, સર એલેક્ઝાન્ડર ફ્લમીગદ્વારા પેનિસીલીનની શોધ
- એલેક્ઝાન્ડ ગ્રેહામ બેલ દ્વારા પ્રથમ કામ કરતા ટેલિફોનની શોધ
વિખ્યાત સિવીલ એન્જિનીયરીંગ પ્રોજેક્ટોમાં, અગ્રણીમાં ઇસામબાર્દ કિંગડમ બ્રુનેલે,વિશ્વની સૌપ્રથમ રાષ્ટ્રીય રેલવે ટ્રાન્સપોર્ટ સિસ્ટમ આપી હતી. યુકેમાં અન્ય એડવાન્સીસ અગ્રણીમાં મરિન ક્રોનોમીટર, જેટ એન્જિન, આધુનિક સાયકલ, ઇલેક્ટ્રીક લાઇટીંગ,ઇલેક્ટ્રીક મોટર, સ્ક્રુ પ્રોપેલર, ઇન્ટરનલ કોમ્બ્યુશન એન્જિન, લશ્કરી રડાર , ઇલેક્ર્ટ્રનીક કોમ્પ્યુટર, રસીકરણ અને એન્ટિબાયોટિકનો સમાવેશ થાય છે. યુકમાં પેદા કરવામાં આવેલી વૈજ્ઞાનિક જર્નલ્સમાં નેચર, બ્રિટીશ મેડિકલ જર્નલ અને ધી લાન્સેટ નો સમાવેશ થાય છે. 2006માં એવું બહાર આવ્યું હતું કે યુકેએ વિશ્વના કુલ વૈજ્ઞાનિક સંશોધન પેપરોમાંથી 9% પૂરા પાડ્યા છે અને 12% હિસ્સો પદવીઓનો છે, જે યુએસ બાદ વિશ્વમાં સૌથી વધુ બીજો ક્રમ ધરાવે છે.[૨૨૫]
વિઝ્યુઅલ આર્ટ
[ફેરફાર કરો]ધી રોયલ એકેડમી લંડનમાં આવેલી છે. આર્ટની અન્ય મોટી શાળાઓમાં સ્લેડ સ્કુલ ઓફ ફાઇન આર્ટ; ધી છ શાળાની યુનિવર્સિટી ઓફ ધ આર્ટસ લંડન, કે જેમાં સેન્ટ્રલ સેઇન્ટ માર્ટિન્સ કોલેજ ઓફ આર્ટ એન્ડ ડિઝાઇન અનેચેલ્સા કોલેજ ઓપ આર્ટ એન્ડ ડિઝાઇન; ગ્લાસગ સ્કુલ ઓપ આર્ટ,અને ગોલ્ડસ્મિથ્સ, યુનિવર્સિટી ઓફ લંડનનો સમાવેશ થાય છે. આ વ્યાપારી સાહસ બ્રિટનનું અનેક અગ્રણી વિઝ્યુઅલ આર્ટ સંસ્થાઓમાંની એક છે. મોટા બ્રટીશ કલાકારોમાં સરજોસ્હુઆ રેનોલ્ડઝ, થોમસ ગેઇન્સબોરોઘ, જોહ્ન કોન્સેટબલ , વિલીયમ બ્લેક, જે.એમ.ડબ્લ્યુ.ટર્નર , વિલીયમ મોરસ, એલ.એસ. લૌરી, ફ્રાંસિસ બેકોન, લ્યુસિયન ફ્રુઇડ, ડેવીડ હોકની, ગિલબર્ટ એન્ડ જ્યોર્જ, રિચાર્ડ હેમિલ્ટોન, પીટર બ્લેક , હોવર્ડ હોડકિન , એન્ટોની ગોર્મલી, અને અનિશ કપૂરનો સમાવેશ થાય છે. 1980 અને 1909ના અંતમાં લંડનમાં સત્ચી ગિલેરી એક કરતા વધુ કલાઓ ધરાવતા જુથને જાહેર જનતાના ધ્યાનમાં લાવ્યા હતા, જે કદાચ યંગ બ્રિટીશ આર્ટિસ્ટતરીકે જાણીતા બન્યા હતા. ડેમિયન હ્રીસ્ટ, ક્રિસ ઓફિલ, રશેલ વ્હાઇટરીડ, ટ્રેસી એવિન, માર્ક વોલીંગર, સ્ટીવ મેક્વીન , સામ ટેયલોર-વુડ, અને ચંપન બ્રધર્સ આ હળવી રીતે સંકળાયેલી ચળવળના વધુ સારી રીતે જાણીતા સભ્યોમાંના એક હતા.
પ્રતીકો
[ફેરફાર કરો]યુનીઇટેડ કિંગડમનો રાષ્ટ્રધ્વજ યુનિયન ફ્લેગછે. તેની રચના ફ્લેગ ઓફ ઇંગ્લેડ , ફ્લેગ ઓફ સ્કોટલેન્ડ સેઇન્ટ પેટ્રિક્સ ફ્લેગના સંમિશ્રણથી 1801માં રચના કરવામાં આવી હતી. યુનાઇટેડ કિંગડમની રચના થઇ તે પહેલા વોલ્સ જીતીને લેવામાં આવ્યું હોવાથી અને તે ઇંગ્લેંડ સાથે સંકળાયેલું હોવાથી યુનિયન ફ્લેગમાં વોલ્સ પ્રદર્શિત થતું નથી. જોકે, વોલ્સના પ્રતિનિધિત્વને દર્શાવવા માચે યુનિયન ફ્લેગની પુનઃરચનાની શક્યતા સંપૂર્ણ રીતે નકારી શકાતી નથી.[૨૨૬]યુનાઇટેડ કિંગડમનું રાષ્ટ્રગીત"ગોડ સેવ ધ કીંગ"છે, જેમાં "કીંગ"ને સ્થાને"ક્વીન " ને લેખકની લેખકની ભાવનાઓમાં સમાવવામાં આવી છે જ્યાં શાસક તરીકે એક સ્ત્રી છે. રાષ્ટ્રગીતનું નામ "ગોડ સેવ ધ કિંગ"છે.
બ્રિટાનીયા એ યુનાઇટેડ કિંગડમનું રાષ્ટ્રીય વ્યક્તિકરણછે, જે રોમન બ્રિટન નું મૂળ દર્શાવે છે.[૨૨૭] બ્રિટાનીયાને ભૂખરા અથવા સોનેરી વાળ ધરાવતી યુવાન સ્ત્રી તરીકે સિંમ્બોલાઇઝ્ડ કરાયુ્ં છે, જેણે કોરિન્થીયન શૈલીની હેલ્મેટઅને સફેદ ઝભ્ભો પહેર્યા છે. તેણી યુનિયન ફ્લેગ ધરાવતા પોઝેઇડોનનું ત્રિશૂળ અને ઢાલછે.કેટલીક વખત સિંહની પીઠ પર સવાર થયેલી તેણીને દર્શાવવામાં આવે છે. બ્રિટીશ સામ્રાજ્યની ઊંચાઇ ધરાવતા હોવાથી, બ્રિટાનીયા ઘણીવખત દરિયાઇ પ્રભુત્વ સાથે સંકળાયેલ હોય છે,જેમ દેશભક્તિના ગીત રુલ, બ્રિટાનીયા ! માં દર્શાવેલું હોય છે. સિંહએ બ્રિટાનીયાની પાછળ બ્રિટીશ પચાસ પેન્સના સિક્કાપર અંકિત છે અને તેને બ્રિટીશ દસ પેન્સના સિક્કાની પાછળના ભાગમાં પણ દર્શાવવામાં આવ્યું છે. તેનો બ્રિટીશ લશ્કરના અવિધિવત ફ્લેગ પરના પ્રતીક તરીકે પણ ઉપયોગ થાય છે. બુલડોગનો ઉપયોગ કેટલીકવાર યુનાઇટેડ કિંગડમના પ્રતીક રૂપે પણ થાય છે અને તે વિન્સ્ટોન ચર્ચીલની નાઝી જર્મનીની અવજ્ઞા સાથે સંકળાયેલું છે. [૨૨૮]
યુનાઇટેડ કિંગડમમાં
[ફેરફાર કરો]ફ્લેગ | દેશ | આશ્રયદાતા સંત | ફૂલ |
---|---|---|---|
ઇંગ્લેંડ | સેંટ.જ્યોર્જ | ટ્યૂડોર ગુલાબ | |
સ્કોટલેન્ડ | સેંટ.એન્ડ્રુ | થિસલ | |
વોલ્સ | સેંટ. ડેવીડ | લિક/ડેફોડીલ | |
ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ | સેંટ.પેટ્ર્કિ | ફ્લેક્સ/શામ રોક |
ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ બંધારણ કાયદો 1973અનુસારઉત્તરીય આયર્લેન્ડકોઇ સત્તાવાર ફ્લેગ નથી અથવા કોઇપણ બિનસત્તાવાર ફ્લેગ ઉત્તરીય આયર્લેન્ડને સમર્થન આપતો નથી. ઉત્તરીય આયર્લેન્ડમાં વિવિધ ફ્લેગના ઉપયોગ વિશે તકરાર ચાલી રહી છે.જોકે, અલ્સ્ટર બેનરનો ઘણીવખત રમત ઘટનાઓમાં ઉપયોગ થાય છે. જુઓ ઉત્તરીય આયર્લેન્ડ ફ્લેગ મુદ્દો અને ધી યુનિયન ફ્લેગ અને ફ્લેગ્સ ઓફ ધ યુનાઇટેડ કિંગડમ સંગ્રહિત ૨૦૦૮-૦૫-૨૧ ના રોજ UK Government Web Archive
વધુ જૂઓ
[ફેરફાર કરો]નોંધ અને સંદર્ભો
[ફેરફાર કરો]- ↑ It serves as the de facto National Anthem as well as being the Royal anthem for several other countries.
- ↑ English is established by de facto usage. In Wales, the Bwrdd yr Iaith Gymraeg is legally tasked with ensuring that, "in the conduct of public business and the administration of justice, the English and Welsh languages should be treated on a basis of equality". "Welsh Language Act 1993". Office of Public Sector Information. મેળવેલ 3 September 2007.. Bòrd na Gàidhlig is tasked with "securing the status of the Gaelic language as an official language of Scotland commanding equal respect to the English language" "Gaelic Language (Scotland) Act 2005". Office of Public Sector Information. મેળવેલ 9 March 2007. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ Under the European Charter for Regional or Minority Languages the Welsh, Scottish Gaelic, Cornish, Irish, Ulster Scots and Scots languages are officially recognised as Regional or Minority languages by the UK Government ("European Charter for Regional or Minority Languages". Scottish Executive. મૂળ માંથી 1 ફેબ્રુઆરી 2010 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 23 August 2007. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ)) See also Languages in the United Kingdom. - ↑ "United Kingdom population by ethnic group". United Kingdom Census 2001. Office for National Statistics. 2001-04-01. મૂળ માંથી 2003-12-21 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-04-15.
- ↑ "Eurostat estimate" (PDF). મૂળ (PDF) માંથી 6 ફેબ્રુઆરી 2009 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 16 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ Population Estimates at www.statistics.gov.uk
- ↑ ૭.૦ ૭.૧ ૭.૨ ૭.૩ ૭.૪ ૭.૫ "United Kingdom". International Monetary Fund. મેળવેલ 2009-04-22.
- ↑ "The World Factbook - United Kingdom". CIA. મૂળ માંથી 7 જાન્યુઆરી 2019 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 23 September 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ The Euro is accepted in many payphones and some larger shops.
- ↑ British dependencies drive on the left except for BIOT and Gibraltar.
- ↑ ISO 3166-1 alpha-2 states that this should be GB, but .gb is practically unused. The .eu domain is shared with other European Union member states.
- ↑ યુનાઇટેડ કિંગડમ અને અન્ય આધારિત પ્રદેશોમાં, અન્ય ભાષાઓ સત્તાવાર રીતે કાયદેસરની દેશી ભાષા (પ્રાદેશિક) ભાષાઓ તરીકે પ્રાદેશિક અથવા લઘુમતી માટે યુરોપીયન ચાર્ટર તરીકે ઓળખાય છે. આમાંથી દરેક, યુકેના સત્તાવાર નામ નીચે પ્રમાણે છે Welsh: Teyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon
- ↑ ભૌગોલિક અને રાજકીય સંદર્ભમાં શબ્દ "બ્રિટન"ના વપરાશની વધુ સમજણ માટે જુઓ [[બ્રિટન ઇસ્લેસની પરિભાષા|]]ટર્મિનોલોજી ઓફ ધ બ્રિટીશ ઇસલેસ
- ↑ "Encyclopaedia Britannica". મેળવેલ 2007-09-25.
Island country located off the north-western coast of mainland Europe
- ↑ "Countries within a country". www.number-10.gov.uk. મૂળ માંથી 2008-09-09 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-06-13.
Countries within a country
- ↑ "આર્કાઇવ ક .પિ". મૂળ માંથી 2009-05-15 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-10-05.
- ↑ http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/2455710/Border-checks-between-Britain-and-Ireland-proposed.html
- ↑ "The Countries of the UK". www.statistics.gov.uk. મૂળ માંથી 29 March 2002 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 10 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Key facts about the United Kingdom". Government, citizens and rights. Directgov. મૂળ માંથી 2012-10-15 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-06-26.
The full title of this country is 'the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland'. 'The UK' is made up of England, Scotland, Wales and Northern Ireland. 'Great Britain' (or just 'Britain') does not include Northern Ireland. The Channel Islands and the Isle of Man are not part of the UK.
- ↑ "FCO global network". FCO in Action. Foreign and Commonwealth Office. મૂળ માંથી 2008-03-31 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-06-26.
- ↑ "Industrial Revolution". મૂળ માંથી 2008-04-27 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-04-27.
- ↑ Ferguson, Niall (2004). Empire, The rise and demise of the British world order and the lessons for global power. Basic Books. ISBN 0465023282.
- ↑ "Welcome". www.parliament.uk. મેળવેલ 7 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "The treaty or Act of the Union". www.scotshistoryonline.co.uk. મૂળ માંથી 27 મે 2019 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 27 August 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Articles of Union with Scotland 1707". www.parliament.uk. મેળવેલ 19October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ); Check date values in:|access-date=
(મદદ) - ↑ "The Act of Union". Act of Union Virtual Library. મૂળ માંથી 27 મે 2012 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 15 May 2006. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ Ross, David (2002). Chronology of Scottish History. Geddes & Grosset. પૃષ્ઠ 56. ISBN 1855343800.
1603: James VI becomes James I of England in the Union of the Crowns, and leaves Edinburgh for London
- ↑ Hearn, Jonathan (2002). Claiming Scotland: National Identity and Liberal Culture. Edinburgh University Press. પૃષ્ઠ 104. ISBN 1902930169.
Inevitably, James moved his court to London
- ↑ Ferguson, Niall (2003). Empire: The Rise and Demise of the British World Order. Basic Books. ISBN 0465023282. CS1 maint: discouraged parameter (link)
- ↑ ગુલામી સામે સંઘર્ષ જો લૂઝમોરબીબીસી દ્વારા
- ↑ એસઆર એન્ડ ઓ 1921, ૩ મે 1921નો નં. 533
- ↑ "The Anglo-Irish Treaty, 6 December 1921". CAIN. મૂળ માંથી 14 મે 2012 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 15 May 2006. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Modest progress but always on back foot". Times Online. 21 December 2005. મૂળ માંથી 17 જુલાઈ 2011 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 16 May 2006. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ); Check date values in:|archive-date=
(મદદ) - ↑ "Foreign Affairs and Europe". Conservative Party. મૂળ માંથી 29 સપ્ટેમ્બર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 17 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ Keating, Michael (01 Jan 1998), "Reforging the Union: Devolution and Constitutional Change in the United Kingdom", Publius: the Journal of Federalism 28 (1): 217, http://publius.oxfordjournals.org/cgi/content/abstract/28/1/217, retrieved 2009-02-04
- ↑ Sarah Carter. "A Guide To the UK Legal System". University of Kent at Canterbury. મૂળ માંથી 27 મે 2012 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 16 May 2006. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Official UK Parliament web page on parliamentary sovereignty". મૂળ માંથી 2012-05-27 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-10-05.
- ↑ "Brown is UK's new prime minister". BBC News. news.bbc.co.uk. 2007. Unknown parameter
|accessdaymonth=
ignored (મદદ); Unknown parameter|daymonth=
ignored (મદદ); Unknown parameter|accessyear=
ignored (|access-date=
suggested) (મદદ) - ↑ Westminster Parliamentary Constituencies statistics.gov.uk, ૧૦ ઓક્ટોબર 2008ના રોજ મૂલ્યાંકન કરાયેલું
- ↑ જોકે, પ્રવર્તમાન પાંચ સિન ફેઇન સંસદસભ્યોએ 2002થી ઓફિસો અને વેસ્ટમિનીસ્ટર પાસે ઉપલબ્ધ સવલતોનો ઉપયોગ કર્યો હતો. "Sinn Fein moves into Westminster". BBC. 21 January 2002. મેળવેલ 17 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ યુરોપીયન ચુંટણી: યુનાઇટેડ કિંગડમ પરિણામ બીબીસી સમાચાર, 14 જૂન, ૨૦૦૪.
- ↑ "Europe Wins The Power To Jail British Citizens". The Times. 14 September 2005. મૂળ માંથી 7 ઑક્ટોબર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 20 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ); Check date values in:|archive-date=
(મદદ) - ↑ "Scots MPs attacked over fees vote". BBC News. 27 January 2004. મેળવેલ 21 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "UK Politics: Talking Politics The West Lothian Question". BBC News. 1 June 1998. મેળવેલ 21 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Scotland's Parliament - powers and structures". BBC News. 8 April 1999. મેળવેલ 21 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Structure and powers of the Assembly". BBC News. 9 April 1999. મેળવેલ 21 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "What powers does the Welsh Assembly have?". Guardian. 16 July 2007. મેળવેલ 21 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Devolved Government - Ministers and their departments". Northern Ireland Executive. મૂળ સંગ્રહિત માંથી 22 ઑગસ્ટ 2007 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 17 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ); Check date values in:|archive-date=
(મદદ) - ↑ બારલો, આઇ., મેટ્રોપોલિટન મહાનગરીય સરકાર , (1991)
- ↑ "Welcome to the national site of the Government Office Network". gos.gov.uk. મૂળ માંથી 16 મે 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 31 July 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "A short history of London government". www.london.gov.uk. મૂળ માંથી 7 જાન્યુઆરી 2010 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 4 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "સરકાર હવે સ્કોટલેન્ડ અને વોલ્સમાં કરેલી સત્તાસોંપણીને પ્રદર્શિત કરવા ઇંગ્લેંડમાં આઠ અને નવ પ્રાદેશિક વિધાનસભાઓનું સર્જન કરવા તેની બાર વર્ષ જૂની યોજના વિખેરી નાખે તેવી ધારણા છે. ""Prescott's dream in tatters as North East rejects assembly". The Times. મૂળ માંથી 25 મે 2010 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 15 February 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Local Authority Elections". Local Government Association. મૂળ માંથી 18 જાન્યુઆરી 2012 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 3 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "NI local government set for shake-up". BBC. 18 November 2005. મેળવેલ 15 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Foster announces the future shape of local government". NI Executive. મૂળ માંથી 25 જુલાઈ 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 20 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ); Check date values in:|archive-date=
(મદદ) - ↑ "Local Government elections to be aligned with review of public administration". www.nio.gov.uk. મૂળ માંથી 17 ફેબ્રુઆરી 2013 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2 August 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "STV in Scotland:Local Government Elections 2007" (PDF). Political Studies Association. મૂળ (PDF) માંથી 20 માર્ચ 2011 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2 August 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ જાહેર જીવન માળખામાં નૈતિક ધોરણો: "Ethical Standards in Public Life". The Scottish Government. મૂળ માંથી 2014-12-11 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-10-03.
- ↑ "Local Authorities in Wales". new.wales.gov.uk. Local Authorities મૂળ Check
|url=
value (મદદ) માંથી 30 મે 2014 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 31 July 2008. Unknown parameter|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "How do I vote?". www.aboutmyvote.co.uk. Local government elections in Wales મૂળ Check
|url=
value (મદદ) માંથી 19 ઑક્ટોબર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 3 October 2008. Unknown parameter|dateformat=
ignored (મદદ); Check date values in:|archive-date=
(મદદ) - ↑ "Welsh Local Government Association". Welsh Local Government Association. મૂળ માંથી 11 નવેમ્બર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 3 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Global Power Europe". Globalpowereurope.eu. મૂળ માંથી 3 ઑક્ટોબર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 17 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ); Check date values in:|archive-date=
(મદદ) - ↑ "Defence Spending". MOD. મેળવેલ 6 January 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "The Royal Navy: Britain's Trident for a Global Agenda - The Henry Jackson Society". Henry Jackson Society. મૂળ માંથી 13 ઑક્ટોબર 2011 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 17 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ); Check date values in:|archive-date=
(મદદ) - ↑ "£3.2bn giant carrier deals signed". BBC News. 3 July 2008. મેળવેલ 23 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "House of Commons Hansard". www.publications.parliament.uk. મેળવેલ 23 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ Annual Reports and Accounts 2004-05 PDF (1.60 MB). સંરક્ષણ મંત્રાલય૧૪ મે 2006ના રોજ પ્રાપ્ત કરવામાં આવેલું
- ↑ રાષ્ટ્રીય આંકશાસ્ત્ર ઓફિસ યુકે 2005: યુનાઇટેડ કિંગડમ ઓફ ગ્રેટ બ્રિટન અને નોર્ધન આયર્લેન્ડની સત્તાવાર યરબુક , પી. 89
- ↑ "The Treaty (act) of the Union of Parliament 1706". www.scotshistoryonline.co.uk. મૂળ માંથી 27 મે 2019 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 5 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ Constitutional reform: A Supreme Court for the United Kingdom PDF (252 KB),બંધારણીય બાબતોનો વિભાગ.૨૨ મે 2006ના રોજ પ્રાપ્ત કરેલું.
- ↑ "Police-recorded crime down by 9%". BBC News. 17 July 2008. મેળવેલ 21 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "New record high prison population". BBC News. 8 February 2008. મેળવેલ 21 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Court of Session - Introduction". www.scotcourts.gov.uk. મૂળ માંથી 25 મે 2012 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 5 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "High Court of Justiciary - Introduction". www.scotcourts.gov.uk. મૂળ માંથી 5 ઑગસ્ટ 2012 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 5 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ); Check date values in:|archive-date=
(મદદ) - ↑ "House of Lords - Practice Directions on Permission to Appeal". www.publications.parliament.uk. મેળવેલ 22 June 2009. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Introduction". www.scotcourts.gov.uk. મૂળ માંથી 5 ઑગસ્ટ 2012 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 5 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ); Check date values in:|archive-date=
(મદદ) - ↑ "The case for keeping 'not proven' verdict". www.timesonline.co.uk. મૂળ માંથી 25 મે 2010 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 5 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Scottish Cabinet and Ministers". www.scotland.gov.uk. મૂળ માંથી 7 સપ્ટેમ્બર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 5 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Scottish crime 'lowest since 80s'". BBC News. 30 September 2008. મેળવેલ 21 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Prisoner Population at Friday 22 August 2008". www.sps.gov.uk. મૂળ માંથી 7 માર્ચ 2012 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 28 August 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Scots jail numbers at record high". BBC News. 29 August 2008. મેળવેલ 21 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Scotland Facts". www.scotland.org. મૂળ માંથી 2008-06-21 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-10-05. Unknown parameter
|accessyear=
ignored (|access-date=
suggested) (મદદ); Unknown parameter|accessedaymonth=
ignored (મદદ) - ↑ સ્કોટ્ટીશ આઇલેન્ડની સંપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા સંગ્રહિત ૨૦૧૧-૦૩-૦૧ ના રોજ વેબેક મશિન independent.co.uk, 19 મે 2001
- ↑ "Geography of Northern Ireland". University of Ulster. મૂળ માંથી 18 જાન્યુઆરી 2012 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 22 May 2006. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Census Geography". www.statistics.gov.uk. મૂળ માંથી 7 June 2002 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 10 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Census". www.ons.gov.uk. મૂળ માંથી 1 ડિસેમ્બર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 11 October 2008. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ) - ↑ "Population estimates: UK population grows to 60,975,000". Office for National Statistics. 21 August 2008. મૂળ માંથી 2 December 2002 પર સંગ્રહિત. Unknown parameter
|accessdaymonth=
ignored (મદદ); Unknown parameter|accessyear=
ignored (|access-date=
suggested) (મદદ) - ↑ "Rising birth rate, longevity and migrants push population to more than 60 million". The Guardian. 25 August 2006. મેળવેલ 25 August 2006. Unknown parameter
|dateformat=
ignored (મદદ)