સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ

United Nations الأمم المتحدة ઢાંચો:Ar icon [联合国] Error: {{Lang}}: unrecognized language code: cn (help) ઢાંચો:Cn icon Organisation des Nations unies (French) Организация Объединённых Наций ઢાંચો:Ru icon Organización de las Naciones Unidas (Spanish)
ધ્વજ Emblem
Map of UN member states Note that this map does not represent the view of its members or the UN concerning the legal status of any country.
Headquarters	International territory in Manhattan, New York City
Official languages	Arabic, Chinese, English, French, Russian, Spanish
સભ્ય પદ	192 member states
નેતાઓ
• Secretary-General	Ban Ki-moon
સ્થાપના
• United Nations Charter	26 June 1945
• Ratification of Charter	24 October 1945
વેબસાઇટ http://www.un.org/

સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ (યુએન ) એ આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થા છે જેના જાણીતા ઉદ્દેશોમાં આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા,આંતરરાષ્ટ્રીય સલામતી, આર્થિક વિકાસ , સામાજિક પ્રગતિ , માનવ અધિકાર ની દ્રષ્ટિએ સહકાર આગળ ધપાવવો અને વિશ્વ શાતિ હાંસલ કરવાનો સમાવેશ થાય છે. યુએનની સ્થાપના દેશો વચ્ચે યુદ્ધ રોકવા માટે અને વાટાઘાટ માટે એક મંચ પૂરુ પાડવા માટે લીગ ઓફ નેશન્સ ના સ્થાને 1945માં બીજા વિશ્વ યુદ્ધ બાદ થઇ હતી. તેમાં તેના હેતુઓને પાર પાડવા માટે અસંખ્ય પેટા સંસ્થાઓનો સમાવેશ થાય છે.

હાલમાં 193 સભ્ય રાજ્યો છે, જેમાં વિશ્વમાં આશરે દરેક સાર્વભૌમ રાજ્યનો સમાવેશ થાય છે. વિશ્વભરમાં આવેલી તેની ઓફિસોથી યુએન અને તેની ખાસ એજન્સીઓ આખા વર્ષ દરમિયાન યોજાતી નિયમિત બેઠકોમાં હેતુઓ અને વહીવટીય મુદ્દાઓ નક્કી કરે છે. સંસ્થાને વહીવટીય સંસ્થાઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવી છે, મુખ્યત્વેઃ જનરલ એસેમ્બલી (મુખ્ય સહેતુક એસેમ્બલી); સલામતી કાઉન્સીલ (શાંતિ અને સલામતી માટેના ચોક્કસ ઠરાવો નક્કી કરે છે); આર્થિક અને સામાજિક કાઉન્સીલ (આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક અને સામાજિક સહકાર અને વિકાસને ઉત્તેજન આપવામાં મદદ કરે છે); સચિવાલય (યુએન દ્વારા જરૂરી અભ્યાસો, માહિતી અને સવલતો પૂરી પાડે છે); આંતરરાષ્ટ્રીય ન્યાય અદાલત (પ્રાથમિક ન્યાયિક ભાગ). વધારાની સંસ્થાઓ અન્ય યુએન સિસ્ટમ એજ્ન્સીઓ જેમ કે વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (ડબ્લ્યુએચઓ), વિશ્વ ખાધાન્ન કાર્યક્રમ (ડબ્લ્યુએફપી) અને યુનાઇટેડ નેશન્સ ચિલ્ડ્રન્સ ફંડ (યુનિસેફ)સાથે મળીને સંભાળ રાખે છે. યુએનનું જાહેર રીતે દેખાતું પાત્ર સેક્રેટરી જનરલ છે, હાલમાં દક્ષિણ કોરીયાના બેન કી મૂનછે, જેમણે 2007માં પોતાનો પદભાર ગ્રહણ કર્યો હતો. સંસ્થાને તેના સભ્ય રાજ્યો પાસેથી મૂલ્યાંકિત અને સ્વૈચ્છિક ફાળાઓનું ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે અને તે છ સત્તાવાર ભાષાઓ ધરાવે છેઃ અરેબિક, ચાઇનીઝ, ઇંગ્લીશ , ફ્રેંચ, રશીયન , અનેસ્પેનીશ.

ઇતિહાસ

મુખ્ય લેખ: History of the United Nations

ચિત્ર:Chile signs UN Charter 1945.jpg

સાંનફ્રાંસિસ્કોમાં યુએન કરાર પર હસ્તાક્ષર, 1945

જેમાં અમેરિકા કદી પણ જોડાયું ન હતું તેવા લીગ ઓફ નેશન્સ (1919–1946)ની નિષ્ફળતાને પગલે, આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક, સામાજિક અને માનવતાવાદી સમસ્યાઓના ઉકેલમાં આંતરરાષ્ટ્રીય શાંતિ અને સહકારને ઉત્તેજન આપવા માટે સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની સ્થાપના 1945માં કરવામાં આવી હતી. નવી વૈશ્વિક સંસ્થા માટે પ્રારંભિક નક્કર યોજના 1939માં અમેરિકાના સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટ હેઠળ શરૂ થઇ હતી. સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘમાં પ્રથમ મુદત ફ્રેંકલીન ડી. રુઝવેલ્ટની હતી, જે સંબંધિત દેશોને ઓળખી કાઢવા માટેની હતી. આ મુદતનો સત્તાવાર રીતે ૧ જાન્યુઆરી 1942ના રોજ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો જ્યારે, 26 સરકારોએ મળીને એટલાન્ટિક કરારપર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા, જે યુદ્ધના પ્રયત્નોને ચાલુ રાખવાની અરજ કરતા હતા. 25 એપ્રિલ 1945ના રોજ આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થા પરનો યુએન પરિસંવાદસાન ફ્રાન્સિસ્કોમાં શરૂ થયો હતો, જેમાં 50 સરકારોએ હાજરી આપી હતી અને અસંખ્ય બિન સરકારી સંસ્થાઓસંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘના કરારમુસદ્દામાં સામેલ હતી. પાંચ કાયમી સભ્યો સિક્યુરિટી કાઉન્સીલ ફ્રાંસ, ચાઇના પ્રજાસત્તાક, સોવિયેત સંઘ, યુનાઇટેડ કિંગડમઅને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ —અને હસ્તાક્ષર કરનારા અન્ય 46 લોકોની બહુમતી સાથે કરારની સ્વીકૃતિ મળતા યુએન 24 ઓક્ટોબર 1945ના રોજ સત્તાવાર રીતે અસ્તિત્વમાં આવ્યું હતું.51 રાષ્ટ્રોના પ્રતિનિધિત્વ અને સિક્યુરિટી કાઉન્સીલ સાથે જનરલ એસેમ્બલીની પ્રથમ બેઠક જાન્યુઆરી 1946માં વેસ્ટમિનીસ્ટર સેન્ટ્રલ હોલ લંડનખાતે યોજાઇ હતી.

ઓઇલ ફોર ફુડ કૌભાંડબાદ યુએનની પ્રતિષ્ઠાને 2003માં લાંછન લાગ્યું હતું. પ્રથમ અખાતી યુદ્ધ ફાટી નીકળતા આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક પ્રતિબંધને કારણે જે ઇરાકીઓને અસર થઇ હતી તેમના માટે ઇરાકને ખાધાન્ન, ઔષધ અને અન્ય માનવીઓને પૂરા પાડી શકાય તેવા પદાર્થોની સામે ઓઇલ વેચવાની મંજૂરી આપવા માટે કાર્યક્રમની રચના 1996માં કરવામાં આવી હતી.2003માં દુરુપયોગ અને ભ્રષ્ટાચારના આક્ષેપો સપાટી પર આવ્યા હતા અને બેનોન સેવન,ભૂતપૂર્વ ડિરેક્ટર,ને પદભ્રષ્ટ કરવામાં આવ્યા હતા અને ત્યાર બાદ તેમણે ઇરાકી શાસન પાસેથી લાંચ લીધી હોવાનું બહાર આવતા યુએનમાંથી રાજીનામુ આપી દીધું હતું. ફોજદારી તપાસ કરવા માટે તેમની યુએન ઇમ્યુનિટી ઉપાડી લેવાની ભલામણ કરવામાં આવી હતી. સેવન બાદ, કજો અન્નાન, કોફી અન્નાનના પુત્ર,પર પણ ગેરકાયદે સ્વીસ કંપની કટેક્ના વતી ઓઇલ ફોર ફૂડનો કરાર મેળવ્યો હોવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો. ભારતના વિદેશ પ્રધાન, કેય. નટવરસિંહની ઉપરોક્ત કૌભાંડમાં ભૂમિકા હોવાથી ઓફિસમાંથી દૂર કરવામાં આવ્યા હતા અને કોલ ઇન્ક્વાયરીએ તપાસ કરી હતી કે ઓસ્ટ્રેલીયન વ્હીટ બોર્ડે ઇરાક સાથેના કોઇ કરારમાં કોઇ કાયદાનું ઉલ્કોલંઘન કર્યું છે કે કેમ

સંસ્થા

મુખ્ય લેખ: United Nations System

સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની પદ્ધતિ પાંચ મુખ્ય ભાગ પર આધારિત છે(અગાઉ છ હતાટ્રસ્ટીશીપ કાઉન્સીલે 1994માં કામગીરી રદ કરી હતી); જનરલ એસેમ્બલી, સિક્યુરિટી કાઉન્સીલ, ઇકોનોમિક અને સોશિયલ કાઉન્સીલ (ઇસીઓએસઓસી), સચિવાલય, અને ઇન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટીસ.

પાંચના ચાર મુખ્ય ભાગો મુખ્ય સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘના વડામથકેઆવેલા છે, જે ન્યુ યોર્ક શહેરના આંતરરાષ્ટ્રીય હદમાં આવેલા છે. ઇન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટીસ ધી હકમાં આવેલું છે, જ્યારે અન્ય મોટી એજન્સીઓ યુએનની જિનીવા, વિયાના અને નૈરોબીની ઓફિસમાં આવેલી છે. અન્ય યુએન સંસ્થાઓ આખા વિશ્વમાં પથરાયેલી છે.

સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની છ સત્તાવાર ભાષાઓનો ઉપયોગ સરકારની આંતરિક બેઠકોમાં અને દસ્તાવેજોમાં થાય છે, જેમાં અરેબિક, ચાઇનીઝ, ઇંગ્લીશ, ફ્રેંચ, રશીયન ,અને સ્પેનીશનો સમાવેશ થાય છે,જ્યારે સચિવાલય બે ચાલુ ભાષા ઇંગ્લીશ અને ફ્રેચનો ઉપયોગ કરે છે. સત્તાવાર ભાષાઓમાંથી પાંચની પસંદગી જ્યારે યુએનની સ્થાપના થઇ ત્યારે કરવામા આવી હતી; અરેબિકનો ઉમેરો 1973માં કરવામાં આવ્યો હતો. સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘનો એડિટોરિયલ મેન્યુઅલ સુચવે છે કે ઇંગ્લીશ ભાષા દસ્તાવેજનું ધોરણ બ્રિટીશ વપરાશ અને ઓક્સફોર્ડ સ્પેલીંગ (en-gb-oed), અને ચાઇનીઝ લખાણ ધોરણ એ સરળીકૃત્ત ચાઇનીઝ છે. જ્યારે ચીનનું પ્રતિનિધિત્વ યુએનમાં રિપબ્લિક ઓફ ચાઇનામાંથી પીપલ્સ રિપબ્લિક ઓફ ચાઇના થયું ત્યારે 1971માં પરંપરાગત ચાઇનીઝના સ્થાને તે આવ્યું હતું. રિપબ્લિક ઓફ ચાઇના હવે સર્વસામાન્ય રીતે "તાઇવાન" તરીકે જાણીતું છે.

જનરલ એસેમ્બલી

સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંધ સામાન્ય વિધાનસભા હોલ

મુખ્ય લેખ: United Nations General Assembly

જનરલ એસેમ્બલી એ મુખ્ય સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની સહેતુક વિધાનસભા છે. તમામ સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ સભ્ય રાજ્યોનું મિશ્રણ, નિયમિત વાર્ષિક સત્રોમાં સભ્ય રાજ્યોમાંથી ચુટાયેલ પ્રમુખની આગેવાની હેઠળ મળે છે. દરેક સત્રનો પ્રારંભ થયા બાદ બે સપ્તાહના ગાળા બાદ દરેક સભ્યોને એસેમ્બલીને સંબોધન કરવાની તક મળે છે. પરંપરાગત રીતે, સેક્રેટરી જનરલ પ્રથમ નિવેદન કરે છે, ત્યાર બાદ એસેમ્બલીના પ્રમુખ કરે છે. પ્રથમ સત્ર 10 જાન્યુઆરી 1946ના રોજ લંડનમાં વેસ્ટમિનીસ્ટર સેન્ટ્રલ હોલમાં બોલાવવામાં આવ્યું હતું અને તેમાં 51 રાષ્ટ્રોના પ્રતિનિધિઓનો સમાવેશ કરાયો હતો.

જ્યારે જનરલ એસેમ્બલી અગત્યના પ્રશ્નો અંગે મત આપે છે ત્યારે, હાજર રહેલામાંથી બે તૃતીયાંશ બહુમતી અને મતદાન જરૂરી છે. અગત્યના પ્રશ્નોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છેઃ શાંતિ અને સલામતી પરની ભલામણ; મતપત્રમાં સભ્યોની ચુંટણી; સભ્યોને દાખલ, રદ કરવા, અને હકાલપટ્ટી કરવી; અને અંદાજપત્રીય બાબતો. અન્ય તમામ પ્રશ્નો બહુમતી મત દ્વારા નક્કી થાય છે. દરેક સભ્ય દેશ એક મત ધરાવે છે. અંદાજપત્રીય બાબતોની સંમતિ સિવાય ઠરાવો સભ્યોને બંધનકર્તા હોતા નથી. એસેમ્બલી યુએનની પરિપ્રેક્ષ્યમાં કોઇ પણ ભલામણ કરી શકે છે, સિવાય કે શાંતિ અને સલામતીની બાબતો, કે જે સલામતી કાઉન્સીલની વિચારણા હેઠળ હોય છે.

એક રાજ્યનો વિચાર કરીએ તો સત્તા માળખું બે તૃતીયાંશ મત દ્વારા ઠરાવ પસાર કરવા માટે વૈશ્વિક વસતીના ફક્ત આઠ ટકા વસતી ધરાવતા રાજ્યોને મંજૂરી આપી શકે છે. જોકે, ભલામણ કરતા વધુ કંઇ નહી હોવાથી, સભ્ય રાજ્ય વિશ્વની કુલ વસતીના ફક્ત આઠ ટકા વસતી ધરાવતા હોય તેના દ્વારા ભલામણ કરાતી હોય તે વિચારવું મુશ્કેલ છે, તેવા કિસ્સામાં બાકી રહેલા વસતીના 92 ટકા વિરોધ કરે તો તેને બંધનકર્તા રહેવું પડશે.

સલામતી કાઉન્સીલ

ન્યુયોર્ક સ્થિત યુએન સિક્યુરિટી કાઉન્સીલ ચેમ્બર

મુખ્ય લેખ: United Nations Security Council

સલામતી કાઉન્સીલની ફરજ એ છે કે દેશો વચ્ચે શાંતિ અને સલામતી જાળવી રાખવી.જ્યારે સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘના અન્ય ભાગો સભ્ય સરકારને ફક્ત ભલામણ જ કરી શકે છે, ત્યારે જે સભ્ય સરકારોએ ચાર્ટર (કરાર) આર્ટિકલ 25 હેઠળ હાથ ધરવા માટે સંમતિ વ્યક્ત કરી હોય તેવા નિર્ણયોને બંધનકર્તા રહેવાનો અધિકાર છે.કાઉન્સીલના નિર્ણયો યુનાઇટેડ નેશન્સ સિક્યુરિટી કાઉન્સીલ ઠરાવતરીકે જાણીતા છે.

સલામતી કાઉન્સીલની રચના 15 સભ્ય રાજ્યો થકી કરવામાં આવી છે, જેમાં 5 કાયમી સભ્યોનો સમાવેશ થાય છે જેમ કે, ચીન, ફ્રાંસ, રશીયા, યુનાઇટેડ કિંગડમ અને યુનાઇટેડ સ્ટેટસ – અને 10 બિન કાયમી સભ્યો, હાલમાં ઓસ્ટ્રીયા , બર્કિના ફાસો, કોસ્ટા રિકા, ક્રોટીયા , જાપાન, લિબીયા, મેક્સિકો, તૂર્કી, યૂગાન્ડા,અને વિયેતનામસભ્યો છે. પાંચ કાયમી સભ્યો તાબામાં નહી પરંતુ પ્રક્રિયાગત ઠરાવો નહી તેના માટે વીટો (મનાઇ)પાવરધરાવે છે, જે કાયમી સભ્યને સ્વીકારવા પર પર્તિબંધ મૂકવાની મંજૂરી આપે છે પરંતુ તેને અસ્વીકાર્ય ઠરાવની ચર્ચા પર પ્રતિબંધની મંજૂરી આપતું નથી. પ્રાદેશિક ધોરણે જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા સભ્ય રાજ્યોના મત આપવાથી બે વર્ષની મુદત માટે દસ હંગામી બેઠકો જાળવી શકાય છે.સલામતી કાઉન્સીલનું પ્રમુખપદ આલ્ફાબેટિકલી દર મહિને ફરે છે, અને સપ્ટેમ્બર 2009ના મહિનામાં તે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પાસે હતું.

સચિવાલય

મુખ્ય લેખ: United Nations Secretariat

યુએન વડામથક ખાતે સચિવાલયની ઇમારત

સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘનું સચિવાલય સેક્રેટરી જનરલ દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે, જેને વિશ્વભરમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સિવીલ સર્વન્ટના કર્મચારીઓ દ્વારા મદદ કરવામાં આવે છે. તે સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘને તેમની બેઠક માટે જરૂરી અભ્યાસ, માહિતી અને સવલત પૂરી પાડે છે. વધુમાં તે યુએન સલામતી કાઉન્સીલ, યુએન જનરલ સેક્રેટરી એસેમ્બલી, યુએન ઇકોનોમિક એન્ડ સોશિયલ કાઉન્સીલ અને અન્ય યુએન સંસ્થાઓ દ્વારા આદેશ અપાયેલા કાર્યો પણ હાથ ધરે છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ ચાર્ટર કાર્યક્ષમતા, સ્પર્ધાત્મકતા અને સંકલિતતાના ઊંચા ધોરણ ધરાવનારાઓ દ્વારા કરવામાં આવેલી અરજીઓ મારફતે કર્મચારીઓ પસંદ કરી શકાય એ સવલત પૂરી પાડે છે, તેની સાથે થોડી અગત્યતા વિસ્તૃત ભૌગોલિક ધોરણે પણ ભરતી કરવાની સવલત છે.

ચાર્ટરમાં એવી જોગવાઇ છે કે કર્મચારીઓ યુએન સિવાય અન્ય કોઇ સત્તા પાસેથી માહિતી માગશે નહી કે મેળવશે નહી. દરેક યુએન સભ્ય દેશે સચિવાલયની આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિભાને માન આપવાનું રહેશે અને તેમના કર્મચારીઓનો પ્રભાવ મેળવવાનો રહેશે નહી. સેક્રેટરી જનરલ ફક્ત જ કર્મચારીઓની પસંદગી માટે જવાબદાર છે.

સેક્રેટરી જનરલની ફરજોમાં આંતરરાષ્ટ્રીય વિવાદોના ઉકેલમાં સહાય કરવી, શાંતિ રાખવાની કામગીરીનું સંચાલન, આંતરરાષ્ટ્રીય પરિસંવાદો યોજવા, સલામતી કાઉન્સીલના અમલ પર માહિતી એકત્ર કરવી અને વિવિધ પગલાં બાબતે સભ્ય સરકારો સાથે મસલત કરવી તેનો સમાવેશ થાય છે. આ વિસ્તારમાં આવેલી અગત્યની સચિવાલય ઓફિસમાં કોઓર્ડિનેટર ઓફ હ્યુમનીટેરીયન અફેર્સ અને ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ પીસકીપીંગ ઓપરેશન્સનો સમાવેશ થાય છે. સેક્રેટરી જનરલ કોઇ પણ બાબત સલામતી કાઉન્સીલના ધ્યાનમાં લાવી શકે છે, કે જે તેના અથવા તેણીના મંતવ્ય અનુસાર આંતરરાષ્ટ્રીય શાંતિ અને સલામતી સામે જોખમ ઊભા કરે તેમ હોય.

સેક્રેટરી જનરલ

મુખ્ય લેખ: Secretary-General of the United Nations

પ્રવર્તમાન સચિવ-જનરલ, દક્ષિણ કોરીયાના બેન કી મૂન

સચિવાલયનું નેતૃત્ત્વ સેક્રેટરી જનરલદ્વારા સંભાળવામાં આવે છે,જેઓ ડિ ફેક્ટો પ્રવક્તા અને યુએનના વડા તરીકે વર્તે છે. પ્રવર્તમાન સેક્રેટરી જનરલ બેન કી મૂનછે, જેમણે 2007માં કોફી અન્નાનપાસેથી પદભાર સંભાળ્યો હતો અને જ્યારે 2011માં તેમની મુદત પૂરી થાય ત્યારે પુનઃનિમણૂંક માટે લાયક ઠરશે

ફ્રેંકલીન ડી. રૂઝવેલ્ટ દ્વારા "વિશ્વ મધ્યસ્થી"તરીકે કલ્પના કરવામાં આવી છે, આ પદનો યુએન ચાર્ટરમાં સંસ્થાના "ચિફ એડમિનીસ્ટ્રેટચીવ ઓફિસર"તરીકે ગણના કરવામાં આવી છે,પરંતુ ચાર્ટરમાં એવું પણ દર્શાવવામાં આવ્યું છે કે સેક્રેટરી જનરલ આંતરરાષ્ટ્રીય શાંતિ અને સલામતી જાળવી રાખવા માટે તેમની દ્ધષ્ટિએ ધમકી રૂપ હોય તેવી કોઇ પણ બાબતને સલામતી કાઉન્સીલના ધ્યાનમાં લાવી શકે છે, જે તેમના પદને વૈશ્વિક તબક્કે પગલાં લેવાની ભારે મોટી તક પૂરી પાડે છે. આ પદને યુએન સંસ્થાના એડમિનીસ્ટ્રેટર અને રાજદ્વારી અને મધ્યસ્થી તરીકેની બેવડી ભૂમિકામાં વિકસાવવામાં આવ્યું છે, જે સભ્ય રાજ્યો અને વૈશ્વિક મુદ્દાઓમાં સંમતિ શોધવા પરત્વે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

સેક્રેટરી જનરલની નિમણૂંક જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા સલામતી કાઉન્સીલની ભલામણ બાદ કરવામાં આવે છે. પસંદગી પ્રક્રિયા પર સલામતી કાઉન્સીલનો કોઇ પણ સભ્ય સત્તાનોઉપયોગ કરી શકે છે અને જો પસંદગી પ્રક્રિયા થઇ ન હોય અને બહુમતી મત મેળવવામાં આવ્યા ન હોય તો જનરલ એસેમ્બલી સલામતી કાઉન્સીલની ભલામણને વ્યવહારુ રીતે બિનઅસરકારક બનાવી શકે છે. આ પદ માટે કોઇ ચોક્કસ શરતો નથી, પરંતુ વર્ષો વીતતા એવું સ્વીકારવામં આવ્યું છે કે આ પદ પાંચ વર્ષમાંથી એક કે બે મુદતમાટે જાળવી રાખી શકાશે, તે પદ માટે ભૌગોલિક ફેરબદલના આધારે નિમણૂંક થઇ શકે છે અને સેક્રેટરી જનરલ પાંચ સલામતી કાઉન્સીલ સભ્ય રાજ્યોના મૂળનો હોવો ન જઇએ.

યુનાઈટેડ નેશન્સના સચિવ-જનરલ

સંખ્યા.		નામ		જે તે મૂળનો દેશ	ઓફિસ સંભાળી	ઓફિસ છોડી	નોંધ
1.	ટ્રાગ્વે લાઇ	Norway	2 ફેબ્રુઆરી 1946	10 નવેમ્બર 1952	રાજીનામુ આપ્યું
2	ડેગ હેમર્સ્કઓલ્ડ	Sweden	10 એપ્રિલ 1953	18 સપ્ટેમ્બર 1961	ઓફિસ દરમિયાન મૃત્યુ
3.	યુ થાન્ટ	Burma	30 નવેમ્બર 1961	1 જાન્યુઆરી 1972	એશિયાના પ્રથમ સેક્રેટરી જનરલ
4.	કુર્ટ વાલ્ધેઇમ	Austria	1 જાન્યુઆરી 1972	1 જાન્યુઆરી 1982
5.	જાવિએર પેરેઝ દ સ્યુલાર્સ	Peru	1 જાન્યુઆરી 1982	1 જાન્યુઆરી 1992	દક્ષિણ અમેરિકાના પ્રથમ સેક્રેટરી જનરલ
6.	બૌટ્રોસ બૌટ્રોસ ઘાલી	Egypt	1 જાન્યુઆરી 1992	1 જાન્યુઆરી 1997	આફ્રિકા ના પ્રથમ સેક્રેટરી જનરલ
7	કોફી અન્નાન	Ghana	1 જાન્યુઆરી 1997	1 જાન્યુઆરી 2007
8%	બેન કી મૂન	South Korea	1 જાન્યુઆરી 2007	પદધારી

ઈન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટિસ

શાંતિ મહેલ, હક, નેધરલેન્ડઝ ખાતે આઇસીજેની બેઠક

મુખ્ય લેખ: International Court of Justice

ઇન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટીસ (આઇસીજે), હક નેધરલેન્ડઝમાં આવેલી છે,અને તે સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘનો પ્રાથમિક ન્યાયિક ભાગ છે. 1945માં સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ ચાર્ટર દ્વારા સ્થપાયેલ આ કાર્ટે 1946માં પરમેનન્ટ કોર્ટ ઓફ ઇન્ટરનેશનલ જસ્ટીસના અનુગામી તરીકે કામગીરીનો પ્રારંભ કર્યો હતો. ઇન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટીસનો કાયમી ઠરાવ તેના પૂરોગામી જેવો જ સમાન છે, જે મુખ્ય બંધારણીય દસ્તાવેજ છે જે કોર્ટનો સમાવેશ અને નિયમન કરે છે.

તે હક, નેધરલેન્ડઝ સ્થિત પીસ પેલેસપર આધારિત છે, જે આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાના અભ્યાસ માટેના ખાનગી ક્ષેત્ર એવા હક એકેડમી ઓફ ઇન્ટરનેશનલ લોની ઇમારતમાં ભાગ પડાવે છે. કોર્ટના પ્રવર્તમાન વિવિધ ન્યાયમૂર્તિઓ એકેડેમની ક્યાં તો પ્રાધ્યાપક અથવા ભૂતપૂર્વ ફેકલ્ટી સભ્ય છે.તેનો હેતુ રાજ્યો વચ્ચેના વિવાદોમાં ન્યાય તોળવાનો છે. કોર્ટે અન્યો ઉપરાંત યુદ્ધ ગુન્હાઓ, ગેરકાયદે રાજ્યની દરમિયાનગીરી અથવા નૃવંશ સંહાર જેવા કેસો સાંભળ્યા છે અને હજુ પણ કેસો સાંભળે છે.

સંબંધિત કોર્ટ ઇન્ટરનેશનલ ક્રિમીનલ કોર્ટ (આઇસીસી)એ જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા શરૂ કરાયેલ આંતરરાષ્ટ્રીય ચર્ચાઓ દ્વારા 2002માં તેની કામગીરીનો પ્રારંભ કર્યો હતો. આ પ્રથમ કાયમી આંતરરાષ્ટ્રીય કોર્ટ છે, જેણે આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા હેઠળ યુદ્ધ ગુન્હાઓ અને નરસંહાર સહિતના ગંભીર પ્રકારના ગુન્હા કર્યા હોય તેને સજા આપવાનો પ્રયત્ન કરે છે. કર્મચારીઓ અને ધિરાણની દ્રષ્ટિએ આઈસીસી કામગીરીની રીતે યુએનથી સ્વતંત્ર છે, પરંતુ આઇસીસી ગવર્નીંગ બોડી, રોમના કાયદા વાળા રાજ્યની પાર્ટીઓની એસેમ્બલીની બેઠકો યુએનમાં યોજાય છે. આઇસીસી અને યુએન વચ્ચે "સંબંધ કરાર" છે, જે બન્ને સંસ્થાઓ પોતપોતાના કાર્યો કેવી રીતે કરે છે તેની સંભાળ રાખે છે.

ઇકોનોમિક એન્ડ સોશિયલ કાઉન્સીલ (આર્થિક અને સામાજિક કાઉન્સીલ)

મુખ્ય લેખ: United Nations Economic and Social Council

ઇકોનોમિક એન્ડ સોશિયલ કાઉન્સીલ (ઇસીઓએસઓસી)જનરલ એસેમ્બલીને આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક અને સામાજિક સહકાર અને વિકાસને ઉત્તેજન આપવામા સહાય કરે છે. ઇસીઓસીઓસી 54 સભ્યો ધરાવે છે, તેમાંના દરેક ત્રણ વર્ષની મુદત માટે જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા ચૂંટાયેલા હોય છે. પ્રમુખને એક વર્ષની મુદત માટે ચુંટી કાઢવામાં આવે છે અને તેની પસંદગી ઇસીઓએસઓસીમાં પ્રતિનિધિ કરતા નાની અથવા મધ્યમ સત્તા ધરાવતા દેશોમાંથી કરવામાં આવે છે. 1998થી તેણે દરેક નાણા પ્રધાનોની વિશ્વ બેન્ક અને આંતરરાષ્ટ્રીય નાણા ભંડોળ (આઇએમએફ)ના અગત્યની સમિતિના નેજા હેઠળ દર એપ્રિલમાં બેઠકો યોજી છે. જેની સાથે સંકલન સાધે છે તેવી સંસ્થાઓથી અલગ રીતે જોવામાં આવે છે તેવા ઇસીઓએસઓસીના કાર્યોમાં માહિતી એકત્ર કરવી, સભ્ય રાષ્ટ્રોને સલાહ આપવી અને ભલામણ કરવાનો સમાવેશ થાય છે. વધારામાં ઇસીઓએસઓસી એવા સુદૃઢ સ્થાને છે જેથી તે નીતિ સુસંગતતાપૂરી પાડી શકે છે અને યુએનની પેટા સંસ્થાઓના વારંવાર થતા કાર્યોનું સંકલન કરે છે અને આ તેનું કાર્ય અત્યંત સક્રિય છે.

વિશિષ્ટ પ્રકારની સંસ્થાઓ (સ્પેશિયલાઇઝ્ડ ઇન્સ્ટિટ્યુશન્સ)

મુખ્ય લેખ: List of specialized agencies of the United Nations

યુએનની અસંખ્ય સંસ્થાઓ અને એજન્સીઓ છે જે ચોક્કસ મુદ્દાઓ પર કામ કરે છે. કેટલીક પ્રખ્યાત એજન્સીઓમાં ઇન્ટરનેશનલ એટોમિક એનર્જી એજન્સી , ફૂડ એન્ડ એગ્રીકલ્ચર ઓર્ગેનાઇઝેશન, યુનેસ્કો (યુનાઇટેડ નેશન્સ એજ્યુકેશનલ, સાયન્ટિફિક એન્ડ કલ્ચરલ ઓર્ગેનાઇઝેશન), વિશ્વ બેન્ક અને વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન)નો સમાવેશ થાય છે.

આ એ જ એજન્સીઓ છે જેના મારફતે યુએન તેના મોટા ભાગના માનવતાવાદી કાર્યો હાથ ધરે છે. તેના ઉદાહરણોમાં સામમૂહિક રસીકરણ કાર્યક્રમ (ડબ્લ્યુએચઓ મારફતે), દુષ્કાળ અને અપૂરતા પોષણને દૂર કરવા (ડબ્લ્યુએફપીના કામ દ્વારા)અને હૂમલાપાત્ર અને વિસ્થાપિતોના રક્ષણ (ઉદા. તરીકે એચસીઆર દ્વારા)નો સમાવેશ થાય છે.

સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ ચાર્ટર માં દર્શાવાયું છે કે યુએનનો દરેક પ્રાથમિક ભાગ તેના ફરજો પરિપૂર્ણ કરવા માટે વિવિધ વિશિષ્ટ પ્રકારની એજન્સીઓની સ્થાપના કરી શકે છે.

સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની વિશિષ્ટ પ્રકારની એજન્સીઓ
સંખ્યા.		શબ્દસ્વરૂપ	ફ્લેગ	એજન્સી	વડામથકો	વડા	માં સ્થાપના

|-

| 1 || એફએઓ ||

ખાધાન્ન અને કૃષિ સંસ્થા

|| ફૂડ એન્ડ એગ્રીકલ્ચર ઓર્ગેનાઇઝેશન (ખાધાન્ન અને કૃષિ સંસ્થા) || રોમ, ઇટાલી|| જેક્સ ડિઉફ || 1945

|-

| 2 || આઇએઇએ ||

ઇન્ટરનેશનલ એટોમિક એનર્જી એજન્સી

|| ઇન્ટરનેશનલ એટોમિક એનર્જી એજન્સી || વિયેના, ઓસ્ટ્રીયા || મોહમ્મદ અલબારાદેઇ || 1957

|-

| 3 || આઇસીએઓ ||

ઇન્ટરનેશનલ સિવીલ એવીયેશન ઓર્ગેનાઇઝેશન

|| ઇન્ટરનેશનલ સિવીલ એવીયેશન ઓર્ગેનાઇઝેશન (આંતરરાષ્ટ્રીય નાગરિક ઉડ્ડયન સંસ્થા) || મોન્ટ્રીયલ, કેનેડા || રેયમોન્ડ બેન્જામિન || 1947

|-

| 4 || આઇએફએડી ||

ઇન્ટરનેશનલ ફંડ ફોર એગ્રિકલ્ચરલ ડેવલપમેન્ટ

|| ઇન્ટરનેશનલ ફંડ ફોર એગ્રીકલ્ચર ડેવલપમેન્ટ (કૃષિ વિકાસ માટે આંતરરાષ્ટ્રીય ભંડોળ) || રોમ, ઇટાલી || કાનાયો એફ. વાંઝ|| 1977

|-

| 5 || આઇએલઓ ||

ઇન્ટરનેશનલ લેબર ઓર્ગેનાઇઝેશન

ઇન્ટરનેશનલ લેબર ઓર્ગેનાઇઝેશન

|| ઇન્ટરનેશનલ લેબર ઓર્ગેનાઇઝેશન (આંતરરાષ્ટ્રીય મજૂર સંસ્થા) || જિનીવા, સ્વીત્ઝરલેન્ડ || જુઆન સોમાવીયા|| 1946

|-

| 6 || આઇએમઓ ||

ઇન્ટરનેશનલ મેરીટાઇમ ઓર્ગેનાઇઝેશન

|| ઇન્ટરનેશનલ મેરીટાઇમ ઓર્ગેનાઇઝેશન (આંતરરાષ્ટ્રીય દરિયાઇ સંસ્થા) ||ઢાંચો:Country data GBR લંડન, યુનાઇટેડ કિંગડમ || એફ્થીમિયોસ ઇ.મિટ્રોપોલોસ|| 1948

|-

| 7 || આઇએમએફ ||

આંતરરાષ્ટ્રીય નાણા ભંડોળ

આંતરરાષ્ટ્રીય નાણા ભંડોળ

|| ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (આંતરરાષ્ટ્રીય નાણા ભંડોળ) || વોશિંગ્ટોન,ડી.સી., યુએસએ || ડોમિનીક સ્ટ્રૌસ-કાહ્ન || 1945

|-

| 8 || આઇટીયુ ||

ઇન્ટરનેશનલ ટેલિકોમ્યુનિકેશન યુનિયન

ઇન્ટરનેશનલ ટેલિકોમ્યુનિકેશન યુનિયન

|| ઇન્ટરનેશનલ ટેલિકોમ્યુનિકેશન યુનિયન (આંતરરાષ્ટ્રીય સંદેશાવ્યવહાર સંઘ) || જિનીવા, સ્વીત્ઝરલેન્ડ || ઢાંચો:Country data MLI હમાદૌન ટૌર || 1947

|-

| 9 || યુનેસ્કો ||

યુનાઇટેડ નેશન્સ એજ્યુકેશનલ, સાયન્ટિફિક એન્ડ કલ્ચરલ ઓર્ગેનાઇઝેશન

|| યુનાઇટેડ નેશન્સ એજ્યુકેશનલ, સાયન્ટિફિક એન્ડ કલ્ચરલ ઓર્ગેનાઇઝેશન (સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ શૈક્ષણિક, વૈજ્ઞાનિક અને સાસ્કૃતિક સંસ્થા) || પેરિસ, ફ્રાંસ || કોઇચિરો મોટસુરા || 1946

|-

| 10 || યુનિડ ||

યુનાઇટેડ નેશન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ ડેવલપમેન્ટ ઓર્ગેનાઇઝેશન

યુનાઇટેડ નેશન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ ડેવલપમેન્ટ ઓર્ગેનાઇઝેશન

|| યુનાઇટેડ નેશન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ ડેવપલમેન્ટ ઓર્ગેનાઇઝેશન || વિયેના, ઓસ્ટ્રીયા || કાંદેહ યૂમકેલ્લા || 1967

|-

| 11 || યુપીયુ ||

યુનિવર્સલ પોસ્ટલ યૂનિયન

|| યુનિવર્સલ પોસ્ટલ યુનિયન || બર્ન, સ્વીત્ઝરલેન્ડ || એડૌર્ડ ડાયન || 1947

|-

| 12 || ડબ્લ્યુબી ||

વર્લ્ડ બેન્ક (World Bank)

વર્લ્ડ બેન્ક (World Bank)

|| વિશ્વ બેન્ક || વોશિગ્ટોન, ડી.સી. , યુએસએ || રબર્ટ બી. ઝોલિક|| 1945

|-

| 13 || ડબ્લ્યુએફપી ||

વિશ્વ ખાધાન્ન કાર્યક્રમ

વિશ્વ ખાધાન્ન કાર્યક્રમ

|| વર્લ્ડ ફૂડ પ્રોગ્રામ || રોમ, ઇટાલી || જોસેટ શીરાન || 1963

|-

| 14 || ડબ્લ્યુએચઓ ||

વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન (વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા)

|| વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા || જિનીવા, સ્વીત્ઝરલેન્ડ || માર્ગારેટ ચાન|| 1948

|-

| 15 || ડબ્લ્યુઆઇપીઓ ||

વર્લ્ડ ઇન્ટલેક્ચ્યુઅલ પ્રોપર્ટી ઓર્ગેનાઇઝેશન

|| વર્લ્ડ ઇન્ટેક્ચ્યુઅલ પ્રોપર્ટી ઓર્ગેનાઇઝેશન || જિનીવા, સ્વીત્ઝરલેન્ડ || ફ્રાંસિસ ગુરી || 1974

|-

| 16 || ડબ્લ્યુએમઓ ||

વર્લ્ડ મિટીરીયિલોજિકલ ઓર્ગેનાઇઝેશન (વૈશ્વિક હવામાન કેન્દ્ર)

|| વર્લ્ડ મિટીરીયોલોજીકલ ઓર્ગેનાઇઝેશન (વિશ્વ હવામાન સંસ્થા) || જિનીવા, સ્વીત્ઝરલેન્ડ || એલેક્ઝાન્ડર બેડ્રીટસ્કી || 1950

|-

| 17 || યુએનડબ્લ્યુટીઓ ||

(વિશ્વ પર્યટન સંગઠન)

|| વર્લ્ડ ફોરમ ટૂરીઝમ ઓર્ગેનાઇઝેશન || મેડ્રેડ, સ્પેઇન || તાલીબ રિફાઇ || 1974

|}

સભ્યપદ

મુખ્ય લેખ: United Nations member states

યુએનના અનુસાર યુએનના સભ્ય રાજ્યોના ઉમેરાની સમયરેખા દર્શાવતું ચિત્રપટ. નોંધી રાખો કે એન્ટર્ફટિકામાં સરકાર નથી; પશ્ચિમ સહારાનો રાજકીય અંકુશ વિવાદમાં છે; ચીન (તાઇવાન) અને કોસોવો ગણતંત્ર દ્વારા જે વિસ્તારનું સંચાલન કરવામાં આવતું હતું તેને યુએન દ્વારા અનુક્રમે ચીન અને સર્બિયાના ગણતંત્રની પ્રજાના વિસ્તાર તરીકે ગણવામાં આવતા હતા.

28 જૂન 2006ના રોજ મોન્ટેનેગ્રોના ઉમેરાથી, હાલમાં 192 જેટલા સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ સભ્ય રાજ્યોછે, જેમાં વેટિકન સિટી (પવિત્ર બિશપ, જે વેટિકન સિટી પર સાર્વભૌમત્વ ધરાવે છે, તે કાયમી નિરીક્ષક છે)ઉપરાંત સ્વતંત્ર રીતે ઓળખી કઢાયેલા રાજ્યોનો સમાવેશ થાય છે.

સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ ચાર્ટરસભ્યપદના નિયમો નક્કી કરે છે:

1. Membership in the United Nations is open to all other peace-loving states which accept the obligations contained in the present Charter and, in the judgment of the Organization, are able and willing to carry out these obligations.
2. The admission of any such state to membership in the United Nations will be effected by a decision of the General Assembly upon the recommendation of the Security Council.
   — United Nations Charter, Chapter 2, Article 4, http://www.un.org/aboutun/charter/

77નું જૂથ

યુએન ખાતેનું 77નું જૂથ વિકસતા રાષ્ટ્રોની છૂટક યુતિ છે, જેની રચના તેના સભ્યોના સામૂહિક આર્થિક હેતુઓને ઉત્તેજન આપવા અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘમાં સંયુક્ત વિસ્તરિત વાટાઘાટનું સર્જન કરવા માટે રચના કરવામાં આવી છે. સંસ્થાના 77 જેટલા સ્થાપક સભ્યો હતા, પરંતુ ત્યારથી સંસ્થાનો વિકાસ થઇને 130 સભ્ય દેશોની થઇ છે. જૂથની સ્થાપના 15 જૂન 1964માં સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘના વેપાર અને વિકાસ પરના પરિસંવાદ (યુએનસીટીએડી)ખાતે જારી કરવામાં આવેલી 77 દેશોની સંયુક્ત ઘોષણા દ્વારા સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. સૌપ્રથમ મોટી બેઠક અલ્જીયર્સમાં 1967માં હતી, જ્યાં ચાર્ટર ઓફ અલ્જીયર્સ અપનાવવામાં આવ્યું હતં અને કાયમી સંસ્થાગત માળખા માટેના પાયાનો પ્રારંભ કરવામાં આવ્યો હતો.

કાર્યો

શાંતિ રાખવી અને સિક્યુરિટી (પીસકીપીંગ એન્ડ સિક્યુરિટી)

આ પણ જુઓ: List of United Nations peacekeeping missions

યુએનપીસકીપીંગ હેતુઓઘાટા બ્લ્યુ પ્રદેશો પ્રવર્તમાન હેતુ દર્શાવે છે, જ્યારે આછા બ્લ્યુ પ્રદેશો અગાઉના હેતુઓ ધરાવે છે.

સલામતી કાઉન્સીલની મંજૂરી મળી ગયા બાદ યુએન જ્યાં સશસ્ત્ર સંઘર્ષની તાજેતરમાં સમાપ્તિ થઇ હોય અથવા શાંતિના કરારો લાદવા સ્થગિત કરવામાં આવ્યો હોય અને લડવૈયાઓને શત્રુ બનવા બિનપ્રોત્સાહિત કરવા માટે પીસકીપર્સને મોકલે છે. યુએન પાસે પોતાનું લશ્કર નહી હોવાથી, યુએનને પીસકીપીંગ દળો સભ્ય રાજ્યો પૂરા પાડવામાં આવે છે. આ દળોને "બ્લ્યુ હેલ્મેટસ"પણ કહેવામાં આવે છે, જેઓ યુએનની માન્યતા લાગુ પાડે છે તેમને યુનાઇટેડ નેશન્સ મેડલએનાયત કરવામાં આવે છે, જેને લશ્કરી શણગારને બદલે આંતરરાષ્ટ્રીય શણગાર આંતરરાષ્ટ્રીય શણગાર તરીકે ગણવામાં આવે છે. એકંદરે પીસકીપીંગ દળએ 1988માં નોબેલ પીસ પ્રાઇઝ મેળવ્યું હતું.

યુએનના સ્થાપકોએ એવી કલ્પના કરી હતી કે સંસ્થા બે રાષ્ટ્રો વચ્ચેના સંઘર્ષને રોકવાની અને ભવિષ્યના યુદ્ધોને અશક્ય બનાવવા માટેની ભૂમિકા ભજવશે, પરંતુ શીત યુદ્ધના ફાટી નીકળવાથી વિશ્વના ભાગલા શત્રુની છાવણીમાં ફેરવાઇ જતા પીસકીપીંગ કરારોને અત્યંત મુશ્કેલ બનાવી દીધા હતા.શીત યુદ્ધના અંતને પગલે, યુએન માટે વિશ્વ શાંતિ હાંસલ કરવા એક એજન્સી બનવાનો નવો પડકાર ઉભરી આવ્યો હતો, કેમ કે તે સમયે ડઝનેક જેટલા આગળ ધપી રહેલા સંઘર્ષો વિશ્વભરમાં કેર વર્તાવી રહ્યા હતા.

2005ના રેન્ડ અભ્યાસે શોધી કાઢ્યું હતું કે યુએન કુલ ત્રણ પીસકીપીંગ પ્રયત્નોમાંથી બેમાં સફળ રહેશે. તેણે યુએનના શાંતિ રાખવાના પ્રયત્નોને યુનાિટેડ સ્ટેટ્સ સાથે સરખાવ્યા હતા, તેમાંથી એવુ મળી આવ્યું હતું કે આઠમાંથી સાત યુએનના કેસ શાંતિના હતા, તેનાથી વિરુદ્ધ યુએસના આઠમાંથી ચાર કેસો શાંતિના હતા. 2005માં પણ, માનવ સલામતી અહેવાલમાં શીત યુદ્ધ પૂર્ણ થયા સુધીમાં યુદ્ધો, નરસંહાર અને માનવ અધિકારના દુરુપયોગની સંખ્યામાં ઘટાડો નોંધાયો હતો અને પૂરાવાઓ રજૂ કર્યા હતા, જો કે તે સંજોગોવશાત્ હતા, શીત યુદ્ધના અંત સુધીમાં સશસ્ત્ર સંઘર્ષોમાં થયેલા ઘટાડા પાછળનું મુખ્ય કારણ મોટે ભાગે યુએન દ્વારા જ આંતરરાષ્ટ્રીય સક્રિયતાવાદની આગેવાની લેવામાં આવી હતી. એવી પણ પરિસ્થિતિઓ સર્જાઇ હતી કે યુએને ફક્ત શાંતિ રાખવા માટ જ ભૂમિકા ભજવી ન હતી પરંતુ પ્રસંગોપાત દરમિયાનગીરી કરી હતી તેમાં કોરીયન યુદ્ધ (1950–1953),અને પર્શીયન ગલ્ફ યુદ્ધ બાદ ઇરાકમાં 1990માં સ્વીકૃત દરમિયાનગીરી પણ કરી હતી.

બ્રિટીશ સશસ્ત્ર કારને એવી રીતે પેઇન્ટ કરવામાં આવી હતી કે તેને જ્યારે યુએન પીસકીપીંગ મિશનમાં ઉતારાઇ ત્યારે તે દેખાઇ હતી.

યુએને નિષ્ફળતા બદલ ટીકાઓનો પણ સામનો કર્યો હતો. ઘણા કિસ્સાઓમાં, સભ્ય રાજ્યો એ સલામતી કાઉન્સીલના ઠરાવો સ્વીકારવાની અથવા તેના અમલની ના પાડી હતી, આ મુદ્દો યુએનના આંતરસરકાર સ્વભાવની સામે સામા પ્રવાહ જેવો હતો, જેને કેટલાક લોકો દ્વારા ૧૯૨ સભ્ય રાજ્યોનું એક સરળ એસોસિયેશન તરીકે જોવામાં આવ્યો હતો, જેમણે સંમતિ સાધવી જ જોઇએ, તે સ્વતંત્ર સંસ્થા ન હતી.લશ્કરી પગલાં અને દરમિયાનગીરી વિશે સલામતી કાઉન્સીલમાં અસંમતિઓને 1994નો વાન્ડન નરસંહારને રોકવામાં મળેલી નિષ્ફળતા તરીકે જોવામાં આવે છે, તેમજ માનવતાવાદી સહાયઅને બીજા કોંગો યુદ્ધમાં દરમિયાનગીરીમાં નિષ્ફળતા, 1995માં શ્રેબ્રેનિકા હત્યાકાંડમાં દરમિયાનગીરીની નિષ્ફળતા અને પીસકીપર્સને દળોનો ઉપયોગ કરવાની સત્તા આપીને શરણાર્થીઓનું રક્ષણ કરવામાં નિષ્ફળતા, સોમાલીયામાં ભૂખે મરતા લોકોને ખોરાક આપવામાં નિષ્ફળતા. ઇઝરાયેલી પેલેસ્ટેનિયન સંઘર્ષને સંબંધિત સલામતી કાઉન્સીલની જોગવાઇઓનો અમલ કરવામાં નિષ્ફળતા અને નરસંહાર રોકવામાં અથવા ડાર્ફરમાં સહાય પૂરી પાડવામાં સતત નિષ્ફળતા તરીકે જોવાય છે. આ ઉપરાંત યુએન પીસમેકર્સ પર બાળક પર બળાત્કાર, જાતીય સતામણી અથવા વિવિધ પીસકીપીંગ હેતુઓ દરમિયાન વેશ્યાઓને આંમંત્રવી એવો પણ આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો, આ ગાળો 2003માં શરૂ થયો હતો તેમજ દેશોમાં કોંગો, હેયતી, લિબેરીયા, સુદાન, બુરુન્ડી અને કોટે ઇવોઇરનો સમાવેશ થાય છે.

પીસકીપીંગના વધારામાં યુએન નિઃશસ્ત્રીકરણને પ્રોત્સાહન આપવામાં પણ સક્રિય છે. યુદ્ધસંરંજામના નિયમનોને 1945માં યુએન ચાર્ટરના લખાણમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા અને તેના સર્જન માટે માનવી અે આર્થિક સ્ત્રોતોના મર્યાદિત વપરાશના માર્ગ તરીકે કલ્પના કરવામાં આવી હતી. જોકે ચાર્ટર પર હસ્તાક્ષર કર્યાના એક સપ્તાહ બાદ જ પરમાણુ શસ્ત્રનું આગમન થયુ હતું અને તાત્કાલિક શસ્ત્ર મર્યાદિતતાના ખ્યાલને સ્થગિત કર્યો હતો અને યુદ્ધ સંરંજામ,સૌપ્રથમ જનરલ એસેમ્બલીની બેઠકમાં પ્રથમ ઠરાવમાં પરિણમ્યો હતો, આ બેઠક "રાષ્ટ્રીય શસ્ત્રોમાંથી અણુ શસ્ત્રો અને અન્ય મોટા શસ્ત્રો કે સામૂહિક વિનાશમાં વપરાય તેને દૂર કરવા માટેની ચોક્કસ દરખાસ્ત કરવા માટે બોલાવવામાં આવી હતી." શસ્ત્રસંરંજામ મુદ્દાઓ અંગેના મુખ્ય ફોરમોમાં જનરલ એસેમ્બલી ફર્સ્ટ કમિટી, યુએન ડિસાર્મેન્ટ કમિશન અને કોન્ફરન્સ ઓન ડિસાર્મેન્ટનો સમાવેશ થાય છે અને પરમાણુ શસ્ત્રોના પરીક્ષણ પર પ્રતિબંધ, અવકાશ શસ્ત્ર અંકુશ, કેમિકલ શસ્ત્રો પર પ્રતિબંધ અને જમીન ખાણો, પરમાણુ અને રૂઢીગત શસ્ત્રો, પરમાણુ શસ્ત્ર મુક્ત ઝોન, લશ્કરી અંદાજપત્રમાં ઘટાડો અને આંતરરાષ્ટ્રીય સલામતી મજબૂત બનાવવાના પગલાંની વિચારણા કરવામાં આવી છે.

યુએન એ વર્લ્ડ સિક્યુરિટી ફોરમને અનેક સત્તાવાર રીતે ટેકો આપાનારાઓમાંનું એક છે, વૈશ્વિક આપત્તિઓ અને વિનાશની અસરો પરની આંતરરાષ્ટ્રીય કોન્ફરન્સ 2008ના ઓક્ટોબરમાં યુનાઇટેડ આરબ એમિરેટ્સમાં યોજાઇ હતી.

માનવ અધિકાર અને માનવતાવાદી સહાય

1949માં માનવ અધિકારની સાર્વત્રિક ઘોષણા સાથે એલિનોર રુઝવેલ્ટ

માનવ અધિકારનું અનુસરણ એ યુએનની રચના માટેનું મધ્યવર્તી કારણ હતું. બીજા વિશ્વ યુદ્ધનો જુલમ અને નરસંહાર એવી તૈયાર સંમતિમાં પરિણમ્યો હતો કે નવી સંસ્થાએ ભવિષ્યમાં આ પ્રકારની દુઃખદ ઘટનાને રોકવા માટે કામ કરવું જ પડશે. માનવ અધિકારના ઉલ્લંઘન વિશેની ફરિયાદો પર વિચારણા અને પગલાં ભરવા માટે એક કાનૂની માળખાનું સર્જન કરવાનો પ્રારંભિક હેતુ હતો. યુએન ચાર્ટર દરેક સભ્ય રાષ્ટ્રોને "માનવ અધિકારનું સાર્વત્રિક માન અને નિરીક્ષણ"ને પ્રોત્સાહન આપવા અને તે દિશામાં "સંયુક્ત અને અલગ પગલાં "લેવાની ફરજ પાડે છે. યુનિવર્સલ ડિક્લેરેશન ઓફ હ્યુમન રાઇટ્સ, જોકે કાનૂની રીતે બંધનકર્તા નથી, તેને દરેકના માટેની સિદ્ધિના સામાન્ય ધોરણ તરીકે જરલ એસેમ્બલી દ્વારા 1948માં અપનાવવામાં આવ્યું હતું. એસેમ્બલી નિયમિતપણે માનવ અધિકારના મુદ્દાઓ હાથ ધરે છે.

યુએન અને તેની એજન્સીઓ યુનિવર્સલ ડિક્લેરેશન ઓફ હ્યુમન રાઇટ્સમાં સંઘરી રાખેલા સિદ્ધાંતોને જાળવી રાખવા અને અમલી બનાવવા માટે કેન્દ્રમાં છે. આ મુદ્દામાં કેસ એ છે કે યુએન દ્વારા દેશોને ટેકો લોકશાહી સુધીની અવસ્થામાં છે. મુક્ત અને વ્યાજબી ચુટણીઓ પૂરી પાડવામાં ટેકનિકલ સહાય, ન્યાયિક માળખામાં સુધારો લાવતા, બંધારણીય મુસદ્દો કરવામાં, માનવ અધિકારના અધિકારીઓને તાલીમ આપવી અને રાજકીય પક્ષોમાં સશસ્ત્ર હલચલ સ્થાપિત કરવી તે તમામે વિશ્વભરમાં લોકશાહીત્વમાં નોંધપાત્ર ફાળો આપ્યો છે.યુએને ઓછી રીતે અથવા લોકશાહીના ઇતિહાસ વિના દેશોમાં ચુંટણી કરવા માટે સહાય કરી છે, જેમાં તાજેતરમાં અફઘાનિસ્તાનમાં અને પૂર્વ તિમોરનો સમાવેશ થાય છે. યુએન એક એવું પણ ફોરમ છે જે રાજકીય, આર્થિક અને સામાજિક જીવનમાં સંપૂર્ણપણે તેમના દેશમાં ભાગ લેવા માટે સ્ત્રીઓના અધિકારને ટેકો પૂરો પાડે છે.યુએન તેના કરારનામા મારફતે માનવ અધિકારના ખ્યાલ પરત્વેની સભાનતા ઊભી કરવામાં ફાળો આપે છે અને તેની જનરલ એસેમ્બલી, સલામતી કાઉન્સીલ ઠરાવો અથવા ઇન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટીસના ચૂકાદાઓ દ્વારા ચોક્ક પ્રકારના દુરુપયોગ સામે ધ્યાન રાખે છે.

2006માં સ્થપાયેલી યુનાઇટેડ નેશન્સ હ્યુમન રાઇટ્સ કાઉન્સીલનો હેતુ , માનવ અધિકારના ઉલ્લંઘનો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનો છે. કાઉન્સીલ એ યુનાિટેડ નેશન્સ કમિશન ઓન હ્યુમન રાઇટસની અનુગામી છે, જેની ઘણી વાર સભ્ય રાજ્યોને કે જેમણે તેમના પોતાના નાગરિકોના માનવ અધિકારની બાંયધરી આપી ન હતી તેમને ઊંચા સ્થાનો આપવા બદલ ટીકા કરવામાં આવી છે. કાઉન્સીલ પ્રદેશ પ્રમાણે વહેંચાયેલા 47 સભ્યો ધરાવે છે, જે દરેક ત્રણ વર્ષની મુદત ધરાવે છે અને તે કદાચ સતત ત્રણ મુદતો સુધી રહી પણ ન શકે. આ સંસ્થાનો ઉમેદવારને જનરલ એસેમ્બલીના બહુમત દ્વારા મંજૂરી મળેલી હોવી જોઇએ. વધુમાં, કાઉન્સીલ સભ્યપદ માટે કડક નિયમો ધરાવે છે, જેમાં સાર્વત્રિક માન અધિકાર સમીક્ષાનો સમાવેશ થાય છે. જ્યારે કેટલાક દેશો કે જેમની સામે માનવ અધિકારના રેકોર્ડ અંગે પ્રશ્નાર્થ કરવામાં આવ્યો હોય તેમને ચુંટવામાં આવ્યા હોય છે, જોકે, દરેક સભ્ય રાજ્યના માનવ અધિકારના રેકોર્ડ પર વધુ પડતું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરાતા આ સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે.

2007માં જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા મંજૂર કરવામાં આવી રહ્યા છે તેવા સ્થાનિક પ્રજાના અધિકારો પરની ઘોષણા સાથે વિશ્વભરમાં કેટલીક 370 મિલીયન સ્થાનિક પ્રજાનો અધિકાર પર યુએનના ધ્યાન હેઠળ છે. આ ઘોષણા સંસ્કૃતિ, ભાષા, શિક્ષણ, ઓળખ, રોજગારી અને તંદુરસ્તી પરત્વે વ્યક્તિગત અને સામૂહિક અધિકારો દર્શાવે છે, તેથી સામૂહિકવાદ બાદના મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, જેણે સદીયો સુધી સ્થાનિક પ્રજા માટે મોરચો માંડ્યો હતો.આ ઘોષણા સ્થાનિક સંસ્થાઓ, સંસ્કતિ અને પરંપરાની વૃદ્ધિને જાળવી રાખવાનો, મજબૂત બનાવવાનો અને પ્રોત્સાહન આપવાનો ઉદ્દેશ ધરાવે છે. વધુમા તે સ્થાનિક પ્રજા વિરુદ્ધ ભેદભાવ પર પ્રતિબંધ લાદે છે અને જે તેમના ભૂતકાળ, વર્તમાન અને ભવિષ્યને લાગેવળગતી હોય તેવી બાબતોમાં સક્રિય ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપે છે.

રેડ ક્રોસ જેવી અન્ય સંસ્થાઓ સાથેના જોડાણમાં યુએન જે પ્રજા દુષ્કાળનો સામનો કરતી હોય, યુદ્ધથી વિસ્થાપિત હોય અથવા અન્ય વિનાશથી અસપ પામેલા હોય તેમને ખોરાક, પીવાનું પાણી, આશ્રય અને અન્ય માનવતાવાદી સેવાઓ પૂરી પાડે છે. યુએનની મોટી માનવતાવાદી શાખાઓ વર્લ્ડ ફૂડ પ્રોગ્રામ છે (જે 80 દેશોમાં 100 મિલીયનથી વધુ લોકોને ખોરાક પૂરો પાડવામાં મદદ કરે છે),હાિ કમિશનર ફોર રેફ્યુજીસની 116થી વધુ દેશોમાં પ્રોજેક્ટ સાથેની ઓફિસો તેમજ 24 દેશોમાં પીસકીપીંગ પ્રોજેક્ટો છે.

સામાજિક અને આર્થિક વિકાસ

colspan=2	સહસ્ત્રાબ્દી વિકાસ લક્ષ્યાંકો
valign=top style="font-size:85%;"	ભારે ગરીબી અને ભૂખમરાને જડમૂળથી નાબૂદ કરે છે; સાર્વત્રિક પ્રાથમિક શિક્ષણહાંસલ કરે છે; જાતિ સમાનતાઅને સ્ત્રીઓને શક્તિશાળી બનાવવાને પ્રોત્સાહન આપે છે; બાળ મૃત્યુદર ઘટાડે છે; માતાની તંદુરસ્તીસુધારે છે; એચઆઇવી/એઇડ્ઝ, મેલેરીયા,અને અન્ય રોગોને નાથે છે; પર્યાવરણીય ટકાઉતાની ખાતરી કરે છે; અને વિકાસ માટે વૈશ્વિક ભાગીદારીનો વિકાસ કરે છે.

યુએન ઉ.દા. તરીકે સહસ્ત્રાબ્દી વિકાસ લક્ષ્યાંકોની રચના દ્વારા વિકાસને ટેકો આપવામાં સામેલ છે. યુએન વિકાસ કાર્યક્રમ (યુએનડીપી)વિશ્વમાં ટેકનિકલ સહાય પૂરી પાડવા માટે વિશાળ બાજુઓ ધરાવતો સ્ત્રોત છે.વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (ડબ્લ્યુએચઓ), યુએનએએઇડ્ઝ, અને એઇડ્ઝ, ક્ષયરોગ અને મેલેરીયા સામે લડવા માટેનું વેશ્વિક ભંડોળ એ વિશ્વભરમાં ખાસ કરીને ગરીબ દેશોમાં રોગસામે લડત આપવા માટેની અગ્રણી સંસ્થાઓ છે. યુએન વસત ભંડોળ મોટી પુનઃઉત્પાદકીય સેવા પૂરી પાડનાર છે. તેણે 100 દેશોમાં નવજાત અને માતૃત્વ મૃત્યુદરઘટાડવામાં સહાય કરી છે.

વધુમાં યુએન વિવિધ એજન્સીઓ મારફતે માનવ વિકાસને પણ ઉત્તેજન આપે છે. વર્લેડ બેન્ક ગ્રુપ અને આંતરરાષ્ટ્રીય નાણા ભંડોળ (આઇએમએફ), ઉદાહરણ તરીકે 1947ની સંધિ અનુસાર યુએન માળખામાં સ્વતંત્ર, ખાસ એજન્સીઓ અને નિરીક્ષકો છે. પ્રાથમિક રીતે તેની સ્થાપના 1944માં બ્રિટોન વુડ્ઝ કરાર દ્વારા યુએનથી અલગ રીતે કરવામાં આવી હતી.

યુએન વાર્ષિક ધોરણે હ્યુમન ડેવલપમેન્ટ ઇન્ડેક્સ (એચડીઆઇ)પ્રકાશિત કરે છે, જે ગરીબાઇ, સાક્ષરતા, શિક્ષણ, આયુષ્ય ધારણા અને અન્ય પરિબળોની દ્રષ્ટિએ દેશોને ક્રમાંકઆપવાની તુલનાત્મક માપદંડ છે.

સહસ્ત્રાબ્દી વિકાસ લક્ષ્યાંકોએ આઠ લક્ષ્યાંકો છે, જેની સાથે 193 સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ સભ્ય રજ્યોએ 2015 સુધીમાં તેને હાંસલ કરવા માટે સંમતિ દર્શાવી છે. તેની જાહેરાત સપ્ટેમ્બર 2000માં હસ્તાક્ષર કરવામાં આવેલા સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ સહસ્ત્રાબ્દી ઘોષણામાં કરવામાં આવી હતી.

અધિકૃત આદેશ

આ પણ જુઓ: Category:United Nations Security Council mandates

વખતોવખત સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની વિવિધ પાંખો ઠરાવો પસાર કરે છે, જેમાં "રિક્વેસ્ટ", "કોલ્સ અપોન" અથવા "એનકરેજીસ"થી શરૂ થતા ફકરા પર કામકાજ કરવા કહેવાનો સમાવેશ થાય છે, જેનો અર્થ સેક્રેટરી જનરલહંગામી ધોરણે સંસ્થાની સ્થાપના અથવા કંઇક કરવા માટેનો અધિકૃત આદેશ તેવો કરે છે. આ અધિકૃત આદેશો લેખિતમાં સંશોધન કરી શકાય તેવા અને પ્રકાશિત કરી શકાય તેવા અથવા વધતા જતા પૂર્ણ કક્ષાની પીસકીપીંગ કામગીરી જેવા હોય છે (સામાન્ય રીતે સલામતી કાઉન્સીલ)જ એક ડોમેઇન તરીકે).

ખાસ પ્રકારની સંસ્થાઓ જેમ કે ડબ્લ્યુએચઓની સ્થાપના આ હેતુ માટે કરાઇ હોવા છતા, તે અધિકૃત આદેશ અનુસારની નથી, કેમકે તેમના પોતાના સભ્યપદના માળખા સાથેની યુએનથી સ્વતંત્ર એવી કામયી સંસ્થા છે.કોઇ એમ કહી શકે કે મૂળભૂત અધિકૃત આદેશ સંસ્થાની સ્થાપનાની પ્રક્રિયાને આવરી લેવા માટે જ માત્ર હતો અને તેથી લાંબા ગાળે તેનુ અસ્તિત્વ રહ્યું નથી. મોટા ભાગના અધિકૃત આદેશ મર્યાદિત સમય બાદ અસ્તિત્વમાં રહેતા નથી અને તેમાં તે જેના દ્વારા સોંપાયા હતા તેવી પાંખના નવીનીકરણની જરૂર રહે છે.

2005 વિશ્વ સંમિટમાંથી બહાર આવેલા તારણોમાંનું એક તારણ એ હતું કે તે ( આઇડી 17171લેબલવાળો)સેક્રેટરી જરલ માટે એક અધિકૃત આદેશ હતો,જેમાં "જનરલ એસેમ્બલી અને અન્ય ભાગના ઠરાવોમાંથી પેદા થયેલા પાંચ વર્ષ જૂના અધિકૃત આદેશોની સમીક્ષા કરવાનો સમાવેશ થાય છે.". આ સમીક્ષા હાથ ધરવા માટે અને જે તે સંસ્થા સાથે સુસંગતતા લાવવા માટે સચિવાલયે દરેકન સ્પર્શતા અને એકંદર ચિત્રના સર્જન માટે ઓન લાઇન રજિસ્ટ્રી ઓફ મેનડેટ્સની રચના કરી હતી.

અન્યઃ

યુએનના અવધિકાળમાં, 80થી વધુ સમુદાયોએ સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કરી હતી. જનરલ એસેમ્બલીએસંસ્થાન દેશો અને પ્રજાને સ્વતંત્રતા પ્રદાન કરવા પરની ઘોષણા1960માં અપનાવી હતી, જેમાં વિરુદ્ધમાં કોઇ મત ન હતા પરંતુ તમામ મોટી સંસ્થાન સત્તાના સુખચેનથી દૂર હતા. બિનસંસ્થાન પરની યુએન સમિતિનું 1962માં સર્જન કરવામાં આવ્યું હતું, યુએને બિનસંસ્થાનવાદપર નોંધપાત્ર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. સ્વ-નિશ્ચયના પ્રયત્નોના પરિણામો દ્વારા જે નવા રાજ્યો પેદા થચા હતા તેને પણ ટેકો આપ્યો હતો. સમિતિએ 20,000 કીમીથી મોટા દરેક દેશોમાં બિનસંસ્થાનવાદ પર નજર નાખી છે અને તેમને યુનાઇટેડ નેશન્સ લિસ્ટ ઓફ નોન-સેલ્ફ ટેરિટરીઝમાંથી દૂર કર્યા છે, તદુપરાંત યુકે કરતા મોટો દેશ પશ્ચિમી સહારાનો 1975માં સ્પેઇન દ્વારા ત્યાગ કરવામાં આવ્યો હતો.

યુએન આંતરરાષ્ટ્રીય હિત અથવા સમસ્યાના કેટલાક મુદ્દાઓના નિરીક્ષણ માટે આંતરરાષ્ટ્રીય પાલનપર વખતો વખત ઘોષણા અને સંકલન કરે છે.વર્ષ માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવેલા યુએનના લોગોના પ્રતીકનો અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની પદ્ધતિના આંતરમાળખાનો ઉપયોગ કરતા, વિવિધ દિવસો અને વર્ષો વૈશ્વિક ધોરણે સમસ્યાના મહત્વના મુદ્દાઓની પ્રગતિમાં ઉત્પ્રેરક રહ્યા હતા. ઉદાહરણ તરીકે, વિશ્વ ક્ષય દિન, પૃથ્વી દિનઅને ડેઝર્ટ અને ડેઝર્ટીફિકેશનનું આતરરાષ્ટ્રીય વર્ષ .

ભંડોળ

યુએનના અંદાજપત્ર, 2009માં ટોચના 10 દાતાઓ

સભ્ય રાજ્ય	ફાળો (યુએન અંદાજપત્રની %)
United States	22.00%
Japan	16.624%
Germany	8.577%
United Kingdom	6.642%
France	6.301%
Italy	5.079%
Canada	2.977%
Spain	2.968%
China	2.667%
Mexico	2.257%
અન્ય સભ્ય રાજ્યો	23.908%

યુએનને સભ્ય રાજ્યો દ્વારા મૂલ્યાંકિત અને સ્વૈચ્છિક ફાળામાંથી ધિરાણ પૂરુ પાડવામાં આવે છે. યુએનના બે વર્ષના નિયમિત અંદાજપત્રો અને તેની વિશિષ્ટ એજન્સીઓને મૂલ્યાંકન દ્વારા ભંડોળ પૂરુ પડાય છે. જનરલ એસેમ્બલી અંદાજપત્રને મંજૂરી આપે છે અને દરેક સભ્યનું મૂલ્યાંકન નક્કી કરે છે. આ બાબત વ્યાપક રીતે દરેક દેશની ચૂકવણીની સંબંધિત ક્ષમતા પર આધારિત છે, જેમ કે તેમની કુલ રાષ્ટ્રીય આવક (જીએનઆઇ) કે જેમાં બાહ્ય દેવા અને નીચી માથાદીઠ આવકની ગોઠવણીને માપદંડ તરીકે લેવામાં આવે છે.

એસેમ્બલીએ એવી રીતે સિદ્ધાંતો પ્રસ્થાપિત કર્યા છે કે યુએન તેના કામાકાજ માટેના ભંડોળ માટે અનેક સભ્યોમાંથી કોઇની પર પણ વધુ પડતું નિર્ભર ન રહે. આમ, ટોચમર્યાદા દર છે, જે દરેક સભ્ય અંદાજપત્ર માટે વધુમાં વધુ આકારણી કરે છે. ડિસેમ્બર 2000માં, પ્રવર્તમાન વૈશ્વિક પરિસ્થિતિનું પ્રતિબિંબ પાડવા માટે એસેમ્બલીએ આકારણીના ધોરણોમાં સુધારો કર્યો હતો. તે સુધારાના ભાગરૂપે, નિયમિત અંદાજપત્ર ટોચમર્યાદા 25 ટકાથી ઘટાડીને 22 ટકાની કરવામાં આવી હતી. યુ.એસ. એક માત્ર દેશ છે જે ટોચ મર્યાદાને સ્પર્શી ગયું હતું. ટોચમર્યાદા દરના વધારામાં કોઇપણ સભ્ય રાષ્ટ્રને આકારવામાં આવેલી ઓછામાં ઓછી રકમ (અથવા પાયાનો દર)યુએન અંદાજપત્રના 0.001 ટકા છે. વધુમાં, પછાત દેશો (એલડીસી)માટે ટોચમર્યાદા દર 0.01 ટકા લાગુ પાડવામાં આવે છે.

પ્રવર્તમાન ચાલુ અંદાજપત્ર 4.19 અબજ ડોલરનું હોવાનું મનાય છે (મોટો ફાળો આપનારાઓ માટે કોષ્ટક જુઓ).

યુએનના ખર્ચનો મોટો હિસ્સો યુએનના શાંતિ અને સલામતીના હેતુ તરફ કેન્દ્રિત છે. 2005-2006 નાણાંકીય વર્ષ માટે પીસકીપીંગ અંદાજપત્ર આશરે 5 અબજ ડોલરનું છે (જ્યારે સમાન ગાળામાં યુએનનું સમગ્ર અંદાજપત્ર આશરે 1.5 અબજ ડોલરનું હતું), જેમાં વિશ્વભરમાં 17 હેતુઓમાં 70,000 ટુકડીઓ લગાડવામાં આવી હતી. યુએનના શાંતિ રાખવાના કામકાજોને આકારણી દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે, જેમાં નિયમિત ભંડોળ ધોરણ દ્વારા પદ્ધતિ મેળવવામાં આવે છે, પરંતુ પાંચ સલામતી કાઉન્સીલ સભ્યો માટે ભારાંક સરચાર્જ સહિત તમામ પીસકીપીંગ કામકાજોને મંજૂરી આપવી જોઇએ. આ સરચાર્જ ઓછા વિકસિત દેશો માટે નગણ્ય પીસકીપીંગ આકારણી દરને સરભર કરે છે. 1 જાન્યુઆરી 2008 અનુસાર, સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘના પીસકીપીંગ કામકાજોમાં આકારણીયુક્ત નાણાંકીય ફાળો પૂરો પાડનારા ટોચના 10 દેશો: the યુનાિટેડ સ્ટેટ્સ, જાપાન, જર્મની,યુનાઇટેડ કિંગડમ, ફ્રાંસ, ઇટાલી, ચીન, કેનેડા, સ્પેઇન, અને રિપબ્લિક ઓફ કોરીયાહતા.

ખાસ યુએન કાર્યક્રમોને નિયમિત અંદાજપત્રમાં સમાવવામાં આવતા નથી (જેમ કે (યુનિસેફ, ડબ્લ્યુએફપી અનેયુએનડીપી)ને અન્ય સભ્ય સરકારો તરફના સ્વૈચ્છિક ફાળામાથી ધિરાણ પૂરું પાડવામાં આવે છે. મોટા ભાગના નાણાંકીય ફાળાઓ, પરંતુ કેટલાક કૃષિ આધારિત ચીજવસ્તુઓરિબાતી વસતી માટે દાન કરવામાં આવી હતી.

તેમનું ધિરાણ સ્વૈચ્છિક હોવાથી, આમાંની મોટા ભાગની એજન્સીઓ આર્થિક મંદી સમયે ભારે તંગી અનુભવતી હોય છે. જુલાઇ 2009માં, વિશ્વ ખાધાન્ન કાર્યક્રમે એવો અહેવાલ આપ્યો હતો કે તેને અપૂરતા ભંડોળને કારણે તેની સેવાઓમાં કાપ મૂકવાની ફરજ પડી છે. . તેણે 09/10 નાણાંકીય વર્ષ માટે તેની કુલ જરૂરિયાતોના ત્રીજા ભાગનું ફક્ત ધિરાણ પ્રાપ્ત કર્યું હતું.

વ્યક્તિગત નીતિ

યુએન અને તેની એજન્સીઓ તેઓ જે દેશમાં કામ કરે છે તેને ત્યાંના કાયદાઓમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી છે, જે યુએનના યજમાન અને સભ્ય દેશોની દ્રષ્ટિએ અન્યાયનું રક્ષણ કરે છે. આ સ્વતંત્રતા એજેન્સીઓને માનવ સંશાધનનીતિઓ અમલી બનાવવામાં સહાય કરે છે, જે કદાચ યજમાન દેશ અથવા સભ્નાય દેશના કાયદાઓની વિરુદ્ધમાં પણ હોઇ શકે છે.

માનવ સંશાધન નીતિની બાબતોમાં તેમની સ્વતંત્રતા હોવા છતાં, યુએન અે તેની એજન્સીઓ સમલૈગિક લગ્નની દ્રષ્ટિએ સભ્ય રાજ્યોના કાયદાઓ સ્વચ્છિકરીતે લાગુ પાડે છે, જે સમાન જાતિ ભાગીદારીમાં કર્મચારીઓના નિર્ણયો રાષ્ટ્રીયતાના આધારે હોવાની મંજૂરી આપે છે.યુએન અને તેની એજન્સીઓ સમલૈગિક લગ્નોને તો જ સ્વીકૃત્તિ આપે છે જ કર્મચારીઓ જે દેશ આવા લગ્નને માન્યતા આપતો હોય ત્યાના નાગરિકો હોય. આ વ્યવહાર સમલૈગિક લગ્નની માન્યતા સુધી જ મર્યાદિત નથી, પરંતુ અસંખ્ય માનવ સંશાધન બાબતો માટે યુએનની સામાન્ય પદ્ધતિનું પ્રતિબિંબ પાડે છે. એવું નોંધવું જોઇએ કે કેટલીક એજન્સીઓ સ્થાનિક ભાગીદારોને મર્યાદિત ફાયદાઓ પૂરા પાડે છે છતાં, તેમના કર્મચારીઓ અને કેટલીક એજન્સીઓ તેમના કર્સમચારીઓમાં સમલૈગિક લગ્નો અને સ્થાનિક ભાગીદારીને માન્યતા આપતા નથી.

સુધારા

મુખ્ય લેખ: Reform of the United Nations

સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ સંસદીય વિધાનસભાનો સૂચિત લોગો, જેમાં દેશના નાગરિકો દ્વારા પ્રતિનિધિઓની સીધી ચુંટણીનો સમાવેશ કરશે.

તેની સ્થાપના થઇ ત્યારથી જ, સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘમાં સુધારાઓ માટે અસંખ્ય વખત કહેવામાં આવ્યું છે, જો કે ત કઇ રીતે કરવા તે અંગે ઓછી સહમતિ પ્રાપ્ત થઇ છે. યુએન વૈશ્વિક બાબતોમાં મોટો અથવા વધુ અસરકારક ભાગ ભજવે તેવું કેટલાક લોકો ઇચ્છી રહ્યા છે, જ્યારે અન્યો તેના કામને માનવતાવાદી કામ સુધી જ સીમીત રાખવાની ઇચ્છા સેવી રહ્યા છે. યુએન સલામતી કાઉન્સીલ સભ્યપદમાં વધારો થવો જોઇએ તેવું પણ અસંખ્યવખત કહેવામા આવ્યું છે, તેમજ સેક્રટરી જનરલ અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ સંસદીય એસેમ્બલીને ચુંટી કાઢવાના વિવિધ માર્ગો હોવા જોઇએ.

યુએન અમલદારશાહી બિનકાર્યક્ષમતા અને બગાડ ધરાવતું હોવાનો આરોપ છે. 1990 દરમિયાન યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સે બિનકાર્યક્ષમતા દર્શાવીને ચૂકવણી અટકાવી હતી અને મોટા સુધારાના પગલાંઓ હાથ ધરવામાં આવશે તે જ શરતે પુનછચૂકવણીનો પ્રારંભ કર્યો હતો. 1994માં ઓફિસ ઓફ ઇન્ટર્નલ વરસાઇટ સર્વિસીઝ (ઓઆઇઓએસ)ની સ્થાપના કાર્યક્ષમતા પર નજર રાખવા માટે જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા કરવામાં આવી હતી.

સત્તવાર સુધારણા કાર્યક્રમ 1997મા કોફી અન્નાન દ્વારા શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. ઉલ્લખ કરાયેલા સુધારાઓમાં સલામતી કાઉન્સીલની કાયમી સભ્યપદમાં ફેરફાર કરવો (જે,હાલમાં 1945ના ઉર્જા સંબંધો છતા કરે છે), અમલદારશાહીને વધુ પારદર્શક, વિશ્વનીય અને કાર્યક્ષમ બનાવવી, વિશ્વભરમાં શસ્ત્ર ઉત્પાદકો પર આંતરરાષ્ટ્રીય દરો લાદવાનો સમાવેશ થાય છે.

સપ્ટેમ્બર 2005માં, યુએને એક વિશ્વ સંમિટબોલાવી હતી, જેણે સભ્ય રાજ્યોના વડાઓને એકત્ર કર્યા હતા, તેમણે આ સંમિટને "પેઢીમાં એક એવી તક કે જેમાં વિકાસ, સલામતી, માનવ અધિકાર અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘના સુધારાઓ ક્ષેત્રે આકરા નિર્ણયો લઇ શકાય છે"તેવી ગણાવી હતી.

કોફી અન્નાને એવી દરખાસ્ત કરી હતી કે યુએનમાં સુધારા માટે સંમિટે વૈશ્વિક ગ્રાન્ડ બાર્ગેન પર સહમતી વ્યક્ત કરી હતી, જેના કારણે સંસ્થાનું શાંતિ, સલામતી, માનવ અધિકાર અને વિકાસ પરત્વેના અને યુએનના 21મી સદીના મુદ્દે વધુ સારી રીતે સજ્જ કરવા માટેના કેન્દ્રિત ધ્યાનમાં નવીની કરણ આવ્યું હતું.સંમિટનું પરિણામ વૈશ્વિક નેતાઓ દ્વારા વ્યક્ત કરવામાં આવેલું સમાધાનકારી હતું, જેમાં જે દેશો સંઘર્ષમાંથી ઉભરી રહ્યા હોય તેમને સહાય કરવા માટે પીસબિલ્ડીંગ કમિશનની રચના, માનવ અધિકાર કાઉન્સીલ અને લોકશાહી ફંડ, આતંકવાદ પર સ્પષ્ટ અને અસંદિગ્ધ તિરસ્કારનો તેના દરેક ફોર્મ અને ચુંટણી ઢંઢેરામાં અને કરારોમાં સમાવેશ કરાયો હતો, જેથી ઓફિસ ઓફ ઇન્ટરનલ ઓવરસાઇટ સર્વિસીઝને સહસ્ત્રાબ્દી વિકાસ લક્ષ્યાંકો કરતા વધુ હાંસલ કરવા માટે અબજો ખર્ચવા વધુ સ્ત્રોતો ફાળવવાનો, ટ્રસ્ટીશીપ કાઉન્સીલને તેનો હેતુ પૂર્ણ થવાથી બંધ કરી દેવી અને આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય "રક્ષણની જવાબદારી" ધરાવે છે- જ્યારે રાષ્ટ્રીય સરકાર નિષ્ફળ જાય ત્યારે, તેમના નાગરિકોનું ભયંકર ગુન્હાઓ સામે રક્ષણની જવાબદારીનો સમાવેશ થાય છે.

ઓફિસ ઓફ ધ ઇન્ટરનલ ઓવરસાઇટ સર્વિસીઝની રચના તેની તક અને ફરજો વધુ સ્પષ્ટ રીતે નક્કી કરવા માટે કરવામાં આવી રહી છે અને તે વધુ સ્ત્રોતો પ્રાપ્ત કરશે. વધારામાં, જનરલ એસેમ્બલીના ધ્યાન અને ઓડીટીંગ ક્ષમતાઓમાં સુધારો કરવા માટે સ્વતંત્ર ઓડિટ સલાહકાર સમિતિ (આઇએએસી)નું નિર્માણ કરવામાં આવી રહ્યુ છે. જૂન 2007માં, પાંચમી સમિતિએ આ સમિતિના સંદર્ભોની શરતોમાટે મુસદ્દા ઠરાવની રચના કરી હતી. એથિક્સ ઓફિસની સ્થાપના 2006માં કરવામાં આવી હતી, જે નવી નાણાંકીય જાહેરાતો અને વ્હીસલબ્લોઅર રક્ષણ નીતિઓ માટે જવાબદાર છે. ઓઆઇઓએસ સાથે કામ કરતા એથિક્સ ઓફિસ કૌભાંડો અને ભ્રષ્ટાચાર રોકવા માટે અમલી બનાવવા લાયક યોજના ધરાવે છે. સચિવાલય તમામ યુએન અધિકૃત આદેશો કે જે પાંચ વર્ષ જૂના હોય તેની સમીક્ષાની પ્રક્રિયા હાથ ધરે છે. સમીક્ષાનો ઇરાદો બનાવટી અથવા બિનજરૂરી કાર્યક્રમો કાઢી નાખવાનો છે. 7000 અધિકૃત આદેશોમાંથી કોની સમીક્ષા હાથ ધરવાની છે તે અંગે દરેક સભ્ય રાજ્યો વચ્ચે કરાર નથી. અધિકૃત આદેશોનું નવીનીકરણ કરાયું છે કે કેમ તેની પરના વિવાદ કેન્દ્રોની ચકાસણી થવી જોઇએ. સપ્ટેમ્બર 2007ના રોજ પ્રક્રિયા આગળ ધપી રહી હતી.

વિવાદ અને ટીકા

ઓછામાં ઓછા 1950થી યુએન ઓર્ગેનાઇઝશન અને તેની પ્રવૃત્તિઓ વિશે વિવાદ અને ટીકાઓ થઇ રહી છે. અમેરિકામાં જોહ્ન બિર્ચ સોસાયટી સૌપ્રથમ શત્રુ હતો, જેણે યુએનનો ઉદ્દેશ એક દુનિયાની સરકાર સ્થાપવાનો છે તેવા આરોપ સાથે યુએસને યુએનમાંથી બહાર કાઢો તેવી ઝુંબશની 1959માં શરૂઆત કરી હતી. બીજા વિશ્વયુદ્ધ બાદ,ફ્રેંચ કમિટી ઓફ નેશનલ લિબરેશનને ફ્રાંસની સરકાર તરીકે ઓળખી કાઢવમાં વિલંબ થયો હતો અને તેથી તે દેશને નવી સંસ્થાનું સર્જન કરવાનો ઉદ્દેશ ધરાવતા પરિસંવાદોમાંથી પ્રારંભમાં બાકાત રાખવામાં આવ્યો હતો. ચાર્લ્સ ડી કૌલેએ યુએનની ટીકા કરી હતી, અને જાહેરમાં તેને લી મશિન ("બકવાટ")કહેતા હતા, અને દેશો વચ્ચે સીધી સંરક્ષણ સંધિઓને પસંદ કરતા વૈશ્વિક સલામતી જોડાણ વિશ્વ શાંત જાળવી રાખવામાં સહાય કરશે તે વાતથી સંમત ન હતા. 1967માં, રિચાર્ડ નિક્ઝોન, જ્યારે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રમુખ હતા ત્યારે, તે સમયના શીત યુદ્ધ જેવી કટોકટી સાથે કામ પાર પાડવામાં યુએનને "કાલગ્રસ્ત અને અપૂરતું" ગણાવ્યું હતું. જેમને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના રાજદૂત તરીકે રોનાલ્ડ રીગને નિમણૂંક આપી હતી તેવા જિયાન કિર્કપેટ્રિકે ધી ન્કેયુયોર્ક ટાઇમ્સ ના ઓપિનીયમ પીસમાં 1983માં લખ્યું હતું કે સલામતી કાઉન્સીલમાં ચર્ચાની પ્રક્રિયા એક રાજકીય ચર્ચા અથવા સમસ્યાના ઉકેલની ચર્ચાને બદલે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના બફાટને વધુ લાગેવળગે છે.

ફેબ્રુઆરી 2003ના સંબોધનમાં યુનાઇટેડે સ્ટેટ્સે ઇરાક પર આક્રમણ (જેના માટે તેઓ યુએનની સંમતિ મેળવવામાં અસફળ રહ્યું હતું) કર્યું તેની થોડા પહેલા જ્યોર્જ ડબ્લ્યુ. બુશે જણાવ્યું હતું કે મુક્ત રાષ્ટ્રોને યુનાઇટેડ નેશન્સ બિનઅસરકારક, બિનસંબંધિત ચર્ચા કરતી સોસાયટી તરીકે ઇતિહાસમાં માથુ મારવા દેશે નહી. 2005માં બુશે જોહ્ન આર. બોલ્ટોનની યુએનમાં કાર્યકારી યુ.એસ. રાજદૂત તરીકે નિમણૂંક કરી હતી; બોલ્ટોને યુએનની ટીકામાં વિવિધ નિવેદનો કર્યા હતા જેમાં 1994માં સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ જેવી કોઇ વસ્તુ છે જ નહી તેવા નિવેદનનો પણ સમાવેશ થાય છે. ફક્ત એક જ આંતરરાષ્ટ્રીય સમાજ છે, જે ફક્ત બાકી રહેલી મહાસત્તા એટલે કે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ દ્વારા ચલાવી શકાય છે.

2004માં યુએનના ભૂતપૂર્વ રાજદૂત ડોર ગોલ્ડે ટાવર ઓફ બેબલઃ સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘે વૈશ્વિક અંધાધૂંદીમાં કઇ રીતે વેગ આપ્યો નામના પુસ્તકને પ્રકાશિત કર્યું હતું. પુસ્તકમાં જે ટીકા કરવામાં આવી હતી તેમાં કહેવાયું હતું કે તેના સ્થાપના દિવસ અને આજ દિન સુધીમાં થયેલા નરસંહાર અને આતંકવાદની દ્રષ્ટિએ (અને પ્રસંગોપાત ટેકો)ઓર્ગેનાઇઝશનના નૈતિક સંબંધવાદ છે. યુએનનો સ્થાપનાગાળો બીજા વિશ્વ યુદ્ધની અનેક સત્તાઓમાંથી ઓછામાં ઓછી એક એક્સિસ પાવર સુધી સીમીત હતી, અને આમ તેઓ શત્રુ સામે ઉભા રહેવામાં સક્ષમ હતું અને આધુનિક સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ ગોલ્ડના અનુસાર તેના સભ્ય રાજ્યોની સંખ્યા પુસ્તક પ્રકાશિત થયું ત્યારે 184માંથી ઘટીને ફક્ત 84ની થઇ ગઇ છે, તે ફ્રી઼ડમ હાઉસના અનુસાર તે મુક્ત લોકશાહીઓ હતી. તેમણે વધુમાં એવ દાવો કર્યો હતો કે તેની અસરરૂપે યુએનનું ધોરણ નીચુ ગયું હતું, તેથી એકંદરે જોઇએ તો તે સરમુખ્યત્યારશાહીની જરૂરિયાતો સામે જવાબદાર હતું. ે

આરબ-ઇઝરાયેલ સંઘર્ષ પરત્વે વધુ પડતું ધ્યાન આપવાનું દોષારોપણ થું હતું.

મુખ્ય લેખ: Israel, Palestinians, and the United Nations

મુદ્દાઓ જેમ કે ઇઝરાયેલ,, પેલેસ્ટીયન પ્રજા અને આરબ-ઇઝરાયેલી સંઘર્ષના તબક્કાઓએ ચર્ચા, ઠરાવો અને સ્ત્રોતોનો વધુમાં વધુ સમય લીધો હતો ઢાંચો:Spinout/link. ટીકાકારો જેમ કે ડોર ગોલ્ડ, એલન ડર્શવિટ્ઝ, માર્ક ડ્રેફુસ, અને એન્ટી ડિફેમેશન લીગેઇઝરાયેલની પેલેસ્ટીયનો પરત્વેની ગતિવિધિઓ પરના ધ્યાનને વધુ પડતું ગણાવ્યું હતું

1947માં જનરલ એસેમ્બલીમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ દ્વારા પેલેસ્ટાઇનના ભાગલા તરફ યુએએસસીઓપીની ભલામણોનું અમલીકરણ યુએનનો પ્રારંભિક નિર્ણય હતો. રાજકીય ટીકાકાર એલન ડર્શોવિટ્ઝના અનુસાર 1948 આરબ-ઇઝરાયેલી યુદ્ધબાદ, યુએને "રેફ્યુજી" શબ્દને પેલેસ્ટેનીયન આરબોને લાગુ પાડી શકાય તે રીતે અર્થઘટન કર્યું હતું, જે ઇઝરાયેલને અન્ય સંઘર્ષોના શરણાર્થી માટે જે કર્યું હતું તેના કરતા નોંધપાત્ર રીતે વ્યાપક હતું.

વિલમીંગટોનની યુનિવર્સિટી ઓફ નોર્થ કરોલીના અધ્યાપક ડોન હબીબીએ ઇઝરાયેલના અહેવાલોની તુલનામાં સુદાન અને ડાર્ફરના મર્યાદિત અહેવાલો પર શોક વ્યક્ત કર્યો હતો.અન્તેય માનવ અધિકાર ઉલ્લંઘનકારોની સાથે સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘના ઇઝરાયેલ સાથેના વળગણની અન્ય સંસ્થાઓમાં ટીકા કરી હતી.હબીબીએ લખ્યું હતું:

This obsession would make sense if Israel was among the worst human rights offenders in the world. But by any objective measure this is not the case. Even with the harshest interpretation of Israeli’s policies, which takes no account of cause and effect, and Israel’s predicament of facing existential war, there can be no comparison to the civil wars in Sudan, Algeria, or Congo.

— Don Habibi

2007માં,યુએન માનવ અધિકાર કાઉન્સીલના પ્રમુખ ડોરુ રોમુલુસ કોસ્ટિયાએ જણાવ્યું હતું કે યુએનએચઆરસી ઇઝરાયેલી-પેલેસ્ટીનીયન સંઘર્ષ સાથે કામ પાર પાડવામાં નિષ્ફળ રહ્યું હતું.

યુએને ઇઝરાયેલ અને તેના પડોશીઓ વચ્ચે વિવિધ શાંતિ વાટાઘાટો પર પ્રતિબંધ લાદ્યો હતો જે છેલ્લામાં છેલ્લી 2002નીશાંતિ માટેની યોજનારહી હતી. વિવાદાસ્પદઠરાવ 3379 (1975),જેણે ઝિયોનિઝમને જાતિવાદ સાથે સરખાવ્યું હતું, તેને 1991માં રદબાતલ નીવડ્યું હતું.

યહૂદીઓ વિરુદ્ધ હોવાનું દોષારોપણ

મુખ્ય લેખ: Allegations of antisemitism in the United Nations

ડર્શોવિટ્ઝ અને માનવ અધિકાર કાર્યકરો એલિ વિસેલ અને એન્ની બેયસ્કાયે યુએન પર યહૂદીઓવિરુદ્ધ સહન કરવા બદલ દોષ ઠાલવ્યો હતો જે તેની ચાર દિવાલોમાં જ રહ્યો હતો.

2001માં યુએન દ્વારા પરિસંવાદદક્ષિણ આફ્રિકાના ડર્બનમાં યોજાયો હતો. આ પરિસંવાદનો ઉદ્દેશ જાતિવાદને નાથવાનો હતો, પરંતુ વૈશ્વિક નેતાઓ દ્વારા વિવિધ યહૂદી વિરોધી નિવેદનો સાથે ફક્ત એક મંચ પૂરતો મર્યાદિત રહ્યો હતો. જેવીશ સ્ટાર ઓફ ડેવીડ સાથે નાઝી સ્વસ્તિકને સરખાવતા કાર્ટુનો પરિસંવાદમાં આપવામાં આવ્યા હતા. ટોમ લેન્ટોસ, કોલીન પોવેલ, ચાર્લ્સ શૂમર, એલિ વિસેલ, ઇરવીન કોટલર, અને એલન ડર્શોવિટ્ઝેસમગ્ર પરિસંવાદને ધિક્કારપાત્ર, જાતિવાદક અને યહૂદીઓ વિરુદ્ધનો ગણાવીને વધુમાં વધુ ટીકા કરી હતી.

રાષ્ટ્રીય મુક્તિવાદના ઢોંગ હેઠળ આતંકવાદને ટેકો આપવાનું દોષારોપણ

ઢાંચો:POV-section ડોર ગોલ્ડઅને એલન ડર્શોવિટ્ઝના અનુસાર, સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ રાષ્ટ્રીય મુક્તિવાદ ચળવણ, સશસ્ત્ર જૂથો કે જેઓ રાજકીય લક્ષ્યાંકો, અલબત્ત નાગરિકો જેવા જ દરજ્જાને પ્રાપ્ત કરવા માટે રિકો વિરુદ્ધ હિંસા આચરે છે ને ડાબી દેવાનો મોટો ઇતિહાસ ધરાવે છે. પ્રસંગોપાત, યુએને તે આતંકવાદને સામે કેવી પ્રતિક્રિયા આપે છે અને તેને કઇ રીતે આકાર આપવો જોઇએ તે ચર્ચામાં ભાગ લેવા માટે આતંકવાદીઓ અને રાજ્યોને પણ આમંત્રણ આપ્યું હતું.

1976ના જુલાઇમાં,પેલેસ્ટેનીયન અને જર્મનઆતંકવાદીઓએ ફ્રાંસથી ઇઝરાયેલ જતા એર ફ્રાંસના વિમાનને હાઇજેક (અપહરણ) કર્યું હતું અને તેને યૂગાન્ડામાં ઉતાર્યું હતું અને સિવીલીયન પ્રવાસીઓને મારી નાખવાની ધમકી આપી હતી. યૂગાન્ડાના સરમુખ્યત્યાર ઇદી અમીન દાદાએ એન્ટેબ્બે હવાઇમથકમાં આતંકવાદીઓ માટે આશ્રય પૂરો પાડ્યો હતો.ઇઝરાયેલે યૂગાન્ડાના હવાઇ મથકે દરોડો પાડીને મોટા ભાગના પ્રવાસીઓને બચાવી લીધા હતા તે પછી, સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘના સેક્રેટરી જનરલ "કુર્ત વાલ્ધેઇમેયુગાન્ડાની સાર્વભૌમિકતાના ઉલ્લંઘન બદલ ઇઝરાયેલની ટીકા કરી હતી."

એલન ડર્શોવિટ્ઝે નોધ્યું હતું કે જ્યારે તિબેટીયનો, કૂર્દસ,અને તૂર્કીશ આર્મેનિયન્સદરેકે રાષ્ટ્રીય મુક્તિવાદની ઉચ્છા વ્યક્ત કરી હતી, સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘે જ માત્ર પેલેસ્ટીનીયનોના રાષ્ટ્રીય મુક્તિવાદના દાવાને સમર્થન આપ્યું હતું અને યુએનમાં પેલેસ્ટીનિયન પ્રતિનિધિઓને બોલવાની તક આપી હતી. ત્રણ જૂથો અને પેલેસ્ટીનિયનો વચ્ચેનો તફાવત એ છે કે પેલેસ્ટેનિયન પોતાનો અવાજ ઉગ્ર બનાવવા માટેની એક યુક્તિ તરીકે આતંકવાદનો ઉપયોગ કરે છે અને અન્યો તેમ કરતા નથી. ડર્શોવિટ્ઝના અનુસાર યુએન જે લોકો આતંકવાદનો ઉપયોગ કરે છે તેની તરફેણ કરે છે; જેમાં લાંબા સમય સુધી જેઓ નિર્દયી ધંધામાં રહ્યા હોય તેવા લોકોનો પણ સમાવેશ થાય છે. (જેમ કે તિબેટીયનો).યુએન વધુમાં પેલેસ્ટીનિયન પ્રદેશોમાં શરણાર્થી કેમ્પોને પણ મંજૂરી આપે છે, જેનો ઉપયોગ આતંકવાદના પાયા તરીકે થવાનો હોય છે અને રાજ્ય દ્વાર સ્પોન્સર આતંકવાદને સલામતી કાઉન્સીલમાં રહેવાની મંજૂરી આપે છે. જ્ડયારે ડચ અને યુએન દ્વારા મુક્ત પસંદગીના પગલાં લોકમત મારફતે પ્રદેશ પાછો સોંપતી વખતે અહેવાલના અનુસાર પશ્ચિમ પપુઆની પ્રજા વિરુદ્ધ સ્થાપિત પદ્ધતિમાં હિંસા આદરવામાં આવી હતી.નેધરલેન્ડઝની સરકારે ્ધ્યાપક જે. પીટર જે. દ્રૂગલિવર મારફતે ડચ સોંપણીના મુદ્દાને પુનઃસજીવન કરવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી હતી, જેનું નેતૃત્ત્વ તે સમયના વિદેશ પ્રધાન જોસેફ લૂન્સે સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની મદદથી સંભાળ્યું હતું. આ અહેવાલને ડિસેમ્બર 2005માં જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો. 2003માં, સ્થાનિક અધિકાર પંચ ફ્રેંડ્ઝ ઓફ પીપલ ક્લોઝ ટુ નેચરે, એક પપુઆ મેરડેકા કહેવાતી એક દસ્તાવેજી પ્રસિદ્ધ કરી હતી,જેણે યુએનના મત મુક્ત પસંદગીના પગલાંની ટીકા કરી હતી. મુવીના અનુસાર, સતત સંસ્થાનવાદ અને પશ્ચિમ પપુઆના કુદરતી સ્ત્રોતોના સંશોધન માટે યુએન જવાબદાર હતું.આ ફિલ્મ હિંસાનો ઇત્હાસ દર્શાવે છે, કે કેવી રીતે પશ્ચિમ પપુઆની સ્થાનિક વસતીએ દાયકાઓ સુધી ઇન્ડોનેશિયાના લશ્કર હેઠળ તેની યાતના સહન કરી હતી અને તે પણ દર્શાવે છે કે આજ દિન સુધી પશ્ચિમ પપુઆની પ્રજાએ ઇન્ડોનેશિયાના તાબામાંથી સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કરવા માટે તેમનો સંઘર્ષ ચાલુ રાખ્યો હતો.

આ પણ જુઓ

• યુનાઇટેડ નેશન્સ સિસ્ટમવાઇડ કોહરન્સ પરની ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિ
• આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધો
• ઇઝરાયેલ, પેલેસ્ટીનીયન્સ અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રો
• સંયુક્ત રાષ્ટ્રના કાયમી પ્રતિનિધિઓ
• નમૂનારૂપ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર
• સત્તાવાર આંકડાશાસ્ત્ર
• યુનેસ્કો ગુડવીલ એમ્બેસેડર
• યુએનએચસીઆર ગુડવીલ એમ્બેસેડર
• સંયુક્ત રાષ્ટ્ર એસોસિયશન

• લો ઓફ ધ સી ખાતે સંયુક્ત રાષ્ટસંઘનું સંમેલન
• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની ચુટણી અને નિમણૂંકો
• જાણીતી સંસ્કૃતિમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ
• યુનાઇટેડ નેશન્સ ઇન્ટરનેશન સ્કુલ
• યુનાઇટેડ નેશન્સ પીસ મેસેન્જર સિટીઝ (સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘના શાંતિના સંદેશા વાળા શહેરો)
• યુનાઇટેડ નેશન્સ પોસ્ટલ એડિમીનીસ્ટ્રેશન
• યુનાઇટેડ નેશન્સ યુનિવર્સિટી
• યુનિવર્સિટી ફોર પીસ
• વિશ્વનાં હેરિટેજ સ્થળો
• યુનાઇટેડ નેશન્સની યરબુક

અન્ય વાંચન

• "ફરી વિચારો: ધી યુનાઇટેડ નેશન્સ", મડેલિન કે. અલબ્રાઇટ, વિદેશ નીતિ , સપ્ટેમ્બર/ઓક્ટોબર, 2004.

• કોલેજ ઓફ લો, મે ૨૦૦૫, પોલીટેકનિક યુનિવર્સિટી ઓફ ધ ફિલીપીન્સ માં હંસ કોચલર , ક્વો વેદીસ, યુનાઇટેડ નેશન્સ? ,: ઓનલાઇન વર્ઝન .
• યુએનની ઇનસાઇડર ગાઇડ , લિન્ડા ફસુલો , યેલ યુનિવર્સિટી પ્રેસ (1 નવેમ્બર 2003), હાર્ડકવર, 272 પાનાઓ, આઇએસબીએન 0-300-10155-4.
• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ: પ્રથમ પચાસ વર્ષો , સ્ટેન્લી મેસલર, એટલાન્ટિક મંથલી પ્રેસ(1 માર્ચ 1997), હાર્ડકવર, 416 પાનાઓ, આઇએસબીએન 0-87113-656-2.
• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ, વિભાજિત દુનિયા: આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધોમાં યુએનની ભૂમિકા આદમ રોબર્ટ અન બેનેડિક્ટ કિંગ્સબર દ્વારા એડિટ કરાયેલ, ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટી પ્રેસ; બીજી આવૃત્તિ (1 જાન્યુઆરી 1994), હાર્ડકવર, 589 પાનાઓ, આઇએસબીએન 0-19-827926-4.
• પ્રતિનિધિની તૈયારીની માર્ગદર્શિકા : મોડેલ યુનાઇટેડ નેશન્સ હેન્ડબુક , એ.લેસ્લી દ્વારા એડિટ કરાયેલ, ધી યુનાઇટેડ નેશન્સ એસોસિયેશન ઓફ ધ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓફ અમેરિકા, ૨૦૦૪ આવૃત્તિ (ઓક્ટોબર 2004), સોફ્ટકવર, 296 પાનાઓ, આઇએસબીએન 1-880632-71-3.
• "આંતરાષ્ટ્રીય યુદ્ધમાં યુ.એસ.-" ટાઇમ મેગેઝીન એક્સએલવી.19 7 મે 1945: 25–28.
• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ પર ઓક્સફોર્ડ હેન્ડબુક, થોમસ જી.વેઇસ અને સામ ડોસ દ્વ્રારા એડિટ કરાયેલ, ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટી પ્રેસ, જુલાઇ 2007, હાર્ડકવર, 896 પાનાઓ, આઇએસબીએન978-0-19-927951-7, આઇએસબીએન 0-19-927951-9.

• ગોલ્ડ, ડોર. ટાવર ઓફ બેબલ: સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘે કેવી રીતે વૈશ્વિક અંધાધૂંધીમાં બળતામાં ઘી હોમ્યુ હતુ . ન્યુ યોર્ક: થ્રી રીવર્સ પ્રેસ, 2004.

બાહ્ય લિન્ક્સ

United Nations વિષય પર વધુ જાણવા માટે જુઓ:
	શબ્દકોશ
	પુસ્તકો
	અવતરણો
	વિકિસ્રોત
	દ્રશ્ય-શ્રાવ્ય માધ્યમો અને ચિત્રો
	સમાચાર
	અભ્યાસ સામગ્રી

સત્તાવાર વેબસાઇટો

• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘનું સત્તાવાર હોમપેજ
• [http://www.unsystem.org યુનાઇટેડ નેશન્સ સિસ્ટમ ઓફ ઓર્ગેનાઇઝેશન્સ

]

• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ વિશે
• યુએન એજન્ડાના વૈશ્વિક મુદ્દાઓ
• યુનાઇટેડ નેશન્સ સિસ્ટમવાઇડ કોહેરન્સ પરની ઉચસ્તરીય પેનલ
• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની જર્નલ: બેઠકો અને એજન્ડાનો કાર્યક્રમ .
• ધી યુનાિટેડ નેશન્સ રિજીયોનલ ઇન્ફર્મેશન સેન્ટર (યુએનઆરઆરઆઇસી)
• યુએન ક્રોનિકલ મેગેઝીન
• યુએન ઓર્ગેનાઇઝેશન ચાર્ટ
• યુએન વર્કસ
• યુનાઇટેડ નેશન્સ ચાર્ટર – કરારની વિગત
• યુનાઇટેડ નેશન્સ ડિરેક્ટરી
• યુનાઇટેડ નેશન્સ સિક્યુરિટી કાઉન્સીલ રિઝોલ્યુશન્સ
• યુનાઇટેડ નેશન્સ વોલન્ટિયર્સ
• યુનાઇટેડ નેશન્સ વેબકાસ્ટ
• યુનિવર્સલ ડિક્લેરેશન ઓફ હ્યુમન રાઇટ્સ (માનવ અધિકારનો સાર્વત્રિક એકરાર)
• યુએન વેબસાઇટ્સ અને સ્થળોનો વૈશ્વિક નકશો

અન્યઃ

• યુએન, યુદ્ધ, યુદ્ધ ગુન્હાઓ અને નરસંહાર પર દસ્તાવેજો અને સ્ત્રોતો
• યુ.એન. પર નજર – હડસન ઇન્સ્ટિટ્યુટ ન્યુયોર્ક અને માનવ અધિકારના ટૌરો લો સેન્ટર ઇન્સ્ટિટ્યુટનો પ્રોજેક્ટ
• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘનો ઇતિહાસ – યુકે સરકાર સાઇટ
• ઇનર સિટી પ્રેસ – યુએન સંબધિત સમાચાર.
• Outcomes of the 2005 World Summit PDF (82.9 KB)
• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ પરત્વેનું કાયમી ધ્યેય
• યુએન ચર્ચાઓ અને મતોનું શોધી શકાય તેવું આર્કાઇવ
• સીકેએએન પરના યુએન ડેટાબેઝની યાદી, ખુલ્લી માહિતીનું નોંધણીપત્રક
• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ પરનું ટા્ક ફોર્સ – યુ.એસ. ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઓફ પીસ
• યુ.એન. વોચ – જિનીવા સ્થિત બિન સરકારી સંસ્થા જેની ફરજ તેની પોતાના માપદંડ દ્વારા સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની કામગીરી પર દેખરેખ રાખવાની છે.
• યુનાઇટેડ નેશન્સ એસોસિયેશન ઓફ યુકેઃ યુએન પરની સ્વતંત્ર નીતિ સત્તા
• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ: સુકાનમાં ફેરફાર - આખા જહાજમાં ફેરફાર? – ઇન્ટર પ્રેસ સર્વિસ સમાચાર એજન્સી દ્વારા સ્વતંત્ર સમાચાર અહેવાલ
• સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘનું ઇલર્નીંગ યુનિટ જેની રચના આઇએસઆરજી -યુનિવર્સિટી ઓફ ઇન્સબર્ગ દ્વારા કરવામાં આવી હતી
• મિસીસીપી સ્ટેટ યુનિવર્સિટી લાયબ્રેરી દ્વારા સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ રિસર્સ ગાઇડ
• ગ્લોબલ પોલિસી ફોરમની વેબસાઇટ, યુએનની સ્વતંત્ર વૈચારિક સંસ્થા
• (English) (French) ઇક્વીટાસ,ન્યાયિક નૈતિકતા પરની સત્તા જે કાયદાના નિયમની વધુ ઉન્નતિ માટે સહાય કરવામાં કાયદેસરના સ્ત્રોતો પૂરા પાડે છે.

ઢાંચો:United Nations ઢાંચો:Supranationalism/World government topics ઢાંચો:Nobel Peace Prize Laureates 2001-2025

એમડબ્લ્યુએલ:નેસિઓન્સ ઔનીદાસ