મહંત સ્વામી મહારાજ

મહંત સ્વામી મહારાજ
મહંત સ્વામી મહારાજ
અંગત
જન્મ	વિનુ પટેલ ૧૩ સપ્ટેમ્બર, ૧૯૩૩ જબલપુર, મધ્ય પ્રદેશ, ભારત
ધર્મ	હિંદુ
પંથ	સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાય
ફિલસૂફી	અક્ષરપુરુષોત્તમ દર્શન
કારકિર્દી માહિતી
ગુરુ	યોગીજી મહારાજ, પ્રમુખ સ્વામી મહારાજ
વેબસાઇટ	www.baps.org
સન્માનો	પ્રગટ બ્રહ્મસ્વરૂપ ગુરુ

મહંત સ્વામી મહારાજ બીએપીએસ સંસ્થાના હાલના વડા અને પ્રમુખ સ્વામી મહારાજના પટ્ટ શિષ્ય છે. તેઓ ભગવાન સ્વામિનારાયણ ના છઠા આધ્યાત્મિક વારસદાર માનવામાં આવે છે. તેમણે સંસ્થાના આંતરરાષ્ટ્રીય મહોત્સવો,અક્ષરધામ, પ્રવચન - કથાવાર્તા, બાળ-યુવા પ્રવૃત્તિઓ વગેરેમાં મહત્વનું યોગદાન આપ્યું છે.

પ્રારંભિક જીવન

મહંત સ્વામી મહારાજનો જન્મ 13 સપ્ટેમ્બર 1933 (ભાદરવા વદ 9, સંવત 1989)ના રોજ મધ્યપ્રદેશ, ભારતના જબલપુરમાં ડાહીબેન અને મણિભાઈ નારાયણભાઈ પટેલને ત્યાં થયો હતો. થોડા દિવસો પછી, BAPS ના સ્થાપક શાસ્ત્રીજી મહારાજે જબલપુરની મુલાકાત લીધી, જ્યાં તેમણે નવજાત બાળકને આશીર્વાદ આપ્યા અને તેનું નામ કેશવ રાખ્યું. પરંતુ, તેમનો પરિવાર તેમને પ્રેમથી વિનુ કહેતો હતો. મણિભાઈ મૂળ ગુજરાતના આણંદના વતની હતા અને તેઓ વ્યવસાય અર્થે જબલપુરમાં સ્થાયી થયા હતા. વિનુભાઈએ તેમનું પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શિક્ષણ અંગ્રેજી માધ્યમની શાળામાં પૂર્ણ કરીને તેમના પ્રારંભિક વર્ષો જબલપુરમાં વિતાવ્યા. જબલપુરની ક્રાઈસ્ટ ચર્ચ બોયઝ સિનિયર સેકન્ડરી સ્કૂલમાં તેનું 12મું ધોરણ પૂરું કર્યું. ત્યારબાદ, તેઓ તેમના માતાપિતા સાથે તેમના વતન આણંદમાં પાછા ફર્યા, જ્યાં તેમણે કૃષિ કોલેજમાં અભ્યાસ માટે પ્રવેશ મેળવ્યો. 1951-52માં, તેઓ શાસ્ત્રીજી મહારાજના શિષ્ય યોગીજી મહારાજના સંપર્કમાં આવ્યા. તેમણે યોગીજી મહારાજ સાથે તેમની ઉનાળાની રજાઓમાં પ્રવાસ કર્યો. યોગીજી મહારાજનો નિઃસ્વાર્થ પ્રેમ યુવાન વિનુભાઈને પોતાની નજીક લઈ ગયો. વિનુભાઈએ આણંદમાંથી કૃષિમાં સ્નાતકની પદવી મેળવી અને યોગીજી મહારાજ સાથેના સંગતથી તેમને ત્યાગનો માર્ગ અપનાવવાની પ્રેરણા મળી. 1957માં યોગીજી મહારાજે તેમને પાર્ષદ દીક્ષા આપી અને તેમનું નામ વિનુ ભગત રાખ્યું. પછી, યોગીજી મહારાજે તેમને તેમના રોજિંદા પત્રવ્યવહાર અને અન્ય સેવાઓની દેખરેખ રાખવા માટે તેમના વિચરણમાં તેમની સાથે રહેવા કહ્યું. 1961 માં, ગઢડામાં BAPS સ્વામિનારાયણ મંદિરના કળશ મહોત્સવ પ્રસંગે, યોગીજી મહારાજે 51 શિક્ષિત યુવાનોને ભાગવતી દીક્ષા આપી હતી. તેમાંથી વિનુ ભગતનું નામ સાધુ કેશવજીવનદાસ આપવામાં આવ્યું હતું. ત્યારપછી યોગીજી મહારાજે મુંબઈમાં 51 નવા દીક્ષિત સાધુઓને સંસ્કૃતનો અભ્યાસ કરવાની સૂચના આપી. સ્વામી કેશવજીવનદાસને દાદર મંદિર ખાતે તેમના વડા ('મહંત') તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. તેથી સમય જતાં તેઓ મહંત સ્વામી તરીકે જાણીતા બન્યા.

બીએપીએસ સંસ્થાના ગુરુ તરીકે

સન ૨૦૧૬માં પ્રમુખ સ્વામીના અવસાન પૂર્વે તેમણે પત્ર લખી સંસ્થાના વડીલ સંતોની હાજરીમાં તેમને બીએપીએસ સંસ્થાના પ્રમુખ અને ગુરુ બનાવ્યા. મહંત સ્વામીએ દેશ વિદેશમાં મંદિર નિર્માણ કરાવ્યું છે, જેમાં અમેરિકાના રોબિન્સવિલમાં સ્વામીનારાયણ અક્ષરધામ અને અબુધાબીમાં પણ સ્વામીનારાયણ મંદિર નિર્માણ થઇ રહ્યા છે. ૫૦૦ જેટલા સાધુઓને દીક્ષા આપી, છાત્રાલય અને હોસ્પિટલનું નિર્માણ કરાવી સંસ્થાનો આંતરરાષ્ટ્રીય વિકાસ કરી રહ્યા છે અને સ્વામિનારાયણ ભગવાનના સંદેશોનો પ્રચાર કરી રહ્યા છે.