પૂર્ણા વન્યજીવ અભયારણ્ય

પૂર્ણા વન્યજીવ અભયારણ્ય
પૂર્ણા વન્યજીવ અભયારણ્ય
	આઈ.યુ.સી.એન. શ્રેણી ૨ (રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન)
	મહાલ ગામ ખાતે વન-શિબિરના સ્થળ પાસે વહેતી પૂર્ણા નદી
	પૂર્ણા વન્યજીવ અભયારણ્યનું ગુજરાતમાં સ્થાન પૂર્ણા વન્યજીવ અભયારણ્ય (India)
સ્થળ	ડાંગ જિલ્લો, ગુજરાત, ભારત
નજીકનું શહેર	આહવા
અક્ષાંશ-રેખાંશ	20°55′N 73°42′E / 20.91°N 73.7°E
વિસ્તાર	160.84 km2 (62.10 sq mi)
સ્થાપના	જુલાઇ ૧૯૯૦
નિયામક સંસ્થા	ગુજરાત રાજ્ય વનવિભાગ

પૂર્ણા વન્યજીવ અભયારણ્ય ભારત દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા ગુજરાત રાજ્યના દક્ષિણ ભાગમાં આવેલા ડાંગ જિલ્લા તેમ જ તાપી જિલ્લામાં થી પસાર થતી પૂર્ણા નદી તેમ જ તેની ઉપનદી ગિરા નદીની આસપાસના વિસ્તારમાં ફેલાયેલ સંરક્ષિત જંગલ છે.

પૂર્ણા નદીના ખીણ વિસ્તારમાં ફેલાયેલું ગાઢું તેમ જ વરસાદી જંગલ છે, જે જંગલી સજીવો કરતાં વૃક્ષ વૈવિધ્ય માટે વધારે પ્રચલિત છે. વાંસ, સાગ, સિસમ સહિતના કદાવર અને તોતિંગ વૃક્ષો અહીંના જંગલમાં થાય છે. આ ઉપરાંત દીપડા પણ અહીં વસવાટ કરે છે. આ જંગલોમાં વરસે ૨૫૦૦ મિલિમીટર કરતાં વધુ વરસાદ પડે છે, જેથી અહીં ગુજરાત રાજ્યનાં સૌથી ગાઢ જંગલો છે.

જૈવિક વૈવિધ્ય

આ જંગલ વિસ્તારમાં લગભગ ૭૦૦ જેટલી વનસ્પતિઓની વિવિધતા જોવા મળે છે^[૧] ^[૨].

કેટલાંક જંગલી પ્રાણીઓ જેમ કે દીપડો, વાંદરા, માંકડાં, રાની બિલાડી, હરણ, ચિતળ, સાબર, ઝરખ પણ અહીં જોવા મળે છે.

૧૩૯ પક્ષીઓની પ્રજાતિઓ આ જંગલમાં ઈ. સ. ૧૯૯૯ થી ઈ. સ. ૨૦૦૩ના સમયગાળામાં નોંધવામાં આવી છે. જેમાં કોમન ગ્રે હોર્નબીલ, ગ્રે જંગલ ફાઉલ, બાર્બેટ, લક્કડખોદ, શ્રાઈક, ક્લોરોપ્સીસ, માખીમાર, ફ્લાય કેચર તેમ જ રાપ્ટર જેવાં પક્ષીઓ સમાવિષ્ટ છે^[૩]^[૪].

ઈ. સ. ૨૦૦૦ થી ૨૦૦૧ના સમયગાળામાં આ વિસ્તારમાં ૧૧૬ જેટલી કરોળિયાની પ્રજાતિઓ હોવાની નોંધ કરવામાં આવી છે.^[૫].

સ્થાન

ડાંગ જિલ્લાના મુખ્ય મથક આહવા થી પૂર્ણા વન્યજીવ અભરાણ્યનું કેન્દ્ર મહાલ ગામ આશરે ૨૦ કિલોમીટર જેટલા અંતરે આવેલ છે. મહાલ થી ૧૧૦ કિલોમીટર (આશરે) દૂર આવેલું સુરત સૌથી નજીકનું વિમાન મથક છે. વ્યારા સૌથી નજીકનું રેલવે મથક (૪૫ કિલોમીટર) છે.

સંદર્ભ

↑ Biodiversity Conservation Under the Project State Environmental Action Programmme[sic]. Gujarat Ecological Society. ૨૦૦૨. પૃષ્ઠ ૫૯.
↑ 20 Popular National Parks and wildlife sanctuaries in Gujarat
↑ Bird list at ebird.org
↑ Significant bird records and local extinctions in Purna and Ratanmahal Wildlife Sanctuaries,Gujarat, India-PRANAV TRIVEDI and V. C. SONI
↑ Spiders of Purna Wildlife Sanctuary, Dangs, Gujarat - Manju Siliwal, B.Suresh and Bonny Pilo

બાહ્ય કડીઓ

વન અને પર્યાવરણ ખાતું, ગુજરાત સરકાર સંગ્રહિત ૨૦૨૪-૧૦-૦૭ ના રોજ વેબેક મશિન
ગુજરાત પર્યટન વિકાસ નિગમ

[1] Biodiversity Conservation Under the Project State Environmental Action Programmme[sic]. Gujarat Ecological Society. ૨૦૦૨. પૃષ્ઠ ૫૯.

[2] 20 Popular National Parks and wildlife sanctuaries in Gujarat

[3] Bird list at ebird.org

[4] Significant bird records and local extinctions in Purna and Ratanmahal Wildlife Sanctuaries,Gujarat, India-PRANAV TRIVEDI and V. C. SONI

[5] Spiders of Purna Wildlife Sanctuary, Dangs, Gujarat - Manju Siliwal, B.Suresh and Bonny Pilo

[૧]

[૨]

[૩]

[૪]

[૫]

v t e • ગુજરાતનાં અભયારણ્યો •
બનાસકાંઠા	બાલારામ અંબાજી વન્યજીવ અભયારણ્ય જેસોર રીંછ અભયારણ્ય
કચ્છ	ઘુડખર અભયારણ્ય કચ્છ રણ અભયારણ્ય નારાયણ સરોવર અભયારણ્ય કચ્છ ઘોરાડ અભયારણ્ય
પોરબંદર	બરડા અભયારણ્ય પોરબંદર અભયારણ્ય
જામનગર	ખીજડીયા પક્ષી અભયારણ્ય
જુનાગઢ	ગીર અભયારણ્ય ગિરનાર અભયારણ્ય
રાજકોટ	હિંગોળગઢ પ્રકૃતિ શિક્ષણ અભયારણ્ય
અમરેલી	પાણીયા અભયારણ્ય મીતીયાળા વન્યજીવન અભયારણ્ય
સુરેન્દ્રનગર - અમદાવાદ	નળ સરોવર પક્ષી અભયારણ્ય
ગાંધીનગર	ઈંદ્રોડા પ્રકૃતિ શિક્ષણ અભયારણ્ય
ડાંગ	પૂર્ણા વન્યજીવ અભયારણ્ય
મહેસાણા	થોળ પક્ષી અભયારણ્ય
મોરબી	રામપરા અભયારણ્ય
પંચમહાલ	જાંબુઘોડા અભયારણ્ય
દાહોદ	રતનમહાલ વન્ય પ્રાણી અભયારણ્ય
નર્મદા	શૂલપાણેશ્વર વન્યજીવન અભયારણ્ય
દેવભૂમિ દ્વારકા	ગાગા અભયારણ્ય દરિયાઈ રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન અને અભયારણ્ય
ગુજરાત રાજ્ય વન વિભાગ