પંખીજગત (પુસ્તક)

પંખીજગત

લેખક	પ્રદ્યુમ્ન કંચનરાય દેસાઈ
પૃષ્ઠ કલાકાર	ડી. દળવી
દેશ	ભારત
ભાષા	ગુજરાતી
વિષય	ગુજરાતના પંખીઓ
પ્રકાર	સંદર્ભગ્રંથ
પ્રકાશક	મધૂરીકાબેન પ્રદ્યુમ્ન દેસાઈ, પ્રકાશ સાહિત્ય ભંડાર.
પ્રકાશન તારીખ	માર્ચ ૧૯૮૨
પાનાં	૨૮૪

પંખીજગત એ ગુજરાતમાં જોવા મળતા પક્ષીઓની ખાસીયતો વિષેની રેખાચિત્રો સહિતની માહિતિ આપતું પ્રદ્યુમ્ન કંચનરાય દેસાઈનું ગુજરાતી ભાષાનું પુસ્તક છે, જે પક્ષીવિદો અને અભ્યાસુઓમાં સંદર્ભગ્રંથ તરીકે કામમાં લેવાય છે.

પુસ્તકના મુખપૃષ્ઠ પર નર અને માદા દૂધરાજ (અંગ્રેજી: Paradise Flycatcher)ની જોડીનું રંગીન રેખાચિત્ર છે.

પ્રકાશન

આ પુસ્તકના પ્રકાશક મધૂરીકાબેન પ્રદ્યુમ્ન દેસાઈએ પુસ્તકની પ્રથમ આવૃત્તિ માર્ચ ૧૯૮૨માં ૱ ૬૦ની કિંમતે ૭૫૦ નકલો સાથે બહાર પાડી હતી. આ પુસ્તકના પ્રકાશન માટે ગુજરાત સરકારે ૱ ૨૫૦૦ની આર્થિક સહાય કરી હતી. પુસ્તકનું આવરણ ડી. દળવી એ તૈયાર કર્યું હતું અને આવરણનું પ્રીંટીંગ દળવી પ્રીંટરી, રાયપુર દરવાજા, અમદાવાદ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. છાપકામ માટેના બ્લોક્સ જગદીશ પ્રોસેસ સ્ટુડીઓ, અમદાવાદ ખાતે તૈયાર કરાવવામાં આવ્યા હતા. પુસ્તકના મુદ્રક રાકેશ કે દેસાઇ, ચંદ્રીકા પ્રીંટરી, મીરઝાપુર રોડ અમદાવાદ હતા. પુસ્તકના મુખ્ય વિક્રેતા પ્રકાશ સાહિત્ય ભંડાર, મણીનગર, અમદાવાદ હતા.

યાદી

પુસ્તકમાં ગુજરાતમાં જોવા મળતા ૪૩૧ પક્ષીઓની માહિતી આપેલી છે.

1. કાગડા કુટુંબ
   1. ૧. કાગડો
   2. ૨. ગિરનારી અથવા જંગલી કાગડો
   3. ૩. મહાકાગ
   4. ૪. ખખેડો (ખેરખટ્ટો)
   5. ૫. થડચડ રાખોડી
   6. ૬. થડચડ કથ્થાઈપેટ
   7. ૭. ઝાડચડ મખમલી
   8. ૮. રામચકલી
   9. ૯. રામચકલી કાબરી
   10. ૧૦. રામચકલી પીળી ચોટલીવાળી
2. લલેડા કુટુંબ
   1. ૧૧. લલેડું વાપી
   2. ૧૨. લલેડું કરમદીનું
   3. ૧૩. લલેડું ભારતીય પીળી આંખવાળું
   4. ૧૪. લલેડું શેરડી
   5. ૧૫. લલેડું સામાન્ય રાખોડી
   6. ૧૬. લલેડું વન
   7. ૧૭. લલેડું સીટીમાર
3. શૌબિન્ગા કુટુંબ
   1. ૧૮. શૌબિન્ગા
   2. ૧૯. શૌબિન્ગા મધ્ય ભારતીય
   3. ૨૦. શૌબિન્ગા માર્શલનો
4. હરેવા કુટુંબ
   1. ૨૧. હરેવો જોર્ડનનો
   2. ૨૨. હરેવો
5. બુલબુલ કુટુંબ
   1. ૨૩. બુલબુલ
   2. ૨૪. બુલબુલ કનરા
   3. ૨૫. બુલબુલ સિપાહી
   4. ૨૬. બુલબુલ સફેદ નેના
6. થ્રશ કુટુંબ
   1. ૨૭. નિલકંઠી
   2. ૨૮. રાખોડી પીઠ
   3. ૨૯. થરથરો કાશ્મીરી
   4. ૩૦. દૈયડ
   5. ૩૧. દેવચકલી
   6. ૩૨. શામો ભારતીય
   7. ૩૩. કસ્તુરી
   8. ૩૪. મલાગીર કસ્તુરો
   9. ૩૫. પાન્ડુ શામા
   10. ૩૬. ભૂરા માથાના કસ્તુરો
   11. ૩૭. પીદ્દો પીળો
   12. ૩૮. પીદ્દો રણ
   13. ૩૯. પીદ્દો લાલપુચ્છ
   14. ૪૦. પીદ્દો કાબરો
   15. ૪૧. પીદ્દો સ્ટોલીકઝાનો
   16. ૪૨. પીદ્દો શામો
   17. ૪૩. પીદ્દો મેંદીયો
   18. ૪૪. પીદ્દો સ્ટ્રીકલેન્ડનો
   19. ૪૫. પીદ્દો પથરાળ કાળો
   20. ૪૬. ઈન્દ્રરાજ
7. માખીમાર કુટુંબ
   1. ૪૭. દુધરાજ અથવા તરવારિયો
   2. ૪૮. માખીમાર ભૂરો
   3. ૪૯. માખીમાર ચટકી
   4. ૫૦. અધરંગ
   5. ૫૧. માખીમાર ખાખી
   6. ૫૨. માખીમાર રાખોડી પીળો
   7. ૫૩. નાચણ
   8. ૫૪. માખીમાર ભારતીય રાતો
   9. ૫૫. માખીમાર લાલપુચ્છ
   10. ૫૬. માખીમાર પીરોજી
   11. ૫૭. પહાડી પંખો
8. લટૂષક કુટુંબ
   1. ૫૮. લટોરો દુધીયો અથવા રૂપારેલ
   2. ૫૯. લટોરો પચનક
   3. ૬૦. લટોરો કાઠિયાવાડી
   4. ૬૧. લટોરો પરદેશી
   5. ૬૨. લટોરો રેતિયો
   6. ૬૩. લટોરો કાળી પીઠનો
   7. ૬૪. લટોરો રાખોડી અબાબીલ
   8. ૬૫. લટોરો કાંટનો
9. કસ્યા અને રાજાલાલ કુટુંબ
   1. ૬૬. કસ્યો મોટો
   2. ૬૭. કસ્યો કાળા માથાનો
   3. ૬૮. રાજાલાલ ધર્મકુમારસિહજીનો
   4. ૬૯. રાજાલાલ કાબરો
   5. ૭૦. રાજાલાલ કેશરિયો
   6. ૭૧. રાજાલાલ નાની ચાંચવાળો
10. પીલક અને કોસીટ કુટુંબ
    1. ૭૨. પીલક
    2. ૭૩. પીલક કાળા માથાનો
    3. ૭૪. કોસીટ કાળો
    4. ૭૫. કોસીટ રાખોડી
    5. ૭૬. કોસીટ સફેદ પેટનો
    6. ૭૭. ભીમરાજ
11. ફુત્કી કુટુંબ
    1. ૭૮. ફુત્કી રામ
    2. ૭૯. ફુત્કી સીતા
    3. ૮૦. શ્વેતકંઠ ભારતીય નાનો
    4. ૮૧. શ્વેતકંઠ મોટો
    5. ૮૨. શ્વેતકંઠ ભારતીય
    6. ૮૩. ટીકટીકી શ્વેતનયના પાન
    7. ૮૪. ટીકટીકી બ્લાઈધની પાન
    8. ૮૫. ટીકટીકી કમોદનો
    9. ૮૬. ટીકટીકી પાન
    10. ૮૭. કીટકીટ જળ
    11. ૮૮. કીટકીટ સાદો
    12. ૮૯. કીટકીટ લીલાશવાળો
    13. ૯૦. ફુત્કી રણ
    14. ૯૧. ફુત્કી કાંટાવાળી ખડ
    15. ૯૨. કીટકીટ લીલો
    16. ૯૩. દરજીડો અથવા ટાશકો
    17. ૯૪. ફુત્કી કાઠિયાવાડી
    18. ૯૫. ફુત્કી લાલ ભાલ
    19. ૯૬. ફુત્કી વીડ
    20. ૯૭. ફુત્કી કાળી પાન
    21. ૯૮. ફુત્કી કાંટની
    22. ૯૯. ફુત્કી દેશી
    23. ૧૦૦. ફુત્કી ધાસ
12. મેના અને કાબર કુટુંબ
    1. ૧૦૧. મેના પવાઈ
    2. ૧૦૨. મેના બબ્બાઈ અથવા બ્રાહ્મણી
    3. ૧૦૩. વૈયું
    4. ૧૦૪. વૈયું તેલીયું
    5. ૧૦૫. કાબર
    6. ૧૦૬. કાબર શિરાજી
    7. ૧૦૭. કાબર વન
13. દાણા ચણતા પંખીઓનું કુટુંબ
    1. ૧૦૮. ગન્ડમ પથરાળ
    2. ૧૦૯. ગન્ડમ કાળા માથાનો
    3. ૧૧૦. ગન્ડમ લાલ માથાનો
    4. ૧૧૧. ગન્ડમ લહેરીઓ
    5. ૧૧૨. ચકલી મોર
    6. ૧૧૩. ચકલી ગુલાબી
    7. ૧૧૪. ચકલી પહેલવાન
    8. ૧૧૫. ચકલી (માદા) અને ચકલો(નર)
14. સુઘરી અને મુનિયા કુટુંબ
    1. ૧૧૬. સુઘરી અથવા બૈયું
    2. ૧૧૬. સુઘરી કાળા ગળાની
    3. ૧૧૭. સુઘરી લીટી વાળી
    4. ૧૧૮. મુનિયા અથવા પિદ્દી
    5. ૧૧૯. શીંગબાજ
    6. ૧૨૦. મુનિયા લાલ અથવા સુરખ
    7. ૧૨૧. મુનિયા લીલી
15. દીવાળીઘોડા કુટુંબ
    1. ૧૨૨. પીલકીયો ભૂરા માથાનો
    2. ૧૨૩. પીલકીયો પીળા માથાનો
    3. ૧૨૪. પીલકીયો કાળા માથાનો
    4. ૧૨૫. પીલકીયો રાખોડી માથાનો
    5. ૧૨૬. પીલકીયો વન
    6. ૧૨૭. ખંજન
    7. ૧૨૮. દીવાળીઘોડો
16. ધાનચીડી કુટુંબ
    1. ૧૨૯. ધાનચીડી
    2. ૧૩૦. ધાનચીડી લીલાશવાળી
    3. ૧૩૧. ધાનચીડી પથરાળ
    4. ૧૩૨. ધાનચીડી હોગસન્સની
    5. ૧૩૩. ધાનચીડી દેશી
    6. ૧૩૪. ધાનચીડી પીળાશવાળી
17. ચંડુલ કુટુંબ
    1. ૧૩૫. ચંડુલ રણ
    2. ૧૩૬. પુલક
    3. ૧૩૭. ચંડુલ ભાવનગરનો રેતાળ
    4. ૧૩૮. ચંડુલ ધાધસ
    5. ૧૩૯. ચંડુલ
    6. ૧૪૦. અગન જળ
    7. ૧૪૧. અગન
    8. ૧૪૨. અગન કાઠીયાવાડી અગીયા
    9. ૧૪૩. ભોંચકલી
    10. ૧૪૪. ખેતરીયો
18. આપણા રંગદાર પંખીઓ
    1. ૧૪૫. થડરંગો
    2. ૧૪૬. નવરંગ
19. ફૂલનું મધુ-ચૂસતા પંખીઓ
    1. ૧૪૭. ફૂલસુંઘણી
    2. ૧૪૮. ફૂલસુંઘણી પીળી ચાંચવાળી
    3. ૧૪૯. શક્કરખોરો
    4. ૧૫૦. શક્કરખોરો પચરંગી
    5. ૧૫૧. શક્કરખોરો ફૂલરાજ
    6. ૧૫૨. શ્વેતનયના
    7. ૧૫૩. ચિલોત્રો
    8. ૧૫૮. ટુકટુક લીલો
    9. ૧૫૯. ટુકટુક અથવા કંસારો
    10. ૧૬૦. લાજના
20. લક્કડખોદ કુટુંબ
    1. ૧૬૧. લક્કડખોદ કાબરો
    2. ૧૬૨. લક્કડખોદ સોનેરી
    3. ૧૬૩. લક્કડખોદ ભારતિય નાનો
    4. ૧૬૪. લક્કડખોદ કીડીઘર
    5. ૧૬૫. લક્કડખોદ લીલો
    6. ૧૬૬. લક્કડખોદ મોટો કાળો
    7. ૧૬૭. લક્કડખોદ શ્યામદિલ
    8. ૧૬૮. લક્કડખોદ કેશરી પીઠનો સોનેરી
    9. ૧૬૯. લક્કડખોદ કાળી પીઠનો
21. પોપટ કુટુંબ
    1. ૧૭૦. પોપટ અથવા સુડો
    2. ૧૭૧. પોપટ તુઈ
    3. ૧૭૨. પોપટ શુલપાણનો
22. કોયલ કુટુંબ
    1. ખરી કોયલ (જાતે માળા નથી બનાવતી)
       1. ૧૭૩. કોયલ
       2. ૧૭૪. કોયલ પટ્ટાવાળી રાતી
       3. ૧૭૫. કોયલ નાની રાખોડી
       4. ૧૭૬. ચાતક અથવા મોતિડો
       5. ૧૭૭. બપૈયો
       6. ૧૭૮. કુહુકંઠ પરદેશી
    2. ખોટી કોયલો (જાતે માળા બનાવે છે)
       1. ૧૭૯. હોકો અથવા કુંભારીયો કાગડો
       2. ૧૮૦. માલકોહા અથવા સીરકીર અથવા ખાખી ઘોયરો
       3. ૧૮૧. માલકોહા લીલો
23. અબાબીલ કુટુંબ
    1. ૧૫૪. અબાબીલ પહાડી
    2. ૧૫૫. અબાબીલ
    3. ૧૫૬. અબાબીલ તાડી
    4. ૧૫૭. અબાબીલ ચોટલીયો
    5. ૧૮૨. અબાબીલ પરદેશી રેતાળ
    6. ૧૮૩. અબાબીલ પરદેશી ભેખડ
    7. ૧૮૪. અબાબીલ ભેખડ
    8. ૧૮૫. અબાબીલ દેરાસરી
    9. ૧૮૬. અબાબીલ લેસરા
    10. ૧૮૭. અબાબીલ કરાડ
    11. ૧૮૮. અબાબીલ કૈચી
24. નીલકંઠ અને કલકલીયા કુટુંબ
    1. ૧૮૯. નીલકંઠ કાશ્મીરી
    2. ૧૯૦. નીલકંઠ દેશી
    3. ૧૯૧. કલકલીયો કાબરો
    4. ૧૯૨. કલકલીયો લગોઠી
    5. ૧૯૩. કલકલીયો
    6. ૧૯૪. કલકલીયો ઢોંક ચાંચનો
    7. ૧૯૫. કલકલીયો વન ખાડીનો
25. અન્ય રંગદાર પક્ષીઓ
    1. ૧૯૬. પત્રીંગો વિલાયતી
    2. ૧૯૭. પત્રીંગો નાનો
    3. ૧૯૮. પત્રીંગો મોટો
    4. ૧૯૯. હુદહુદ
26. છાપા - સોનિડા કુટુંબ
    1. ૨૦૦. છાપું પરદેશી
    2. ૨૦૧. છાપું વન
    3. ૨૦૨. છાપું રેતાળ
    4. ૨૦૩. છાપું ફ્રાંકલીનનું
    5. ૨૦૪. છાપું દેશી
27. ઘુવડ કુટુંબ
    1. ૨૦૫. ઘુવડ માછીમાર
    2. ૨૦૬. ઘુવડ ગિરનારી
    3. ૨૦૭. ઘુવડ રેવીદેવી
    4. ૨૦૮. રવાયડું
    5. ૨૦૯. ઘુવડ
    6. ૨૧૦. ઘુવડ રાડીયો
    7. ૨૧૧. ચીબરી
    8. ૨૧૨. છીબરી વન
    9. ૨૧૩. ચુગડ લીટીવાળી
    10. ૨૧૪. ચુગડ ભારતીય
    11. ૨૧૫. ચુગડ પરદેશી
    12. ૨૧૬. ચુગડ દેશી
28. ગીધ કુટુંબ
    1. ૨૧૭. ગીધ રાજ
    2. ૨૧૮. ગીધ ડાકું
    3. ૨૧૯. ગીધ બદામી
    4. ૨૨૦. ગીધ ભૂખરો
    5. ૨૨૧. ગીધ
    6. ૨૨૨. ગીધ સફેદ નાનું
    7. ૨૨૨. ગીધ સફેદ મોટું
29. બાજ કુટુંબ
    1. શીયાચશ્મ બાજ
       1. પાળવામાં આવતા હોય એવા
          1. ૨૨૩. ભેરી (માદા - ભેરી અને નર ભેરીબચ્ચો )
          2. ૨૨૪. શાહિન (માદા - શાહિન અને નર શાહિન્યો)
          3. ૨૨૫. શાહિન રાતા માથાની
          4. ૨૨૬. લગડ (માદા-લગડ અને નર - જગડ)
          5. ૨૨૭. ચરગ (માદા - ચરગ અને નર - ચરગેલો)
          6. ૨૨૮. તૃમ્તિ (માદા - તૃમ્તિ અને નર - ચટવો)
       2. ન પળાતા હોય એવા
          1. ૨૪૮. ધોતી ( માદા - ધોતી અને નર - ધુતાર)
          2. ૨૪૯. ધોતી ભારતીય
          3. ૨૫૦. લર્જી
    2. ગુલેલચશ્મ બાજ
       1. ૨૪૪. શકરો
       2. ૨૪૫. બાજ
       3. ૨૪૬. બાશા (માદા - બાશા અને નર - બશીન)
       4. ૨૪૭ બેસરો (માદા - બેસરો અને નર - ધોતી)
30. ગરજ અને ગરૂડ કુટુંબ
    1. ૨૨૯. ગરજ સાંસા
    2. ૨૩૦. ગરજ પરદેશી સાંસા
    3. ૨૩૧.ઝુમસ શાહી
    4. ૨૩૨. ઝુમસ પરદેશી
    5. ૨૩૩. ઝુમસ દેશી
    6. ૨૩૪. ઝુમસ ટપકીવાળો
    7. ૨૩૫. ઝુમસ નાનો ટપકીવાળો
    8. ૨૩૬. ગરૂડ દરીયાઈ
    9. ૨૩૭. ગરૂડ પલાસનો મચ્છીમાર
    10. ૨૩૮. ગરૂડ રાખોડી-શીર મચ્છીમાર
31. સમળી અને મધીયા કુટુંબ
    1. ૨૩૯. કપાસી
    2. ૨૪૦. સમળી અથવા ચીલ
    3. ૨૪૧. સમળી કાશ્મીરી અથવા શીયાળું
    4. ૨૪૨. સમળી શંકર અથવા શંકર ચીલ
    5. ૨૪૩. મધીયો
32. મચ્છીમાર અને અન્ય શીકારી પંખીઓ
    1. ૨૫૧. મચ્છીમાર
    2. ૨૫૨. ટીસો મોસમી
    3. ૨૫૩. ટીસો હીમાલયનો
    4. ૨૫૪. ટીસો રણ
    5. ૨૫૫. ટીસો
    6. ૨૫૬. મોરબાજ
    7. ૨૫૭. પટાઈ
    8. ૨૫૮. પટાઈ પટ્ટી
    9. ૨૫૯. પટાઈ વિલાયતી
    10. ૨૬૦. પટાઈ પાન
    11. ૨૬૧. સાપમાર
    12. ૨૬૨. સાપમાર ચોટલીયો
33. કબૂતર કુટુંબ
    1. ૨૬૩. હરીયાળ
    2. ૨૬૪. કબૂતર
    3. ૨૬૫. હોલી નિલમ
    4. ૨૬૬. હોલી વન
    5. ૨૬૭. હોલી ધોળ
    6. ૨૬૮. ખુમરી
    7. ૨૬૯. હોલી લોટણ
    8. ૨૭૦. હોલી શીયાળું
34. બટાવડાં કુટુંબ
    1. ૨૭૧. બટાવડાં શાહી
    2. ૨૭૨. બટાવડાં દેશી
    3. ૨૭૩. બટાવડાં પહાડી અથવા રંગીન
    4. ૨૭૪. વાકુવાકુ
35. તેતર કુટુંબ
    1. ૨૭૫. તેતર તલીયા
    2. ૨૭૬. તેતર કાળા
    3. ૨૭૭. તેતર ખડીયા
36. લવાં અને બટેર કુટુંબ
    1. ૨૭૮. લવાં
    2. ૨૭૯. લવાં જંગલ
    3. સ્ત્રીયા રાજ્ય ચલાવતા બટેર
       1. ૨૮૦. બટેર હોર્ન
       2. ૨૮૧. બટેર બીલ
       3. ૨૮૨. બટેર ભારતીય બીલ
    4. ધાધસ અને ચીંગણા બટેર
       1. ૨૮૭. ધાધસ બટેર
       2. ૨૮૮. ચીંગણા બટેર
37. મોર
    1. ૨૮૩. મોર
38. જંગલી મુરઘા
    1. ૨૮૪. જંગલી મુરઘા લાલ
    2. ૨૮૫. જંગલી મુરઘા રાખોડી
    3. ૨૮૬. ચોખારા
39. દસાડી અને તેના કુટુંબીઓ
    1. ૨૮૯. દસાડી
    2. ૨૯૦. ડવાંક
    3. ૨૯૧. જળકુકડી
    4. ૨૯૨. નીલકુકડી
40. હુબારા કુટુંબ
    1. ૨૯૩. ઘોરાડ
    2. ૨૯૪. હુબારા
    3. ૨૯૫. ખડમોર
41. જળમાંજાર અને બીજા જળચર
    1. ૨૯૬. જળમાંજાર
    2. ૨૯૭. જળમાંજાર કાળો
    3. ૨૯૮. કરચલા ખાંઊ
    4. ૨૯૯. ચકવા ચકવી
    5. ૩૦૦, ચકવા ચકવી મોટો
    6. ૩૦૧. રણગોધલો રેતાળ
    7. ૩૦૨. રણગોધલો
    8. ૩૦૩. દરીયાઈ અબલખ
42. પાન બગલી, કાંકણસારો અને ચમચા
    1. ૩૦૪. પાન બગલી પીળી
    2. ૩૦૫. પાન બગલી સુરંગી
    3. ૩૦૬. પાન બગલી પરદેશી
    4. ૩૦૭. પાન બગલી કાળી
    5. ૩૦૮. કાંકણસાર ઘોળી
    6. ૩૦૯. કાંકણસાર કાળી
    7. ૩૧૦. કાંકણસાર પાન
    8. ૩૧૧. ચમચો
43. ગીલામાં વસતા પંખીઓ
    1. ૩૧૨. ગારાખોદ સળીપૂચ્છ
    2. ૩૧૩. ગારાખોદ
    3. ૩૧૪. ગારાખોદ નાનો
    4. ૩૧૫. વનચોર
    5. ૩૧૬. પાન લવાં
    6. ૩૧૭. ગજપાઉ
    7. ૩૧૮. ઉલ્ટી ચાંચ
    8. ૩૭૩. પાન લવાં પીરોજી
    9. ૩૭૪. સંતાકુકડી બીલીયનની
    10. ૩૭૫. સંતાકુકડી ટપકીલી
    11. ૩૭૬. સંતાકુકડી તપખીરી
    12. ૩૭૭. જળમુરઘો અથવા કોરા
44. ટીટોડી કુટુંબ
    1. ૩૧૯. ટીટોડી મળતાવડી
    2. ૩૨૦. ટીટોડી સફેદ પૂચ્છ
    3. ૩૨૧. ટીટોડી
    4. ૩૨૨. ટીટોડી પારસન
    5. ૩૨૩. ટીટોડી ઢોંગીલી
    6. ૩૨૪. ટીટોડી નાની રેતાળ
    7. ૩૨૫. ટીટોડી રેતાળ
    8. ૩૨૬. ટીટોડી બાટણ
    9. ૩૨૭. ટીટોડી સોનેરી બાટણ
    10. ૩૨૮. ટીટોડી જોર્ડનની ઝીણી
    11. ૩૨૯. ટીટોડી વિલાયતી ઝીણી
    12. ૩૩૦. ખલેલી નાની
    13. ૩૩૧. ખલેલી વિલાયતી
    14. ૩૩૨. ખલેલી
45. જળાશયો પર ઉડતા પંખીઓ
    1. ૩૩૩. ધોંમડી સામાન્ય
    2. ૩૩૪. ધોંમડી પરદેશી
    3. ૩૩૫. ધોંમડી કાળા પેટની
    4. ૩૩૬. ધોંમડી નાની
    5. ૩૩૭. જળહળ
    6. ૩૩૮. તેજપર
    7. ૩૩૯. ધોંમડી થોભાળી
    8. ૩૪૦. ધોંમડી સફેદ પાંખવાળી કાળી
    9. ૩૪૧. ધોંમડા ધોંમડી
    10. ૩૪૨. ધોંમડી દરીયાઈ
    11. ૩૪૩. ધોંમડી ચોટીલી દરીયાઈ
    12. ૩૪૪. ધોંમડો કાળા માથાનો મોટો
    13. ૩૪૫. ધોંમડો કાળા માથાનો
    14. ૩૪૬. ધોંમડો
    15. ૩૪૭. ધોંમડો ગુલાબી
    16. ૩૪૮. ધોંમડો કાળી પીઠનો
    17. ૩૪૯. ધોંમડો પીળા પગ વાળો
    18. ૩૫૦. કીચડીયો રાખોડી
    19. ૩૫૧. દસાડી દરીયાઈ
46. પાણીકાંઠે વસતા પંખીઓ
    1. ૩૫૨. ગડેરા કાળપૂચ્છઅથવા લાંબીચાંચ
    2. ૩૫૩. ગડેરા પટ્ટાપૂચ્છ અથવા લાંબીચાંચ
    3. ૩૫૪. રાતાપગ રાખોડી
    4. ૩૫૫. રાતાપગ
    5. ૩૫૬. ટુટવારી ગંદાપગ
    6. ૩૫૭. ટુટવારી લીલાપગ અથવા ટીમટીમા
    7. ૩૫૮, લગોઠો દરીયાઈ
    8. ૩૫૯. કીચડીયો
    9. ૩૬૦. કીચડીયો ટેમીંકનો
    10. ૩૬૧. કીચડીયો કાળા પેટનો
    11. ૩૬૨. કીચડીયો વાંકી ચાંચનો
    12. ૩૬૩. કીચડીયો સફેદ નયન
    13. ૩૬૪. ટીલીયો
    14. ૩૬૫. ટુટવારી લીલી
    15. ૩૬૬. ટુટવારી વન
    16. ૩૬૭. ટુટવારી અથવા ચંચળ
    17. ૩૬૮. ટુટવારી સામાન્ય
    18. ૩૬૯. કાચબરંગી
47. સારસ કુટુંબ
    1. ૩૭૦. સારસ
    2. ૩૭૧. કરકરા
    3. ૩૭૨. કુંજ
48. ઢોંક કુટુંબ
    1. ૩૭૮. ઢોંક બગલું
    2. ૩૭૯. ઢોંક બનારસ
    3. ૩૮૦. ઢોંક ઉજળી
    4. ૩૮૧. ઢોંક કાળી ટુલ
    5. ૩૮૩. ઢોંક કાળો
    6. ૩૮૪. ઢોંક જમાદાર
    7. ૩૮૪. ઢોંક નાનો જમાદાર
49. બગલા કુટુંબ
    1. ૩૮૫. બગલો દરીયાઈ
    2. ૩૮૬. અવાંક
    3. ૩૮૭. બગલો કબૂત
    4. ૩૮૮. બગલો નડી
    5. ૩૮૯. બગલી લીલી
    6. ૩૯૦. બગલી કાણી
    7. ૩૯૧. બગલો ગાય
    8. ૩૯૨. બગલો મોટો સફેદ
    9. ૩૯૩. બગલો
    10. ૩૯૪. કીલીચીયો
50. જળકાગડા કુટુંબ
    1. ૩૯૫. જળકાગડો નાનો
    2. ૩૯૬. જળકાગડો
    3. ૩૯૭. જળકાગડો કાળો
    4. ૩૯૮. સર્પગ્રીવ
51. પેંણ કુટુંબ
    1. ૩૯૯. પેંણ ગુલાબી
    2. ૪૦૦. પેંણ ચોટીલી
52. બળાં કુટુંબ
    1. ૪૦૧. બળાં
    2. ૪૦૨. બળાં નાના
53. બતક કુટુંબ
    1. ૪૦૩. હંસ દેવ
    2. ૪૦૪. હંસ ગાજ
    3. ૪૦૫. હંસ રાજ
    4. ૪૦૬. હંસ શ્વેતભાલ ગાજ
    5. સ્થાનીક બતકો
       1. ૪૦૭. બતક મોટી સીસોટી
       2. ૪૦૮. બતક ચોટીલી લુહાર
       3. ૪૦૯. બતક બઈકલની મુરઘાબી
       4. ૪૧૦. બતક નુક્તા
       5. ૪૧૧. બતક ટીલીવાળી
       6. ૪૧૨. બતક નાની સીસોટી
       7. ૪૧૩. બતક ગીરજા
    6. પરદેશી બતકો
       1. ૪૧૪. બતક લાંલ ચાંચ
       2. ૪૧૫. બતક લાલશીર
       3. ૪૧૬. ધોળી-આંખ અથવા કારચીયા
       4. ૪૧૭. બતક ચોટીલી કાબરી
       5. ૪૧૮. બતક દરીયાઈ
       6. ૪૧૯. બતક નાની
       7. ૪૨૦. બતક શીંગપર
       8. ૪૨૧. બતક ચૈત્વા
       9. ૪૨૨. બતક પખ્તામુખી
       10. ૪૨૩. બતક ધોળી
       11. ૪૨૪. બતક નીલશીર
       12. ૪૨૫. બતક લુહાર
       13. ૪૨૬. બતક પીયાસણા
       14. ૪૨૭. બતક સુરખાબ
       15. ૪૨૮. બતક સફેદ સુરખાબ
54. ડૂબકી કુટુંબ
    1. ૪૨૯. ડૂબકી
    2. ૪૩૦. ડૂબકી શ્યામગ્રીવ
    3. ૪૩૧. ડૂબકી ચોટીલી