ટેલુરિયમ

ટેલુરિયમએ એક રાસાયણિક તત્વ છે કે જેની સંજ્ઞા Te અને અણુ ક્રમાંક ૫૨ છે. આ એક બરડ, હળવી ઝેરી, સફેદ-ચળકતી ધાતુ સદશ છે કે ટીન જેવી દેખાય છે. આસાયણિક દ્રષ્ટિએ આ ધાતુ સેલિનિયમ અને ગંધક છે. આની શોધ ટ્રાન્સિલ્વાનિયામાં (આજે તે રોમનિયાનો ભાગ છે) ફ્રાન્ઝ્ -જોસેફ મુલર વોન રીચેનસ્ટાઈન દ્વારા થઈ. તેમણે સોનાની એક ખનિજમાંથેએ આ ધાતુ શોધી હતી. ૧૭૯૮માં માર્ટીન હેનરીચ ક્લેપ્રોથ દ્વારા લેટિન શબ્દ ટેલસ કે જેનો અર્થ પૃથ્વી થાય છે, તેના પરથી ટેલુરિયમ રખાયું.

ઘણી સોનાની ખનિજો ટેલુરિયમ ધરાવે છે પણ આ ધાતુનો મુખ્ય સ્ત્રોત તાંબા અને સીસાના નિષ્કર્ષણની આડ પેદાશ છે. આ ધાતુનો મુખ્ય ઉપયોગ મિશ્ર ધાતુઓની બનાવટમાં થાય છે. ખાસ કરીને તાંબા અને પોલાદમાં તેની યાંત્રિકતા વધારવા. સૌર કોષમાં અને અર્ધ વાહક તરીકે તેનો ઉપયોગ પણ આ ધાતુનો મહત્વનો ઉપયોગ છે.

ટૅલુરિયમ કોઈ જૈવિક ઉપયોગ ધરાવતું નથી. પણ અમુક ફૂગો તેને ગંધક અને સેલિનિયમના સ્થાને લઈ એમિનો એસિડ બનાવે છે જેમકે ટૅલ્યુરોસીસ્ટાઈન અને ટેલુરોમેથિઓનાઈન.^[૧] માણસોમાં, ટેલુરિયમ આંશિક સાત્મી કરણ પામે ડાઈ મેથિલ ટેલ્યુરાઈડ (CH₃)₂Te બનાવે છે, આ એક વાયુ છે જેની ગંધ લસણ જેવી હોય છે અને ટૅલ્યુરીમ ગ્રહણ કરેલા કે વિષબાધા થી પીડિત લોકોની ઉચ્છવાશ માં આ ગંધ આવે છે.

સંદર્ભો[ફેરફાર કરો]

↑ Ramadan, S. E.; Razak, A. A.; Ragab, A. M.; El-Meleigy, M. (1989). "Incorporation of tellurium into amino acids and proteins in a tellurium-tolerant fungi.". Biological trace element research 20 (3): 225–32. PMID 2484755. doi:10.1007/BF02917437. Check date values in: 1989 (help)

[1] Ramadan, S. E.; Razak, A. A.; Ragab, A. M.; El-Meleigy, M. (1989). "Incorporation of tellurium into amino acids and proteins in a tellurium-tolerant fungi.". Biological trace element research 20 (3): 225–32. PMID 2484755. doi:10.1007/BF02917437. Check date values in: 1989 (help)

[૧]

v t e આવર્ત કોષ્ટક

કક્ષા →	૧	૨		૩	૪	૫	૬	૭	૮	૯	૧૦	૧૧	૧૨	૧૩	૧૪	૧૫	૧૬	૧૭	૧૮
શ્રેણી ↓
૧	૧ H																		૨ He
૨	૩ Li	૪ Be												૫ B	૬ C	૭ N	૮ O	૯ F	૧૦ Ne
૩	૧૧ Na	૧૨ Mg												૧૩ Al	૧૪ Si	૧૫ P	૧૬ S	૧૭ Cl	૧૮ Ar
૪	૧૯ K	૨૦ Ca		૨૧ Sc	૨૨ Ti	૨૩ V	૨૪ Cr	૨૫ Mn	૨૬ Fe	૨૭ Co	૨૮ Ni	૨૯ Cu	૩૦ Zn	૩૧ Ga	૩૨ Ge	૩૩ As	૩૪ Se	૩૫ Br	૩૬ Kr
૫	૩૭ Rb	૩૮ Sr		૩૯ Y	૪૦ Zr	૪૧ Nb	૪૨ Mo	૪૩ Tc	૪૪ Ru	૪૫ Rh	૪૬ Pd	૪૭ Ag	૪૮ Cd	૪૯ In	૫૦ Sn	૫૧ Sb	૫૨ Te	૫૩ I	૫૪ Xe
૬	૫૫ Cs	૫૬ Ba	*	૭૧ Lu	૭૨ Hf	૭૩ Ta	૭૪ W	૭૫ Re	૭૬ Os	૭૭ Ir	૭૮ Pt	૭૯ Au	૮૦ Hg	૮૧ Tl	૮૨ Pb	૮૩ Bi	૮૪ Po	૮૫ At	૮૬ Rn
૭	૮૭ Fr	૮૮ Ra	**	૧૦૩ Lr	૧૦૪ Rf	૧૦૫ Db	૧૦૬ Sg	૧૦૭ Bh	૧૦૮ Hs	૧૦૯ Mt	૧૧૦ Ds	૧૧૧ Rg	૧૧૨ Cn	૧૧૩ Uut	૧૧૪ Fl	૧૧૫ Uup	૧૧૬ Lv	૧૧૭ Uus	૧૧૮ Uuo

* લૅન્થેનાઇડ				૫૭ La	૫૮ Ce	૫૯ Pr	૬૦ Nd	૬૧ Pm	૬૨ Sm	૬૩ Eu	૬૪ Gd	૬૫ Tb	૬૬ Dy	૬૭ Ho	૬૮ Er	૬૯ Tm	૭૦ Yb
ઍક્ટિનાઇડ**				૮૯ Ac	૯૦ Th	૯૧ Pa	૯૨ U	૯૩ Np	૯૪ Pu	૯૫ Am	૯૬ Cm	૯૭ Bk	૯૮ Cf	૯૯ Es	૧૦૦ Fm	૧૦૧ Md	૧૦૨ No

ટેલુરિયમ

સંદર્ભો[ફેરફાર કરો]

દિશાશોધન મેનુ

વ્યક્તિગત સાધનો

નામાવકાશો

ભિન્ન રૂપો

દેખાવ

વધુ

શોધો

ભ્રમણ

છાપો/નિકાસ

અન્ય પ્રકલ્પોમાં

સાધનો

અન્ય ભાષાઓમાં