રુથેનિયમ

રુથેનિયમ એ એક રાસાયણિક તત્વ છે જેની સંજ્ઞા Ru અને અણુ ક્રમાંક ૪૪ છે. આવર્તન કોઠાના પ્લેટિનમ જૂથનું આ એક દુર્લભ સંક્રાંતિ ધાતુ તત્વ છે પ્લેટિનમ જૂથની અન્ય ધાતુઓની જેમ રુથેનિયમ પણ મોટા ભાગના રસાયણો સામે નિષ્ક્રીય હોય છે. ૧૮૪૪માં રશિયાના એક વૈજ્ઞાનિક કાર્લ એનર્સ્ટ કોઑસ એ આની શોધ કરી હતી અને આનું નામ રશ(રશિયા)માટૅના લેટિન શબ્દ રુથેનિયા પરથી રુથેનિયમ રાખ્યું. રુથેનિયમ પ્લેટિનમના ખનિજમાં અલ્પ પ્રમાણમાં મળી આવે છે. આનું વાર્ષિક વૈશ્વિક ઉત્પાદન માત્ર ૧૨ ટન જેટલું છે. મોટા ભાગના રુથેનિયમનો ઉપયોગ ઘસારા પ્રતિરોધક વિદ્યુત સંપર્કો અને જાડી-ફીલ્મ અવરોધકો બનાવવા માટૅ થાય છે. અલ્પ પ્રમાણમાં તે અમુક પ્લેટિનમ ની મિશ્રધાતુઓમાં થાય છે.

v t e આવર્ત કોષ્ટક

કક્ષા →	૧	૨		૩	૪	૫	૬	૭	૮	૯	૧૦	૧૧	૧૨	૧૩	૧૪	૧૫	૧૬	૧૭	૧૮
શ્રેણી ↓
૧	૧ H																		૨ He
૨	૩ Li	૪ Be												૫ B	૬ C	૭ N	૮ O	૯ F	૧૦ Ne
૩	૧૧ Na	૧૨ Mg												૧૩ Al	૧૪ Si	૧૫ P	૧૬ S	૧૭ Cl	૧૮ Ar
૪	૧૯ K	૨૦ Ca		૨૧ Sc	૨૨ Ti	૨૩ V	૨૪ Cr	૨૫ Mn	૨૬ Fe	૨૭ Co	૨૮ Ni	૨૯ Cu	૩૦ Zn	૩૧ Ga	૩૨ Ge	૩૩ As	૩૪ Se	૩૫ Br	૩૬ Kr
૫	૩૭ Rb	૩૮ Sr		૩૯ Y	૪૦ Zr	૪૧ Nb	૪૨ Mo	૪૩ Tc	૪૪ Ru	૪૫ Rh	૪૬ Pd	૪૭ Ag	૪૮ Cd	૪૯ In	૫૦ Sn	૫૧ Sb	૫૨ Te	૫૩ I	૫૪ Xe
૬	૫૫ Cs	૫૬ Ba	*	૭૧ Lu	૭૨ Hf	૭૩ Ta	૭૪ W	૭૫ Re	૭૬ Os	૭૭ Ir	૭૮ Pt	૭૯ Au	૮૦ Hg	૮૧ Tl	૮૨ Pb	૮૩ Bi	૮૪ Po	૮૫ At	૮૬ Rn
૭	૮૭ Fr	૮૮ Ra	**	૧૦૩ Lr	૧૦૪ Rf	૧૦૫ Db	૧૦૬ Sg	૧૦૭ Bh	૧૦૮ Hs	૧૦૯ Mt	૧૧૦ Ds	૧૧૧ Rg	૧૧૨ Cn	૧૧૩ Uut	૧૧૪ Fl	૧૧૫ Uup	૧૧૬ Lv	૧૧૭ Uus	૧૧૮ Uuo

* લૅન્થેનાઇડ				૫૭ La	૫૮ Ce	૫૯ Pr	૬૦ Nd	૬૧ Pm	૬૨ Sm	૬૩ Eu	૬૪ Gd	૬૫ Tb	૬૬ Dy	૬૭ Ho	૬૮ Er	૬૯ Tm	૭૦ Yb
ઍક્ટિનાઇડ**				૮૯ Ac	૯૦ Th	૯૧ Pa	૯૨ U	૯૩ Np	૯૪ Pu	૯૫ Am	૯૬ Cm	૯૭ Bk	૯૮ Cf	૯૯ Es	૧૦૦ Fm	૧૦૧ Md	૧૦૨ No

આવર્ત કોષ્ટક નોંધ

આવર્ત કોષ્ટકની શ્રેણીઓ
આલ્કલી ધાતુઓ	આલ્કલાઇન અર્થ ધાતુઓ	લૅન્થેનાઇડ તત્વો	ઍક્ટિનાઇડ તત્વો	સંક્રાંતિ ધાતુઓ
નબળી ધાતુઓ	અર્ધધાતુઓ	અધાતુઓ	હેલોજન	આદર્શ વાયુઓ

સામાન્ય તાપમાન અને દબાણ વખતે અવસ્થા:

વાયુઓને લાલ રંગ વડે દર્શાવાયા છે.
પ્રવાહીઓને લીલા રંગ વડે દર્શાવાયા છે.
ઘન પદાર્થને કાળા રંગ વડે દર્શાવાયા છે.

કુદરતમાં ઉપલબ્ધી

સળંગ રેખા વડે દર્શાવાયેલા તત્વો પૃથ્વીથી પણ જુના છે.
ત્રુટક રેખા વડે દર્શાવાયેલા તત્વો કુદરતી રીતે બીજા તત્વોના ક્ષય વડે સર્જાય છે
ટપકાંઓની રેખા વડે દર્શાવાયેલા તત્વો કુદરતી રીતે મળી શકતા નથી (અકુદરતી તત્વો) પણ પ્રયોગશાળામાં બનાવી શકાયા છે.
રેખા વિહીન દર્શાવાયેલા તત્વો હજુ શોધાયેલા કે પ્રયોગશાળામાં બનાવી શકાયા નથી
- નોંધ: કૅલિફોર્નિયમ (Cf) પૃથ્વી પર કુદરતી રીતે નથી મળતું પણ તે અને તેના ક્ષયથી બનતા તત્વો કુદરતમાં જોવા મળે છે. સુપરનોવા ના વર્ણપટમાં તેના તરંગો જોવા મળે છે.

દિશાશોધન મેનુ

વ્યક્તિગત સાધનો

નામાવકાશો

ભિન્ન રૂપો

દેખાવ

વધુ

શોધો

ભ્રમણ

છાપો/નિકાસ

અન્ય પ્રકલ્પોમાં

સાધનો

અન્ય ભાષાઓમાં