નેલ્સન મંડેલા

નેલ્સન મંડેલા
નેલ્સન મંડેલા
જન્મ	૧૮ જુલાઇ ૧૯૧૮ ; Mvezo (Union of South Africa)
મૃત્યુ	૫ ડિસેમ્બર ૨૦૧૩ ; Houghton Estate
અંતિમ સ્થાન	Qunu
કાર્યો	Long Walk to Freedom
રાજકીય પક્ષ	African National Congress
જીવન સાથી	Evelyn Mase, Graça Machel
બાળકો	Makgatho Mandela, Makaziwe Mandela, Zenani Mandela-Dlamini, Thembekile Mandela, Zindzi Mandela
માતા-પિતા	Gadla Henry Mphakanyiswa ; Nosekeni Fanny ;
પુરસ્કારો	Jawaharlal Nehru Award for International Understanding (૧૯૭૯, Indian Council for Cultural Relations); નોબેલ શાંતિ પારિતોશિક (૧૯૯૩, F. W. de Klerk, ૩૩,૫૦,૦૦૦, for their work for the peaceful termination of the apartheid regime, and for laying the foundations for a new democratic South Africa); Platinum Order of Mapungubwe (૨૦૦૨, Thabo Mbeki); Gold Olympic Order (૧૯૯૪); Order of the Gold Lion of the House of Nassau (૧૯૯૯); Collar of the Order of Isabella the Catholic‎ (૧૯૯૯); Grand Collar of the Order of Prince Henry; Order of Friendship (૧૯૮૮, 73); Order of José Martí (૧૯૯૧); Order of Jamaica; honorary doctorate of the University of Las Palmas, Gran Canaria (૨૦૧૦); honorary doctor of the Peking University (૧૯૯૨); Grand Cross of the Order of Liberty; Honorary Doctor at Karolinska Institutet (૨૦૦૫); Honorary doctor of Leiden University (૧૯૯૯); Bailiff Grand Cross of the Order of Saint John; Honorary Companion of the Order of Australia (૧૯૯૯, Mr Nelson MANDELA, For service to Australian-South African relations and his outstanding leadership to bring multiracial democracy to South Africa.); Order of the Lion (૨૦૦૨, Bakili Muluzi); honorary doctorate of the Vrije Universiteit Brussel (૧૯૯૩, F. W. de Klerk); Order of Eduardo Mondlane, 1st class (૧૯૮૮) ;
વેબસાઇટ	https://www.nelsonmandela.org
સહી

નેલ્સન રોલિહ્‍લાહ્‍લા મંડેલા (Nelson Rolihlahla Mandela) (ઢાંચો:IPA-xh) (૧૮ જુલાઈ ૧૯૧૮ – ૫ ડિસેમ્બર ૨૦૧૩) દક્ષિણ આફ્રિકાના ક્રાંતિકારી હતા જેમને જેલ થયેલી અને પછી ૧૯૯૪ થી ૧૯૯૯ સુધી તેઓ એક રાજપુરુષ અને સેવાભાવી, પરગજુ વ્યક્તિ તરીકે દક્ષિણ આફ્રિકાનાં પ્રમુખપદે રહ્યા. આ હોદ્દો ધારણ કરનારા તેઓ પ્રથમ અશ્વેત વ્યક્તિ હતા. તેઓ ૧૯૯૧ થી ૧૯૯૭ સુધી આફ્રિકન રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસનાં પ્રમુખપદે પણ રહ્યા. આંતરરાષ્ટ્રીય ભૂમિકાએ મંડેલા ૧૯૯૮ થી ૧૯૯૯ દરમિયાન બિનજોડાણવાદી ચળવળનાં સેક્રેટરી જનરલ પદે પણ રહ્યા.

ક્ષોસા (Xhosa) સમુદાયનાં થેમ્બુ (Thembu) રાજઘરાનાનાં મંડેલાએ ફોર્ટ હેર વિશ્વવિદ્યાલય અને વિટવોટરસ્ટ્રાન્ડ વિશ્વવિદ્યાલયમાંથી કાયદાનું શિક્ષણ મેળવેલું હતું. તેઓ જહોનિસબર્ગમાં રહેતા અને સંસ્થાનવાદ વિરોધી રાજકારણ સાથે સંકળાયેલા, આફ્રિકન રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં જોડાયા અને તેની યુવાપાંખનાં સ્થાપક સભ્ય બન્યા.

તેમની વિવિધ ક્રાંતિકારી ચળવળોના પ્રતિકારના સરકારી પ્રયાસોનાં ભાગરૂપે તેઓએ ૨૭ વર્ષ જેલમાં વિતાવ્યા હતા. જેમાં શરૂઆતનાં રોબિન ટાપુ પર અને પછી પોલ્સમૂર જેલ અને વિક્ટર વર્સટર જેલમાં વિતાવ્યા. ભારે આંતરરાષ્ટ્રીય માંગ અને દબાણ પછી ૧૯૯૦માં તેમને જેલમુક્ત કરાયા હતા.

સન્માનો[ફેરફાર કરો]

૧૯૭૯માં આંતરરાષ્ટ્રીય દૂરંદેશી બદલ જવાહરલાલ નહેરૂ પારિતોષિક^[૧], ૧૯૯૦માં ભારતનું શ્રેષ્ઠ નાગરીક સન્માન ભારત રત્ન અને ૧૯૯૩માં નોબૅલ શાંતિ પુરસ્કાર સમેત મંડેલાને આશરે ૨૫૦ કરતાં વધુ સન્માનો પ્રાપ્ત થયા હતા.^[૨]

અવસાન[ફેરફાર કરો]

૫ ડિસેમ્બર ૨૦૧૩ના રોજ તેમનાં નિવાસસ્થાન હૌગટન, જોહનિસબર્ગ ખાતે ૯૫ વર્ષની ઉંમરે, પરીવારજનોની ઉપસ્થિતિમાં, ફેફસાંના ચેપને કારણે તેઓનું અવસાન થયું.^[૩] પ્રમુખ જેકબ ઝુમાએ તેમનાં અવસાનના ખબર વિશ્વને આપ્યા.^[૩]^[૪]

સંદર્ભો[ફેરફાર કરો]

↑ "Jawaharlal Nehru Awards". મૂળ માંથી 2009-03-31 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2013-12-06.
↑ અંગ્રેજી વિકિ પરની યાદી
↑ ^૩.૦ ^૩.૧ "South Africa's Nelson Mandela dies in Johannesburg". BBC News. 5 December 2013. મેળવેલ 5 December 2013. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
↑ Polgreen, Lydia (5 December 2013). "Mandela's Death Leaves South Africa Without Its Moral Center". The New York Times. મેળવેલ 5 December 2013. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)

[1] "Jawaharlal Nehru Awards". મૂળ માંથી 2009-03-31 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2013-12-06.

[2] અંગ્રેજી વિકિ પરની યાદી

[BBCD-3] ૩.૦ ^૩.૧ "South Africa's Nelson Mandela dies in Johannesburg". BBC News. 5 December 2013. મેળવેલ 5 December 2013. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)

[4] Polgreen, Lydia (5 December 2013). "Mandela's Death Leaves South Africa Without Its Moral Center". The New York Times. મેળવેલ 5 December 2013. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)

[૧]

[૨]

[૩]

[૪]

v t e ભારત રત્નથી સન્માનિત
૧૯૫૪-૧૯૬૦	ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણન, સી. રાજગોપાલાચારી, સી. વી. રામન (૧૯૫૪) ભગવાન દાસ, એમ. વિશ્વેશ્વરૈયા, જવાહરલાલ નેહરુ (૧૯૫૫) ગોવિંદ વલ્લભ પંત (૧૯૫૭) ધોન્ડો કેશવ કર્વે (૧૯૫૮)
૧૯૬૧–૧૯૮૦	બિધાન ચંદ્ર રોય અને પુરસોત્તમદાસ ટંડન (૧૯૬૧) રાજેન્દ્ર પ્રસાદ (૧૯૬૨) ઝાકીર હુસૈન અને પાંડુરંગ વામન કાણે (૧૯૬૩) લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી (૧૯૬૬) ઈન્દિરા ગાંધી (૧૯૭૧) વી. વી. ગીરી (૧૯૭૫) કે. કામરાજ (૧૯૭૬) મધર ટેરેસા (૧૯૮૦)
૧૯૮૧–૨૦૦૦	વિનોબા ભાવે (૧૯૮૩) ખાન અબ્દુલ ગફાર ખાન (૧૯૮૭) એમ. જી. રામચંદ્રન (૧૯૮૮) બાબાસાહેબ આંબેડકર અને નેલ્સન મંડેલા (૧૯૯૦) રાજીવ ગાંધી, વલ્લભભાઈ પટેલ, અને મોરારજી દેસાઈ (૧૯૯૧) અબુલ કલામ આઝાદ, જે. આર. ડી. તાતા, અને સત્યજીત રે (૧૯૯૨) ગુલઝારીલાલ નંદા, અરુણા આસફ અલી, અને અબ્દુલ કલામ (૧૯૯૭) એમ. એસ. સુબ્બુલક્ષ્મી અને ચિદંબરમ સુબ્રમણ્યમ (૧૯૯૮) જયપ્રકાશ નારાયણ, અમર્ત્ય સેન, ગોપીનાથ બોરદોલોઈ, અને રવિ શંકર (૧૯૯૯)
૨૦૦૧–૨૦૧૯	લતા મંગેશકર અને બિસ્મિલ્લાહ ખાન (૨૦૦૧) ભીમસેન જોશી (૨૦૦૮) સી.એન.આર.રાવ અને સચિન તેંડુલકર (૨૦૧૪) મદન મોહન માલવીયા અને અટલ બિહારી વાજપેયી (૨૦૧૫) નાનાજી દેશમુખ, ભુપેન હજારિકા, અને પ્રણવ મુખર્જી (૨૦૧૯)